00:00:00:00 Τίτλοι έναρξης. 00:01:25:00 Τίτλος επεισοδίου: «Η γυναίκα στην Αντίσταση». 00:01:30:00 Φωτογραφικό υλικό με γυναίκες, νέες και γηραιότερες, σε διάφορες δραστηριότητες. Ακούγεται το παραδοσιακό τραγούδι «Η νεραντζούλα». Αρχίζει τη διήγησή της η ΕΛΕΝΗ ΚΑΜΟΥΛΑΚΟΥ, μέλος συμβουλίου περιοχής της ΕΠΟΝ Πελοποννήσου. 00:03:47:00 Η ΕΛΕΝΗ ΚΑΜΟΥΛΑΚΟΥ μιλά για τον τόπο που γεννήθηκε και έζησε στα παιδικά της χρόνια, τα Κόκκινα Λουριά έξω από το Γύθειο Λακωνίας, και μιλά επικριτικά για τις κυριαρχούσες συνήθειες και τις κληρονομημένες προκαταλήψεις. Μιλά για το «αίσθημα προσωρινότητας» που έτρεφε σε σχέση με τον τόπο της και για τη μόνιμη τάση «φυγής» που ένιωθε. 00:04:25:00 Φωτογραφικό υλικό με αντάρτες. Η ΕΛΕΝΗ ΚΑΜΟΥΛΑΚΟΥ αναφέρεται στην έναρξη του πολέμου, που τη βρήκε στο χωριό της μαθήτρια Γυμνασίου, στην έλευση στο χωριό της των πρώτων αντάρτικων ομάδων-και αργότερα οργανωμένων τμημάτων-και των «Διαφωτιστών», και στη συμμετοχή των συντοπιτών της στην Εθνική Αντίσταση, των «Αηγιώργηδων», όπως τους ονομάζει. 00:04:55:00 Φιλμ αρχείου με πολεμικά αεροπλάνα πάνω από το Αιγαίο Πέλαγος. Ο αφηγητής αναφέρεται στις γυναίκες που συνόδευαν τους άνδρες, τα αδέρφια, τους γιους και τους πατεράδες τους στον Αγώνα. Ιδιαίτερη αναφορά κάνει στη Mάχη της Κρήτης (Μάιος 1941), στην οποία οι γυναίκες έλαβαν ενεργό μέρος. Αρχίζει τη διήγησή της η ΜΑΡΙΑ ΜΑΥΡΙΓΙΑΝΝΑΚΗ, μέλος Νομαρχιακής Επιτροπής Χανίων της Εθνικής Αλληλεγγύης. 00:05:46:00 Η ΜΑΡΙΑ ΜΑΥΡΙΓΙΑΝΝΑΚΗ αναφέρεται στη συμμετοχή των γυναικών στη μάχη της Κρήτης, αναφέρει δε ότι στο Σέλινο στην Κάνδανο της Κρήτης, οι γυναίκες έλαβαν μέρος στη μάχη. 00:06:02:00 Φιλμ αρχείου με πολεμικές σκηνές από τη μάχη της Κρήτης (Μάιος 1941). 00:06:42:00 Φωτογραφία της ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΛΕΒΕΝΤΑΚΗ (ΛΕΒΕΝΤΟΚΑΤΕΡΙΝΗΣ), από το χωριό Φουρναί (Φουρνές) Χανίων, καθώς ο αφηγητής αναφέρεται στην περίπτωση της γυναίκας που ήταν ξακουστή σε όλη την Κρήτη για τη συνεισφορά της στον Αγώνα. 00:06:49:00 Ο πατέρας ΧΑΡΙΤΟΣ ΜΑΥΡΟΓΕΝΗΣ, ιερέας του χωριού Φουρναί. διαβάζει τα ονόματα ανδρών (ΣΤΑΜΑΤΙΟΣ ΠΑΠΟΥΤΣΑΚΗΣ, ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΙΝΑΡΑΚΗΣ, ΣΤΑΥΡΟΣ ΡΙΚΑΚΗΣ, ΜΙΧΑΗΛ ΦΡΑΓΓΟΜΙΧΕΛΑΚΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΜΑΝΩΛΑΡΑΚΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΚΛΙΚΑΚΗΣ, ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΟΛΠΑΚΗΣ), που ήρθαν σε σύσκεψη κατά τη μάχη της Κρήτης, και τελευταία αναφέρει την ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΛΕΒΕΝΤΑΚΗ (εμβόλιμη φωτογραφία). Ο πατέρας ΧΑΡΙΤΟΣ ΜΑΥΡΟΓΕΝΗΣ αναφέρεται στην τόλμη που επέδειξε η ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΛΕΒΕΝΤΑΚΗ, που οπλίστηκε με ένα γερμανικό όπλο που βρήκε, δίνοντας το έναυσμα και στους άνδρες να οπλιστούν και να πολεμήσουν για τον τόπο τους. Παρεμβάλλεται φιλμ αρχείου με πολεμικές σκηνές από τη μάχη της Κρήτης. 00:08:00:00 Φιλμ αρχείου με γερμανικά οχήματα να διέρχονται από τους Στύλους του Ολυμπίου Διός στην Αθήνα, με κτήρια που κυματίζει η γερμανική σημαία και φωτογραφικό υλικό από τον Παρθενώνα επί Κατοχής. Η αφηγήτρια αναφέρεται στις γυναίκες διαφόρων πόλεων της κατεχόμενης Ελλάδας που οργανώνονται ταχύτατα και πύκνωναν τις τάξεις των οργανώσεων της Εθνικής Αντίστασης, και στην ίδρυση της αμιγώς γυναικείας εθνικοαπελευθερωτικής οργάνωσης Λεύτερη Νέα, τον Ιούνιο του 1942, που αναπτύσσει έντονη δραστηριότητα εντός του καλοκαιριού και του φθινοπώρου του χρόνου αυτού. 00:08:38:00 Άρθρο της εφημερίδας «Η Φωνή της Νέας» που εξέδιδε η οργάνωση Λεύτερη Νέα, που αναφέρεται κυρίως στα συσσίτια, των οποίων η παροχή είχε διακοπεί και επισημαίνεται η ανάγκη επαναφοράς τους. 00:08:43:00 Φωτογραφικό υλικό με νέους και νέες της εποχής και φιλμ αρχείου με οχήματα του κατακτητή στους δρόμους της Αθήνας. Η αφηγήτρια αναφέρεται στους προγραμματικούς σκοπούς της γυναικείας οργάνωσης Λεύτερη Νέα: «[…] να ελευθερώσει πραγματικά τα κορίτσια από τον ζυγό και από την πείνα, να τα ελευθερώσει από την αμορφωσιά, να τα κάνει ανεξάρτητους και ζωντανούς ανθρώπους, ικανούς να σταθούν στη ζωή μέσα στις συνθήκες της ξενικής κατοχής, παλεύοντας στο πλευρό του ΕΑΜ Νέων για το διώξιμο του ξένου κατακτητή […]». 00:09:06:00 Φωτογραφία της ΦΩΦΗΣ ΛΑΖΑΡΟΥ, στελέχους της οργάνωσης Λεύτερη Νέα. Η ΛΑΖΑΡΟΥ μιλά για την ταχύτατη πύκνωση των τάξεων της οργάνωσης από νέες κοπέλες, «το πρώτο σχολείο γυναικείας χειραφέτησης της Ελληνίδας», όπως το χαρακτηρίζει, καθώς σε αυτήν εντάχθηκαν πολλές νέες της εποχής (τον Φεβρουάριο του 1943 τα μέλη της αριθμούσαν περισσότερες από 7. 000 σε Αθήνα και Πειραιά). Αναφέρεται ειδικά στο ζήτημα της γυναικείας χειραφέτησης, που εκφραζόταν και με την πρωτοβουλία να γράφουν συνθήματα στους τοίχους και να μοιράζουν προκηρύξεις και οι νέες κοπέλες, συνήθεια πρωτοφανής για την εποχή. Μιλά για τις έννοιες «πρωτοβουλία», «ευθύνη», «εμπιστοσύνη» και «αυτοπεποίθηση», που καλλιέργησε στον νεανικό γυναικείο πληθυσμό η οργάνωση. Παρεμβάλλεται φωτογραφία με νέους και νέες σε διαδήλωση, στην οποία κυριαρχεί το σύνθημα «Λαέ, ποιος σ’ άφησε δυο μέρες χωρίς ψωμί; Ο Ιατρίδης» 00:11:15:00 Φωτογραφία με νέες να πρωτοστατούν σε διαδηλώσεις κατά του κατακτητή. Ο αφηγητής αναφέρεται στη συμμετοχή των γυναικών στις διαδηλώσεις της εποχής. Πολλές νέες θα χάσουν και τη ζωή τους από τη συμμετοχή τους στην Αντίσταση, συμπληρώνει. 00:11:53:00 Φωτογραφίες-πορτρέτα νέων γυναικών που έλαβαν μέρος στην Εθνική Αντίσταση. 00:12:13:00 Φωτογραφία με νέες της ΠΕΑΝ (Πανελλήνια Ένωση Αγωνιζομένων Νέων), που σχηματίζουν με τα σώματά τους τα αρχικά της οργάνωσης στην οποία ανήκουν. Ο αφηγητής κάνει τη σχετική αναφορά και μιλά για τη δράση της οργάνωσης, που διέθετε αμιγώς Γυναικείο Τμήμα, από τις αρχές του 1942. 00:12:28:00 Φωτογραφικό υλικό με μέλη της ΠΕΑΝ. Ο αφηγητής αναφέρεται στη δράση του Γυναικείου Τμήματος της οργάνωσης, το οποίο ανέδειξε πολλές κοπέλες σε σημαίνοντα στελέχη του αγώνα της Εθνικής Αντίστασης. 00:12:52:00 Η ΚΑΙΤΗ ΔΕΣΥΛΛΑ-ΧΑΛΙΚΙΑ, υπεύθυνη Γυναικείου Τμήματος της ΠΕΑΝ Αχαρνών, αναφέρεται στην ίδρυση του Γυναικείου Τμήματος της ΠΕΑΝ, στις αρχές του 1942, και στην υπεύθυνη του Τμήματος δικηγόρο ΕΛΕΝΗ ΓΚΙΚΑ. Αναφέρεται στους τρόπους λειτουργίας της οργάνωσης, με τις υπεύθυνες ανά περιφέρεια, ανά σχολεία, ανά πανεπιστημιακές Σχολές, και στις δραστηριότητες των γυναικών-μελών: γράψιμο στους τοίχους, διανομή της παράνομης εφημερίδας της οργάνωσης «Δόξα» και του Δελτίου του BBC, μαζική συμμετοχή στις διαδηλώσεις, παροχή βοήθειας σε οικογένειες θυμάτων πολέμου μέσω εράνων. 00:14:09:00 Φωτογραφία με μέλη της γυναικείας οργάνωσης της ΕΠΟΝ (Ενιαία Πανελλήνια Οργάνωση Νέων). 00:14:17:00 Το έντυπο «Νέα Γενιά», όργανο του Κεντρικού Συμβουλίου της ΕΠΟΝ. Δύο πρωτοσέλιδα φύλλα, ημερομηνιών 17 Νοεμβρίου 1941 και 30 Ιουνίου 1943, αντίστοιχα. 00:14:28:00 Φωτογραφικό υλικό μελών της ΕΠΟΝ, μεταξύ άλλων εικονίζονται τα γυναικεία μέλη της. Ο αφηγητής αναφέρεται στον «αλληλοσεβασμό» των δύο φύλων που αναπτύσσεται μεταξύ των μελών της οργάνωσης. 00:14:58:00 Χαρακτικά από το λεύκωμα της ΕΠΟΝ, με νέους, άνδρες και γυναίκες, της εν λόγω οργάνωσης, καθώς ο αφηγητής αναφέρεται στο πνεύμα συντροφικότητας, αλληλοσεβασμού και ισότητας των δύο φύλων, που καλλιεργούσε αλλά ταυτόχρονα επέβαλε το καταστατικό. 00:15:12:00 Φιλμ αρχείου με αντάρτες που επιστρέφουν από το βουνό και τους υποδέχονται γυναίκες προσφέροντάς τους κρασί. Η αφηγήτρια αναφέρεται στη συμμετοχή της γυναίκας της υπαίθρου στην Εθνική Αντίσταση, που συνδέεται με την ανάπτυξη του αντάρτικου κινήματος και τη δημιουργία των απελευθερωμένων ελληνικών περιοχών. 00:15:35:00 Φωτογραφικό υλικό από τις δραστηριότητες των γυναικών κατά την Εθνική Αντίσταση. Η αφηγήτρια αναφέρεται στις νέες υπηρεσίες της γυναίκας: μεταφορά πυρομαχικών και τροφίμων, μετάδοση πληροφοριών και μηνυμάτων, νοσοκομειακές υπηρεσίες. Αναφέρεται και στην υπερνίκηση των προκαταλήψεων που κυριαρχούσαν, προκειμένου να συμμετάσχουν στον Αγώνα, στη δυστοκία συνεννόησης με τις παλαιότερες γενιές γυναικών, στην ανάγκη διαφώτισης, ενώ κάνει σύντομη αναφορά στην οργάνωση Εθνική Αλληλεγγύη, τον «Ερυθρό Σταυρό της Εθνικής Αντίστασης». 00:16:49:00 Η ΤΟΥΛΑ ΔΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ, μέλος του Συμβουλίου της ΕΠΟΝ Πελοποννήσου, αναφέρεται σε περιστατικό επίκρισης που της έγινε από ηλικιωμένη γυναίκα χωριού της Λακωνίας, επειδή συμμετείχε στην Αντίσταση, για την ακρίβεια επειδή «τριγυρνά στους δρόμους» και επειδή κάτι τέτοιο θεωρείτο ντροπή για μια κοπέλα! Παρεμβάλλονται μία φωτογραφία ηλικιωμένης και μία αντίστοιχη νέας γυναίκας. 00:18:30:00 Πλάνα σε επιτύμβια στήλη προς τιμήν των 25 Λακώνων ΕΑΜιτών εκτελεσμένων στις 3 Αυγούστου 1944 και εστίαση στην επιγραφή, στο ανάγλυφο και στο προσκλητήριο των νεκρών. Μεταξύ των πεσόντων ήταν 5 γυναίκες. Ο αφηγητής κάνει ιδιαίτερη μνεία στην περίπτωση της ΒΑΣΙΛΙΚΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ του ΝΙΚΟΛΑΟΥ, γνωστής ως «Η μάνα του αντάρτη», από το χωριό Βασαράς Λακωνίας. 00:18:53:00 Πλάνα από το σπίτι της ΒΑΣΙΛΙΚΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ στα Βέλλια, στην οποία αποδόθηκε το προσωνύμιο «Η μάνα του αντάρτη», από το ομώνυμο τραγούδι που έγραψε γι’ αυτήν ο ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΜΑΧΑΙΡΑΣ. Ο αφηγητής αναφέρεται στη ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ, υπεύθυνη της οργάνωσης Εθνική Αλληλεγγύη του χωριού της και στην εκτέλεσή της, τον Αύγουστο του 1944. 00:19:28:00 Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΣ, γιος της ΒΑΣΙΛΙΚΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ, γραμματέας της Νομαρχιακής Επιτροπής ΕΠΟΝ Λακωνίας, αναφέρεται στην «αδάμαστη» προσωπικότητα της μητέρας του. Αναφέρει ότι επιχείρησε αποτυχημένα να καταταγεί εθελόντρια στα Τάγματα του Παύλου Μελά το 1904, όταν ήταν 22-23 ετών. 00:20:34:00 Πλάνα από τον τόπο καταγωγής της ΒΑΣΙΛΙΚΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ. Ο αφηγητής αναφέρεται στο περιστατικό που στάθηκε αφορμή να συμμετάσχει στην Εθνική Αντίσταση η ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ-που ήταν η εξαφάνιση του γιου της ΔΗΜΗΤΡΗ, μαζί με φίλους του. [Ο γιος της δεν της είχε εξηγήσει τον λόγο της απουσίας του που ήταν η επαφή με αντιστασιακή οργάνωση]. 00:20:54:00 Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΣ αναφέρεται στην εξήγηση που έδωσε στη μητέρα του σχετικά με τον λόγο της απουσίας του (την αναζήτηση επαφής με αντιστασιακή οργάνωση). Όταν εκείνη έμαθε την πραγματική αιτία της απουσίας του, του έδωσε την ευχή της και συντάχθηκε κι εκείνη, οργανώνοντας τις γυναίκες του χωριού και πρόσφερε τις υπηρεσίες της στον Αγώνα. Αναφέρεται και στη σκωπτική διάθεση του πατέρα του, που έλεγε «ότι δεν παντρεύτηκε γυναίκα, αλλά την Αλληλεγγύη». 00:22:04:00 Χαρακτικό με διαδήλωση της οργάνωσης Εθνική Αλληλεγγύη, που εστιάζει σε μια γυναίκα που έχει στην αγκαλιά το παιδί της. 00:22:15:00 Φωτογραφικό υλικό με μέλη αντιστασιακών οργανώσεων στις οποίες συμμετέχουν και γυναίκες. Η ΕΛΕΝΗ ΚΑΜΟΥΛΑΚΟΥ αναφέρεται στις έννοιες «αλληλεγγύη» και «ισοτιμία» που απέκτησαν νέο περιεχόμενο μεταξύ των μελών των οργανώσεων-είχαν γίνει τρόπος ζωής και άγραφο δίκαιο. Αναφέρεται και στο ερώτημα που της τέθηκε από φεμινίστρια (της μη αντιστασιακής γενιάς), που, όταν την ρώτησε για τη γνώμη της για δικαίωμα ψήφου των γυναικών, εκείνη απάντησε ότι ή ίδια είχε ψηφίσει άπειρες φορές πριν αυτό κατοχυρωθεί επισήμως, υπονοώντας την ισοτιμία που της είχε αποδοθεί με τη συμμετοχή της στην Αντίσταση. 00:23:59:00 Φωτογραφία με γυναίκα μεταξύ άλλων μελών αντιστασιακής ομάδας. 00:24:04:00 Προμετωπίδα της εφημερίδας «Γυναικεία Δράση», όργανο του Εθνικού Απελευθερωτικού Αγώνα και το φύλλο της εφημερίδας, ημερομηνίας 24 Μαΐου 1943. Η αφηγήτρια αναφέρεται στην ένοπλη συμμετοχή των γυναικών στην Εθνική Αντίσταση. 00:24:19:00 Γερμανική έκθεση στην οποία αναφέρεται η ένοπλη συμμετοχή ανύπανδρων νεαρών γυναικών, ηλικίας 20-30 ετών. Η αφηγήτρια κάνει τις σχετικές αναφορές. 00:24:34:00 Φωτογραφικό υλικό με γυναίκες στην Αντίσταση. Η αφηγήτρια εστιάζει στις ειδικότητές τους: τυφεκιοφόροι, χειρίστριες πυροβόλων κ. ά. , ενώ ο αφηγητής στη συνέχεια αναφέρεται στις ξεχωριστές διμοιρίες και λόχους γυναικών που στην πορεία της Αντίστασης συστήνονται. Ο αφηγητής επίσης υπογραμμίζει τις δυσκολίες να υπερνικηθούν οι κυριαρχούσες προκαταλήψεις της εποχής. 00:25:11:00 Η ΜΑΡΙΑ ΜΠΕΪΚΟΥ, καπετάνιος της Υποδειγματικής Διμοιρίας Γυναικών της 13ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ, αναφέρεται στην άδεια από τους γονείς τους, με την οποία έπρεπε να πιστοποιηθούν οι νέες κοπέλες, προκειμένου να καταταγούν στα σώματα του ΕΛΑΣ. Αναφέρεται, στο πολύ συχνά, ανυπέρβλητο αυτό εμπόδιο. 00:25:45:00 Φωτογραφία με γυναίκα τυφεκιοφόρο. Η αφηγήτρια αναφέρεται στη Σχολή Αξιωματικών του ΕΛΑΣ, στο χωριό Ρεντίνα Καρδίτσας, όπου μαθήτευαν οι γυναίκες που θα ενταχθούν κατόπιν και επισήμως στην ένοπλη Εθνική Αντίσταση. 00:25:58:00 Η ΛΙΖΑ ΘΕΟΔΩΡΙΔΗ-ΣΩΖΟΠΟΥΛΟΥ, διοικητής Υποδειγματικής Διμοιρίας Γυναικών της 9ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ, αναφέρεται στην ημερομηνία 23 Φεβρουαρίου 1944, στα πρώτα δηλαδή γενέθλια της ΕΠΟΝ που ταυτίζεται με την επέτειο εισαγωγής της στην 9η Μεραρχία στην Υποδειγματική Διμοιρία της ΕΠΟΝ. Αναφέρει ότι την επόμενη μέρα εισήχθη στη Σχολή Αξιωματικών του ΕΛΑΣ, στη Ρεντίνα Καρδίτσας, όπου μεταξύ των 350 ανδρών συμμαθητών της ήταν για πρώτη φορά δύο κοπέλες. Παρεμβάλλεται φωτογραφία της. 00:26:31:00 Φωτογραφικό υλικό από τη Σχολή Αξιωματικών του ΕΛΑΣ. Βαθμιαία, περισσότερες κοπέλες φοιτούν στη σχολή αξιωματικών με εξαιρετικές επιδόσεις και στα μαθήματα και στις σκληρές ασκήσεις. . 00:26:59:00 Η ΓΕΩΡΓΙΑ ΠΑΛΗΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ, διοικητής της Υποδειγματικής Διμοιρίας Γυναικών της 13ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ, μιλά για τις εμπειρίες από τη Σχολή Αξιωματικών του ΕΛΑΣ, στην επιβαλλόμενη πειθαρχία, στην υποχρεωτική στρατιωτική εκπαίδευση (χρήση και αξιοποίηση όλων των όπλων, θεωρία και ασκήσεις μάχης, «πολιτικά μαθήματα»), αλλά και στην ψυχαγωγία και στις εκπολιτιστικές και «διαφωτιστικές» δραστηριότητές τους. Παρεμβάλλεται φωτογραφικό υλικό με γυναίκες στην Αντίσταση. 00:28:20:00 Φωτογραφικό υλικό με άνδρες και γυναίκες αντάρτες. Ο αφηγητής αναφέρεται στην εμπιστοσύνη που έπρεπε να κερδηθεί μεταξύ των ανδρών και των γυναικών αγωνιστών και στην επιβεβλημένη αυστηρότητα στις σχέσεις των δύο φύλων. 00:28:36:00 Η ΜΑΡΙΑ ΜΠΕΪΚΟΥ μιλά για τον άγραφο κανόνα που είχε θεσπισθεί μεταξύ των γυναικών να μη συνάψουν οποιαδήποτε άλλη σχέση πέρα από συναδελφική με το άλλο φύλο, πέραν της ήδη αντίστοιχης εντολής από το Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ, του οποίου η παράβαση επέσυρε αποχώρηση από τη διμοιρία-για την αποφυγή μάλιστα προκλήσεων οι γυναίκες κυκλοφορούσαν με «κοτσίδες». Μιλά επίσης και για το «διαφωτιστικό» και εκπολιτιστικό έργο των γυναικών της ένοπλης Εθνικής Αντίστασης. Παρεμβάλλεται σχετικό φωτογραφικό υλικό. 00:30:10:00 Η ΠΛΟΥΣΙΑ ΛΙΑΚΑΤΑ, υπεύθυνη πολιτιστικού της Υποδειγματικής Διμοιρίας Γυναικών της 13ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ, μιλά για τις αυτοσχέδιες θεατρικές, μουσικές και χορευτικές παραστάσεις που οργάνωναν στην επαρχία οι γυναίκες αντάρτισσες και για τη θερμή ανταπόκριση του κόσμου. Επισημαίνει την υποχρεωτική εκμάθηση των αντάρτικων τραγουδιών και θυμάται τις πανηγυρικές εκδηλώσεις μετά την Απελευθέρωση, κατά τη μεγάλη παρέλαση της Λαμίας. Παρεμβάλλεται σχετικό φωτογραφικό υλικό. 00:31:48:00 Φωτογραφικό υλικό με γυναίκες αντάρτισσες. Ο αφηγητής αναφέρεται στην περίπτωση της ΜΑΙΡΗΣ ΠΑΠΑΗΛΙΟΥ (ΘΥΕΛΛΑΣ), που αναδείχθηκε σε ηγετική μορφή της Εθνικής Αντίστασης. Η ΜΑΙΡΗ ΠΑΠΑΗΛΙΟΥ σκοτώθηκε κατά τα Δεκεμβριανά. 00:32:09:00 Η ΜΑΡΙΑ ΜΠΕΪΚΟΥ αναφέρεται με εγκωμιαστικά λόγια στη ΜΑΙΡΗ ΠΑΠΑΗΛΙΟΥ (ΘΥΕΛΛΑ) η οποία είχε πάρει όπλο και παντελόνι από Γερμανό. Το «μπλε» παντελόνι το φορούσε συνέχεια (αν και ήταν υποχρεωμένη να φορά τη χακί στολή της), ώστε έφτασε στο σημείο να λάβει ειδική άδεια από τον ΑΡΗ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗ, για να της επιτραπεί να το φοράει. Με το παντελόνι μάλιστα αυτό σκοτώθηκε. 00:32:57:00 Φωτογραφικό υλικό με γυναίκες αντάρτισσες του ΕΔΕΣ, οργάνωση στην οποία δεν υπήρχαν ιδιαίτερα γυναικεία τμήματα, αλλά υπήρχε συμμετοχή γυναικών. Ο αφηγητής κάνει τις σχετικές αναφορές. 00:33:29:00 Φωτογραφικό υλικό που βρέθηκε στα γερμανικά αρχεία που αναφέρονται στην κατεχόμενη Ελλάδα. Ο αφηγητής αναφέρεται στις γυναίκες που εκτελούσαν επικίνδυνες αποστολές και σε μια αγνώστου ταυτότητας γυναίκα που βρέθηκε από Γερμανούς με Έλληνα συνεργάτη τους, να φέρει πιστόλια και σφαίρες στο ταγάρι της. . 00:34:06:00 Το Εμπειρίκειο Ίδρυμα, γυναικεία φυλακή τα χρόνια της Κατοχής, σε φωτογραφίες και πλάνα. Η αφηγήτρια αναφέρεται στις γυναίκες που φυλακίστηκαν εκεί, αλλά και σε άλλα στρατόπεδα για την αντιστασιακή δράση τους κατά την ταραγμένη αυτή περίοδο: Ανάμεσά τους οι ηθοποιοί ΑΣΠΑΣΙΑ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ και ΚΑΙΤΗ ΝΤΙΡΙΝΤΑΟΥΑ, η τραγουδίστρια ΔΑΝΑΗ ΣΤΡΑΤΗΓΟΠΟΥΛΟΥ, το στέλεχος της ΠΕΑΝ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΜΠΕΣΣΗ, η γλύπτρια ΤΟΥΛΑ ΜΑΡΑ-ΜΙΧΑΛΑΚΕΑ κ. ά. 00:34:34:00 Φωτογραφία της ΤΟΥΛΑΣ ΜΑΡΑ-ΜΙΧΑΛΑΚΕΑ, μέλους της Λεύτερης Νέας, και στη συνέχεια η ίδια μιλά για τα πέτρινα χρόνια της φυλάκισής της στο Εμπειρίκειο Ίδρυμα από το 1943, για τη συμμετοχή της στο ΕΑΜ. Μιλά για το πλήθος των κρατούμενων νησιωτισσών γυναικών, για το ήρεμο κλίμα σε τέτοιο βαθμό «που δεν σκεφτόσουνα ότι ήσουν σε φυλακή», για την εκδήλωση τον Μάρτιο με την επιτυχία της ματαίωσης της αποστολής εργατών στη Γερμανία, για την άφιξη των ΕΠΟΝιτισσών γυναικών, για τη συμπαράσταση του κόσμου. Παρεμβάλλονται πλάνα από το Εμπειρίκειο Ίδρυμα. 00:37:36:00 Φιλμ αρχείου με εκτελεσμένες νεκρές άταφες γυναίκες που έζησαν σε στρατόπεδα της Γερμανίας. Οι τρομακτικές σκηνές κινηματογραφήθηκαν από τα συμμαχικά στρατεύματα, όταν έφθασαν εκεί. 00:38:43:00 Η ΕΥΓΕΝΙΑ ΛΑΜΠΡΙΝΟΥ, μέλος του ΕΑΜ Ηθοποιών, κρατούμενη στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Ράβενσμπρουκ της Γερμανίας, αναφέρεται στη μεταφορά της στο στρατόπεδο συγκέντρωσης, ένα ταξίδι που κράτησε δεκατέσσερις μέρες και που στην πορεία του επιβιβάστηκαν και άλλες γυναίκες από το Στρατόπεδο του Παύλου Μελά στη Θεσσαλονίκη. Μιλά για το «νούμερο» στο μανίκι της, για τις 100. 000 γυναίκες που εξοντώθηκαν, για την επί σαρανταήμερο εκεί παραμονή της, για τις επιβεβλημένες αγγαρείες, για το άλλο στρατόπεδο στο οποίο τη μετέφεραν για τη «σαρδελοποίηση» της σε μια παράγκα μαζί με άλλες 2. 000 γυναίκες. 00:41:45:00 Φωτογραφία με γυναίκες σε γερμανικά κρεματόρια συγκέντρωσης και η επιγραφή στα γερμανικά στην είσοδο των κρεματορίων, που αναφέρεται στο καθήκον του ανθρώπου να πλένεται και εικόνες από το εσωτερικό των κρεματορίων αυτών. Ο αφηγητής «παραθέτει» μεταφρασμένη την επιγραφή. «η καθαριότητα είναι καθήκον», «μην ξεχνάτε να πλένετε τα χέρια σας» 00:42:12:00 Η ΕΥΓΕΝΙΑ ΛΑΜΠΡΙΝΟΥ συνεχίζει τη διήγησή της, αναφερόμενη στο επιβεβλημένο σταμάτημα της περιόδου που είχε σαν αποτέλεσμα άλλες να γίνουν στείρες (40%) και άλλες να πάθουν σοβαρές ασθένειες. . 00:42:44:00 Φιλμ αρχείου από τα γερμανικά κρεματόρια με άταφα σώματα. . 00:43:22:00 Η ΕΥΓΕΝΙΑ ΛΑΜΠΡΙΝΟΥ αναφέρεται στην απαγόρευση να συντάξουν έστω και μία επιστολή στους δικούς τους ανθρώπους, αλλά και στο κλίμα σύμπνοιας και αλληλοβοήθειας που είχε καλλιεργηθεί ανάμεσά τους. Αναφέρεται ειδικά στη συγκρατούμενή της ΒΑΓΓΕΛΙΩ ΡΗΓΟΥ, που τρελάθηκε και οδηγήθηκε στο κρεματόριο, για το σαμποτάζ στο εργοστάσιο διακυβεύοντας τη ζωή τους, για το δέλεαρ ενός πριμ το οποίο δεν δόθηκε ποτέ. 00:45:08:00 Φωτογραφία της ΙΟΥΛΙΑΣ ΜΠΙΜΠΑ, αγωνίστριας της Πανελλήνιας Ένωσης Αγωνιζομένων Νέων (ΠΕΑΝ), η οποία συμμετείχε συνδέθηκε στην ανατίναξη των γραφείων της φασιστικής οργάνωσης ΕΣΠΟ στην Αθήνα. Η ΜΠΙΜΠΑ εκτελέστηκε σε γερμανικό στρατόπεδο. 00:45:21:00 Το τελευταίο σημείωμα της ΙΟΥΛΙΑΣ ΜΠΙΜΠΑ προς την Άννα, να της στείλει αναγκαία πράγματα «γιατί θα μας στείλουν εξορία». 00:45:27:00 Ο ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ, μέλος της ΠΕΑΝ, μιλά με εγκωμιαστικά λόγια για την Σαμιώτισα ΙΟΥΛΙΑ ΜΠΙΜΠΑ, για την αφορμή της γνωριμίας τους μέσω της ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΜΠΕΣΣΗ, στο σπίτι της οποίας φυλάσσονταν τα εκρηκτικά για την ανατίναξη των γραφείων της ΕΣΠΟ. Η ΜΠΙΜΠΑ, γνωρίζοντας την πιθανότητα εφόδου στο σπίτι της ΜΠΕΣΣΗ, με δική της πρωτοβουλία άρπαξε και έκρυψε τα πυρομαχικά στο δικό της το σπίτι στο Κουκάκι. 00:46:39:00 Η ΚΑΙΤΗ ΔΕΣΥΛΛΑ-ΧΑΛΙΚΙΑ αναφέρεται στη συμμετοχή της ΙΟΥΛΙΑΣ ΜΠΙΜΠΑ στην ανατίναξη των γραφείων της ΕΣΠΟ, μεταφέροντας μία βόμβα μέσα σε μία τσάντα και περιμένοντας, με κίνδυνο της ζωής της, επί τρεις ώρες. Συνεχίζει λέγοντάς ότι, όταν συνελήφθη εκείνη και τα άλλα μέλη της ΠΕΑΝ τον Σεπτέμβριο του 1942, όχι μόνον δεν μαρτύρησε τους συναγωνιστές της, αλλά ανέλαβε την ευθύνη της φύλαξης των εκρηκτικών, σώζοντας τη ζωή της ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΜΠΕΣΣΗ, που φύλασσε προηγουμένως τις εκρηκτικές ύλες για την εν λόγω επιχείρηση. 00:47:27:00 Φωτογραφικό υλικό με τη ΛΕΛΑ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ, ηγετική μορφή της γυναικείας Εθνικής Αντίστασης. Η αφηγήτρια αναφέρεται στο πλούσιο αγωνιστικό της έργο: με αντιστασιακή δράση από το 1941, ταγμένη στην υπηρεσία περίθαλψης και φυγάδευσης στη Μέση Ανατολή Βρετανών αιχμαλώτων, ηγέτιδα της ομάδας πληροφοριών Μπουμπουλίνα (παρεμβάλλονται σχετικά διαγράμματα της οργάνωσης), θανατώθηκε στο στρατόπεδο του Χαϊδαρίου στις 5 Σεπτεμβρίου 1944. 00:48:29:00 Φωτογραφία του στελέχους του ΚΚΕ από την προπολεμική περίοδο ΗΛΕΚΤΡΑΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ, που βρήκε μαρτυρικό θάνατο. 00:48:42:00 Φωτογραφία της συγγραφέως ΔΙΔΟΥΣ ΣΩΤΗΡΙΟΥ. Στη συνέχεια η ΣΩΤΗΡΙΟΥ, συναγωνίστρια της ΗΛΕΚΤΡΑΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ, μιλά για την τελευταία, αναφερόμενη στη γνωριμία τους το 1934 και στη συνάντησή τους έναν χρόνο αργότερα στο Παρίσι στο Παγκόσμιο Συνέδριο Γυναικών. Μιλά για τον ήπιο, επιεική και αισιόδοξο χαρακτήρα της, για τις «σπαρτιατικές» της συνήθειες, για τη φυγή από την οικογενειακή εστία στα 17 της χρόνια. 00:49:45:00 Η ΦΩΦΗ ΛΑΖΑΡΟΥ αναφέρεται στο γυναικείο κίνημα που οραματιζόταν η ΗΛΕΚΤΡΑ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ, που πρέσβευε την ισοτιμία της γυναίκας μέσα στην οικογένεια (παρεμβάλλεται φωτογραφία γυναίκας που κρατά παιδί στην αγκαλιά). Παρεμβάλλεται και η φωτογραφία της ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ, ενώ ακούγεται η ΛΑΖΑΡΟΥ να παραθέτει τη στιχομυθία της ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ με τους βασανιστές της: «Πώς λέγεσαι;», «Ελληνίδα. », «Πού κατοικείς;» «Στην Ελλάδα. » «Τι δουλειά κάνεις;» «Υπηρετώ τον ελληνικό λαό. ». 00:51:35:00 Πλάνα και φωτογραφικό υλικό από την οδό Ελπίδος (σήμερα οδός ΗΛΕΚΤΡΑΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ), όπου οδηγήθηκε η ΗΛΕΚΤΡΑ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ, μετά τη σύλληψή της στις 25 Ιουλίου 1944, και υποβλήθηκε σε φρικτά βασανιστήρια μέχρι θανάτου. 00:52:02:00 Η συγγραφέας ΔΙΔΩ ΣΩΤΗΡΙΟΥ αναφέρεται στα φριχτά βασανιστήρια που υποβλήθηκε η ΗΛΕΚΤΡΑ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ, βασισμένη στα πορίσματα του ιατροδικαστή ΚΑΨΑΣΚΗ. Αναφέρεται στην ενσωμάτωση της ΗΛΕΚΤΡΑΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ στην «εθνική μας μυθολογία». 00:53:17:00 Φωτογραφίες γυναικών που μαρτύρησαν για την αντιστασιακή τους δράση. Η αφηγήτρια κάνει τις σχετικές αναφορές. 00:53:38:00 Φωτογραφία με διαδήλωση γυναικών του ΕΑΜ Γυναικών Νέας Ιωνίας, που κρατούν πανό σχετικό με τη χειραφέτηση της γυναίκας και την κατοχύρωση των δικαιωμάτων της. 00:53:57:00 Φωτογραφικό υλικό με γυναίκες να ψηφίζουν. Η αφηγήτρια αναφέρεται σε σχετικά άρθρα της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Αντίστασης (ΠΕΕΑ), που κατοχυρώνουν το δικαίωμα ψήφου των γυναικών από 18 ετών και άνω στις εκλογές του Εθνικού Συμβουλίου και στις ίσες αποδοχές γυναικών και ανδρών στον εργασιακό χώρο. 00:54:09:00 Η ΦΩΦΗ ΛΑΖΑΡΟΥ μιλά για τις προκαταλήψεις που υπερπηδήθηκαν με τη σταδιακή είσοδο των γυναικών στον αγώνα της Εθνικής Αντίστασης και στην ισότιμη συμμετοχή τους στην κοινωνία. 00:54:35:00 Η ΕΛΕΝΗ ΚΑΜΟΥΛΑΚΟΥ μιλά για τον σεβασμό αλλά και τον αυτοσεβασμό που κέρδισαν οι γυναίκες έκτοτε-«πολιτικά υποκείμενα» και μιλάει για το νέο «φανέρωμα» της τοπικής «κοινωνίας» του χωριού της κατά τους χρόνους της Αντίστασης. 00:55:18:00 Η ΦΩΦΗ ΛΑΖΑΡΟΥ αναφέρεται στην de facto αναγνώριση της ισοτιμίας των γυναικών από τη συμμετοχή τους στον αγώνα της Εθνικής Αντίστασης. 00:55:46:00 Φωτογραφικό υλικό με γυναικείες μορφές του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα. 00:57:21:00 Τίτλοι τέλους.

