Επεισόδιο:005
ΑΓΩΝΕΣ ΣΤΙΣ ΠΟΛΕΙΣ 1942
0000008120
Σειρά ντοκιμαντέρ για την Εθνική Αντίσταση στην Ελλάδα την περίοδο 1941-1944. Το πέμπτο επεισόδιο επικεντρώνεται στην ανάπτυξη του μαζικού αντιστασιακού κινήματος στις κατεχόμενες πόλεις το 1942.
Κωδικός Τεκμηρίου
0000008120
Τύπος ψηφιακού αρχείου
Βίντεο
Τίτλος
ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ
Επεισόδιο:005
ΑΓΩΝΕΣ ΣΤΙΣ ΠΟΛΕΙΣ 1942
Χρονολογία Παραγωγής
1987
Ημερομηνία Πρώτης Προβολής
15/12/1987
Σκοπός
ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ
Είδος
ΜΟΝΟΘΕΜΑΤΙΚΟ / ΟΧΙ-ΜΥΘΟΠΛΑΣΙΑ
Χαρακτηρισμός
ΣΕΙΡΑ
Κατηγορία
ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟ (ΙΣΤΟΡΙΚΟ, ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ)
Περίληψη
Σειρά ντοκιμαντέρ για την Εθνική Αντίσταση στην Ελλάδα την περίοδο 1941-1944. Το πέμπτο επεισόδιο επικεντρώνεται στην ανάπτυξη του μαζικού αντιστασιακού κινήματος στις κατεχόμενες πόλεις το 1942.
Περιγραφή Περιεχομένου
Το 5ο επεισόδιο της σειράς «ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ» αφηγείται τους αγώνες της Εθνικής Αντίστασης στις κατεχόμενες πόλεις το 1942, έτος κατά το οποίο το οργανωμένο αντιστασιακό κίνημα αναπτύσσεται ραγδαία. Οι παλλαϊκές αντικατοχικές διαδηλώσεις της Αθήνας, στις 24 Μαρτίου και 28 Οκτωβρίου, και η μαθητική του Νοεμβρίου, η γενική απεργία του Σεπτεμβρίου, η πραγμάτωση των προγραμματικών σκοπών της «Εθνικής Αλληλεγγύης», η αντίσταση των νεολαίων στη δημιουργία φασιστικής οργάνωσης στον πανεπιστημιακό χώρο, με τις ευλογίες της κατοχικής κυβέρνησης, τα επιτυχημένα εγχειρήματα της «Πανελλήνιας Ένωσης Αγωνιζομένων Νέων» (ΠΕΑΝ) εναντίον των γραφείων της ναζιστικής «Εθνικής Σοσιαλιστικής Πατριωτικής Οργάνωσης» (ΕΣΠΟ) και της «Οργάνωσης Εθνικοσοσιαλιστικών Δυνάμεων Ελλάδος» (ΟΕΔΕ), ο πρώτος νεκρός φοιτητής στη διαδήλωση της 22ας Δεκεμβρίου, που γίνεται σύμβολο της Αντίστασης, είναι μερικά μόνο δείγματα της αντιστασιακής δράσης. Οι πρωταγωνιστές θυμούνται τα γεγονότα, ενώ το σπάνιο αρχειακό, φωτογραφικό και κινηματογραφικό υλικό ρίχνει άπλετο φως στα γεγονότα που περιγράφονται.
Τίτλοι έναρξης.
00:01:28:00
Τίτλος επεισοδίου «Αγώνες στις πόλεις. 1942».
00:01:35:00
Αναδρομή σε ιστορικά γεγονότα του 1941. Φιλμ αρχείου από τη Συνάντηση του Ατλαντικού μεταξύ του προέδρου της Μεγάλης Βρετανίας ΟΥΙΝΣΤΟΝ ΤΣΩΡΤΣΙΛ και του προέδρου των ΗΠΑ ΦΡΑΓΚΛΙΝΟΥ ΡΟΥΖΒΕΛΤ, στις 9-13 Αυγούστου 1941. Ο αφηγητής παραθέτει το διεθνές πολιτικό σκηνικό, με εστίαση στην εν λόγω συνάντηση, στην οποία αποφασίστηκε η συνεργασία και των ως τότε ουδέτερων ΗΠΑ εναντίον του ναζισμού και η από κοινού υποστήριξη της Σοβιετικής Ένωσης εναντίον του φασισμού.