00:00:00:00
Τίτλοι έναρξης.00:01:23:00
Τίτλος επεισοδίου: «Η οργανωμένη τρομοκρατία των κατακτητών».

00:01:30:00
Φιλμ αρχείου με τη δίκη των ηγετών των Ναζί ως εγκληματιών πολέμου στη Νυρεμβέργη, με αναφορά της αφηγήτριας, στο κατηγορητήριο-μεταξύ άλλων στην παραβίαση 26 συνθηκών, συμφωνιών και εγγυήσεων-και στα μέλη της ειδικής ανακριτικής επιτροπής (4 δικαστές και αναπληρωματικά μέλη από ΗΠΑ, Ρωσία, Γαλλία, Βρετανία). Ο αφηγητής αναφέρεται στην ολοκλήρωση της δίκης της Νυρεμβέργης την 1η Οκτωβρίου 1946. Κατά τις ακροάσεις διαπιστώθηκε η ύπαρξη οργανωμένου σχεδίου τρομοκρατίας εκ μέρους των χιτλερικών με στόχο τον εξαναγκασμό του πληθυσμού των κατακτημένων χωρών σε υποταγή.

00:02:44:00
Χάρτης της Ελλάδας.

00:02:47:00
Φιλμ αρχείου με Γερμανούς στρατιώτες. Ο αφηγητής αναφέρεται στην «Αρχή της συλλογικής ευθύνης», που εφαρμόστηκε στην Ελλάδα από τον γερμανικό στρατό κατοχής, και σχετιζόταν με την επιβολή σκληρών αντιποίνων εναντίον του ελληνικού πληθυσμού, αδιάφορο αν συμμετείχε στις τρομοκρατικές ενέργειες ή όχι.

00:03:28:00
Φωτογραφικό υλικό με τα αντίποινα των Γερμανών εναντίον των Ελλήνων. Ο αφηγητής αναφέρεται στη διαταγή που είχε εκδοθεί από τις γερμανικές Αρχές (αρχιστράτηγος του γερμανικού στρατού ΚΑΪΤΕΛ), στις 16 Δεκεμβρίου 1942, για την αντιμετώπιση του αντιστασιακού κινήματος, στην οποία έκανε λόγο για χρησιμοποίηση οποιουδήποτε μέσου εξόντωσης, ακόμα και ενάντια σε γυναίκες και παιδιά, για προσβολή του ελληνικού λαού, καθώς αποφαινόταν ότι ο αγώνας αυτός δεν έχει σχέση με «στρατιωτική υψηλοφροσύνη», ή με τη συνθήκη της Γενεύης.

00:04:17:00
Φωτογραφικό υλικό με Γερμανούς στρατιώτες στην Κρήτη, αντίποινα στον κρητικό λαό κατεστραμμένες κωμοπόλεις και γυναικόπαιδα στις εκκλησίες. Η αφηγήτρια αναφέρεται στην «Αρχή της συλλογικής ευθύνης», που πρωτοεφαρμόσθηκε στους Κρητικούς, στην εξόντωση περί των 2. 000 κατοίκων από τους Ναζί κατά τους τρεις πρώτους μήνες της Κατοχής και καταστροφής περί των 1. 600 οικισμών (σύμφωνα με την ελληνική κυβέρνηση στην περίφημη δίκη της Νυρεμβέργης).

00:05:02:00
Φωτογραφικό υλικό με βουλγαρικό στρατό και αναφορά στα αντίποινα που επέβαλε εναντίον των κατοίκων της Δράμας, μετά τα γεγονότα του Οκτωβρίου 1941: Βούλγαροι φωτογραφίζονται μπροστά σε πτώματα Ελλήνων, Βούλγαρος φωτογραφίζεται κρατώντας ένα κομμένο κεφάλι Έλληνα, ομαδικοί απαγχονισμοί. Η αφηγήτρια αναφέρεται στην τριήμερη σφαγή στην περιοχή που σαν αποτέλεσμα είχε την εξόντωση 3. 000 κατοίκων.

00:05:25:00
Φωτογραφικό υλικό με ομαδικούς απαγχονισμούς στην Κεντρική και Δυτική Μακεδονία. Με την εμφάνιση των αντάρτικων ομάδων, σχεδόν πριν αρχίσουν τη δράση τους, οι Γερμανοί εφαρμόζουν αντίποινα στον άμαχο πληθυσμό. Χαρακτηριστικά παραδείγματα το Μεσόβουνο και τα Κερδύλια.

00:05:35:00
Φωτογραφικό υλικό από το χωριό Μεσόβουνο Πτολεμαΐδας, με Γερμανούς στρατιώτες. Οι εκτελέσεις έγιναν στις 23 Οκτωβρίου 1941.

00:05:43:00
Φιλμ αρχείου από τα χωριά Άνω και Κάτω Κερδύλια Νιγρίτας, μετά τη λεηλασία τους από τον γερμανικό στρατό κατοχής, στις 17 Οκτωβρίου 1941. Η αφηγήτρια κάνει τις σχετικές αναφορές.

00:05:48:00
Φιλμ αρχείου με ηχητικό υλικό με ηλικιωμένη γυναίκα, κάτοικο Κερδυλίων Νιγρίτας, που καταθέτει τη συγκλονιστική μαρτυρία της σχετικά με το ολοκαύτωμα του χωριού της και τον τραγικό θάνατο των παιδιών της. Μιλά και ένας άνδρας κάτοικος επίσης Κερδυλίων, ο οποίος αναφέρει ότι στον τόπο δεν υπήρχε τίποτε άλλο παρά «μυαλά και αίματα».

00:07:24:00
Φιλμ αρχείου από τα χωριά Άνω και Κάτω Κερδύλια περιοχής Νιγρίτας, μετά τη λεηλασία τους από τον γερμανικό στρατό κατοχής, στις 17 Οκτωβρίου 1941. Ο αφηγητής αναφέρεται στην ανακοίνωση της Ανώτατης Γερμανικής Διοίκησης, ημερομηνίας 18 Οκτωβρίου 1941, που εστίαζε στην ολοκληρωτική καταστροφή του χωριού.

00:07:55:00
Φιλμ αρχείου με ηλικιωμένη που πηγαίνει λουλούδια στους νεκρούς της, από το χωριό Κερδύλια Νιγρίτας. Ο αφηγητής συνεχίζει την αναφορά του στην ανακοίνωση της Ανώτατης Γερμανικής Διοίκησης, ημερομηνίας 18 Οκτωβρίου 1941: « […] Οι 207 άρρενες κάτοικοι του χωριού, ηλικίας 16 ως 60 ετών ετουφεκίσθησαν, ενώ οι γυναίκες και τα παιδιά μεταφέρθησαν εις τα στρατόπεδα συγκεντρώσεως. Ουδέν έτερον σπουδαίον γεγονός συνέβη […]».

00:08:11:00
Πλάνα από το χωριό Τρίλοφο Κατερίνης. Ο αφηγητής αναφέρεται στην ομαδική εκτέλεση κατοίκων του χωριού από τους Ναζί, τον Ιούλιο 1943.

00:08:22:00
Πλάνα από το μνημείο των πεσόντων στο Τρίλοφο Κατερίνης. Ο αφηγητής αναφέρεται στους νεκρούς από την ομαδική εκτέλεση των κατοίκων, μεταξύ των οποίων ήταν και τρία αδέλφια, οι ΓΙΑΝΝΗΣ, ΚΩΣΤΑΣ και ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, και στον επικεφαλής της επιχείρησης ιερέα της Ευαγγελικής Εκκλησίας και ταυτόχρονα προϊστάμενο της Μυστικής Στρατιωτικής Αστυνομίας περιοχής Κατερίνης ΒΕΝΙΑΜΙΝ ΛΟΧΕΡ, το οποίοι το όνομα συνδέθηκε με το ολοκαύτωμα της περιοχής.

00:08:48:00
Ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΕΡΖΟΠΟΥΛΟΣ, στέλεχος του ΕΑΜ Τριλόφου, αναφέρεται στην ημέρα της εκτέλεσης των κατοίκων του χωριού Τρίλοφου Κατερίνης, οπότε ο πατέρας ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ παρακαλούσε γονυπετής να εκτελεστεί εκείνος αντί του ενός του γιου.

00:09:35:00
Η ΑΙΜΙΛΙΑ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ-ΣΤΕΦΑΝΙΔΗ, αδελφή των εκτελεσμένων νέων, από το Τρίλοφο Κατερίνης, θυμάται αποτροπιασμένη όλο το χρονικό της εκτέλεσης των αδελφών της. Αναφορά στον κοινό και για τους τρεις τάφο.

00:10:14:00
Φωτογραφίες των αδελφών ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ και του πατέρα τους.

00:10:27:00
Φωτογραφικό υλικό με τον ΒΕΝΙΑΜΙΝ ΛΟΧΕΡ. Ο αφηγητής αναφέρεται στην παραγραφή του εγκλήματος του ΛΟΧΕΡ στο Τρίλοφο Κατερίνης και στην παράδοξη ανάδειξή του τελικώς σε σημαντικό παράγοντα της Ευαγγελικής Εκκλησίας.