00:02:24:00
Συνέχεια ιστορικής αναδρομής. Φιλμ αρχείου από την επίθεση του ιαπωνικού στόλου στην αμερικανική βάση του Ειρηνικού Ωκεανού Περλ Χάρμπορ, στις 7 Δεκεμβρίου 1941. Η αφηγήτρια αναφέρεται στην εισβολή, που επικύρωσε την άμεση συμμετοχή των ΗΠΑ στον πόλεμο, και στην επισημοποίηση, την Πρωτοχρονιά του 1942, του αντιχιτλερικού συνασπισμού στον οποίον συμμετείχαν 26 συνολικά χώρες.
00:02:55:00
Συνέχεια ιστορικής αναδρομής. Μακέτα με τον τίτλο της ενότητας «Afrika» και φιλμ αρχείου με την εισβολή των γερμανοϊταλικών στρατευμάτων στη Βόρεια Αφρική, με επικεφαλής τον στρατηγό ΡΟΜΜΕΛ, με στόχο την κατάληψη της Διώρυγας του Σουέζ. Ο αφηγητής αναφέρεται στην εισβολή των Γερμανών και Ιταλών στη Βόρεια Αφρική, στην ανακατάληψη της Κυρηναϊκής Χερσονήσου από τους Βρετανούς (Νοέμβριος 1941) και στη νέα επίθεση του ΡΟΜΜΕΛ (άνοιξη 1942), που τον φέρνει στα πρόθυρα της Αλεξάνδρειας.
00:03:36:00
Συνέχεια αναδρομής. Φιλμ αρχείου με την επίθεση, στις αρχές Οκτωβρίου 1941, των Ναζί, που θα τους φέρει προ των πυλών της Μόσχας. Ο αφηγητής παρουσιάζει τη αμυντική προσπάθεια του ρωσικού στρατού και την απήχηση της επίθεσης στον κόσμο και στην Αθήνα, ο λαός της οποίας συμπαρίστατο στον βαλλόμενο ρωσικό λαό, με λάβαρο το ποίημα του ΜΕΝΕΛΑΟΥ ΛΟΥΝΤΕΜΗ «Μιλάει η Μόσχα», το οποίο απαγγέλλει η αφηγήτρια.
00:05:01:00
Συνέχεια αναδρομής Φιλμ αρχείου με την πολεμική προετοιμασία του ρωσικού λαού για την αντεπίθεση στη γερμανική απειλή: πυρετώδης δημιουργία χαρακωμάτων και παραγωγή πολεμικού υλικού.
00:05:23:00
Συνέχεια ιστορικής αναδρομής στα γεγονότα του 1941. Φιλμ αρχείου με τη ρωσική αντεπίθεση, στις 6 Δεκεμβρίου 1941. Ο αφηγητής αναφέρεται στη συντονισμένη αντεπίθεση του ρωσικού στρατού, τέτοια που σήμανε την πρώτη ήττα των ναζιστικών στρατευμάτων. Φιλμ αρχείου με Γερμανούς αιχμάλωτους των Σοβιετικών.
00:06:28:00
1942: Φωτογραφικό υλικό από την Αθήνα την Πρωτοχρονιά του 1942. Η αφηγήτρια μας υπενθυμίζει ότι η Αθήνα την εποχή αυτή μαστιζόταν από τον μεγάλο λιμό.
00:06:57:00
Φωτογραφικό υλικό με Γερμανούς που εορτάζουν το νέο έτος στην Αίθουσα Τελετών του Πανεπιστημίου Αθηνών, την 1η Ιανουαρίου 1942. Η αφηγήτρια αναφέρεται στην «όμορφη» βραδιά που κατέληξε σε ακρωτηριασμό των αγαλμάτων των ηρώων της Ελληνικής Επανάστασης.
00:07:34:00
Σπάνιο φωτογραφικό υλικό που παρουσιάζει τον ακρωτηριασμό των αγαλμάτων των ηρώων, όπως απαθανατίστηκαν κρυφά από τον δημοσιογράφο ΑΝΔΡΕΑ ΠΑΡΑΣΧΟ πριν την αποκατάστασή τους από τους Γερμανούς. Η αφηγήτρια καταδικάζει τους βανδαλισμούς των Γερμανών και αναφέρεται στον συσχετισμό στις συνειδήσεις των Ελλήνων, της Ελληνικής Επανάστασης με την Εθνική Αντίσταση.
00:07:58:00
Χαρακτικά του ΣΠΥΡΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ που δημοσιεύονταν σε συνέχειες στο λογοτεχνικό περιοδικό «Νέα Εστία». Η αφηγήτρια αναφέρεται στο έργο του καλλιτέχνη, και στη δημοτική ποίηση που το συνόδευε, σύνολο που μεταλαμπάδευε στον ελληνικό λαό τα μηνύματα της Επανάστασης. Αρχίζει την αφήγησή της η ΤΟΥΛΑ ΔΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ, τότε φοιτήτρια της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, αργότερα στέλεχος της οργάνωσης Λεύτερη Νέα και της ΕΠΟΝ.
00:08:27:00
Η ΤΟΥΛΑ ΔΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ μιλά για τη θεωρητική ενασχόλησή της με τη Φιλική Εταιρεία και για τον οραματισμό της να δημιουργήσει σύλλογο στο πρότυπό της. Αναφέρεται σε περιστατικό από τη φοιτητική της ζωή, κατά το οποίο εξέφραζε τα αισθήματα για τη σύσταση μιας τέτοιας ομάδας, σε άλλους που, καθώς λέει, έμοιαζαν αδαείς, στην πραγματικότητα όμως ήταν ήδη οργανωμένοι σε αντιστασιακές ομάδες.
00:09:38:00
Πλάνα από την Πλατεία Εξαρχείων. Ο αφηγητής αναφέρεται στη μεγάλη διαδήλωση των οργανωμένων στην αντίσταση δυνάμεων και των αντιστασιακών οργανώσεων (ΠΕΑΝ, Ιερή Ταξιαρχία κ. ά.), που πραγματοποιήθηκε στις 24 Μαρτίου 1942, παραμονές της εθνικής επετείου, με αφετηρία την Πλατεία. Στην εκδήλωση θα μιλήσει ο ΚΩΣΤΑΣ ΛΙΝΑΡΔΑΤΟΣ, στέλεχος του ΕΑΜ Νέων-σχετικό πιστοποιητικό από το Πανεπιστήμιο Αθηνών με τη φωτογραφία του.
00:10:12:00
Φωτογραφία του ΚΩΣΤΑ ΛΙΝΑΡΔΑΤΟΥ, καθώς ο ίδιος ξεκινά την προσωπική του μαρτυρία από την ομιλία του στην αντιστασιακή διαδήλωση της 24ης Μαρτίου 1942 στην οποία μνημόνευσε τους αγωνιστές του 1821. Μιλά και για τον ομιλητή που τον διαδέχθηκε στο βήμα, τον ΣΠΥΡΟ ΜΟΥΡΔΑΝΟ (ΔΙΟΓΕΝΗΣ), ο οποίος μίλησε για το στεφάνι που προβλεπόταν να καλύψει το άγαλμα του μέλους της Φιλικής Εταιρείας ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΞΑΝΘΟΥ.
00:11:32:00
Φωτογραφία από την περίοδο των διαδηλώσεων του Μαρτίου του 1942, με συνθήματα στους τοίχους, που αναφέρονται στον συσχετισμό της Εθνικής Αντίστασης που ετοιμαζόταν με την Ελληνική Επανάσταση του 1821.
00:11:39:00
Πλάνα από το Χημείο στη οδό Σόλωνος, όπου παλαιότερα στεγαζόταν το γυμναστήριο του Πανεπιστημίου Αθηνών.
00:11:44:00
Ο ΤΑΣΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ, στέλεχος της οργάνωσης Ιερή Ταξιαρχία, αναφέρεται στον παλμό των αντιστασιακών διαδηλώσεων που πραγματοποιούνταν την περίοδο του Μαρτίου του 1942, που είχαν κατάληξη το Χημείο στο κέντρο της Αθήνας, όπου στεγαζόταν την περίοδο αυτή το γυμναστήριο του Πανεπιστημίου.
00:12:33:00
Ο ΚΩΣΤΑΣ ΛΙΝΑΡΔΑΤΟΣ αναφέρεται σε περιστατικό κατά τη διαδήλωση του Μαρτίου του 1942, με μια σημαία που έφτασε στα χέρια των διαδηλωτών και την οποία κράτησε ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ, φοιτητής της Νομικής Σχολής και στέλεχος της ΠΕΑΝ, ο οποίος εκτελέστηκε μετά την ανατίναξη των γραφείων της ναζιστικής Εθνικής Σοσιαλιστικής Πατριωτικής Οργάνωσης (ΕΣΠΟ).