00:10:47:00
Πλάνα από το χωριό Τρίλοφο Κατερίνης. Ο αφηγητής αναφέρεται στη δημόσια συγνώμη που ζήτησε για τα εγκλήματά του στην περιοχή, ο ΒΕΝΙΑΜΙΝ ΛΟΧΕΡ από τους κατοίκους του χωριού, εξ αφορμής της συνάντησής του με νεολαίους του χωριού στο Ντίσελντορφ δηλώνοντας ότι αυτός ως Χριστιανός απεχθάνεται κάθε πόλεμο.

00:11:07:00
Ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΕΡΖΟΠΟΥΛΟΣ εκφράζει τον αποτροπιασμό του για το έγκλημα του Τριλόφου, πολλώ δε μάλλον καθώς με αυτό σχετιζόταν ένας πάστορας, ο ΒΕΝΙΑΜΙΝ ΛΟΧΕΡ, ο οποίος θα έπρεπε να επιτελεί ορθότερα την αποστολή του επί γης!

00:11:58:00
Η ΑΙΜΙΛΙΑ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ-ΣΤΕΦΑΝΙΔΗ ολοκληρώνει τη διήγησή της λέγοντας ότι «αυτά είναι των Γερμανών τα κατορθώματα, μαζί με τους συνοδούς τους».

00:12:11:00
Φωτογραφικό υλικό με ιερωμένους, μεταξύ άλλων ο πατήρ ΓΕΡΜΑΝΟΣ (ΑΝΥΠΟΜΟΝΟΣ), ο παπά ΤΣΙΤΣΙΡΙΚΟΣ κ. ά. Η αφηγήτρια αναφέρεται στην διάθεση των ορθόδοξων κληρικών να συνταχθούν με τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα, στο περίπου 75% του εφημεριακού κλήρου που συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση και στους 140 και πλέον κληρικούς που θανατώθηκαν από τους Γερμανούς.

00:12:52:00
Ο ΣΤΕΡΓΙΟΣ ΤΖΑΤΖΟΣ, Λιτοχωρίτης, υπεύθυνος του δικτύου συνδέσμου 10ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ, αναφέρεται στη συγκέντρωση του λαού στο Λιτόχωρο Πιερίας, παρουσία του παπά ΤΣΙΤΣΙΡΙΚΟΥ, ο οποίος μίλησε για τον αντιστασιακό αγώνα του ελληνικού λαού ενάντια στον κατακτητή και ζήτησε την ενίσχυσή του με όλα τα μέσα.

00:13:46:00
Φωτογραφία του παπά ΤΣΙΤΣΙΡΙΚΟΥ, τον οποίον έκαψαν ζωντανό μέσα στο σπίτι του στο Λιτόχωρο Πιερίας, κατά τις αναφορές του αφηγητή.

00:14:06:00
Φωτογραφία του παπά ΙΩΑΚΕΙΜ ΛΙΟΥΛΙΑ, αρχιμανδρίτη Κοζάνης.

00:14:17:00
Ο ΘΩΜΑΣ ΠΑΓΟΥΝΗΣ, στέλεχος του ΕΑΜ Κοζάνης, περιγράφει τα βασανιστήρια που υπέστη ο αρχιμανδρίτης Κοζάνης ΙΩΑΚΕΙΜ ΛΙΟΥΛΙΑΣ, που εκτελέστηκε τελικώς μετά από βασανιστήρια στις 3 Ιουλίου 1943. Εμβόλιμη φωτογραφία του παπά ΙΩΑΚΕΙΜ ΛΙΟΥΛΙΑ.

00:15:18:00
Άρθρο από την εφημερίδα «Εθνική Αλληλεγγύη» της ομώνυμης οργάνωσης, που αφορά στις λεηλασίες των Γερμανών στην ελληνική ύπαιθρο.

00:15:23:00
Φωτογραφικό υλικό με αμάχους στην ελληνική ύπαιθρο, με Γερμανούς στρατιώτες και συγκεντρώσεις αμάχων που οδηγούνται στο εκτελεστικό απόσπασμα. Ο αφηγητής αναφέρεται στα αλλεπάλληλα ολοκαυτώματα. Σύμβολα έχουν γίνει το Δίστομο, τα Καλάβρυτα, το Κομμένο. Είναι εκατοντάδες τα χωριά που υπέστησαν αυτή τη δοκιμασία, ένα από αυτά είναι το ηπειρώτικο χωριό Μουσιωτίτσα, όπου, στις 25 Ιουλίου 1943, οι Γερμανοί εκτέλεσαν 154 κατοίκους.

00:16:31:00
Ο ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΚΙΤΣΟΣ, κάτοικος Μουσιωτίτσας, αναφέρεται στους νεκρούς συγγενείς του από το πέρασμα των χιτλερικών στη Μουσιωτίτσα Ιωαννίνων, στις 25 Ιουλίου 1943.

00:16:50:00
Χαρακτικό με πολεμικό θέμα, καθώς η αφηγήτρια αναφέρεται στη δολοφονία από τους ναζί 85 ατόμων στους Λιγκιάδες Ιωαννίνων στις 3 Οκτωβρίου 1943.

00:17:05:00
Η ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΦΟΥΚΑ, κάτοικος Λιγκιάδων, καταθέτει τη μαρτυρία της σχετικά με το πέρασμα των Ναζί από το χωριό της και αναφέρεται στο θάνατο των οικείων της.

00:18:40:00
Φωτογραφικό υλικό από το ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων, στις 13 Δεκεμβρίου 1943. Ο αφηγητής αναφέρεται στο ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων, που άφησε πίσω του νεκρό όλο τον άρρενα πληθυσμό από 14 χρονών και άνω (1. 101 νεκροί συνολικά).

00:19:11:00
Ο ΑΡΓΥΡΗΣ ΦΕΡΛΕΛΗΣ, κάτοικος Καλαβρύτων, αναφέρεται στις εκτελέσεις των κατοίκων των Καλαβρύτων και περιγράφει το πώς κατάφερε να γλιτώσει από τα πυρά τους και να σωθεί. Παρεμβάλλεται φωτογραφία με άνδρες που έχουν συλληφθεί με τα πιστόλια των Γερμανών στον κρόταφό τους.

00:21:26:00
Φωτογραφικό υλικό από τη λεηλατημένη επαρχία της Βιάνου Κρήτης και από τους εκτελεσθέντες κατοίκους της. Η αφηγήτρια αναφέρεται στην πυρπόληση επτά χωριών και στην εκτέλεση περισσότέρων από 700 κατοίκων, στις 13 Σεπτεμβρίου 1943.

00:21:56:00
Φωτογραφικό υλικό από τη λεηλασία και τα έκτροπα των Γερμανών στους Πύργους Πτολεμαΐδας και στο Μεσόβουνο. Η αφηγήτρια αναφέρεται στα 318 άτομα, κυρίως γυναικόπαιδα, και στα περίπου 150 γυναικόπαιδα που εκτελέστηκαν στους Πύργους και στο Μεσόβουνο αντίστοιχα, στα τέλη του Απριλίου του 1944.

00:22:21:00
Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΕΥΓΕΝΙΔΗΣ, κάτοικος Πύργων, αντάρτης του 2/16 Τάγματος του ΕΛΑΣ, μιλά για την εκτέλεση από τους Ναζί των γυναικόπαιδων και των ανδρών και στη λεηλασία και την επί τριήμερο πυρπόληση του Μεσόβουνου.

00:23:38:00
Φωτογραφικό υλικό από τη λεηλασία και τις εκτελέσεις στον Χορτιάτη Θεσσαλονίκης καθώς και από τα έκτροπα των Γερμανών και των Ελλήνων ταγματασφαλιτών που έλαβαν χώρα στις 2 Σεπτεμβρίου 1944. Ο αφηγητής αναφέρεται στην εισδοχή των ταγματασφαλιτών στον αγώνα με την πλευρά των Γερμανών και στην εξόντωση των 246 κατοίκων του Χορτιάτη.

00:24:14:00
Η ΕΛΕΝΗ ΝΑΝΑΚΟΥΔΗ, κάτοικος Χορτιάτη, αναφέρεται στην με συγκλονιστικό τρόπο επιβίωσή της από την τραγωδία του Χορτιάτη Θεσσαλονίκης, καταγγέλλοντας άλλη μια φορά, τη δράση των ταγματασφαλιτών.

00:25:43:00
Φωτογραφικό υλικό από κατεστραμμένες Ελληνικές περιοχές, με τις γυναίκες να θάβουν τους οικείους τους. Ο αφηγητής αναφέρεται στα 664 χωριά και κωμοπόλεις που πυρπολήθηκαν κατά τη διάρκεια της Κατοχής και στους άνω των 50. 000 εκτελεσθέντων.

00:26:08:00
Χάρτης της Ελλάδας, με εστίαση στην περιοχή της Μακεδονίας, που απεικονίζει τους διωγμούς των Εβραίων.

00:26:21:00
Μνημείο για τους εκτελεσθέντες από τους Γερμανούς Εβραίους στην Θεσσαλονίκη.

00:26:31:00
Φωτογραφικό υλικό με συγκεντρωμένους Εβραίους στην πλατεία Ελευθερίας στη Θεσσαλονίκη, που εκτοπίζονται από την πόλη. Ο αφηγητής αναφέρεται στο «ολοκαύτωμα» των Εβραίων της πόλης, που περιείχε τον εκτοπισμό και τον αφανισμό τους, και το χαρακτηρίζει ως ένα τα «μεγαλύτερα εγκλήματα» που διέπραξαν οι Ναζί στην Ελλάδα, πιστοί στην περί Αρίας φυλής διαμορφωμένη αντίληψή τους.

00:26:54:00
Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΡΙΑΡΧΟΥ, στέλεχος ΕΠΟΝ του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, αναφέρεται στο χρονικό της εξόντωσης των Εβραίων της Θεσσαλονίκης, που ανέρχονταν σε 65. 000 και για τα πρώτα περιοριστικά μέτρα που τους επιβλήθηκαν από τους Ναζί, που ήταν ο εκτοπισμός από τις εστίες τους και η συγκέντρωσή τους σε γκέτο.

00:27:26:00
Φωτογραφία με Εβραίους στη Θεσσαλονίκη, που φορούν το διακριτικό κίτρινο άστρο, που τους επιβάλλουν οι Ναζί.

00:27:36:00
Ανακοίνωση των Γερμανικών Στρατιωτικών Αρχών Κατοχής, περί της απαγόρευσης εισόδου στα σύνορα των εβραϊκών συνοικισμών υπ. αριθ. 151 και Χιρς, οδηγίες προς τους Εβραίους της Θεσσαλονίκης στην ισπανική γλώσσα και διαταγή, του Οκτωβρίου 1943, του ανώτατου αρχηγού των Ταγμάτων Ασφαλείας και της Αστυνομίας Ελλάδας που αφορά στους Εβραίους.

00:28:02:00
Δελτίο ταυτότητας του Εβραίου MAURICE SALTIEL.

00:28:08:00
Εβραϊκό αστέρι με τη σφραγίδα της Ισραηλιτικής Κοινότητος Θεσσαλονίκης.

00:28:15:00
Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΡΙΑΡΧΟΥ περιγράφει το χρονικό της μεταφοράς των χιλιάδων Εβραίων της Θεσσαλονίκης προς τα κρεματόρια της Γερμανίας, συνοδευόμενων από Γερμανούς που τους προπηλάκιζαν και τους βασάνιζαν. Αναφέρεται όμως και στη συμπάθεια που έδειχναν οι Έλληνες της Θεσσαλονίκης προς αυτούς, χωρίς να μπορούν να προσφέρουν βοήθεια.

00:28:48:00
Φωτογραφικό υλικό με Εβραίους στη Θεσσαλονίκη, καθώς ο αφηγητής αναφέρεται στη δοκιμασμένη μέθοδο της «εξαπάτησης» που εφαρμοζόταν.

00:29:20:00
Ο ΣΟΛΟΜΩΝ ΧΑΟΥΕΛ, όμηρος στο στρατόπεδο του Άουσβιτς, αναφέρεται στην εξαπάτηση από τους Ναζί που υπέστη και ο ίδιος, στον οποίο είχαν πει ότι θα τους οδηγούσαν σε κάποιο ειδικό στρατόπεδο στο Τελέζιενσταντ της Τσεχοσλοβακίας, όπου δεν θα είχαν τόσο σκληρή μεταχείριση, στη χαρά που ένιωθαν φεύγοντας από το γκέτο και στην τελική κατάπληξή τους όταν πληροφορήθηκαν πως βρίσκονται στο Άουσβιτς.

00:30:27:00
Φωτογραφικό υλικό με Εβραίους της Θεσσαλονίκης. Η αφηγήτρια αναφέρεται στην εξόντωση του 87% των Ελληνοεβραίων-δηλαδή 66. 000 άτομα-και στην επιβίωση μόλις 10. 226, από τους οποίους οι περισσότεροι είχαν κλειστεί σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Ελάχιστοι απέφυγαν την κόλαση των στρατοπέδων γιατί δέχθηκαν την προστασία των αντιστασιακών οργανώσεων.

00:30:55:00
Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΡΙΑΡΧΟΥ αναφέρεται στην προστασία και συμπαράσταση που πρόσφεραν οι αντιστασιακές οργανώσεις στους Εβραίους της Θεσσαλονίκης, φυγαδεύοντάς τους είτε στην ιταλική ζώνη κατοχής, όπου δεν θα διώκονταν, είτε στη Μέση Ανατολή ή στο βουνό. Αναφέρεται όμως και στην πεποίθηση των Εβραίων ότι δεν θα οδηγούνταν σε πλήρη εξόντωση, οπότε ο καθένας ακολουθούσε τον δικό συγγενή.

00:31:46:00
Κινηματογραφικό ντοκουμέντο από το Νταχάου με αποτροπιαστικές εικόνες από την άθλια διαβίωση των Εβραίων. Ο αφηγητής αναφέρεται στην παρουσία και Ελλήνων Εβραίων και άλλων Ελλήνων ομήρων στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, στις άθλιες εκεί συνθήκες διαβίωσης, στους θαλάμους αερίων όπου θανατώνονταν οι ακατάλληλοι για εργασία, στις αφίξεις νέων αποστολών ομήρων μετά την εξόντωση των παλαιότερων. Αρχίζει τη διήγησή του ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΠΑΛΤΑΣ, όμηρος, ο οποίος μιλά για την ανάγκη να ερευνηθούν οι κανονισμοί λειτουργίας των στρατοπέδων αυτών για να καταγραφεί μια αμυδρά εικόνα της φρίκης.

00:33:30:00
Κινηματογραφικό ντοκουμέντο από στρατόπεδο συγκέντρωσης με εξαθλιωμένους κρατούμενους, που μεταφέρονται σε κάρα προς τα κρεματόρια, με νεκρούς, με σωρούς πτωμάτων, με τον ρουχισμό τους. Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΠΑΛΤΑΣ εστιάζει σε έναν εξευτελιστικό έλεγχο καθαριότητας που υφίσταντο οι έγκλειστοι των στρατοπέδων (παρεμβάλλεται σχετική φωτογραφία), ο οποίος μπορούσε να τους στοιχίσει τη ζωή. Επίσης αναφέρεται στην έγερση για μεταφορά στην κεντρική πλατεία για το προσκλητήριο, στα τσαλαπατημένα θύματα, στην αϋπνία που τους προκαλούσε η γνώση της έλευσης του Γερμανού στα κρεβάτια, για να ασελγήσει πάνω στους κρατουμένους.

00:37:59:00
Πλάνα από τον χώρο που είχε στηθεί το πρώτο στρατόπεδο συγκέντρωσης από Ιταλούς τον Αύγουστο του 1941 έξω από τη Λάρισα, όπου στη θέση του σήμερα έχει στηθεί μνημείο. Η αφηγήτρια κάνει τις σχετικές αναφορές.

00:38:11:00
Φωτογραφικό υλικό με κρατούμενους που οδηγούνται σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Η αφηγήτρια αναφέρεται στους πρώτους κρατούμενους του στρατοπέδου συγκέντρωσης της Λάρισας, τους 1. 000 περίπου Κρητικούς πολεμιστές του αλβανικού μετώπου, στους οποίους οι Ναζί δεν επέτρεπαν να επιστρέψουν στα σπίτια τους. Αναφέρεται στη σχετική συγκέντρωση διαμαρτυρίας τους, τον Ιούνιο του 1941, και στον σε αντίποινα εγκλεισμό τους στο εν λόγω στρατόπεδο. Ένα μεγάλο μέρος υπέκυψε στην πείνα και στις στερήσεις.

00:38:40:00
Ο ΑΝΤΩΝΗΣ ΦΛΟΥΝΤΖΗΣ, κρατούμενος και γιατρός του στρατοπέδου της Λάρισας, καταμαρτυρεί τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης στο στρατόπεδο, την πείνα και τις στερήσεις, που τους οδηγούσαν στον θάνατο. Στο τέλος του 1942, αναφέρει, ότι από τους πρώτους εκεί αφιχθέντες βρήκαν τον θάνατο περισσότεροι από 600.

00:39:31:00
Φωτογραφία με τρεις κρατούμενους.

00:39:36:00
Φωτογραφία με κομουνιστές κρατούμενους στο στρατόπεδο συγκέντρωσης της Λάρισας. Η αφηγήτρια αναφέρεται στην άφιξη στο στρατόπεδο της Λάρισας, στις αρχές του 1943, περίπου 300 κρατούμενων κομουνιστών από τις μεταξικές φυλακές της Ακροναυπλίας (εμβόλιμη σχετική φωτογραφία).

00:39:48:00
Καρτ-ποστάλ με την Ακροναυπλία της εποχής.

00:39:57:00
Φωτογραφικό υλικό με κρατούμενους στο στρατόπεδο συγκέντρωσης της Λάρισας. Η αφηγήτρια αναφέρεται στην ενεργοποίηση του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, μετά από την επιμονή των κρατούμενων να αλλάξουν τις συνθήκες διαβίωσης στο στρατόπεδο.

00:40:07:00
Φωτογραφικό υλικό με δεσμοφύλακες στο στρατόπεδο συγκέντρωσης της Λάρισας. Η αφηγήτρια κατακρίνει την αυστηρή επιτήρηση κάτω από την οποία βρίσκονταν οι κομουνιστές κρατούμενοι.

00:40:12:00
Ο ΠΕΤΡΟΣ ΠΑΤΡΕΛΗΣ, κρατούμενος του στρατοπέδου Λάρισας, καταθέτει τη μαρτυρία του από το στρατόπεδο συγκέντρωσης της Λάρισας: μιλά για τη συγκινητική αυτοδιάθεση των συγκρατούμενων του σε υποβολή μαρτυρίων προκειμένου να γίνει αντικατάσταση από τα βασανιστήρια, επτά φυματικών των οποίων η ζωή θα κινδύνευε. Παρεμβάλλεται η φωτογραφία του θαλαμάρχη του στρατοπέδου ΤΑΣΟΥ ΚΟΥΛΑΜΠΑ, που υπέβαλε την πρόταση στον διοικητή να αντικατασταθούν οι φυματικοί.

00:42:51:00
Φωτογραφικό υλικό από μπλόκα σε διάφορα σημεία της Αθήνας, με τη συμμετοχή Ναζί και ταγματασφαλιτών. Ο αφηγητής αναφέρεται αφενός στους κύριους στόχους των μπλόκων, που ήταν οι λαϊκές περιοχές της Αθήνας που είχαν τεθεί υπό τον έλεγχο του ΕΛΑΣ, και αφετέρου στην εκεί παρουσία καταδοτών, που είχαν καλυμμένα τα πρόσωπά τους.

00:43:40:00
Ο ΤΑΣΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ, ηγετικό στέλεχος της Ιερής Ταξιαρχίας, που συνελήφθη στο μπλόκο του Δουργουτίου, κατηγοριοποιεί τους καταδότες σε «τσουβαλάδες» (όσοι ήταν κουκουλωμένοι με ένα σακί μέχρι τη μέση) και μασκοφόρους (όσοι έφεραν μάσκα).

00:44:24:00
Σειρά χαρακτικών με καταδότες-συνεργάτες των Γερμανών, με Γερμανούς και με απαγχονισμένους. Ο ΤΑΣΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ επισημαίνει το μέγεθος της γελοιότητας της εικόνας των καταδοτών, που η μόνη ορατή συμπεριφορά στην αργή τους κίνηση ανάμεσα στους ανθρώπους του μπλόκου, ήταν η ανάταση του χεριού για να καταδείξουν εκείνον που θα οδηγηθεί στο εκτελεστικό απόσπασμα.

00:45:15:00
Σειρά χαρακτικών με θέμα εμπνευσμένο από το μπλόκο της Κοκκινιάς της 17ης Αυγούστου 1944. Η αφηγήτρια αναφέρεται στο γεγονός που έλαβε χώρα με τη συμβολή 2. 000 ταγματασφαλιτών (με επικεφαλής τους ταγματάρχη ΠΛΥΤΖΑΝΟΠΟΥΛΟ και ΣΓΟΥΡΟ) και 500 Γερμανών, που συνίστατο στην υπό την απειλή των όπλων συγκέντρωση στην πλατεία της Οσίας Ξένης, των ανδρών ηλικίας από 15 ως 60 ετών.

00:45:42:00
Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΔΙΑΜΑΝΤΙΔΗΣ, μέλος του ΕΑΜ Κοκκινιάς, μιλά για την ημέρα της 17ης Αυγούστου 1944, την ημέρα του μπλόκου της Κοκκινιάς, οπότε και συνελήφθη. Μείνανε, λέει, γονατιστοί και το βράδυ τους μετέφεραν στο Χαϊδάρι. Γύρω τους κυκλοφορούσαν οι προδότες ΜΠΑΤΡΑΝΗΣ και ΚΟΥΡΕΑΣ. Ο ΔΙΑΜΑΝΤΙΔΗΣ εκφράζει τον αποτροπιασμό του και για τους Έλληνες αξιωματικούς που ήταν όργανα των Γερμανών. Παρεμβάλλονται τα χαρακτικά.

00:46:49:00
Χαρακτικά με θέμα εμπνευσμένο από το μπλόκο της Κοκκινιάς. Η αφηγήτρια αναφέρεται στους περισσότερους από 150 εκτελεσμένους Κοκκινιώτες της ημέρας του μπλόκου στους δρόμους της συνοικίας.

00:47:12:00
Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΔΙΑΜΑΝΤΙΔΗΣ αναφέρεται στην εκτέλεση των Κοκκινιωτών και στον Εθνικό Ύμνο που ακουγόταν από τη Μάνδρα.

00:47:37:00
Χαρακτικά με θέμα εμπνευσμένο από το μπλόκο της Κοκκινιάς. Η αφηγήτρια αναφέρεται στη μεταφορά περίπου 3. 000 Κοκκινιωτών στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Χαϊδαρίου, από τους οποίους οι 1. 200 στάλθηκαν σε στρατόπεδα της Γερμανίας, με τους 335 από αυτούς να πεθάνουν εκεί.

00:47:50:00
Φωτογραφικό υλικό και πλάνα από το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Χαϊδαρίου. Ο αφηγητής αναφέρεται στο μεγαλύτερο και «τρομερότερο» στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Ελλάδα, που εγκαινιάστηκε στα τέλη Αυγούστου του 1943, με τη μεταφορά από το στρατόπεδο της Λάρισας 590 ομήρων, 240 από τους οποίους προήλθαν από τις φυλακές της Ακροναυπλίας.

00:48:53:00
Φωτογραφία του κτηρίου της οδού Μέρλιν, όπου ήταν το άντρο των SS. Εκεί κρατούνταν και υποβάλλονταν σε βασανιστήρια οι συλληφθέντες και λειτουργούσε ως προθάλαμος του στρατοπέδου Χαϊδαρίου. .