00:13:36:00
Φωτογραφικό υλικό από τη διαδήλωση της 24ης Μαρτίου 1942 στην οδό Σόλωνος. Μεταξύ των διαδηλωτών διακρίνεται ο ΤΑΣΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ.
00:13:36:00
Ο ΤΑΣΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ αναφέρεται στη διαδήλωση της 24ης Μαρτίου 1942 και στον παλμό της από το σύνολο των διαδηλωτών. Ακολουθεί φωτογραφικό υλικό από τη μαζική διαδήλωση της 24ης Μαρτίου 1942.
00:14:26:00
Ο ΚΩΣΤΑΣ ΛΙΝΑΡΔΑΤΟΣ αναφέρεται στην αντίσταση που συνάντησαν από τις αστυνομικές Αρχές, στο στεφάνωμα τελικώς του ανδριάντα του Φιλικού ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΞΑΝΘΟΥ και στη «μάχη γύρω από τη σημαία», που κρατούσε ο Δωδεκανήσιος αγωνιστής ονόματι ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ. Εμβόλιμα πλάνα από την Πλατεία Κολωνακίου και το άγαλμα του ΞΑΝΘΟΥ.
00:15:23:00
Ο ΤΑΣΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ αναφέρεται στη σημαία-λάβαρο της διαδήλωσης της 24ης Μαρτίου 1942, την οποία διατήρησαν στην κατοχή τους οι Έλληνες αγωνιστές, παρά την επιμονή των ιταλικών Αρχών να τους την παραδώσουν.
00:15:36:00
Ο ΚΩΣΤΑΣ ΛΙΝΑΡΔΑΤΟΣ αναφέρεται στις συλλήψεις που έγιναν με αιτία τη μεγάλη διαδήλωση του Μαρτίου του 1942, στη μετέπειτα μετακίνηση των διαδηλωτών προς την Πλατεία Δεξαμενής και στην από εκεί απειλή τους από τους Ιταλούς.
00:16:12:00
Ο ΤΑΣΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ κάνει απολογισμό της διαδήλωσης της 24ης Μαρτίου 1942, λέγοντας ότι πέτυχε τον σκοπό της, καθώς ένωσε τόσους ανθρώπους κάτω από την κοινή ιδεολογία της αντίστασης.
00:16:40:00
Πλάνα από την οδό Πανεπιστημίου και από τα Προπύλαια του Πανεπιστημίου. Ο αφηγητής προλογίζει για την επίσης μεγάλη αντικατοχική διαδήλωση της 25ης Μαρτίου 1942, παρά τις απειλές που εκφράζονταν μέσω του ελεγχόμενου από τη γερμανοϊταλική πλευρά Τύπο.
00:17:01:00
Η ΤΟΥΛΑ ΔΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ μιλά για την πρόσκληση που δέχτηκε να παρευρεθεί στη διαδήλωση της 25ης Μαρτίου 1942 στα Προπύλαια του Πανεπιστημίου. Αναφέρεται στον ενθουσιασμό της πριν και μετά τη μεγάλη διαδήλωση, για το στεφάνωμα του αγάλματος του ΡΗΓΑ ΦΕΡΑΙΟΥ και για τον Εθνικό Ύμνο που έψαλλαν εν χορώ γονατιστοί οι συγκεντρωμένοι διαδηλωτές.
00:18:13:00
Φωτογραφία από τη μαζική αντικατοχική διαδήλωση της 25ης Μαρτίου 1942, καθώς ο αφηγητής αναφέρεται στις επιθέσεις που αντιμετώπισαν οι διαδηλωτές από τις ιταλικές Αρχές και για τις παρατεταμένες συγκρούσεις που έλαβαν χώρα.
00:18:22:00
Φυλλάδιο του Ιουνίου 1942, που εξέδωσε η οργάνωση Εθνική Αλληλεγγύη, η οποία διαδραμάτισε ενεργό ρόλο στη διαδηλώσεις του Μαρτίου του ίδιου χρόνου. Το φυλλάδιο αναφέρεται στην επέτειο ενός έτους από τη δημιουργία της οργάνωσης. Η αφηγήτρια κάνει τις σχετικές αναφορές.
00:18:33:00
Ο ΜΙΧΑΛΗΣ Μ. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ, στέλεχος της οργάνωσης Εθνική Αλληλεγγύη, αναφέρεται σε ειδικές δράσεις της οργάνωσης: φροντίδα για την περίθαλψη των τραυματιών και των θυμάτων των διαδηλώσεων και για τη στήριξη των οικογενειών τους.
00:19:29:00
Φωτογραφία του ΜΠΕΝΙΤΟ ΜΟΥΣΟΛΙΝΙ από το πρωτοσέλιδο της εφημερίδας «Τύπος», το οποίο αναφέρεται στην άφιξή του στην Αθήνα στις 20 Ιουλίου 1942. Ο αφηγητής αναφέρει ότι ο τύπος ανέφερε το γεγονός με καθυστέρηση 6 ημερών.
00:19:41:00
Φιλμ αρχείου από την άφιξη του ΜΠΕΝΙΤΟ ΜΟΥΣΟΛΙΝΙ στη Βόρειο Αφρική για την επιθεώρηση του στρατού του. Ο αφηγητής αναφέρεται στην προσδοκία του ΜΟΥΣΟΛΙΝΙ να εισέλθει θριαμβευτής στην Αλεξάνδρεια, αλλά και στην αποτυχία της επιχείρησης.
00:20:04:00
Φιλμ αρχείου από την άφιξη του ΜΟΥΣΟΛΙΝΙ, τη διαδρομή του στη Αθήνα και την επίσκεψή του στην Ακρόπολη των Αθηνών. Ο αφηγητής αναφέρεται στην αιφνιδιαστική επίσκεψη του Ιταλού δικτάτορα στην Αθήνα, μετά τα άσχημα-για την εχθρική πλευρά-νέα της αντίστασης του ελληνικού λαού, και στη δυσαρέσκεια από την πλευρά των Γερμανών ότι οι ιταλικές δυνάμεις αποδεικνύονταν πλημμελείς στο έργο της αστυνόμευσης της Ελλάδας.
00:21:40:00
Το απόρρητο τηλεγράφημα που απέστειλε ο Γερμανός πληρεξούσιος ΑΡΤΕΝΜΠΟΥΡΓΚ στο Βερολίνο, αναφέρεται στη νομισματική καταστροφή της Ελλάδας (αποδιδόμενη στα τεράστια έξοδα για τις ανάγκες του στρατού κατοχής) καθώς και στην αιφνίδια επίσκεψη του Μουσολίνι στην Αθήνα.
00:21:56:00
Παράνομα έντυπα που διακινούνταν στην Αθήνα, μετά τη διακοπή των συσσιτίων με συναφές θέμα. Η αφηγήτρια αναφέρεται στην απόφαση της κυβέρνησης να παύσει τα συσσίτια στον ελληνικό λαό και στην αντίδραση που ξεσήκωσε, η οποία εκδηλώθηκε με πολυήμερη απεργία με έναρξη τις 7 Σεπτεμβρίου 1942.
00:22:14:00
Γερμανική έκθεση, ημερομηνίας 10 Σεπτεμβρίου 1942, στην οποία αναφέρεται ο μεγαλειώδης αριθμός των ανθρώπων που συμμετείχαν στην εν λόγω απεργία-δημόσιοι και ιδιωτικοί υπάλληλοι και εργάτες των δημοσίων επιχειρήσεων και των ορυχείων.
00:22:25:00
Φιλμ αρχείου με παρέλαση έφιππων δυνάμεων κατοχής στους δρόμους της Αθήνας. Η αφηγήτρια αναφέρεται στην αποτυχία καταστολής από τους Γερμανο-Ιταλούς της γενικής απεργίας του Σεπτεμβρίου του 1942.
00:22:39:00
Άρθρο εφημερίδας με θέμα την εκτέλεση, στις 11 Σεπτεμβρίου 1942, του απεργού εργάτη ΠΕΤΡΟΥ ΚΟΦΙΝΑΚΟΥ, για τη συμμετοχή του στην απεργία του Σεπτεμβρίου του 1942. Κατά την αναφορά της αφηγήτριας, στην προσπάθεια καταστολής της απεργίας από τις δυνάμεις κατοχής, εφαρμόστηκε για τους απεργούς ακόμη και η θανατική καταδίκη.