00:49:06:00
Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΑΣΙΛΑΤΟΣ, γραμματέας της ΕΠΟΝ Παγκρατίου, κρατούμενος στο στρατόπεδο Χαϊδαρίου, καταθέτει τη μαρτυρία του από τα αποτροπιαστικά επαναλαμβανόμενα βασανιστήρια που υπέστη στο κτήριο της οδού Μέρλιν, επειδή δεν κατάφεραν οι Γερμανοί να του αποσπάσουν καμία ομολογία. Τα σκίτσα με τα βασανιστήρια που παρεμβάλλονται, εικονίζουν μεταξύ άλλων κάποια από αυτά που υπέστη ο ομιλών, και υπογραμμίζουν τη φρίκη της περιγραφής του ΒΑΣΙΛΑΤΟΥ. Παρεμβάλλονται και γελοιογραφίες χωρίς λόγια με Γερμανούς βασανιστές και η φωτογραφία του κτηρίου της οδού Μέρλιν.

00:52:44:00
Φωτογραφικό υλικό με βασανισμένους από τους Γερμανούς.

00:53:12:00
Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΕΛΑΒΙΛΑΣ, ομαδάρχης του ΕΛΑΣ Φοιτητών Αθήνας, κρατούμενος στο στρατόπεδο Χαϊδαρίου, αναφέρεται στον μακρύ κατάλογο των βασανιστηρίων στο κτήριο της οδού Μέρλιν από τους Γερμανούς: το σφίξιμο της κεφαλής, σε βαθμό που ο βασανιζόμενος πέθαινε από εσωτερική αιμορραγία, το κάψιμο του σώματος με τσιγάρο, το κάθισμα σε πυρακτωμένο σίδερο ή σε ηλεκτροφόρα καλώδια, το ηλεκτροσόκ. Κάνει λόγο για 300 αγωνιστές που πέθαναν από τα βασανιστήρια αυτά, μέσα στο κολαστήριο της Μέρλιν.

00:53:59:00
Ο ΑΝΤΩΝΗΣ ΦΛΟΥΝΤΖΗΣ αναφέρεται στον σκοπό των βασανιστών, που ήταν να κάμψει την αντίσταση των Ελληνικού λαού και να τους καταστήσει πειθήνια όργανά του.

00:54:27:00
Φωτογραφικό υλικό με απαγχονισμένους, εκτεθειμένους σε δημόσια θέα.

00:54:36:00
Φιλμ αρχείου με απαγχονισμένους, εκτεθειμένους σε δημόσια θέα. Η αφηγήτρια αναφέρεται στους ομαδικά απαγχονισμένους πατριώτες της οδού Παπαδιαμαντοπούλου. Η εκτέλεση αγωνιστών που κρατούντο ως όμηροι σε στρατόπεδα, ήταν η γερμανική απάντηση σε κάθε ελληνική αντιστασιακή ενέργεια.

00:55:04:00
Ανακοίνωση, ημερομηνίας 11 Δεκεμβρίου 1943, από την εφημερίδα «Καθημερινή», στην οποία αναφέρεται ότι «επληγώθη» ένας Γερμανός και σε αντίποινα εκτελέσθηκαν δέκα. Ο αφηγητής κάνει τις σχετικές αναφορές.

00:55:10:00
Ανακοίνωση, ημερομηνίας δημοσίευσης 27 Οκτωβρίου 1943, από την εφημερίδα «Καθημερινή», στην οποία αναφέρεται ο αριθμός των Ελλήνων που θα εκτελούνται έναντι δολοφονίας ή τραυματισμού ενός Γερμανού (50 και 10, αντίστοιχα). Ο αφηγητής διαβάζει χωρίο της ανακοίνωσης.

00:55:19:00
Ανακοίνωση του ανώτερου αρχηγού των Ταγμάτων Ασφαλείας και Αστυνομίας Ελλάδος ΣΙΜΑΝΑ, ημερομηνίας 28 Νοεμβρίου 1943, από την εφημερίδα «Καθημερινή», στην οποία αναφέρονται εκτελέσεις των Γερμανών σε αντίποινα. Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΕΛΑΒΙΛΑΣ αναφέρεται στις εκτελέσεις από τους Γερμανούς που άρχισαν από τον Δεκέμβριο του 1943.

00:55:32:00
Ανακοίνωση, ημερομηνίας 8 Απριλίου 1944, από την εφημερίδα «Αθηναϊκά Νέα», η οποία αναφέρεται στην εκτέλεση 50 κομουνιστών. Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΕΛΑΒΙΛΑΣ κάνει σχετικές αναφορές.

00:55:38:00
Ανακοίνωση, ημερομηνίας 18 Απριλίου 1944, από την εφημερίδα «Αθηναϊκά Νέα» (ημερομηνία δημοσίευσης 19 Απριλίου 1944), η οποία αναφέρεται στην εκτέλεση 35 κομουνιστών αντί επτά τσολιάδων. Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΕΛΑΒΙΛΑΣ σχολιάζει σχετικώς.

00:55:43:00
Ανακοίνωση, ημερομηνίας 30 Απριλίου 1944, από την εφημερίδα «Αθηναϊκά Νέα» (ημερομηνία δημοσίευσης 2 Μαΐου 1944), η οποία αναφέρεται στην εκτέλεση 110 κομουνιστών και ριζική καταστροφή του χωριού Κυριάκι σε αντίποινα της δολοφονίας δύο Γερμανών αξιωματικών, που έλαβε χώρα στις 25 Απριλίου 1944. Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΕΛΑΒΙΛΑΣ κάνει σχετικές αναφορές.

00:55:47:00
Ανακοίνωση, ημερομηνίας 2 Μαΐου 1944, από την εφημερίδα «Αθηναϊκά Νέα» (ημερομηνία δημοσίευσης 3 Μαΐου 1944), η οποία αναφέρεται στην εκτέλεση 30 κομουνιστών σε αντίποινα των δολοφονιών τεσσάρων ευζώνων και δύο Ελλήνων λεγεωναρίων, που έλαβαν χώρα στις 24 και28 Απριλίου 1944. Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΕΛΑΒΙΛΑΣ κάνει σχετικές αναφορές.

00:55:51:00
Ανακοίνωση, ημερομηνίας 3 Μαΐου 1944, από την εφημερίδα «Αθηναϊκά Νέα», η οποία αναφέρεται στην εκτέλεση 50 κομουνιστών σε αντίποινα της δολοφονίας πέντε Γερμανών αξιωματικών, που έλαβε χώρα στις 12 και 13 Απριλίου 1944, και στον απαγχονισμό 10 σε αντίποινα απόπειρας κατά της αμαξοστοιχίας Αθηνών-Κορίνθου, που μετέφερε Γερμανούς στρατιώτες, η οποία έλαβε χώρα στις 24 Απριλίου του ίδιου χρόνου. Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΕΛΑΒΙΛΑΣ κάνει σχετικές αναφορές σχετικά με μία εκτέλεση ανά ημέρα.

00:55:53:00
Ανακοίνωση, ημερομηνίας 10 Μαΐου 1944, από την εφημερίδα «Αθηναϊκά Νέα» (ημερομηνία δημοσίευσης 11 Μαΐου 1944), η οποία αναφέρεται στην εκτέλεση 100 κομουνιστών σε αντίποινα της δολοφονίας και λήστευσης Γερμανών αξιωματικών που έλαβε χώρα στις 25 Απριλίου 1944.

00:55:56:00
Φωτογραφία με εκτελεσθέντα από τους Ναζί.

00:56:04:00
Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΕΛΑΒΙΛΑΣ λέει ότι όσο τελείωνε η κατοχή και έσφιγγε ο κλοιός γύρω από τους Γερμανούς, τόσο πύκνωσαν οι εκτελέσεις. Μετά τον Ιούλιο του 44, είχαμε κάθε ημέρα μία εκτέλεση. Παρεμβάλλεται φωτογραφικό υλικό με εκτελέσεις πατριωτών. Ο ΜΠΕΛΑΒΙΛΑΣ αναφέρεται στους τόπους των εκτελέσεων (Νταμάρια, Δαφνί, Καισαριανή, Μάνδρα Ελευσίνας κ. α.), και στους τάφους στο Τρίτο Νεκροταφείο όπου έθαβαν τους εκτελεσμένους ή στο ότι τους πέταγαν στους δρόμους.

00:57:01:00
Χαρακτικά με θεματολογία τις εκτελέσεις πατριωτών.

00:57:15:00
Πλάνα από το σκοπευτήριο της Καισαριανής. Ο αφηγητής αναφέρει ότι στον τόπο αυτό από 1-20 Μαΐου 1944 εκτελέστηκαν 600 πατριώτες, μη συμπεριλαμβανομένων όσων είχαν σκοτωθεί στα μπλόκα.

00:57:39:00
Φωτογραφικό υλικό από το σκοπευτήριο της Καισαριανής.

00:57:51:00
Ο ΑΝΤΩΝΗΣ ΦΛΟΥΝΤΖΗΣ κάνει λόγο για τον πιο «αιματοβαμμένο» μήνα του 1944, τον Μάϊο και για την Πρωτομαγιά του 1944, που σημάδεψε η εκτέλεση των 200 κομουνιστών στο σκοπευτήριο της Καισαριανής.

00:58:00:00
Φωτογραφία των κομουνιστών που εκτελέστηκαν την Πρωτομαγιά του 1944 από το στρατόπεδο του Χαϊδαρίου. Η αφηγήτρια αναφέρεται στην εκτέλεση ως αντίποινα για την δολοφονία ενός Γερμανού στρατιώτη από αντάρτες του ΕΛΑΣ στους Μολάους Σπάρτης.

00:58:22:00
Ο ΑΝΤΩΝΗΣ ΦΛΟΥΝΤΖΗΣ δείχνει τα «θυμητάρια» δύο εκτελεσμένων κομουνιστών της Πρωτομαγιάς του 1944, του ΝΑΠΟΛΕΟΝΤΑ ΣΟΚΑΤΖΙΔΗ και του ΑΝΤΩΝΗ ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ.

00:59:23:00
Φωτογραφίες των εκτελεσμένων κομουνιστών της Πρωτομαγιάς του 1944. Η αφηγήτρια μας πληροφορεί ότι ο Γερμανός διοικητής του στρατοπέδου, ζήτησε από τους ΝΑΠΟΛΕΟΝΤΑ ΣΟΚΑΤΖΙΔΗ και ΑΝΤΩΝΗ ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟ να εξαιρεθούν και να αντικατασταθούν από άλλους, πρόταση που αρνήθηκαν.

00:59:23:00
Πλάνα από το σκοπευτήριο της Καισαριανής. Η αφηγήτρια περιγράφει το χρονικό της εκτέλεσης των 200 κομουνιστών στο σκοπευτήριο, την Πρωτομαγιά του 1944.

00:59:53:00
Ο ΑΝΤΩΝΗΣ ΦΛΟΥΝΤΖΗΣ αναφέρεται στην αντίδραση του κόσμου που έρανε με άνθη τα αίματα των εκτελεσμένων της Πρωτομαγιάς του 1944 και στους ατομικούς τάφους που ανοίχτηκαν στο τρίτο νεκροταφείο για να ταφούν.

01:00:31:00
Σημειώματα αγωνιστών πριν εκτελεστούν, του ΝΙΚΟΥ ΜΑΡΙΑΚΑΚΗ ΚΩΣΤΑ ΤΣΙΡΚΑ κ. ά. Οι αφηγητές διαβάζουν αποσπάσματα από αυτά. Ιδιαίτερη μνεία γίνεται στο τελευταίο σημείωμα του ΜΑΝΩΛΗ ΛΙΤΙΝΑ, στελέχους του αγωνιστικού ΕΔΕΣ Αθήνας που εκτελέστηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 1944.

01:01:31:00
Φιλμ αρχείου με ταφή εκτελεσμένων. Η αφηγήτρια αναφέρεται στην εκτέλεση του ΜΑΝΩΛΗ ΛΙΤΙΝΑ, της ΛΕΛΑΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ, της 17χρονης ΕΠΟνίτισας ΗΡΩΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ και άλλων 77 αγωνιστών στο Δαφνί, στις 8 Σεπτεμβρίου του 1944, ένα μήνα πριν από την αποχώρηση του κατακτητή, χωρίς καν πρόσχημα τα αντίποινα. Αναφέρεται επίσης στο φρόνημα του ελληνικού λαού που δεν κάμφθηκε από την τρομοκρατία των κατακτητών.

01:02:37:00
Ο ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΖΟΛΕΑΣ, ηγετικό στέλεχος της Ιερής Ταξιαρχίας, κρατούμενος στο στρατόπεδο Λάρισας, αναφέρεται στο υψηλό φρόνημα του ελληνικού λαού, στις δραστηριότητές τους ως κρατούμενοι και στα όνειρα τους για τον «νέο κόσμο» που διαψεύστηκαν μετά την καταστροφή του Άξονα.

01:03:53:00
Τίτλοι τέλους.

00:00:00:00 Τίτλοι έναρξης. 00:01:25:00 Τίτλος 17ου επεισοδίου:«Ο ένοπλος αγώνας το καλοκαίρι του 1944». 00:01:27:00 Ανατολικό μέτωπο: Φιλμ αρχείου με την απελευθερωτική προσπάθεια των Σοβιετικών στρατευμάτων τον Ιούλιο του 1944. Οι ιστορικές αναφορές του αφηγητή υπογραμμίζουν την υποχώρηση της ναζιστικής απειλής στο Ανατολικό Μέτωπο: απελευθέρωση της πρωτεύουσας της Λευκορωσίας Μινσκ, κύκλωση των εκεί γερμανικών ομάδων, απελευθέρωση της Πολωνίας (20 Ιουλίου 1944). 00:02:22:00 Δυτικό μέτωπο: Φιλμ αρχείου από το χρονικό της από αέρος και θαλάσσης απόβασης των βρετανικών και των αμερικανικών δυνάμεων στη Νορμανδία («Επιχείρηση Ποσειδώνας») στις 6 Ιουνίου 1944 και από την απελευθέρωση του γαλλικού Χερβούργου στις 26 του ίδιου μήνα. Ο αφηγητής μιλά για δεύτερο μέτωπο στην Ευρώπη, το αποκαλούμενο Δυτικό, για την απόβαση στη Νορμανδία, για την επέκταση του αρχικού προγεφυρώματος και την απελευθέρωση του Χερβούργου. 00:03:07:00 Διάγραμμα της Γερμανικής Διοίκησης, ημερομηνίας 11 Ιουλίου 1944, στο οποίο αποτυπώνεται η κορύφωση της ανταρτικής δραστηριότητας της Ελληνικής Εθνικής Αντίστασης, ενώ ταυτόχρονα σημειώνονται περίπλοκες πολιτικές εξελίξεις. 00:03:20:00 Φωτογραφικό υλικό με την αντιπροσωπεία της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθερώσεως (ΠΕΕΑ, ιδρύθηκε στη Βίνιανη Ευρυτανίας στις 10 Μαρτίου 1944). Ο αφηγητής αναφέρεται στην αναχώρηση της αντιπροσωπείας για το Κάιρο, κατόπιν προσκλήσεως της εξόριστης κυβέρνησης του ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ, για τη διάσκεψη στον Λίβανο (17-20 Μαίου του 1944) των αντιστασιακών οργανώσεων και των πολιτικών κομμάτων, με σκοπό τη δημιουργία Κυβέρνησης Γενικής Εθνικής Ενότητας. 00:03:35:00 Φωτογραφικό υλικό από τη Διάσκεψη του Λιβάνου στις 17 ως 20 Μαΐου 1944, με σχετικές αναφορές του αφηγητή. 00:03:39:00 Φωτογραφία από συνέλευση εκπροσώπων του λαού στις Κορυσχάδες Ευρυτανίας. Ο αφηγητής αναφέρεται στη Διάσκεψη του Λιβάνου, που διεξαγόταν ταυτόχρονα (Μάιος 1944) με τις εργασίες της Βουλής των Βουνών, δηλαδή του Εθνικού Συμβουλίου. 00:03:45:00 Αναμνηστική φωτογραφία από τη Διάσκεψη του Λιβάνου (1944) από την προεδρία του ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ. Ο αφηγητής προλογίζει την αρνητική διάθεση που αντιμετώπισε η ΕΑΜική πλευρά στη εν λόγω Διάσκεψη (Μάιος 1944), κυρίως λόγω δύο πρόσφατων δραματικών γεγονότων. 00:03:55:00 Χάρτης της Ελλάδας, με εστίαση στην περιοχή της Γκιώνας. Ο αφηγητής αναφέρεται στον πρώτο λόγο της δυσμενούς θέσης της ΕΑΜικής πλευράς στη Διάσκεψη του Λιβάνου: τη διάλυση από τον ΕΛΑΣ του 5/42 Συντάγματος της ΕΚΚΑ (Εθνική και Κοινωνική Απελευθέρωση) και την εκτέλεση του συνταγματάρχη ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΨΑΡΡΟΥ. 00:04:04:00 Φωτογραφία του συνταγματάρχη, διοικητή του 5/42 Συντάγματος της ΕΚΚΑ, ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΨΑΡΡΟΥ. 00:04:07:00 Πλάνα από την περιοχή της Γκιώνας. Ο αφηγητής αναφέρει ότι είχαν προηγηθεί πολλές προστριβές που οξύνονταν από τους εξτρεμιστές και των δύο πλευρών. Ο ίδιος ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΨΑΡΡΟΣ που έτεινε προς τη συνεργασία με το ΕΑΜ, αντιμετώπιζε γι αυτό το λόγο μεγάλη αντίδραση, κυρίως από τους βασιλόφρονες της παράταξής του, όπως από τον λοχαγό ΕΥΘΥΜΙΟ ΔΕΔΟΥΣΗ (εμβόλιμη φωτογραφία). 00:04:26:00 Ο ΚΩΣΤΑΣ ΤΣΑΜΑΝΤΑΝΗΣ, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής της ΕΚΚΑ και υπασπιστής του συνταγματάρχη ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΨΑΡΡΟΥ, αναφέρεται στην παρείσφρηση ακροδεξιών στοιχείων, ενδεχόμενα καθοδηγούμενων, στην παράταξη της ΕΚΚΑ, και στις προκλήσεις που έκαναν κατά του ΕΑΜ (ο ΚΑΠΕΤΖΩΝΗΣ κήρυξε «Ιερό Πόλεμο» κατά του ΕΑΜ, ο ΕΥΘΥΜΙΟΣ ΔΕΔΟΥΣΗΣ προκάλεσε τον αφοπλισμό των ΕΑΜιτών στο Κροκύλειο Φωκίδας). Ο ΨΑΡΡΟΣ δεν ήλεγχε πια την κατάσταση, σε βαθμό που είχε σκεφθεί ακόμα και την περίπτωση να προσχωρήσει στον ΕΛΑΣ. Στη συνέχεια ο ΤΣΑΜΑΝΤΑΝΗΣ αναφέρεται στο υπόμνημα των 68 αξιωματικών, στο οποίο προτεινόταν η αφαίρεση της εξουσίας από τον ΨΑΡΡΟ, και το οποίο εστάλη στον ΒΑΓΓΕΛΗ ΚΑΛΑΝΤΖΗ και από εκεί στο Συμμαχικό Στρατηγείο της Μέσης Ανατολής. 00:06:11:00 Φωτογραφικό υλικό με την 5η Ταξιαρχία του ΕΛΑΣ. Ο αφηγητής εστιάζει στην επίθεση της Ταξιαρχίας στις 17 Απριλίου 1944 προς το 5/42 Σύνταγμα της ΕΚΚΑ, στην τοποθεσία Κλήμα Δωρίδος, αιχμαλωτίζοντας μεταξύ άλλων τον συνταγματάρχη ΔΗΜΗΤΡΙΟ ΨΑΡΡΟ στην περιοχή Σκάλα Καραΐσκου (σχετικά εμβόλιμα πλάνα). 00:06:30:00 Ο ΚΩΣΤΑΣ ΤΣΑΜΑΝΤΑΝΗΣ αναφέρεται στη μη αδελφοκτόνα διάθεση του συνταγματάρχη ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΨΑΡΡΟΥ-όλους τους αντάρτες τους θεωρούσε αδελφούς σύμφωνα με τον όρκο του, στον τρόπο που τον θανάτωσαν οι άνθρωποι του ΖΟΥΛΑ, του διοικητή του 36ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ και στην επιγραφή πάνω από τον τάφο του «Προδότης». Ακολουθεί φωτογραφία του συνταγματάρχη ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΨΑΡΡΟΥ. 00:07:42:00 Φωτογραφικό υλικό με τμήματα στρατού και στόλου του ΕΑΜ και με φυλακισμένους του κινήματος του Απριλίου του 1944, και φωτογραφία από τον εορτασμό της εργατικής Πρωτομαγιάς του 1944 στο αντιτορπιλικό «Πίνδος» από άνδρες του ΕΛΑΝ (Ελληνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Ναυτικού). Η αφηγήτρια αναφέρεται στον δεύτερο λόγο για τον οποίο βρέθηκε σε δυσμενή θέση το ΕΑΜ στη Διάσκεψη του Λιβάνου: το κίνημα του Απριλίου 1944 σε ελληνικές μονάδες του στρατού και στόλου της μέσης Ανατολής, με αίτημα τον σχηματισμό κυβέρνησης με βάση την ΠΕΕΑ, κίνημα που κατεστάλη στα τέλη του ίδιου μήνα και του οποίου οι εμπλεκόμενοι κλείστηκαν σε βρετανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. 00:08:14:00 Φωτογραφίες του ΟΥΙΝΣΤΟΝ ΤΣΩΡΤΣΙΛ. Η αφηγήτρια παραθέτει τα λόγια του Βρετανού πρωθυπουργού προς τον υπουργό Εξωτερικών ANTONI ΙΝΤΕΝ: «Προς το παρόν πρέπει να ακολουθήσουμε τον ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ, αλλά πρέπει επίσης και να τον σπρώχνουμε στην επίθεση. Το Foreign Office πρέπει να καταστρώσει την πιο ισχυρή επίθεση κατά του ΕΑΜ, έτσι που να είναι δυνατόν να καταγγελθεί ανοιχτά». 00:08:28:00 Φωτογραφία από τη Διάσκεψη του Λιβάνου (17-20 Μαΐου 1944) υπό τον ΓΕΩΡΓΙΟ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ. Η αφηγήτρια αναφέρεται στην, μετά από πολλές υποχωρήσεις του ΕΑΜ, υπογραφή του Εθνικού Συμβολαίου, που προέβλεπε τον σχηματισμό Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας και την υπαγωγή όλων των ανταρτικών ομάδων σε αυτήν (σχετική εμβόλιμη φωτογραφία). 00:08:40:00 Φωτογραφικό υλικό μελών του ΕΑΜ. 00:08:56:00 Φωτογραφία της αντιπροσωπείας του ΕΑΜ. Η αφηγήτρια αναφέρεται στον σάλο που προκάλεσε η υπογραφή του Εθνικού Συμβολαίου, που ερμηνεύτηκε ως παράδοση των ανταρτών στους Βρετανούς αλλά και στους πολιτικούς που απουσίαζαν από την αντίσταση. . 00:09:02:00 Φωτογραφία από το Εθνικό Συμβούλιο στiς Κορυσχάδες Ευρυτανίας, όπου καταδικάστηκε η Συμφωνία του Λιβάνου. 00:09:11:00 Φωτογραφία από την αντιπροσωπεία του ΕΑΜ. Τελικά επιβλήθηκε η άποψη που είχε επικρατήσει στην ηγεσία, για αποδοχή της Συμφωνίας του Λιβάνου και συμμετοχή σε διαπραγματεύσεις για δημιουργία κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας, στις αρχές Σεπτεμβρίου 1944. 00:09:14:00 Φωτογραφία από τη Διάσκεψη του Λιβάνου. Η αφηγήτρια αναφέρεται στις διαπραγματεύσεις που ακολούθησαν τη Διάσκεψη του Λιβάνου, μετά την αποδοχή της δημιουργίας Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας, στην οποία συμμετείχε το ΕΑΜ στο υπουργείο Οικονομικών:, Εθνικής Οικονομίας, Γεωργίας, Εργασίας και Δημοσίων Έργων, και Υφυπουργεία, Οικονομικών και Στρατιωτικών. 00:09:35:00 Εναλλασσόμενα πλάνα από τον Θεσσαλικό Κάμπο και φωτογραφικό υλικό από την αγροτική ζωή. Ο αφηγητής αναφέρεται στη «μάχη της σοδειάς» το καλοκαίρι του 1944, στο ειδικό σχέδιο που επεξεργάσθηκε το Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ, το οποίο περιλάμβανε μικρές και μεγάλες συγκρούσεις με τους κατακτητές, με στόχο τη συλλογή της και την παρεμπόδιση της διαρπαγής της. Αναφέρεται επίσης από τους κατακτητές, και στην προηγηθείσα «μάχη της σποράς», που απέφερε σημαντική ανάπτυξη της αγροτικής παραγωγής. 00:10:30:00 Ο ΜΙΜΗΣ ΤΑΣΟΣ (ΜΠΟΥΚΟΥΒΑΛΑΣ), καπετάνιος Ταξιαρχίας Ιππικού του ΕΛΑΣ, αναφέρεται στην τακτική του ΕΛΑΣ σχετικά με την αγροτική παραγωγή, τον έλεγχο και την αξιοποίηση της σοδειάς, τακτική την οποία αντιπαραβάλλει με εκείνη του κατακτητή. 00:11:01:00 Πρωτοσέλιδο της εφημερίδας «Ρήγας», με αρθρογραφία σχετικά με τις συγκρούσεις γύρω από τα αλωνιστικά συγκροτήματα στον Κάμπο της Λάρισας. 00:11:08:00 Φωτογραφία του αντάρτικου ιππικού, με έδρα το Χατζημπαϊράκι, που διαδραμάτισε πρωτεύοντα ρόλο στις συγκρούσεις στον Κάμπο της Λάρισας. 00:11:14:00 Φωτογραφικό υλικό από τα αλωνιστικά συγκροτήματα στα χωριά Κυπαρίσσι και Μοσχοχώρι, που φρουρούνται από έναν ουλαμό του ιππικού του ΕΛΑΣ. 00:11:28:00 Ο ΜΙΜΗΣ ΤΑΣΟΣ (ΜΠΟΥΚΟΥΒΑΛΑΣ) αναφέρεται στην καταστολή των επιθέσεων των Γερμανών με τις οποίες επιχείρησαν να αποκτήσουν τα αλωνιστικά συγκροτήματα στα χωριά Κυπαρίσσι και Μοσχοχώρι και στον αιφνιδιασμό του αντάρτικου ιππικού, που εκδίωξε τις γερμανικές δυνάμεις, οι οποίες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την προσπάθεια να γίνουν κύριοι των αγροτικών αυτών συγκροτημάτων. Πρόκειται για ένα μόνο επεισόδιο από σειρά μαχών για τη σοδειά, στις οποίες συμμετείχε όλος ο πληθυσμός, είτε σαν μαχητές, ή σαν εργαζόμενοι. 00:13:06:00 Πλάνα από τις σιδηροδρομικές και οδικές αρτηρίες στην περιοχή της Δυτικής Θεσσαλίας, που οι αντάρτες προτίμησαν για τα χτυπήματα, προκειμένου να παρεμποδίσουν τις μετακινήσεις του εχθρού στον κάμπο, όπου γινόταν η συγκομιδή. . Η αφηγήτρια αναφέρεται στην καταστροφή των τριών γερμανικών ατμομηχανών από τη διμοιρία σαμποτέρ του 1/38 Συντάγματος του ΕΛΑΣ. 00:13:30:00 Ο ΛΑΜΠΡΟΣ ΣΕΚΛΕΙΖΙΩΤΗΣ, διοικητής του Λόχου Μηχανικού του 1/38 Συντάγματος του ΕΛΑΣ, αναφέρεται με λεπτομέρειες στην επιτυχία της ανατίναξης της πρώτης γερμανικής ατμομηχανής, στη γέφυρα μεταξύ Σοφάδων και Δεμερλί. Εμβόλιμα πλάνα από τη γέφυρα. 00:14:35:00 Πλάνα από τη γέφυρα μεταξύ Καρδίτσας και Φαναρίου, καθώς η αφηγήτρια αναφέρεται στην εκεί ανατίναξη της δεύτερης γερμανικής ατμομηχανής από τη διμοιρία σαμποτέρ του 1/38 Συντάγματος του ΕΛΑΣ. 00:14:42:00 Ο ΛΑΜΠΡΟΣ ΣΕΚΛΕΙΖΙΩΤΗΣ αναφέρεται λεπτομερώς στις στρατηγικές τους κινήσεις, προκειμένου για την ανατίναξη της τρίτης και τελευταίας γερμανικής ατμομηχανής, που διέθεταν οι Γερμανοί στη Θεσσαλία, στο Φανάρι από τη διμοιρία σαμποτέρ του 1/38 Συντάγματος του ΕΛΑΣ. 00:15:53:00 Πλάνα από την περιοχή της λίμνης Στυμφαλίας στην Πελοπόννησο, καθώς ο αφηγητής αναφέρεται στα εκεί χτυπήματα που κατέφεραν οι αντάρτες την 1η και 2α Ιουλίου 1944 στις γερμανικές δυνάμεις. 00:16:06:00 Φωτογραφικό υλικό με το 6ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ, που κατέφερε το χτύπημα στην περιοχή της λίμνης Στυμφαλίας προς τις γερμανικές δυνάμεις στις αρχές Ιουλίου του 1944. 00:16:16:00 Ο ΗΡΑΚΛΗΣ ΤΖΑΘΑΣ, καπετάνιος του 2/6 Τάγματος του ΕΛΑΣ, αφηγείται το περιστατικό της απόσπασης ενός ενισχυμένου γερμανικού τάγματος από τη μεραρχία των Κυνηγών της Κορίνθου στις 24 Ιουνίου 1944 και της έλευσής του στην ορεινή Κορινθία, με σκοπό αφενός να παρεμποδίσει τις ενέργειες του ΕΛΑΣ και αφετέρου να εξοντώσει τον λαό της ελεύθερης Ελλάδας που τον συνέδραμε. Εμβόλιμη φωτογραφία με Τάγματα Ασφαλείας, που συνεργάζονταν με τους Γερμανούς. Ένας από τους στόχους των Γερμανών ήταν το κάψιμο της σοδειάς. 00:17:24:00 Διάγραμμα-τοπογραφικός χάρτης όπου εικονίζεται το σχέδιο των ανταρτών να εξοντώσουν τις γερμανικές δυνάμεις στο χωριό Ψάρι, στο πλαίσιο της περικύκλωσης του εχθρού στην πεδιάδα της Στυμφαλίας. 00:17:35:00 Φωτογραφικό υλικό με το 6ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ, ανάμεσά τους διακρίνεται ο ΗΡΑΚΛΗΣ ΤΖΑΘΑΣ. Ο ΤΖΑΘΑΣ αναφέρεται στην εξουδετέρωση του γερμανικού φυλακίου στο χωριό Ψάρι, στους τρεις νεκρούς τους από την ομάδα της ΕΠΟΝ (ΘΟΔΩΡΟΣ ΓΙΑΒΗΣ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΣ και ΓΙΩΡΓΟΣ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ). Από τους περίπου 30 Γερμανούς οι 15 σκοτώθηκαν και οι υπόλοιποι παραδόθηκαν. 00:18:31:00 Πλάνα από την περιοχή της Στυμφαλίας στην Πελοπόννησο, καθώς ο αφηγητής αναφέρεται στην κίνηση σε δύο φάλαγγες των γερμανικών δυνάμεων, προκειμένου να διασπάσουν τον κλοιό που τους είχαν προκαλέσει οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ, και στα πυρά που δέχτηκαν στον αυχένα Σούρι από τους αντάρτες. 00:18:47:00 Φωτογραφικό υλικό με το 2/6 Τάγμα του ΕΛΑΣ, με τον ΗΡΑΚΛΗ ΤΖΑΘΑ να αναφέρεται στην εξόντωση των γερμανικών δυνάμεων στον αυχένα Σούρι από τους αντάρτες και τους χωρικούς της περιοχής και στην υποχώρησή τους. 00:19:33:00 Ο ΝΙΚΟΣ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ, καπετάνιος Λόχου Πυροβόλων του 6ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ, αναφέρεται στην παράταξη του δικού του 1ου Τάγματος στα Κιόνια Στυμφαλίας και στην εκεί εξόντωση της γερμανικής φάλαγγας. Εμβόλιμα πλάνα από την περιοχή που είχαν στρατοπεδεύσει οι Γερμανοί. 00:20:14:00 Ο ΗΡΑΚΛΗΣ ΤΖΑΘΑΣ αναφέρεται στο πέρας της μάχης της Στυμφαλίας στις 2 Ιουλίου 1944, που έληξε με την υποχώρηση των Γερμανών. Σημειώνει την προσπάθεια ανασύνταξης του εχθρού και τις συνεχείς βολές τους εναντίον των ανταρτών, και κάνει απολογισμό και των δύο πλευρών σε νεκρούς (30 νεκρούς οι αντάρτες και 150 οι Γερμανοί, πολλούς τραυματίες και αιχμαλώτους και σημαντικό πολεμικό υλικό). Παρεμβάλλονται εικόνες της περιοχής. 00:21:38:00 Έκθεση της Γερμανικής Αντιανταρτικής Υπηρεσίας, στην οποία διαπιστώνεται η δράση ναυτικού ΕΑΜ που σαμποτάρει τις ναυτικές κινήσεις των Γερμανών, του ΕΛΑΝ, που ιδρύθηκε επίσημα στις 3 Ιουλίου 1944 αφού προηγουμένως είχε παρουσιάσει αξιόλογη δράση σε πολλά μέρη. 00:21:54:00 Χάρτης που εστιάζει στη Χαλκιδική, στην περιοχή του Παγασητικού και Μαλιακού κόλπου, στη Εύβοια, στον Κορινθιακό και Αμβρακικό Κόλπο, στη Χίο, όπου έδρασε το ΕΛΑΝ πριν από την επίσημη ίδρυσή του, σύμφωνα με τις αναφορές της αφηγήτριας. 00:22:23:00 Ο ΣΑΡΑΝΤΗΣ ΣΠΙΝΤΖΟΣ, διοικητής της 6ης Μοίρας του ΕΛΑΝ Χαλκιδικής, αναφέρεται στην πενταμελή ομάδα των ναυτικών (ΑΡΣΕΝΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ, ΘΟΔΩΡΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ, ο ίδιος κ. ά.), που συνέστησαν ανεπίσημα την πρώτη ομάδα του ΕΛΑΝ τον Φλεβάρη του 1943. Αναφέρεται στην εκτέλεση συγκοινωνίας από τους Γερμανούς από το Αρχηγείο Αιγαίου που έδρευε στη Θεσσαλονίκη με καΐκια και στον ανεφοδιασμό των νησιών. Παρεμβάλλεται σχετικό φιλμ αρχείου. 00:24:03:00 Χάρτης της Χαλκιδικής, καθώς η αφηγήτρια αναφέρεται στο αρχικό ορμητήριο του ΕΛΑΝ Χαλκιδικής στον κόλπο της Ιερισσού. 00:24:09:00 Ο ΣΑΡΑΝΤΗΣ ΣΠΙΝΤΖΟΣ αναφέρεται στους 4 στολίσκους-εξοπλισμένα καταδιωκτικά του ΕΛΑΝ Χαλκιδικής, στα 3 σκάφη ανά στολίσκο, στα 2-4 πολυβόλα και στους 18 μαχητές το κάθε σκάφος, κατά τον Ιούνιο του 1944, καθώς και στα φυλάκια που είχε εγκαταστήσει ώστε να ελέγχουν όλη τη Χαλκιδική. 00:25:01:00 Πλάνα από τον κόλπο της Αντίκυρας, ορμητηρίου του ΕΛΑΝ Κορινθιακού. Η αφηγήτρια αναφέρεται στον ιδρυτή του, ΚΩΣΤΑ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗ (καπετάν ΖΑΧΑΡΙΑ), ο οποίος κατέλαβε γερμανικό σκάφος και αφού ξεφόρτωσε τα πολεμοφόδια στην Αντίκυρα, το βύθισε. 00:25:23:00 Φωτογραφία τάγματος ανταρτών του ΕΛΑΣ, μεταξύ των οποίων διακρίνεται ο ΚΩΣΤΑΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ (καπετάν ΖΑΧΑΡΙΑΣ). Ο ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ αναφέρεται στο γεγονός ότι μετάνιωσε που βύθισε το σκάφος αυτό, αναφέρεται επίσης στην απομόνωσή του στα Αντίκυρα, που του προκάλεσε την ιδέα να δημιουργήσει στόλο, όπερ και έπραξε, με 4 σκάφη και πλήρωμα 70 ανδρών, και στη δράση της ομάδας του σε όλο τον Κορινθιακό, ενώ αρχικά ο ΕΛΑΣ δεν ήταν ενημερωμένος. Παρεμβάλλεται φωτογραφία από το σκάφος του ΓΕΩΡΓΙΑΔΗ. 00:27:29:00 Φωτογραφίες από το ΕΛΑΝ Χίου. 00:27:38:00 Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΥΡΑΚΗΣ, μέλος Νομαρχιακής Επιτροπής ΕΛΑΣ Χίου, υπεύθυνος για το ΕΛΑΝ, αναφέρεται στον εξοπλισμό τριών καϊκιών, που κατευθύνονταν στην Κύπρο, και στη διανομή των τροφίμων στους φτωχούς όταν κατάφερναν να τα αποσπάσουν από τους Γερμανούς. 00:28:10:00 Φωτογραφίες γερμανικών στρατευμάτων, καθώς ο αφηγητής αναφέρεται στις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις των Γερμανών στη Δυτική Πίνδο που κορυφώνονται στις αρχές Ιουλίου του 1944 και στην προσπάθειά τους να αποτρέψουν την παρεμπόδισή τους κατά τη διαφυγή από την Ελλάδα, κρατώντας τις κεντρικές αρτηρίες ανοικτές. 00:28:32:00 Φωτογραφικό υλικό με την επίλεκτη γερμανική Μεραρχία “Edelweiss”, ειδικευμένη στον ορεινό πόλεμο. Ο αφηγητής σημειώνει τη συμμετοχή της στην επιχείρηση ανεμπόδιστης διαφυγής από την Ελλάδα των Γερμανών. 00:28:43:00 Φωτογραφία της 9ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ, που αντιμετωπίζει έλλειψη πυρομαχικών ενώ γίνεται στόχος επιθέσεων. Ακολουθεί φωτογραφικό υλικό με την εν λόγω επίλεκτη γερμανική Μεραρχία σε ορεινό πόλεμο και άλλα γερμανικά στρατεύματα, καθώς ο αφηγητής διαβάζει τη δραματική έκκληση, στις 20 Ιουλίου 1944, του Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ για βοήθεια προς το Συμμαχικό Στρατηγείο της Μέσης Ανατολής λόγω έλλειψης πολεμοφοδίων. Σε αυτήν αναφέρεται ότι «ο εχθρός δεν περιμένει αποτέλεσμα λογιστικού ελέγχου σας». 00:29:10:00 Φωτογραφία ανταρτών του 2/27 Τάγματος του ΕΛΑΣ-διακρίνεται ο ΑΛΕΚΟΣ ΣΑΚΑΛΗΣ (ΠΕΤΡΟΜΠΕΗΣ), καπετάνιος του Τάγματος. Ο ΣΑΚΑΛΗΣ κατηγορεί τη επιλογή των Βρετανών να μην παρέχουν οπλισμό στους αντάρτες του ΕΛΑΣ και να εγκαταλείπουν τον οπλισμό τους για να μην τον ανακαλύψουν οι αντάρτες. 00:29:43:00 Φωτογραφικό υλικό με αντάρτες του ΕΛΑΣ, καθώς ο αφηγητής αναφέρεται στους ελιγμούς των ανταρτών να ξεφύγουν από τον κλοιό των Γερμανών και να αντεπιτεθούν. 00:29:57:00 Φωτογραφία του ΜΗΤΣΟΥ ΖΥΓΟΥΡΑ (ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ), διοικητή του 1/27 Τάγματος του ΕΛΑΣ. Ο ΖΥΓΟΥΡΑΣ αναφέρεται στη συνέχιση της δράσης τους στην περιοχή, τη θεωρούμενη από τους Γερμανούς ότι είχε εκκαθαριστεί, και στη διακοπή από τους Γερμανούς των επιχειρήσεων, βλέποντας ότι είναι αδύνατη η εκκαθάριση των ανταρτών. 00:30:44:00 Τοπογραφικός χάρτης της πόλης της Αμφιλοχίας, όπου γίνεται επίθεση των ανταρτών στις 12-13 Ιουλίου 1944 από την 8η Μεραρχία του ΕΛΑΣ (εμβόλιμη φωτογραφία), με διοικητή τον υποστράτηγο ΑΥΓΕΡΟΠΟΥΛΟ (παρεμβάλλεται φωτογραφία του) και πρωτοσέλιδο άρθρο της εφημερίδας «Λαϊκός Αγωνιστής», που αναφέρεται στο γεγονός. Η αφηγήτρια σχολιάζει σχετικώς, λέγοντας ότι η επίθεση διεξήχθη για αντιπερισπασμό λόγω των επιχειρήσεων των Γερμανών στη Βόρεια Πίνδο. 00:31:05:00 Η σημαία της 8ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ. 00:31:13:00 Φωτογραφία του ΝΙΚΟΥ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ, τότε υπασπιστή της 7ης Ταξιαρχίας της 8ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ, που διέσωσε τη σημαία της. Ο ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ αναφέρεται στην επίθεση των ανταρτών του ΕΛΑΣ με εντολή του διοικητή ΑΥΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ, στις 12-13 Ιουλίου 1944 ως αντιπερισπασμό για τα γεγονότα της Βόρειας Πίνδου, αλλά και στη δυσκολία της κατάστασης λόγω της στρατηγικής θέσης της Αμφιλοχίας. Αναφέρεται στην ομάδα της επιχείρησης, αποτελούμενη από τον αντισυνταγματάρχη ΣΤΑΘΗ ΑΡΕΘΑ, διοικητή της 7ης Ταξιαρχίας, τον ταγματάρχη ΚΩΣΤΑ ΑΥΔΗ και τον ίδιο. 00:32:29:00 Φωτογραφία ανταρτών της 7ης Ταξιαρχίας της 8ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ και φωτογραφία του διοικητή της αντισυνταγματάρχη ΣΤΑΘΗ ΑΡΕΘΑ. Η αφηγήτρια κάνει τις σχετικές αναφορές σχετικά με την ανάληψη της επιχείρησης. 00:32:38:00 Φωτογραφία ανταρτών του 3/39 Τάγματος της 7ης Ταξιαρχίας της 8ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ, που αναλαμβάνει το μεγάλο βάρος της επιχείρησης, κατά την αναφορά της αφηγήτριας, ενώ άλλα τάγματα αναλαμβάνουν άλλα σημεία στα χωριά Ρίβιο, Κρίκελο και Μοναστηράκι. 00:32:48:00 Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΟΥΦΡΑΣ, καπετάνιος του 3ου Τάγματος του 2/39 Συντάγματος του ΕΛΑΣ, αναφέρεται στο χρονικό της έναρξης της συντονισμένης επίθεσης των ανταρτών, στην ευρύτερη περιοχή της Αμφιλοχίας. 00:33:25:00 Πλάνα από την ευρύτερη περιοχή της Αμφιλοχίας, καθώς η αφηγήτρια αναφέρεται στην έναρξη της επίθεσης των ανταρτών με διοικητή τον ίλαρχο ΒΑΣΙΛΗ ΣΚΙΑΔΑ (ΕΠΑΜΕΙΝΩΝΔΑ), που αργότερα θα τραυματισθεί κατάστηθα. 00:33:35:00 Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΟΥΦΡΑΣ αναφέρεται στις πρώτες αιφνιδιαστικές ανατινάξεις σπιτιών όπου ήταν κλεισμένοι Γερμανοί, οι οποίοι μην μπορώντας να αντιδράσουν, περίμεναν ενισχύσεις από την Άρτα, το Αγρίνιο ή τη Βόνιτσα. Στη συνέχεια αναφέρεται στις διαδοχικές ανατινάξεις και στις σκηνές ηρωισμού που εκτυλίχθηκαν στην πόλη της Αμφιλοχίας. Παράδειγμα οι αδελφοί ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ (ΟΔΥΣΣΕΑΣ). 00:35:20:00 Πλάνα από την περιοχή της ευρύτερης περιοχής της Αμφιλοχίας. Η αφηγήτρια αναφέρεται στην κίνηση προς Μοναστηράκι γερμανικής φάλαγγας, όπου τμήματα του 24ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ προστατεύουν την πρόσβαση για Αμφιλοχία. 00:35:35:00 Ο ΜΙΧΑΛΗΣ ΝΤΟΥΣΙΑΣ, καπετάνιος του 24ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ, αναφέρεται στη σθεναρή υπεράσπιση της οδικής αρτηρίας Μοναστηρακίου-Αμφιλοχίας και στη ματαίωση των σχεδίων των Γερμανών. 00:35:52:00 Πλάνα από την τοποθεσία Ρίβιο. Η αφηγήτρια αναφέρεται στην απόκρουση από τους αντάρτες του 3/40 Τάγματος του ΕΛΑΣ των γερμανικών δυνάμεων που έρχονται από την Άρτα, αλλά και στην τελική προέλαση γερμανικής μηχανοκίνητης φάλαγγας, απειλώντας τα τμήματα του ΕΛΑΣ που βρίσκονταν στην Αμφιλοχία. 00:36:16:00 Πλάνα από την πόλη της Αμφιλοχίας. Η αφηγήτρια σημειώνει την απομάκρυνση των ανταρτών από την πόλη, μετά την εξουδετέρωση των περισσοτέρων γερμανικών δυνάμεων, τη σύλληψη 38 αιχμαλώτων και τον σημαντικό πολεμικό εξοπλισμό. 00:36:30:00 Χάρτης της Ρούμελης, καθώς ο αφηγητής αναφέρεται στην εκεί απόκρουση των ανταρτών του ΕΛΑΣ. 00:36:39:00 Γερμανική έκθεση, ημερομηνίας 22 Ιουλίου 1944, στην οποία αναφέρεται ότι οι αντάρτες του 34ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ μάχονται στην οροσειρά του Παρνασσού και εξαίρεται το πείσμα τους. Ο αφηγητής διαβάζει αποσπάσματα από την έκθεση. 00:36:52:00 Πλάνα από την πόλη της Άμφισσας. Ο αφηγητής εστιάζει στην αιφνιδιαστική επίθεση τη νύχτα της 1ης προς 2α Ιουλίου 1944 στην πόλη της Άμφισσας των ανταρτικών δυνάμεων, όπου βρίσκονταν ισχυρές δυνάμεις του κατακτητή, Αρχικά υπήρξαν επιτυχίες αλλά λόγω σύγχυσης δεν κατελήφθη η πόλη και τέλος διετάχθη γενική υποχώρηση του ΕΛΑΣ. 00:37:24:00 Φιλμ αρχείου με τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις των Γερμανών στη Στερεά Ελλάδα οι οποίες άρχισαν τον Αύγουστο του 1944 και διήρκεσαν 22 ημέρες. Συμμετείχε δύναμη 19. 000 Γερμανών με βαρύ οπλισμό και η επίθεση εκδηλώθηκε από τρεις κατευθύνσεις, από τη Λαμία, την Άμφισσα και το Αγρίνιο. 00:37:51:00 Φωτογραφικό υλικό με δυνάμεις του ΕΛΑΣ, που υπερασπίζονται την περιοχή και αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της έλλειψης πυρομαχικών, με αποτέλεσμα να απευθύνουν άκαρπες εκκλήσεις στο Συμμαχικό Στρατηγείο της Μέσης Ανατολής. 00:38:13:00 Πλάνα από την περιοχή της λίμνης της Νεράιδας. Ο αφηγητής αναφέρει την έλευση αεροσκάφους με οκταμελή σοβιετικό πλήρωμα στις 26 Ιουλίου 1944, που εγκαθίσταται στο Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ, όπου ήδη υπήρχαν εκπρόσωποι της αγγλοαμερικανικής πλευράς. 00:38:39:00 Φωτογραφικό υλικό με αντάρτες του ΕΛΑΣ. Ο αφηγητής παραθέτει χωρίο από τα Απομνημονεύματα του στρατηγού ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΣΑΡΑΦΗ, ο οποίος αναφέρει ότι, αν και δόθηκε πλήρης κατάλογος των αναγκών στον αρχηγό της σοβιετικής αποστολής αντισυνταγματάρχη ΠΟΠΩΦ, δεν εστάλη καμία βοήθεια. Στη συνέχεια ο αφηγητής αναφέρεται στους ελιγμούς και την αιφνιδιαστική αντεπίθεση των ανταρτών, με αποκορύφωμα τη μάχη στις Καρούτες Άμφισσας στις 5 Αυγούστου 1944, που έληξε με πανωλεθρία του εχθρού. 00:39:14:00 Τοπογραφικός χάρτης της Άμφισσας. Η αφηγήτρια αναφέρεται στην κίνηση από Άμφισσα προς Καρούτες αποσπάσματος από επίλεκτο σώμα γερμανικού Συντάγματος Ορεινών Κυνηγών της Αστυνομίας, στις 4 Αυγούστου 1944. 00:39:24:00 Φωτογραφίες της 5ης Ταξιαρχίας του ΕΛΑΣ, που θα αντιμετωπίσει μέσα στις Καρούτες το επίλεκτο σώμα γερμανικού Συντάγματος Ορεινών Κυνηγών της Αστυνομίας. Η αφηγήτρια κάνει τις σχετικές αναφορές. 00:39:36:00 Πλάνα από τις Καρούτες Άμφισσας. Η αφηγήτρια περιγράφει το σχέδιο της μυστικής κίνησης των ανταρτών τη νύχτα της 4ης προς 5η Αυγούστου 1944. Οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ, έπιασαν τα υψώματα, περικυκλώνοντας το χωριό. 00:39:55:00 Ο ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΦΡΑΓΚΟΥ, υπασπιστής της 5ης Ταξιαρχίας του ΕΛΑΣ, περιγράφει το χρονικό της μάχης στις Καρούτες, επισημαίνοντας το στοιχείο του αιφνιδιασμού. Πολλοί Γερμανοί σκοτώθηκαν και οι υπόλοιποι οχυρώθηκαν σε καμένα σπίτια. 00:40:28:00 Φωτογραφία του Γερμανού υπολοχαγού ΒΕΜΠΕΡΣ, που αναλαμβάνει τη διοίκηση της επιχείρησης στις Καρούτες, κατά την αναφορά της αφηγήτριας. 00:40:37:00 Πλάνα από τις Καρούτες, καθώς η αφηγήτρια αναφέρεται στη μάχη σώμα με σώμα, όπως εξελίχθηκε. Στη συνέχεια ο ΘΑΝΑΣΗΣ ΑΡΕΤΟΥΛΗΣ (ΗΦΑΙΣΤΟΣ), καπετάνιος διμοιρίας του 2/34 Τάγματος του ΕΛΑΣ, αναφέρεται στην εξουδετέρωση Γερμανών από τον ίδιο και τους άνδρες του και εξαίρει το πείσμα των Γερμανών. Παρεμβάλλονται πλάνα από τις Καρούτες. 00:42:25:00 Πλάνα από νεκροταφείο στις Καρούτες. Η αφηγήτρια αναφέρεται στην παράδοση των Γερμανών, και σε χωρίο από τα απομνημονεύματα του διοικητή του γερμανικού συντάγματος ΧΕΡΜΑΝ ΦΡΑΝΤΣ, όπου αναφέρεται ο απολογισμός σε νεκρούς (2 αξιωματικοί και 100 άνδρες) και σε αιχμαλώτους (ο ΒΕΜΠΕΡΣ και 105 άνδρες) κατά 90% τραυματίες. Παρεμβάλλονται φωτογραφίες Γερμανών που έλαβαν μέρος στη μάχη. 00:42:46:00 Φωτογραφίες ανταρτών του ΕΛΑΣ που χάθηκαν στη μάχη στις Καρούτες. Ο απολογισμός, που κάνει η αφηγήτρια, θέλει 28 άνδρες του ΕΛΑΣ νεκρούς και σχεδόν διπλάσιους τραυματίες. 00:43:09:00 Χάρτης της Ηπείρου, όπου δραστηριοποιείται ο ΕΔΕΣ, ο οποίος για μερικούς μήνες είχε παύσει τις εχθροπραξίες. 00:43:17:00 Φωτογραφία του ΝΑΠΟΛΕΟΝΤΑ ΖΕΡΒΑ, καθώς ο αφηγητής αναφέρεται στην έκθεση της Γερμανικής Αντιανταρτικής Υπηρεσίας (25/6/44) αναφορικά με την παύση των εχθροπραξιών του ΖΕΡΒΑ έναντι των Γερμανών: «[…] Στη Δυτική Ελλάδα ο ΖΕΡΒΑΣ συνεχίζει να κρατά σταθερά ουδέτερη στάση απέναντι στη γερμανική Βέρμαχτ […]». Όμως δυο ημέρες μετά από αυτήν την έκθεση, ο ΕΔΕΣ επιχειρεί με εντολή του Στρατηγείου Μέσης Ανατολής. 00:43:34:00 Φωτογραφία ανταρτών της 10ης Μεραρχίας του ΕΔΕΣ, με επικεφαλής τον στρατηγό ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΚΑΜΑΡΑ (εμβόλιμη φωτογραφία). Ο αφηγητής αναφέρεται στη μεγάλη αιφνιδιαστική επιχείρηση που εξαπέλυσε ο ΕΔΕΣ στη Θεσπρωτία (στα τέλη Ιουνίου 1944). 00:43:42:00 Πρωτοσέλιδο της εφημερίδας «Εθνική Φλόγα», οργάνου του ΕΔΕΣ, ημερομηνίας 2 Ιουλίου 1944, στην οποία αναφέρεται η απελευθέρωση της Παραμυθιάς (27 Ιουνίου 1944) και της Πάργας (29 Ιουνίου 1944). 00:43:45:00 Φωτογραφία ανταρτών του ΕΔΕΣ, καθώς ο αφηγητής αναφέρεται στην σχεδόν αμαχητί υποχώρηση των Γερμανών από την Παραμυθιά και από την Πάργα, στις 27 και 29 Ιουνίου 1944 αντίστοιχα. 00:43:50:00 Τοπογραφικός χάρτης, με εστίαση στην Παραμυθιά και στη Μενίνα. Ο αφηγητής αναφέρεται στην άκαρπη προσπάθεια γερμανικής φάλαγγας να κατευθυνθεί από Μενίνα προς Παραμυθιά, λόγω απόκρουσής της από τμήματα του ΕΔΕΣ (εμβόλιμες φωτογραφίες) στην τοποθεσία Άγιοι Θεόδωροι (30 Ιουνίου 1944). Ανάμεσα στα πολλά λάφυρα ήταν και ένα πολυβόλο, που θα συμβάλει τα μέγιστα στις μετέπειτα μάχες. 00:44:12:00 Φωτογραφία του 3/40 Συντάγματος του ΕΔΕΣ, το οποίο, κατά την αναφορά του αφηγητή, επιτίθεται σε γερμανικές δυνάμεις στην περιοχή της Πρέβεζας (χωριά Αρχάγγελος, Σινώπη κ. ά.), την νύχτα της 5ης προς 6η Ιουλίου 1944, προξενώντας πολλές απώλειες στον κατακτητή. 00:44:25:00 Φωτογραφία τάγματος του Ιερού Λόχου, που διακρίθηκε στις μάχες του ΕΔΕΣ στην περιοχή της Πρέβεζας, την νύχτα της 5ης προς 6η Ιουλίου 1944, όπως αναφέρει ο αφηγητής. 00:44:30:00 Έκθεση της Γερμανικής Αντιανταρτικής Υπηρεσίας, ημερομηνίας 22 Ιουλίου 1944, στην οποία επισημαίνεται η «γενική αλλαγή της κατάστασης» μετά την πολεμική συμπεριφορά «των συμμοριών» του ΝΑΠΟΛΕΟΝΤΑ ΖΕΡΒΑ στη Θεσσαλία. Ο αφηγητής διαβάζει μεταφρασμένο απόσπασμα από την έκθεση. 00:44:42:00 Πλάνα από την περιοχή της Μενίνας και τοπογραφικός χάρτης της περιοχής. Η αφηγήτρια παραθέτει πληροφορίες για την καλά οχυρωμένη από τους Γερμανούς περιοχή, λόγω της στρατηγικής της θέσης, και για τη νικηφόρα μάχη που δόθηκε εκεί στις 17-18 Αυγούστου 1944 μεταξύ των ανταρτών της 10ης Μεραρχίας του ΕΔΕΣ και γερμανικών στρατευμάτων. Αρχίζει τη διήγησή του ο ΣΩΤΗΡΗΣ ΤΣΑΜΠΗΡΑΣ, μαχητής Ιερού Λόχου των ΕΟΕΑ. 00:45:12:00 Ο ΣΩΤΗΡΗΣ ΤΣΑΜΠΗΡΑΣ μιλά για τις πρώτες στιγμές της μάχης της Μενίνας, στα σφυροκοπήματα των ΕΟΕΑ αλλά και στην ανασυγκρότηση των Γερμανών, και στον θανάσιμο τραυματισμό του διοικητή των Γερμανών. 00:45:38:00 Εναλλασσόμενο φωτογραφικό υλικό με αντάρτες του ΕΔΕΣ κατά τη μάχη της Μενίνας και εμβόλιμα πλάνα από την περιοχή όπου διεξήχθη η μάχη. Η αφηγήτρια μιλάει για τη βοήθεια που τους προσέφερε το πυροβόλο από τη μάχη των Αγίων Θεοδώρων, για τη δύσκολη μάχη των ανταρτών, για την συγκέντρωση των Γερμανών μέσα στο χωριό και για το ότι οι αντάρτες δε κατάφεραν να εισέλθουν στη Μενίνα. 00:46:16:00 Ο ΚΩΣΤΑΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ, πυροβολητής της 10ης Μεραρχίας των ΕΟΕΑ, αναφέρεται στο πυροβόλο που λειτουργούσε αδιάλειπτα κατά τη μάχη της Μενίνας και στη συμβολή του στον αγώνα. Παρεμβάλλεται φωτογραφία με πολεμικές σκηνές. 00:47:04:00 Ο ΣΩΤΗΡΗΣ ΤΣΑΜΠΗΡΑΣ αναφέρεται στα ισχυρά χτυπήματα που κατέφερε ο Ιερός Λόχος στον εχθρό κατά τη μάχη της Μενίνας και στην τελική παράδοση των Γερμανών. Παρεμβάλλονται πλάνα από το χωριό και φωτογραφία του Ιερού Λόχου.Οι περίπου 80 Γερμανοί του φρουραρχείου παραδόθηκαν σε καμιά 20αριά νέα αγόρια. 00:48:11:00 Γερμανική έκθεση, ημερομηνίας 23 Αυγούστου 1944, όπου αναφέρονται οι 42 νεκροί και πολλοί αγνοούμενοι κατά τη μάχη της Μενίνας. 00:48:21:00 Πλάνα από το μνημείο της μάχης της Μενίνας. Το βαρύ τίμημα της μάχης ήταν οι 25 νεκροί αντάρτες και 40 τραυματίες. Η αφηγήτρια κάνει τις σχετικές αναφορές. 00:48:37:00 Φιλμ αρχείου από τη βομβιστική επίθεση κατά του ΧΙΤΛΕΡ και από τη δίκη που ακολούθησε. Ο αφηγητής αναφέρεται στη συνομωσία εναντίον του ΧΙΤΛΕΡ, με την τοποθέτηση μιας βόμβας που εκπυρσοκρότησε στο στρατηγείο του, στις 20 Ιουλίου 1944, που είχε τοποθετηθεί από τον ΦΟΝ ΣΤΑΟΥΦΕΝΜΠΕΡΓΚ και άλλους στρατηγούς. Αναφέρεται επίσης στην καταδίκη των βομβιστών, στο θετικό άκουσμα της είδησης της υπονόμευσης του Χίτλερ, στην Ελλάδα, στο μήνυμα που απέστειλε στον ΧΙΤΛΕΡ ο αρχηγός των Ταγμάτων Ασφαλείας Πελοποννήσου ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΠΑΠΑΔΟΓΚΟΝΑΣ για ανάρρωση της υγείας του (εμβόλιμο δημοσίευμα του μηνύματος). 00:49:46:00 Φωτογραφίες από τη δράση των Ταγμάτων Ασφαλείας, οργάνων των κατακτητών, (συλλήψεις και απαγχονισμοί), στις εξορμήσεις τους στην ύπαιθρο αλλά και εναντίον των συνοικιών της Αθήνας που ήλεγχε ο ΕΛΑΣ. Η αφηγήτρια κάνει τις σχετικές αναφορές. 00:50:04:00 Φωτογραφικό υλικό από τον ΕΛΑΣ Αθήνας και σχετικά πιστοποιητικά, καθώς η αφηγήτρια αναφέρεται στη δράση του και την ανάπτυξή του. Αναλύει την οργάνωσή του σε συντάγματα, τάγματα κλπ. , που συγκροτούν το πρώτο σώμα στρατού παρά το γεγονός ότι απαρτιζόταν από πολίτες. 00:50:19:00 Φωτογραφία του ΣΠΥΡΟΥ ΚΩΤΣΑΚΗ (ΝΕΣΤΟΡΑ), από τα ηγετικά στελέχη του 1ου Σώματος Στρατού του ΕΛΑΣ Αθήνας και φωτογραφίες ανδρών του ΕΛΑΣ, που ματαιώνουν τις προσπάθειες των κατακτητών και των Ταγμάτων Ασφαλείας να θέσουν υπό τον έλεγχό τους τις συνοικίες της Αθήνας. 00:50:32:00 Φωτογραφία και πλάνα από το σπίτι στον Υμηττό, που είχε μετατραπεί σε αποθήκη οπλισμού του τάγματος του ΕΛΑΣ Αθήνας. Η αφηγήτρια αναφέρεται στη μάχη τριών ανδρών του ΕΛΑΣ Αθήνας (ΜΗΤΣΟΣ ΑΥΓΕΡΗΣ, ΘΑΝΟΣ ΚΙΟΚΜΕΝΙΔΗΣ, ΚΩΣΤΑΣ ΦΟΛΤΟΠΟΥΛΟΣ) υπερασπιζόμενοι αποθήκη του τάγματός τους και έχοντας απέναντι ταγματασφαλίτες και Γερμανούς, στις 4 Απριλίου 1944, που έληξε με τον θάνατο των νεαρών ΕΛΑΣιτών. Παρεμβάλλεται η σχετική αναθηματική πλάκα σε υπενθύμιση του γεγονότος και φωτογραφία από την κηδεία των νεαρών. 00:51:01:00 Πλάνα από την πλατεία της Καισαριανής. Η αφηγήτρια κάνει λόγο για μια από τις κυριότερες βάσεις του ΕΛΑΣ Αθήνας, που δρούσε όμως και με τη συμμετοχή των κατοίκων. 00:51:12:00 Ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΑΡΩΝΗΣ, καπετάνιος του 1ου Τάγματος του ΕΛΑΣ Καισαριανής, θυμάται περιστατικά από τις μάνες και τα παιδιά τσιλιαδόρους (εμβόλιμη φωτογραφία) στους δρόμους της Καισαριανής και επισημαίνει τις 29 μάχες (εμβόλιμες φωτογραφίες) του Αυγούστου του 1944 στην αθηναϊκή συνοικία. 00:53:06:00 Τοπογραφικός χάρτης της Καλλιθέας, από τη μάχη της 23ης και 24ης Ιουλίου 1944, για την αντιμετώπιση εκκαθαριστικής επιχείρησης Ταγμάτων Ασφαλείας και Γερμανών. Παρεμβάλλεται σχετική αναθηματική πλάκα με τους 8 νεκρούς και πλάνα από την περιοχή όπου βρισκόταν το φρουραρχείο του ΕΛΑΣ, στην οδό Μπιζανίου. Η μάχη έληξε με πολλούς νεκρούς και τραυματίες από την εχθρική πλευρά. 00:53:39:00 Πλάνα από τη σιδηροδρομική αρτηρία Θεσσαλονίκης-Φλώρινας, στα στενά του Μουχαρέμ Χάνι της Δυτικής Μακεδονίας. Ο αφηγητής αναφέρεται στα χτυπήματα των ανταρτικών δυνάμεων στις συγκοινωνίες του εχθρού, τον Αύγουστο του 1944. 00:54:02:00 Ο ΦΙΛΩΤΑΣ ΑΔΑΜΙΔΗΣ (ΚΑΤΣΩΝΗΣ), καπετάνιος του 2/30 Τάγματος του ΕΛΑΣ, αναφέρεται στη μεγάλη επιχείρηση στο Μουχαρέμ Χάνι της Δυτικής Μακεδονίας της 6ης Αυγούστου του 1944. 00:54:19:00 Φωτογραφίες του 2/30 Τάγματος του ΕΛΑΣ. Ο αφηγητής αναφέρεται στη συμμετοχή του Τάγματος στην επιχείρηση της 6ης Αυγούστου1944, ενισχυμένου με λόχο δυναμιτιστών και Βρετανούς και Αμερικανούς κομάντος. 00:54:29:00 Ο ΦΙΛΩΤΑΣ ΑΔΑΜΙΔΗΣ (ΚΑΤΣΩΝΗΣ) αναφέρεται στη μεγάλη επιχείρηση στο Μουχαρέμ Χάνι της Δυτικής Μακεδονίας της 6ης Αυγούστου του 1944 και στον καπετάνιο του κλιμακίου της 10ης Μεραρχίας ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟ (ΧΡΗΣΤΟΣ) ΜΟΣΧΟ (καπετάν ΠΕΤΡΟ). 00:55:12:00 Ο ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΟΣΧΟΣ (καπετάν ΠΕΤΡΟΣ), καπετάνιος-συντονιστής του 16ου και του 30ού Συνταγμάτων του ΕΛΑΣ, αναφέρεται στα χτυπήματα στην αμαξοστοιχία, στη θανάτωση 130 Γερμανών και στην αιχμαλώτιση 70. 00:55:32:00 Ο ΦΙΛΩΤΑΣ ΑΔΑΜΙΔΗΣ (ΚΑΤΣΩΝΗΣ) επισημαίνει τη μεγάλη επιτυχία της επιχείρησης και το μέγα πλήθος των λαφύρων. 00:55:47:00 Ο ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΟΣΧΟΣ (καπετάν ΠΕΤΡΟΣ) αναφέρεται στον οπλισμό, στο υγειονομικό υλικό και στα εργαλεία ενός ορεινού γερμανικού χειρουργείου, που περιήλθε στην κατοχή των ανταρτών 00:56:00:00 Πλάνα από την περιοχή του Πλαταμώνα και από το χωριό Όλατζακ, όπου, στις 26 Ιουλίου 1944, ομάδα ανταρτών του-απομονωμένου από τις ομάδες του ΕΛΑΣ από πηγές ανεφοδιασμού-26ου Συντάγματος κατέφερε ένα σοβαρό χτύπημα στις βουλγαρικές δυνάμεις, εγκαταλείποντας όμως την προσπάθεια λόγω εξάντλησης των πυρομαχικών της, παρά το ότι είχαν προ