00:22:47:00
Γερμανική έκθεση, 11ης Σεπτεμβρίου 1942, στην οποία αναφέρεται διαδήλωση στο κέντρο της Αθήνας με το σύνθημα ΠΕΙΝΑΩ.
00:22:55:00
Έντυπο της Γερμανικής Διοίκησης, ημερομηνίας 19 Σεπτεμβρίου 1942, στην οποία αναφέρεται η μεγάλη απεργία του Σεπτεμβρίου του 1942 ως μεγαλύτερης έκτασης από εκείνες του Απριλίου του ίδιου χρόνου. Η αφηγήτρια αναφέρεται στην επαναφορά των συσσιτίων, που ήταν αυτό που πέτυχαν οι απεργοί.
00:23:11:00
Άρθρο της αντιστασιακής εφημερίδας της Θεσσαλονίκης «Ελευθερία», στο οποίο γίνεται αναφορά στα ανάλογα με της Αθήνας απεργιακά κύματα της επαρχίας.
00:23:23:00
Χαρακτικό με θέμα την αντίσταση των νέων στη δημιουργία φασιστικής οργάνωσης που υποθαλπόταν από την κατοχική κυβέρνηση στον πανεπιστημιακό χώρο. Ο αφηγητής κάνει τη σχετική αναφορά.
00:23:32:00
Φιλμ αρχείου με τους Γερμανούς νεολαίους να παρελαύνουν. Ο αφηγητής αναφέρεται στις φασιστικές οργανώσεις των νέων, με αναφορές στο ελληνικό-σπαρτιατικό-πλαίσιο, για τις οποίες υπήρχε πρόθεση από τους ανθρώπους που υπερασπίζονταν το φασιστικό καθεστώς, να δημιουργηθούν στις ανώτερες σχολές του πανεπιστημιακού χώρου, που είχαν γίνει προπύργια του απελευθερωτικού αγώνα.
00:23:56:00
Ο ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΤΖΕΦΡΩΝΗΣ, στέλεχος της ΕΑΜΝ, αναφέρεται στις οργανώσεις φασιστικής νεολαίας που υπέβοσκαν στον πανεπιστημιακό χώρο, με τις ευλογίες της κατοχικής κυβέρνησης. Αναφέρεται στο σχετικό διάταγμα σύστασής της, στην ανάθεση στον καθηγητή ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ να ηγηθεί της προσπάθειας και στις μαζικές εκδηλώσεις αντίστασης και αποδοκιμασίας του καθηγητή από την πλευρά των φοιτητών.
00:25:28:00
Ανακοίνωση της αντιστασιακής οργάνωσης ΠΕΑΝ, με την οποία καλείται ο ελληνικός λαός να σταθεί εχθρικά απέναντι στις φασιστικές και φιλοναζιστικές οργανώσεις ΕΣΠΟ (Εθνική Σοσιαλιστική Πατριωτική Οργάνωση), ΟΕΔΕ (Οργάνωση Εθνικοσοσιαλιστικών Δυνάμεων Ελλάδος).
00:25:41:00
Ο ΤΑΚΗΣ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ, στέλεχος της ΠΕΑΝ, μιλά για την οργάνωση στην οποία συμμετείχε. Αναφέρεται στην αντίσταση της στον εκπατρισμό των Ελλήνων, τους οποίους δελέαζαν «με μια κουραμάνα» οι Γερμανοί για να τους μεταφέρουν ως εργάτες στη Γερμανία, στην πρόθεση των Ναζί για δημιουργία Μπλε ή Μαύρης Ταξιαρχίας που θα πολεμούσε στο πλευρό των Γερμανών στο Ανατολικό Μέτωπο και γενικότερα στον απόφαση εξουδετέρωσης των φασιστικών και ναζιστικών οργανώσεων που είχαν αρχίσει τη σχετική προπαγάνδα.
00:26:32:00
Πλάνα από την οδό Κατακουζηνού, όπου στεγάζονταν τα γραφεία της φασιστικής οργάνωσης ΟΕΔΕ, στα οποία κατέφερε αποφασιστικό χτύπημα η αντιστασιακή οργάνωση ΠΕΑΝ στις 15 Σεπτεμβρίου 1942. Η αφηγήτρια αναφέρεται στην ανατίναξη γραφείων της ΟΕΔΕ από την ΠΕΑΝ και στα μέλη που συμμετείχαν στην επιχείρηση (ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ, ΤΑΚΗΣ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ και ΝΙΚΟΣ ΜΟΥΡΤΟΣ). Ο ΤΑΚΗΣ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ περιηγείται στην οδό Κατακουζηνού.