00:00:00:00
Τίτλοι έναρξης.

00:01:25:00
Τίτλος επεισοδίου: «Απελευθέρωση».

00:01:29:00
Φιλμ αρχείου με σοβιετικά άρματα μάχης να εισέρχονται στο Βουκουρέστι στις 31 Αυγούστου 1944 και κόσμο να πανηγυρίζει. Ο αφηγητής αναφέρεται στην προέλαση τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο του 1944 στα Βαλκάνια και στο εκεί πολιτικό σκηνικό: ανατροπή με εξέγερση της κυβέρνησης ΙΟΝ ΑΝΤΟΝΕΣΚΟΥ στο Βουκουρέστι και κήρυξη πολέμου στη Γερμανία από τη νέα κυβέρνηση πατριωτικού μετώπου της Σόφιας. Τα Σοβιετικά στρατεύματα σταμάτησαν στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα και συνέχισαν προς τη Γιουγκοσλαβία όπως είχε συμφωνηθεί στις προηγούμενες συμμαχικές διασκέψεις.

00:02:14:00
Γελοιογραφία που εικονίζει Γερμανό «που έχει πιαστεί στη φάκα» με φόντο τον χάρτη της Ελλάδας-σχόλιο της δυσμενούς κατάστασης στην οποία είχαν περιέλθει οι κατακτητές. Ο αφηγητής αναφέρεται στην προετοιμασία της αποχώρησης των εχθρικών στρατευμάτων από την Ελλάδα και στα σφυροκοπήματα των ανταρτών. Φωτογραφία αντάρτη-σαλπιγκτή και χάρτης που εστιάζει στη Θράκη, καθώς ο αφηγητής αναφέρεται στην περιοχή του Έβρου, την πρώτη περιοχή που απελευθερώθηκε από τον ΕΛΑΣ.

00:02:37:00
Φωτογραφικό υλικό με το 81ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ και με τους ντόπιους που συνέδραμαν στην απελευθέρωση του Έβρου. Ο αφηγητής αναφέρεται στην απομόνωση του εν λόγω Συντάγματος από τις λοιπές ανταρτικές δυνάμεις, στον ελλιπή οπλισμό του, στη συμμετοχή του άμαχου πληθυσμού, στα γερμανικά λάφυρα που αποκόμιζαν από τις νικηφόρες συγκρούσεις τους με τον στρατό κατοχής (σχετική φωτογραφία).

00:03:03:00
Πλάνα από το Διδυμότειχο, έδρα της Γερμανικής Διοίκησης και κέντρο ανεφοδιασμού των γερμανικών φρουρών του Έβρου. Ο αφηγητής αναφέρεται στην περικύκλωση του Διδυμοτείχου από τις ομάδες του 1/81ου Τάγματος και από τις πολιτικές οργανώσεις και στη διακοπή του ηλεκτροφωτισμού και των τηλεπικοινωνιών στις 28/29 Αυγούστου 1944.

00:03:31:00
Ο ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΑΥΓΙΔΗΣ, διοικητής Διμοιρίας 1/81 Τάγματος του ΕΛΑΣ, αναφέρεται στη μεταφορά των ανταρτών στον Κάμπο, στην οργάνωσή τους σε ομάδες και στις συντονισμένες κινήσεις τους σχετικά με την περικύκλωση των Γερμανών.

00:03:59:00
Σύγχρονη πανοραμική εικόνα του Διδυμοτείχου. Ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΟΥΚΟΥΒΕΛΑΣ, γραμματέας ΕΠΟΝ Διδυμοτείχου, αναφέρεται στον τομέα της ευθύνης του, τον τομέα Δυτικού Διδυμοτείχου, και στην κινητοποίηση από εκείνον των μελών της ΕΠΟΝ από τα γύρω χωριά (Μεταξάδες, Παλιούρι, Γιατράδες, Ασπρονέρι κ. α.) για να τους οδηγήσει στο Κουφόβουνο, προκειμένου να περικυκλώσουν τους Γερμανούς στο Διδυμότειχο.

00:04:31:00
Φωτογραφία του ΦΩΤΗ ΒΛΑΧΟΥ, διοικητή του 1/81 Τάγματος του ΕΛΑΣ. Ο ίδιος μιλά για τα μεθεόρτια της περικύκλωσης του Διδυμοτείχου και αναφέρεται στην πενταμελή ομάδα σημαινόντων ανθρώπων του χωριού του και στην αποστολή τους να διαβιβάσουν στον Γερμανό διοικητή ΦΟΝ ΚΛΑΪΣΤ το αίτημά τους να παραδοθεί. Ο Γερμανός διοικητής μετέθεσε την απάντησή του για την επόμενη μέρα.

00:05:42:00
Πλάνα από τοπίο της περιοχής του Έβρου, καθώς ο αφηγητής αναφέρεται στην τροπή σε φυγή των Γερμανών τα χαράματα της 29ης Αυγούστου 1944 προς τον Έβρο και την Τουρκία, και στην επιχείρηση κατάληψης των πρώην γερμανικών θέσεων από τους αντάρτες.

00:05:56:00
Ο ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΑΥΓΙΔΗΣ καταγράφει την αποκομιδή του γερμανικού οπλισμού, κατά τα γεγονότα του τέλους του Αυγούστου του 1944 στο Διδυμότειχο.

00:06:42:00
Ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΟΥΚΟΥΒΕΛΑΣ αναφέρεται στην παράδοση των Γερμανών, οι οποίοι πανικοβλήθηκαν όταν αντίκρισαν τους 4-5 χιλιάδες ντόπιους που κρατούσαν στα χέρια τους οτιδήποτε θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για όπλο.

00:07:05:00
Πλάνα από τον σιδηροδρομικό σταθμό του Διδυμοτείχου. Στο σταθμό έγινε σκληρή μάχη καθώς εκτός από τη φρουρά, οι αντάρτες είχαν να αντιμετωπίσουν και άλλους 100 Γερμανούς οι οποίοι αποχωρούσαν από άλλες φρουρές με αμαξοστοιχία που έφθασε απρόοπτα.

00:07:24:00
Φωτογραφικό υλικό με Γερμανούς αιχμάλωτους, με σχετικά σχόλια του αφηγητή αναφορικά με την υποχώρηση των Γερμανών, τον αριθμό των αιχμαλώτων και το πολεμικό τους υλικό που περιήλθε στην κατοχή του 81ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ.

00:07:38:00
Φωτογραφικό υλικό από τους πανηγυρισμούς μετά την απελευθέρωση του Διδυμοτείχου. Ο αφηγητής κάνει τις σχετικές αναφορές.

00:07:48:00
Πλάνα από την κωμόπολη των Φερών. Η αφηγήτρια αναφέρεται στο χρονικό της απελευθέρωσης της περιοχής στις 28 Αυγούστου 1944 από άοπλους πολίτες μετά τις μαζικές διαδηλώσεις που διοργανώθηκαν από το ΕΑΜ και την ΕΠΟΝ προς το κτήριο της Γερμανικής Διοίκησης, με αφορμή το παζάρι της πόλης. Αρχίζει τη διήγησή του ο ΝΙΚΟΣ ΚΥΤΟΠΟΥΛΟΣ, στέλεχος του ΕΑΜ Φερών.

00:08:26:00
Ο ΝΙΚΟΣ ΚΥΤΟΠΟΥΛΟΣ θυμάται την ημέρα της απελευθέρωσης των Φερών: Αναφέρεται στην αρχική βολιδοσκόπηση που έκαναν στους Γερμανούς οι αντάρτες του ΕΑΜ, με την οποία αντελήφθησαν ότι οι εχθροί «τα είχαν χαμένα» και τα όπλα τους ήταν κατεβασμένα. Τότε ο λαός των Φερών τους έδωσε μηνύματα συμφιλίωσης. Εμβόλιμα πλάνα από τους χώρους που στεγαζόταν η Γερμανική Διοίκηση. Στη συνέχεια αναφέρεται στις διαπραγματεύσεις τους με τη Γερμανική Διοίκηση, με τη βοήθεια μελών της ΕΠΟΝ, των όρων παράδοσής τους, στην προθεσμία που ζήτησε ο Γερμανός διοικητής και στην επίτευξη αποτροπής της γερμανικής αντίστασης.

00:10:45:00
Φωτογραφία του ΑΘΗΝΟΔΩΡΟΥ, ηγέτη της ΕΑΜικής οργάνωσης, που διαπραγματεύτηκε με τους Γερμανούς τους όρους της παράδοσης, στο πλαίσιο της απελευθέρωσης της κωμόπολης των Φερών.

00:10:51:00
Αναμνηστική φωτογραφία μετά την παράδοση των Γερμανών στην κωμόπολη των Φερών. Η αφηγήτρια αναφέρεται στους 70 Γερμανούς που παραδόθηκαν, στον Γερμανό διοικητή στον οποίον επετράπη να διαφύγει στο Σουφλί, στον εξοπλισμό των αντιστασιακών ομάδων με το πολεμικό υλικό που περιήλθε στην κατοχή τους με την παράδοση των γερμανικών δυνάμεων.

00:11:04:00
Φωτογραφία με τα γερμανικά τανκς που κινούνταν στη σιδηροδρομική γραμμή Διδυμοτείχου-Σουφλίου και πλάνα από τη θέση Λατομείο από όπου διέρχεται το τρένο. Η αφηγήτρια αναφέρεται στην προσπάθεια των γερμανικών οχημάτων να διαφύγουν στο Σουφλί από το Διδυμότειχο και στη δολιοφθορά που προκάλεσαν οι αντιστασιακές οργανώσεις στη σιδηροδρομική γραμμή στην εν λόγω θέση προκειμένου να αποτρέψουν τη μεταφορά.

00:11:18:00
Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΙΔΗΡΑΣ, ομαδάρχης-πολυβολητής του 1/81 Τάγματος του ΕΛΑΣ, καταθέτει τη μαρτυρία του σχετικά με τη συμμετοχή του στην αντιστασιακή κίνηση δολιοφθοράς των σιδηροδρομικών γραμμών της γραμμής Διδυμοτείχου-Σουφλίου. Επίσης αναφέρει την κίνηση παράδοσης (άσπρο μαντήλι) εκ μέρους των Γερμανών και τις κινήσεις συμφιλίωσης εκ μέρους του.

00:11:51:00
Πλάνα από τη θέση Λατομείο δίπλα στη σιδηροδρομική γραμμή Διδυμοτείχου-Σουφλίου. Η αφηγήτρια σχολιάζει τη συμμετοχή του Γερμανού διοικητή των τανκς που προσπαθούσε να παρελκύσει τις διαπραγματεύσεις.

00:11:58:00
Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΙΔΗΡΑΣ αναφέρεται στις ύστατες προσπάθειες των Γερμανών να μην παραδοθούν. Οι προσπάθειές τους όμως, συνεχίζει, απέβησαν άκαρπες λόγω της αποφασιστικότητας των ανταρτών να τους υποχρεώσουν σε παράδοση και να τους οδηγήσουν στο Σουφλί.

00:13:44:00
Φωτογραφία με τον ΓΙΩΡΓΟ ΜΕΣΣΗΝΕΖΗ, πάνω σε κατειλημμένο γερμανικό τανκ, από εκείνα που προσπάθησαν να διαφύγουν για το Σουφλί μέσω της σιδηροδρομικής γραμμής Διδυμοτείχου-Σουφλίου.

00:13:53:00
Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΕΣΣΗΝΕΖΗΣ, διοικητής Τμήματος του ΕΛΑΣ στην επιχείρηση του Σουφλίου, μιλά για την εντολή που έλαβε να ξεσηκώσει τους κατοίκους των χωριών Λαϊνά, Λυκόφη και Κορνοφωλιά περιοχής Σουφλίου, να κυκλώσουν τους Γερμανούς και να τους υποχρεώσουν σε παράδοση.

00:14:22:00
Πλάνα από την πόλη του Σουφλίου, καθώς η αφηγήτρια αναφέρεται στην άρνηση της παράδοσης εκ μέρους των Γερμανών του Σουφλίου. Οι σχετικές κινήσεις των Γερμανών ήταν να οχυρώσουν τη δύναμή τους, περίπου 300 ανδρών, στον σιδηροδρομικό σταθμό (σχετικά πλάνα) και στους στρατώνες, στρατηγικά σημεία τα οποία κυκλώνουν οι αντάρτες και οι Γερμανοί απαντούν με σφοδρά πυρά. Η αφηγήτρια σημειώνει και τις γερμανικές ενισχύσεις (τάγμα με 46 αυτοκίνητα) που αφίχθησαν από την Αλεξανδρούπολη.

00:14:50:00
Διαταγή με την οποία ζητείται από το 2/81 Τάγμα του ΕΛΑΣ να σπεύσει σε καθυστέρηση των ορμώμενων από την Αλεξανδρούπολη γερμανικών ενισχύσεων, κάτι που υλοποιείται με αλλεπάλληλες επιθέσεις. Σχετικός σχολιασμός από την αφηγήτρια.

00:14:56:00
Φωτογραφία με αντάρτες του ΕΛΑΣ Έβρου, και εστίαση στον ΛΕΩΝΙΔΑ ΤΕΡΖΟΥΔΗ, διοικητή του 2/81 Τάγματος του ΕΛΑΣ. Η αφηγήτρια αναφέρεται σε ένα από τα πιο ισχυρά χτυπήματα που κατάφεραν οι αντάρτες του ΕΛΑΣ κατά των Γερμανικών ενισχύσεων στην τοποθεσία Καράτσαλι. Ο ΤΕΡΖΟΥΔΗΣ αρχίζει τη διήγησή του σχετικά με το γεγονός.

00:15:05:00
Ο ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΤΕΡΖΟΥΔΗΣ περιγράφει διεξοδικά την ενέδρα που έστησαν οι αντάρτες του ΕΛΑΣ στους Γερμανούς που έρχονταν από την Αλεξανδρούπολη για ενίσχυση των περικυκλωμένων στο Σουφλί Γερμανών. Σκοπός της ενέδρας ήταν να παρεμπόδιζε τον δρόμο τους τοποθετώντας εμπόδια, ώστε να αναγκαστούν να αποβιβαστούν από τα οχήματά τους για να τα αφαιρέσουν, και η αντάρτικη ομάδα θα άνοιγε πυρ εναντίον τους, όπερ και εγένετο. Σε αντίποινα οι Γερμανοί πυρπόλησαν το δάσος και πυροβολούσαν ακατάπαυστα με καταιγιστικά πυρά. Οι αντάρτες άντεξαν περίπου 6 ώρες μέσα σε κόλαση πυρός, καθυστέρησαν τους Γερμανούς και στη συνέχεια αποχώρησαν.

00:16:21:00
Πλάνα του Σουφλίου. Η αφηγήτρια αναφέρει ότι η γερμανική φάλαγγα έφτασε τελικά στο Σουφλί δύο ημέρες μετά το προκαθορισμένο, οπότε και απαγκίστρωσε την εκεί γερμανική φρουρά. Στην επιστροφή όμως τα πυρά των ανταρτών (σχετική φωτογραφία) προκάλεσαν στον κατακτητή νέες φθορές, ώστε οι Γερμανοί έφτασαν στην Αλεξανδρούπολη (σχετική εμβόλιμη φωτογραφία) φανερά αποδεκατισμένοι.

00:16:36:00
Φωτογραφικό υλικό από τις παρελάσεις μετά την απελευθέρωση των πόλεων της περιοχής του Έβρου. Η αφηγήτρια λέει ότι στις 4 Σεπτεμβρίου 1944, όλη η περιοχή του Έβρου ήταν ελεύθερη.

00:17:14:00
Χάρτης της Ανατολικής Μακεδονίας, που ανήκε στη βουλγαρική ζώνη κατοχής. Ο αφηγητής αναφέρεται στη βουλγαροκρατούμενη Ανατολική Μακεδονία, της οποίας η απελευθέρωση αρχίζει αμέσως μετά την είσοδο της Βουλγαρίας στην αντιχιτλερική πλευρά στις 9 Σεπτεμβρίου 1944.

00:17:21:00
Φωτογραφικό υλικό από το χρονικό της εισόδου των δυνάμεων του ΕΛΑΣ στην πρώην βουλγαροκρατούμενη Ανατολική Μακεδονία. Ο αφηγητής αναφέρεται στην είσοδο του 26ου Τάγματος του ΕΛΑΣ στην Καβάλα στις 13 Σεπτεμβρίου 1944, κάτι που επαναλήφθηκε και στις άλλες πόλεις, αλλά και στην εμμονή των βουλγαρικών δυνάμεων να μην αποχωρήσουν από την περιοχή.

00:17:50:00
Φωτογραφικό υλικό με Βούλγαρους αξιωματούχους που παραμένουν στην Ανατολική Μακεδονία ακόμα και μετά την είσοδο των δυνάμεων του 26ου Τάγματος του ΕΛΑΣ. Ο αφηγητής αναφέρεται στις βουλγαρικές δυνάμεις που επιμένουν στην στρατοπέδευσή τους στην περιοχή, με το πρόσχημα ότι ανήκουν πλέον στον αντιχιτλερικό συνασπισμό!

00:18:02:00
Η ματαιωθείσα συμφωνία η οποία προέβλεπε την απαγόρευση της εισόδου των ελληνικών ανταρτικών δυνάμεων στις πόλεις της Ανατολικής Μακεδονίας. Ο αφηγητής αναφέρεται στις παρασκηνιακές ενέργειες του Άγγλου συνδέσμου ταγματάρχη ΜΙΛΛΕΡ προκειμένου να υπογραφεί η συμφωνία ανάμεσα στον αρχηγό των εθνικιστικών αντάρτικων ομάδων, ΤΣΑΟΥΣ ΑΝΤΟΝ και τον διοικητή του βουλγαρικού σώματος στρατού.

00:18:18:00
Φωτογραφία με αντάρτικες ομάδες του ΕΛΑΣ στη Δράμα.

00:18:23:00
Φωτογραφικό υλικό με δυνάμεις του ΕΛΑΣ. Τελικά τα βουλγαρικά στρατεύματα αποχωρούν από την Ανατολική Μακεδονία τον Οκτώβριο του 1944. Η απόφαση αποδόθηκε στις πιέσεις που άσκησε το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ στη Σόφια, και στις αντίστοιχες της κυβέρνησης ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ προς τις συμμαχικές δυνάμεις.

00:18:39:00
Φωτογραφικό υλικό με Βούλγαρους εγκληματίες πολέμου που εκτελούνται στην Καβάλα μετά την καταδίκη τους από στρατοδικείο του ΕΛΑΣ.

00:18:55:00
Φωτογραφία από τη συνάντηση στην Καζέρτα-διακρίνεται ο ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ. Η αφηγήτρια αναφέρεται στη Συμφωνία της Καζέρτας, στις 26 Σεπτεμβρίου 1944, που σήμαινε νέα παραχώρηση της ΕΑΜικής πλευράς προς τις απαιτήσεις της βρετανικής κυβέρνησης. Οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ έμπαιναν πλέον υπό τις διαταγές του Βρετανού στρατηγού ΣΚΟΜΠΥ και απαγορευόταν η είσοδός τους στην Αθήνα.

00:19:17:00
Το κείμενο της Συμφωνίας της Καζέρτας, με ημερομηνία 26 Σεπτεμβρίου 1944.

00:19:23:00
Φιλμ αρχείου με Βρετανούς αξιωματούχους και με τον ΟΥΙΝΣΤΟΝ ΤΣΩΡΤΣΙΛ να ομιλεί στα στρατεύματά του. Η αφηγήτρια αναφέρεται στην εφαρμογή του σχεδίου απόβασης των βρετανικών στρατευμάτων για την επιβολή πολιτικού ελέγχου στην Ελλάδα και στην επιστολή του ΤΣΩΡΤΣΙΛ προς τον Βρετανό υπουργό των Εξωτερικών ANTONI ΗΝΤΕΝ, στην οποία αναφέρονται τα εξής: «Έχω εξηγήσει με εξαιρετικά μεγάλη προσοχή ότι η επιχείρηση αυτή πρέπει να θεωρείται σαν επίδειξη ενισχυμένης διπλωματίας και πολιτικής και όχι σαν μια πραγματική εκστρατεία».

00:20:08:00
Κινηματογραφικό υλικό με βρετανικά πλοία και από την αποβίβαση των βρετανικών δυνάμεων στη Νότια Πελοπόννησο από τα μέσα Σεπτεμβρίου του 1944. Σχολιάζεται ότι οι βρετανικές δυνάμεις προτίμησαν να μην έρθουν σε σύγκρουση με τον υποχωρούντα εχθρό, τον οποίο αντιμετώπισαν μόνο οι αντάρτες.

00:20:47:00
Χάρτης της Πελοποννήσου, με τον αφηγητή να κάνει απαρίθμηση των δυνάμεων του εχθρού στην περιοχή: 20. 000 Γερμανοί συμπτύσσονται σε Πάτρα και Κόρινθο, υποβοηθούμενοι από τους περίπου 6. 000 άνδρες των Ελληνικών Ταγμάτων Ασφαλείας της Πελοποννήσου (εμβόλιμη σχετική φωτογραφία).

00:21:03:00
Διακήρυξη του ΕΛΑΣ Πελοποννήσου, δημοσιευμένη στο έντυπο «Ο Μωρηάς στα όπλα», προς τους άνδρες του νομού Αχαΐας που πρόσκεινται στα Τάγματα Ασφαλείας να τα εγκαταλείψουν οικειοθελώς. Ο αφηγητής αποδίδει την κίνηση ως προσπάθεια αποφυγής της εμφύλιας αιματοχυσίας.

00:21:13:00
Πλάνα από τη Νότια Πελοπόννησο. Ο αφηγητής αναφέρεται στην πολύνεκρη μάχη της 9ης Σεπτεμβρίου 1944 στην Καλαμάτα, όπου ήταν εγκατεστημένη ισχυρή δύναμη των Ταγμάτων Ασφαλείας και κατά την οποία οι αντάρτες του ΕΛΑΣ αιτήθηκαν τη συνδρομή της αγγλικής αποστολής, που δεν προσφέρθηκε, και κατόπιν της αμερικανικής, που δέχθηκε να μεσολαβήσει. Αρχίζει τη διήγησή του ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣ (ΩΡΙΩΝ).

00:21:37:00
Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣ (ΩΡΙΩΝ), καπετάνιος της 9ης Ταξιαρχίας του ΕΛΑΣ, αναφέρεται στη στάση του αρχηγού της Αμερικάνικης αποστολής ΤΖΩΝ ΦΑΤΣΕΑ ο οποίος τους παρότρυνε να διεξάγουν τη μάχη και μιλά για θωρακισμένο τόπο και για μάχη σώμα με σώμα. Παρεμβάλλεται φωτογραφία με ταγματασφαλίτες.

00:22:45:00
Φωτογραφικό υλικό από την απελευθέρωση της Καλαμάτας, στις 10 Σεπτεμβρίου 1944. Ο αφηγητής αναφέρεται στο αιματηρό χρονικό της απελευθέρωσης της πόλης.

00:22:56:00
Φωτογραφικό υλικό από το χρονικό της απελευθέρωσης της Τρίπολης την 1η Οκτωβρίου 1944. Ο αφηγητής αναφέρεται στην παρέμβαση του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ, υπουργού Ανασυγκροτήσεως και προσωρινά Οικονομικών της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας του ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ.

00:23:09:00
Φωτογραφία του υπουργού της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ, που έφτασε στην απελευθερωμένη Καλαμάτα στις 27 Σεπτεμβρίου 1944. Ο ίδιος μιλά για τη μεταφορά του από την Καλαμάτα στο χωριό Μπολέτα (Μάκρη), έξω από την Τρίπολη, όπου βρισκόταν το στρατηγείο του ΑΡΗ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗ και για τις διαπραγματεύσεις που έλαβαν χώρα.

00:23:30:00
Φωτογραφικό υλικό με ταγματασφαλίτες σε θέση μάχης στην Τρίπολη. Ο αφηγητής αναφέρει ότι εκεί έδρευε ισχυρή δύναμη ταγματασφαλιτών υπό τον συνταγματάρχη ΔΙΟΝΥΣΙΟ ΠΑΠΑΔΟΓΚΩΝΑ.

00:23:42:00
Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣ (ΩΡΙΩΝ) μιλά για τις δυνάμεις των ανταρτών του ΕΛΑΣ που είχαν στρατοπεδεύσει έξω από την Τρίπολη.

00:24:25:00
Ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ αναφέρεται στις δύσκολες διαπραγματεύσεις μεταξύ του ίδιου, των Ταγμάτων Ασφαλείας και του ΕΛΑΣ με επικεφαλής τον συνταγματάρχη ΣΠΥΡΟ ΤΣΙΚΛΗΤΗΡΑ, μέχρι την εξεύρεση λύσης, που ήταν η αποδοχή της αποχώρησης των ταγματασφαλιτών από την πόλη και η αποφυγή της εμφύλιας σύγκρουσης. Επίσης αναφέρει ότι ο ΑΡΗΣ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗΣ τήρησε τα συμφωνηθέντα.

00:25:57:00
Φωτογραφικό υλικό από την πανηγυρική είσοδο στην Τρίπολη των ταγμάτων του ΕΛΑΣ στις 30 Σεπτεμβρίου 1944 και από τους εορτασμούς για την απελευθέρωση της πόλης την 1η Οκτωβρίου και τη λαϊκή συγκέντρωση στο Πεδίο του Άρεως.

00:26:19:00
Φιλμ αρχείου με πανοραμικές εικόνες από την πόλη της Πάτρας και από το χρονικό της απελευθέρωσής της στις 4 Οκτωβρίου 1944, παρουσία του πρώην δημάρχου Πάτρας και προέδρου της Νομαρχιακής Επιτροπής του ΕΑΜ Αχαΐας ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΡΟΥΦΟΥ. Ο αφηγητής αναφέρει ότι είχε προηγηθεί η παράδοση των ταγματασφαλιτών και μάχες με τα γερμανικά στρατεύματα.

00:26:52:00
Πλάνα από την οδική αρτηρία Φαρσάλων-Λάρισας. Η αφηγήτρια αναφέρεται στο εν γένει σφυροκόπημα εκ μέρους των ανταρτικών δυνάμεων που συνόδευε την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων και την επίθεση που διενήργησε το αντάρτικο ιππικό του ΕΛΑΣ στην εν λόγω περιοχή.

00:27:16:00
Ο ΜΙΜΗΣ ΤΑΣΟΣ (ΜΠΟΥΚΟΥΒΑΛΑΣ), καπετάνιος Ταξιαρχίας Ιππικού του ΕΛΑΣ, αναφέρεται στο 3ο Σύνταγμα Ιππικού του ΕΛΑΣ και στη συνεισφορά του στο πεδίο της μάχης στην οδική αρτηρία Φαρσάλων-Λάρισας. Μεταξύ των αιχμαλώτων που συνελήφθησαν ανακαλύφθηκε και ο Γερμανός συνταγματάρχης ΣΟΥΤΣΕ διοικητής της αεροπορικής βάσης της Ελευσίνας. Εμβόλιμο φωτογραφικό υλικό με το 3ο Σύνταγμα Ιππικού του ΕΛΑΣ.

00:29:00:00
Πλάνα από την περιοχή όπου βρίσκεται η οδική αρτηρία Τρικάλων-Λάρισας, που σημειώθηκε χτύπημα σε γερμανική φάλαγγα από ομάδα ανταρτών του ΕΛΑΣ στις 19 Σεπτεμβρίου 1944. Η επιχείρηση έλαβε χώρα κοντά στο χωριό Ζάρκο-Μαρί (μάχη της Πετρομαγούλας).

00:29:30:00
Ο ΒΑΣΙΛΗΣ ΧΡΥΣΟΜΑΛΟΣ, διοικητής του 2ου Τάγματος του 1/38 Συντάγματος του ΕΛΑΣ, εξηγεί τη διάταξη και τον τεχνικό σχεδιασμό εκ μέρους του Τάγματος προκειμένου για την επιτυχία του σαμποτάζ.