00:27:11:00
Ο ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ, εργάτης της Τηλεφωνικής Εταιρείας και στέλεχος της ΠΕΑΝ, παρέα με τον ΤΑΚΗ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗ, μιλά για τις εκρηκτικές ύλες που αποσπάστηκαν από τα έργα οδοποιίας των Γερμανών στο Πέραμα, οι οποίες χρησιμοποιήθηκαν για την ανατίναξη των γραφείων της φασιστικής οργάνωσης ΕΣΠΟ από την ΠΕΑΝ. Τα λόγια του ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΥ προλογίζουν την επόμενη ενότητα, που αναφέρει η αφηγήτρια, που είναι η ανατίναξη των γραφείων της οργάνωσης που πραγματοποίησε η ΠΕΑΝ.
00:27:28:00
Ο ΤΑΚΗΣ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ μιλά χωρίς να ακούγεται η φωνή του, ενώ η αφηγήτρια αναφέρεται στο γεγονός της ανατίναξης των γραφείων της φασιστικής οργάνωσης ΕΣΠΟ από την ΠΕΑΝ, τον Σεπτέμβριο του 1942, ημέρα Κυριακή και αποφασισμένη ημερομηνία της γενικής συνέλευσης της οργάνωσης. Τα γραφεία της ΕΣΠΟ στεγάζονταν στη συμβολή των οδών Πατησίων και Γλάδστωνος.
00:27:39:00
Ο ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ αναφέρεται στην επιχείρηση ανατίναξης των γραφείων της φασιστικής οργάνωσης ΕΣΠΟ. Μιλά για τις υψηλές ποσότητες εκρηκτικού υλικού που χρησιμοποιήθηκε για την επιχείρηση, για τις προφυλάξεις που είχαν λάβει τα μέλη της ΕΣΠΟ, λόγω της προηγούμενης επιχείρησης εναντίον της ΟΕΔΕ, για τα μέλη που συμμετείχαν στην επιχείρηση: ΣΠΥΡΟΣ ΓΑΛΑΤΗΣ, ΙΟΥΛΙΑ ΜΠΙΛΜΠΑ (σχετική φωτογραφία) στο σπίτι της οποίας στο Κουκάκι φυλάσσονταν τα εκρηκτικά και η οποία τα μετέφερε στην Πλατεία Κάνιγγος, και ο ίδιος, και για την καθυστέρηση της εκδήλωσης της επιχείρησης λόγω της εκεί παρουσίας ανθρώπων και τις συντονισμένες κινήσεις της ομάδας κρούσης, κατά τις προτροπές του αρχηγού της οργάνωσης ΚΩΣΤΑ ΠΕΡΡΙΚΟΥ.
00:29:39:00
Ο ΤΑΚΗΣ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ αναφέρεται στον ρόλο του ως «τσιλιαδόρου» της ομάδας της ΠΕΑΝ που θα εισερχόταν στα γραφεία της ΕΣΠΟ, για να τοποθετήσει τους εκρηκτικούς μηχανισμούς. Μιλά για τις συνεννοήσεις του ίδιου την προηγούμενη ημέρα με τον ΣΠΥΡΟ ΣΤΑΝΩΤΑ και τον ΝΙΚΟ ΛΑΖΑΡΗ, και επισημαίνει το παράτολμο της πράξης τους με φόντο το κατοχικό καθεστώς.
00:30:40:00
Ο ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ αναφέρεται στην τελική διαταγή του ΚΩΣΤΑ ΠΕΡΡΙΚΟΥ να προχωρήσουν στο έργο, καθώς ο χρόνος περνούσε. Μιλά για τις συντονισμένες κινήσεις τους: η ΙΟΥΛΙΑ ΜΠΙΛΜΠΑ έφερε τα εκρηκτικά και οι ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ και ΓΑΛΑΤΗΣ μπήκαν στα γραφεία της ΕΣΠΟ και τοποθέτησαν τα εκρηκτικά. Μετά το άναμμα του τσιγάρου-το σύνθημα ότι όλα έγιναν όπως ήταν συμφωνημένο-διαλύθηκαν.