00:30:42:00
Πλάνα από την περιοχή όπου βρίσκεται η οδική αρτηρία Τρίκαλα-Λάρισα. Η αφηγήτρια αναφέρεται στο πέρας της ενέδρας που είχαν στήσει οι αντάρτες εναντίον των κατακτητών και στην επιτυχία του εγχειρήματος. Ο απολογισμός, κατά τις αναφορές της αφηγήτριας ήταν 60 Γερμανοί νεκροί και περίπου 150 αιχμάλωτοι.

00:31:02:00
Ο ΒΑΣΙΛΗΣ ΧΡΥΣΟΜΑΛΟΣ αναφέρεται στα λάφυρα των ανταρτών από το εγχείρημα της 19ης Σεπτεμβρίου 1944-23 γερμανικά αυτοκίνητα φορτωμένα με πολεμικό υλικό.

00:31:19:00
Χάρτης της Εύβοιας, καθώς η αφηγήτρια αναφέρεται στα αλλεπάλληλα σφυροκοπήματα που δέχτηκαν οι γερμανικές φάλαγγες από τους αντάρτες του 7ου Συντάγματος της 2ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ στο νησί.

00:31:25:00
Φωτογραφικό υλικό με αντάρτες του 7ου Συντάγματος της 2ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ. Η αφηγήτρια απομονώνει από το πολεμικό σκηνικό στην Εύβοια τη μάχη της Λαμπούσας που διεξήχθη στις 3 Σεπτεμβρίου 1944, μεταξύ του εν λόγω συντάγματος και των Γερμανών.

00:31:37:00
Φωτογραφία που εικονίζει την περιοχή της Λαμπούσας Ευβοίας, κοντά στο Αλιβέρι. Αρχίζει τη διήγησή του ο ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΑΝΟΣ καπετάνιος του 3/7 Τάγματος του ΕΛΑΣ.

00:31:55:00
Φωτογραφία του ΘΑΝΑΣΗ ΤΖΑΝΟΥ. Ο ΤΖΑΝΟΣ σχολιάζει την επιλογή της Λαμπούσας Ευβοίας, περιγράφει τις στρατηγικές τους κινήσεις μέχρι να επιτευχθεί ο σχετικός στόχος και να διεξαχθεί επιτυχώς η μάχη με τους Γερμανούς και αναφέρεται στα κρυπτογραφικά μηνύματα που αντάλλασσαν μεταξύ τους οι αντάρτες, ώστε να μη γίνονται αντιληπτοί από τον εχθρό.

00:33:36:00
Φωτογραφία του 7ου Συντάγματος της 2ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ, μεταξύ άλλων διακρίνεται ο ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΑΝΟΣ. Η αφηγήτρια αναφέρεται στην ωριαία φονική μάχη των δυνάμεων του ΕΛΑΣ με τους περικυκλωμένους Γερμανούς.

00:33:49:00
Ο ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΑΝΟΣ κορυφώνει με την τελική εξόρμηση των ανταρτών του ΕΛΑΣ, και με τον απολογισμό της μάχης της Λαμπούσας: περίπου 100 Γερμανοί νεκροί και 16 τραυματίες.

00:34:09:00
Πλάνα από την περιοχή της Ηπείρου, ιδιαίτερα στον δρόμο Φιλιππιάδας-Ιωαννίνων, σημείο όπου ο ΕΔΕΣ καταφέρει κατά το πρώτο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου 1944 ισχυρά χτυπήματα στους Γερμανούς που προσπαθούν να καταφύγουν σε Αλβανία και Γιουγκοσλαβία.

00:34:26:00
Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΠΑΚΩΣΤΑΣ, οπλαρχηγός του ΕΔΕΣ-ΕΟΕΑ, αναφέρεται στο σφυροκόπημα με πενιχρό οπλισμό των γερμανικών τανκς από το Τάγμα του ΕΔΕΣ, κοντά στην περιοχή Αγίου Γεωργίου Φιλιππιάδας και στην τελική έκβαση του εγχειρήματος. Παρεμβάλλεται φιλμ αρχείου με πολεμικά αεροπλάνα και βομβαρδισμούς, καθώς ο ΠΑΠΑΚΩΣΤΑΣ αναφέρει την άφιξή τους από την Ιταλία για να βομβαρδίσουν στο σημείο εκείνο τους Γερμανούς.

00:36:00:00
Φωτογραφικό υλικό με αντάρτικα σώματα του ΕΔΕΣ. Ο αφηγητής αναφέρεται στους αντάρτες του ΕΔΕΣ που είχαν αναλάβει, σύμφωνα με τους όρους της Συμφωνίας της Καζέρτας, την απελευθέρωση της περιοχής της Ηπείρου, όπερ και έπραξαν.

00:36:11:00
Φωτογραφικό υλικό με αντάρτες του 24ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ, το οποίο, κατά την αναφορά του αφηγητή, πριν από την υπογραφή της Συμφωνίας της Καζέρτας είχε απελευθερώσει την Πρέβεζα, που διεκδικήθηκε από την 9η Μεραρχία των ΕΔΕΣ-ΕΟΕΑ (σχετική φωτογραφία), με αποτέλεσμα να επακολουθήσουν πολυήμερες αδελφοκτόνες συγκρούσεις.

00:36:25:00
Φωτογραφικό υλικό με αντάρτες της 10ης Μεραρχίας των ΕΔΕΣ-ΕΟΕΑ, οι οποίοι εισέρχονται στους Φιλιάτες και την Ηγουμενίτσα στις 21 και 22 Σεπτεμβρίου 1944 αντίστοιχα. Ο αφηγητής σχολιάζει σχετικώς.

00:36:34:00
Φωτογραφία από την είσοδο στην Άρτα της 1ης Ταξιαρχίας των ΕΔΕΣ-ΕΟΕΑ στις 23 Σεπτεμβρίου 1944. Ο αφηγητής κάνει τις σχετικές αναφορές.

00:36:41:00
Φωτογραφία από την αποβίβαση των ΕΔΕΣ-ΕΟΕΑ στην Κέρκυρα στις 12 Οκτωβρίου 1944, κατά τον σχολιασμό του αφηγητή.

00:36:47:00
Φωτογραφία από την απελευθέρωση των Ιωαννίνων από τους ΕΔΕΣ ΕΟΕΑ στις 15 Οκτωβρίου 1944, κατά την αναφορά του αφηγητή.

00:36:55:00
Φωτογραφία από την απελευθέρωση των ελληνικών νησιών του Αιγαίου Πελάγους (πλην της Ρόδου, της Μήλου και της Δυτικής Κρήτης) στα τέλη Σεπτεμβρίου/αρχές Οκτωβρίου1944, κατά την αναφορά του αφηγητή.

00:37:14:00
Κινηματογραφικό υλικό από την ελεύθερη Αθήνα του 1944 και τους πανηγυρισμούς της απελευθέρωσης στις 12 Οκτωβρίου 1944. Η αφηγήτρια αναφέρεται στη χαρμόσυνη ημέρα της αποχώρησης των γερμανικών στρατευμάτων από την Αθήνα και της απελευθέρωσης της ελληνικής πρωτεύουσας και στους πανηγυρισμούς των Αθηναίων κατοίκων.

00:38:21:00
Πλάνα από το λιμάνι του Πειραιά. Η αφηγήτρια εστιάζει στην προσπάθεια που καταβαλλόταν από το Σύνταγμα του ΕΛΑΣ Πειραιά, με διοικητή τον ΣΩΤΗΡΗ ΚΥΒΕΛΟ και καπετάνιο τον ΝΙΚΑΝΔΡΟ ΚΕΠΕΣΗ ώστε να αποφευχθεί η εκ μέρους των Γερμανών ανατίναξη του λιμανιού και του ηλεκτρικού εργοστασίου στο Κερατσίνι στις 12 και 13 Οκτωβρίου 1944. Αναφέρεται στην πρώτη στρατηγική κίνηση των ΕΛΑΣιτών, την εξουδετέρωση των καλωδιακών εγκαταστάσεων των Γερμανών που θα τους εξασφάλιζαν την ανατίναξη του λιμανιού. Αρχίζει τη διήγησή ο ΜΙΛΤΟΣ ΑΛΙΚΑΚΟΣ, διοικητής του 4/6 Τάγματος του ΕΛΑΣ Πειραιά.

00:39:02:00
Ο ΜΙΛΤΟΣ ΑΛΙΚΑΚΟΣ αναφέρεται στην ιδιαίτερα επικίνδυνη αποστολή εκσκαφής που ανέλαβαν, με στόχο την απενεργοποίηση των εκρηκτικών μηχανισμών στη θέση Ρολόι του Πειραιά. Αν ο μηχανισμός εκρήγνυτο θα καταστρεφόταν ολόκληρη η δεξιά πλευρά του λιμανιού. Καπετάνιος ήταν ο ΚΑΛΑΜΠΟΚΗΣ.

00:40:34:00
Πλάνα από το ηλεκτρικό εργοστάσιο στο Κερατσίνι, φωτογραφία του 1ου Τάγματος του ΕΛΑΣ Πειραιά. Η αφηγήτρια αναφέρεται ότι το 1ο Τάγμα του ΕΛΑΣ Πειραιά ανέθεσε στη νεαρή ΕΛΑΣίτισσα ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΔΙΣΚΑΔΟΥΡΑΚΗ (φωτογραφία) να επιδώσει επιστολή στη γερμανική φρουρά του εργοστασίου, με την οποία ζητούσε να μην ανατινάξει το εργοστάσιο, με αντάλλαγμα την ελεύθερη αποχώρηση της φρουράς.

00:40:54:00
Η ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΔΙΣΚΑΔΟΥΡΑΚΗ, γραμματέας του καπετάνιου του 1/6 Τάγματος του ΕΛΑΣ Πειραιά, μιλά για την εμπειρία της από την αποστολή που της ανατέθηκε, να επιδώσει την επιστολή στη γερμανική φρουρά του εργοστασίου, με την οποία ζητούσε να μην ανατινάξει το εργοστάσιο.

00:41:07:00
Πλάνα από το ηλεκτρικό εργοστάσιο στο Κερατσίνι, καθώς η αφηγήτρια αναφέρεται στην αποδοχή από τους Γερμανούς της πρότασης να μην ανατινάξουν το ηλεκτρικό εργοστάσιο και στην ειρηνική αποχώρησή τους. Ο φόβος όμως της ανατίναξης, αναφέρει, παρέμενε, καθώς εμφανίστηκε γερμανική δύναμη επιφορτισμένη ειδικά με τις ανατινάξεις.

00:41:22:00
Η ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΔΙΣΚΑΔΟΥΡΑΚΗ μιλά για τη μάχη που δόθηκε από τον ΕΛΑΣ Πειραιά κατά των Γερμανών κομάντος που κατέφθασαν για την ολοκλήρωση της ανατίναξης του εργοστασίου. Αναφέρεται και στη συμμετοχή του κόσμου και στον χώρο της μάχης, γύρω από τον μαντρότοιχο της ηλεκτρικής.

00:42:37:00
Ο ΜΙΛΤΟΣ ΑΛΙΚΑΚΟΣ αναφέρεται στη μάχη του Πειραιά, στις 13 Οκτωβρίου 1944, μεταξύ ΕΛΑΣ Πειραιά και των Γερμανών κομάντος που είχαν φτάσει για την ολοκλήρωση της ανατίναξης του ηλεκτρικού εργοστασίου. Μιλά για τις μεγάλες καταστροφές που είχε προκαλέσει το απόσπασμα των γερμανικών κομάντος σε διάφορα σημεία (παρεμβάλλεται σχετικό φωτογραφικό υλικό) στη βοήθεια που πρόσφερε ο ΕΛΑΣ που είχε μυστικά εγκατασταθεί εντός του εργοστασίου και στην υψηλή προετοιμασία του εχθρού.

00:44:20:00
Φιλμ αρχείου με το χρονικό της μάχης του Πειραιά στη λήξη της. Τα αποτελέσματα της μάχης του Πειραιά ήταν η ολοκληρωτική καταστροφή του γερμανικού αποσπάσματος, 15 Γερμανοί νεκροί έναντι άνω των 15 Ελλήνων, μεταξύ των οποίων ο καπετάνιος του 4ου Τάγματος του ΕΛΑΣ, ΣΩΤΗΡΗΣ ΚΑΛΑΜΠΟΚΗΣ (εμβόλιμη φωτογραφία από την κηδεία του), ο καπετάνιος του λόχου των Εργαζομένων της ηλεκτρικής ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΑΛΑΠΟΘΑΚΟΣ (εμβόλιμη φωτογραφία). Φιλμ αρχείου από την κηδεία των αγωνιστών της μάχης του Πειραιά.

00:45:04:00
Φιλμ αρχείου με την άφιξη από την Ιταλία στον Πειραιά με το θωρηκτό Αβέρωφ της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας, υπό τον πρωθυπουργό ΓΕΩΡΓΙΟ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ συνοδεία του ανώτατου διοικητή των ελληνικών και βρετανικών δυνάμεων στην Ελλάδα ΣΚΟΜΠΙ, στις 18 Οκτωβρίου 1944. Παρακολουθούμε την έπαρση της ελληνικής σημαίας στην Ακρόπολη, τελετή στην οποία παρευρέθηκε και αντιπροσωπεία ανταρτών του ΕΛΑΣ, του οποίου η είσοδος είχε απαγορευτεί στην Αθήνα με τη Συμφωνία της Καζέρτας. Ο αφηγητής περιγράφει το χρονικό της σωτήριας ημέρας.

00:45:59:00
Φωτογραφικό υλικό με την άφιξη τμημάτων της 2ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ στη Θήβα, στις 16 Οκτωβρίου 1944. Ο αφηγητής κάνει τις σχετικές αναφορές. Ενώ στην Αθήνα πανηγύριζαν στη Ρούμελη συνεχίζονταν οι μάχες για την απελευθέρωση.

00:46:11:00
Φωτογραφικό υλικό από την απελευθέρωση της Λαμίας (16 Οκτωβρίου 1944) και από την ομιλία του ΑΡΗ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗ. Της απελευθέρωσης προηγήθηκαν επανειλημμένες επιθέσεις των ανταρτών.

00:46:28:00
Φωτογραφικό υλικό από την απελευθέρωση του Βόλου στις 19 Οκτωβρίου 1944 ύστερα από 12ωρη μάχη ανταρτών με φάλαγγα 2500 Γερμανών.

00:46:41:00
Φωτογραφικό υλικό από το αντάρτικο ιππικό που καταδιώκει τις γερμανικές οπισθοφυλακές. Το ιππικό απελευθερώνει τα Φάρσαλα, τη Λάρισα, τον Τύρναβο την Ελασσόνα, τα Σέρβια και το Βελβενδό Κοζάνης (τελευταίο δεκαήμερο Οκτωβρίου 1944). Φθάνουν έως τα σύνορα της Γιουκοσλαβίας.

00:47:04:00
Φωτογραφικό υλικό από την απελευθέρωση της Κατερίνης (25 Οκτωβρίου 1944) από τη 10η Μεραρχία του ΕΛΑΣ. Ο αφηγητής σχολιάζει σχετικώς.

00:47:11:00
Φωτογραφικό υλικό από την κατάληψη του Πλαταμώνα (22 Οκτωβρίου 1944) και δυνάμεις του ΕΛΑΣ στην περιοχή. Της απελευθέρωσης προηγήθηκε ολοήμερη σκληρή μάχη με γερμανική οπισθοφυλακή. .

00:47:22:00
Φωτογραφικό υλικό από την απελευθέρωση της Κοζάνης (28 Οκτωβρίου 1944) από την 9η Μεραρχία του ΕΛΑΣ ύστερα από πολύωρη μάχη.

00:47:35:00
Φωτογραφικό υλικό με τους ηγέτες της ομάδας Μεραρχιών Μακεδονίας του ΕΛΑΣ και τμήματά της (10η και 11η Μεραρχίες). Ο αφηγητής αναφέρεται στην απόφαση της ομάδας να κινήσει, αντίθετα προς τη Συμφωνία της Καζέρτας, στρατό προς Θεσσαλονίκη για την απελευθέρωση της πόλης, όπου βρίσκονταν πλήθος Γερμανών (35. 000) και ταγματασφαλιτών, το οποίο και επιτυγχάνουν.

00:48:14:00
Φωτογραφικό υλικό από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης και την είσοδο δυνάμεων του ΕΛΑΣ (30 Οκτωβρίου 1944). Ο αφηγητής αναφέρεται στη ευτυχή ματαίωση της ανατίναξης τριών εργοστασίων στην πόλη από τους Γερμανούς (δύο ηλεκτρικά εργοστάσια και οι Μύλοι Αλλατίνη).

00:48:33:00
Τοπογραφικός χάρτης με εστίαση στη Φλώρινα, που αποτελεί και την τελευταία μάχη στην ηπειρωτική Ελλάδα (1 Νοεμβρίου 1944), κατά την αναφορά της αφηγήτριας.

00:48:42:00
Φωτογραφικό υλικό με τις δυνάμεις του 27ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ που απελευθερώνει την Φλώρινα. Η αφηγήτρια αναφέρεται στην εξάωρη σύγκρουση με τον Γερμανό κατακτητή.

00:49:00:00
Ο ΜΗΤΣΟΣ ΖΥΓΟΥΡΑΣ (ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ), διοικητής του 1/27 Τάγματος του ΕΛΑΣ, αναφέρεται στη μάχη της Φλώρινας και στην αποτροπή της ανατίναξης των αποθηκών από τους Γερμανούς, οι οποίοι μάλιστα την επόμενη ημέρα είχαν σχεδιάσει την αποχώρησή τους.

00:50:19:00
Φωτογραφία από την πόλη της Φλώρινας, καθώς η αφηγήτρια αναφέρεται στην υποχώρηση των γερμανικών δυνάμεων από την πόλη και στους 40 νεκρούς τους που έπεσαν στο πεδίο της μάχης και 35 αιχμαλώτους.

00:50:31:00
Φιλμ αρχείου με την αποχώρηση και των τελευταίων γερμανικών δυνάμεων από τα ελληνικά σύνορα, στις 3 Νοεμβρίου 1944. Η αφηγήτρια κάνει τις σχετικές αναφορές.

00:50:43:00
Χάρτες της Κρήτης, σε τμήμα της οποίας συνεχίζεται η γερμανική κατοχή. Κατά την αναφορά του αφηγητή, οι Γερμανοί αποχωρούν στις αρχές Οκτωβρίου του 1944 από την Ανατολική Κρήτη και μετά από μπλόκα και ομαδικές εκτελέσεις οχυρώνονται στην περιοχή των Χανίων.

00:50:56:00
Φιλμ αρχείου που εικονίζει τις καταστροφές στο λιμάνι του Ηρακλείου και άλλο με το Ηράκλειο κατά την απελευθέρωση. Ο αφηγητής αναφέρεται στην είσοδο στο Ηράκλειο του ΕΛΑΣ και της ΕΟΚ (Εθνική Οργάνωση Κρήτης) στις 13 Οκτωβρίου 1944, σύμφωνα με τις οδηγίες της Μικτής Επιτροπής, που είχε συσταθεί από τις δύο οργανώσεις, προκειμένου να ασκήσει κυβερνητική εξουσία στην περιοχή.

00:51:23:00
Φωτογραφικό υλικό με αντάρτες του ΕΛΑΣ και της ΕΟΚ, στην περιοχή των Χανίων. Ο αφηγητής αναφέρεται στη συγκέντρωση γύρω από την περιφέρεια των Χανίων δυνάμεων της 5ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ, με επικεφαλής τον ΓΡΗΓΟΡΗ ΚΟΝΤΕΚΑΚΗ (σχετική εμβόλιμη φωτογραφία), και της ΕΟΚ, για να προστατεύσουν την περιοχή από τις δυνάμεις των Γερμανών, αλλά και των Ιταλών, που είχαν εγκατασταθεί εκεί.-00:53:40:00Φωτογραφικό υλικό και από το χρονικό της σύνταξης στο χωριό Παναγιά, έξω από τα Χανιά, όπου βρίσκεται η έδρα των ανταρτών και της Κοινής Διοικητικής Επιτροπής που συγκρότησαν οι ομάδες του ΕΛΑΣ και της ΕΟΚ, στις 15 Σεπτεμβρίου 1944. Ο αφηγητής κάνει τις σχετικές αναφορές.

00:51:54:00
Το συμφωνητικό του ΕΛΑΣ και της ΕΟΚ, με το οποίο συστάθηκε η Κοινή Διοικητική Επιτροπή, στις 15 Σεπτεμβρίου 1944. Ο αφηγητής κάνει τις σχετικές αναφορές.

00:52:01:00
Ο ΣΗΦΗΣ ΜΑΥΡΙΓΙΑΝΝΑΚΗΣ, μέλος Κοινής Διοικητικής Επιτροπής των ΕΑΜ-ΕΟΚ, αναφέρεται στις συζητήσεις με τον λαό των Χανίων και στην προσπάθεια επίλυσης των προβλημάτων τους.

00:52:31:00
Πλάνα από το χωριό Παναγιά Χανίων, όπου βρισκόταν η έδρα των ανταρτών και της Κοινής Διοικητικής Επιτροπής που συγκρότησαν οι ομάδες του ΕΛΑΣ και της ΕΟΚ. Ο αφηγητής αναφέρεται στη γερμανική επίθεση, με ισχυρή δύναμη 2000 ανδρών και βαρύ οπλισμό-πυροβόλα τανκς κλπ.

00:52:50:00
Φωτογραφία ανταρτών του ΕΛΑΣ Κρήτης, μεταξύ τους διακρίνεται ο ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΠΟΛΟΥΔΑΚΗΣ, μαχητής του 1/14 Τάγματος του ΕΛΑΣ. Ο αφηγητής αναφέρεται στους λιγότερους από 800 αντάρτες που θα αντεπιτίθεντο και στον πενιχρό οπλισμό τους. Στη συνέχεια ο ΜΠΟΛΟΥΔΑΚΗΣ αναφέρεται στη αρκούντως νικηφόρα μάχη της πρώτης ημέρας και στην αυτοθυσία των Κρητικών της 5ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ, με τα λιγοστά μέσα που διέθετε.

00:53:44:00
Ο ΠΑΥΛΟΣ ΜΙΧΕΛΙΟΥΔΑΚΗΣ, γραμματέας της Κοινής Διοικητικής Επιτροπής των ΕΑΜ-ΕΟΚ, αναφέρεται και στη νέα επίθεση των Γερμανών, στις 14 Νοεμβρίου 1944, στην έκτακτη συνεδρίαση της Κοινής Διοικητικής Επιτροπής της Κρήτης και στις αναφορές και τα τηλεγραφήματα που έστειλε η Επιτροπή στην ελληνική κυβέρνηση και στον εκπρόσωπο της κυβέρνησης για την ελεύθερη περιοχή της Κρήτης στρατηγό ΠΑΠΑΔΑΚΗ, η οποία υποσχέθηκε βοήθεια που δεν πρόλαβε όμως να έρθει, καθώς άρχισε η γερμανική αντεπίθεση, την οποία αντέκρουσε το 2/14 Τάγμα του ΕΛΑΣ, με επικεφαλής τον αντισυνταγματάρχη ΜΙΧΕΛΟΓΙΑΝΝΗ. Ο φοιτητής ΤΖΑΚΑΡΑΚΗΣ πέφτει μαχόμενος με την κραυγή «αέρα».

00:56:04:00
Πλάνα από την περιοχή που διεξήχθη η μάχη της Παναγιάς Χανιών. Ο αφηγητής αναφέρεται στην τριήμερη μάχη της Παναγιάς, την μεγαλύτερη που δόθηκε στην Κρήτη επί Κατοχής, που δεν άλλαξε τον χάρτη στην περιοχή: είχε σαν αποτέλεσμα την ανασύνταξη των ανταρτών και την επιστροφή των Γερμανών άπρακτων στις θέσεις τους στα Χανιά, αφού πρώτα πυρπόλησαν την Παναγιά και άλλα χωριά της Κρήτης.

00:56:24:00
Φιλμ αρχείου από το κατεστραμμένο Βερολίνο και από την υπ