00:31:32:00
Ο ΤΑΚΗΣ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ μιλά για τη αποχώρηση της ομάδας κρούσης, που ακολούθησε την επιτυχημένη τοποθέτηση των εκρηκτικών στα γραφεία της ΕΣΠΟ. Λέει ότι ο ίδιος απομακρύνθηκε προς τον Πειραιά για να πάει στην εργασία του και για τον λόγο αυτό δεν είχε την χαρά να ακούσει την έκρηξη, παρά μόνο πολύ αμυδρά.
00:31:58:00
Ο ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ εξιστορεί τα όσα διαδραματίστηκαν μετά το συνθηματικό άναμμα του τσιγάρου: αναφέρει ότι πήγαν στο καφεζαχαροπλαστείο «Αστόρια» στα Χαυτεία, περιμένοντας την έκρηξη. Περιγράφει την αγωνία του πριν την έκρηξη και θυμάται όχι τόσο τον εκκωφαντικό θόρυβο που προκάλεσε το συμβάν όσο το σύννεφο καπνού που κάλυψε τον περιβάλλοντα χώρο. Ενώ μιλά, παρεμβάλλονται πλάνα από το κτήριο της οδού Γλάδστωνος.
00:32:43:00
Φωτογραφία από το σημείο της έκρηξης στα γραφεία της φασιστικής οργάνωσης ΕΣΠΟ.
00:32:50:00
Ο ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ αναφέρεται στο μέγεθος της έκρηξης και στον πανικό προκάλεσε.
00:33:09:00
Απόρρητη έκθεση της Γερμανικής Διοίκησης αναφερόμενη στην ανατίναξη των γραφείων της ΕΣΠΟ από την ΠΕΑΝ. Η αφηγήτρια αναφέρει ότι η έκρηξη κατέστρεψε ολοκληρωτικά το κτήριο όπου στεγάζονταν τα κεντρικά γραφεία της οργάνωσης.
00:33:17:00
φωτογραφία με Ιταλούς αξιωματούχους που φυλάσσουν τα γραφεία της ΕΣΠΟ μετά την έκρηξη της 20ής Σεπτεμβρίου 1942. Η αφηγήτρια κάνει απολογισμό των θυμάτων της ανατίναξης που βρίσκονταν στο κτήριο.
00:33:30:00
Λήψεις από ερασιτέχνη κινηματογραφιστή μετά την έκρηξη στα γραφεία της ΕΣΠΟ τον Σεπτέμβριο του 1942. Η αφηγήτρια αναφέρεται στον αρχηγό της οργάνωσης ΣΤΕΡΟΔΗΜΟ, που ήταν, μεταξύ άλλων, θύμα της έκρηξης, στο μέγα κατόρθωμα που επιτελέστηκε, θέτοντας στο περιθώριο τους συνεργάτες του εχθρού, αλλά και στην εξάρθρωση των ηγετικών στελεχών της ΠΕΑΝ, μετά την καταδίωξη που υπέστησαν από τις δυνάμεις κατοχής.
00:33:56:00
Ο ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ αναφέρεται στο πρωινό της 11ης Νοεμβρίου 1942, ημέρα κατά την οποία οι Γερμανοί τον συνέλαβαν και τον οδήγησαν στις Φυλακές Αβέρωφ, μαζί με τους ΚΩΣΤΑ ΠΕΡΡΙΚΟ, ΙΟΥΛΙΑ ΜΠΙΛΜΠΑ, ΔΙΟΝΥΣΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟ, ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΝΝΑΤΟ. Όλοι βρίσκονταν στο καταφύγιο που διατηρούσε η οργάνωση στην οδό Θησέως. Στις φυλακές διαπίστωσαν ότι στους συγκρατούμενούς του ήταν όλος ο πυρήνας της ΠΕΑΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΣΚΟΥΡΑΣ, ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ, ΝΙΚΟΣ ΑΙΛΙΑΝΟΣ, οι Αδελφοί ΛΟΗ, ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΤΕΒΑΤΗΣ, γεγονός που δήλωνε προδοτική πράξη. Ο ομιλητής αναφέρεται στη μεταφορά του στην Γκεστάπο Πειραιά, στις ανακρίσεις και στα μαρτύρια που επί επταήμερο υφίστατο, στην άρνησή του να ομολογήσει και στη δραπέτευσή του στις 17 του ίδιου μήνα, με τις χειροπέδες στα χέρια. Σημειώνει ότι ο οδοντογιατρός ΓΙΑΝΝΗΣ ΖΑΦΕΙΡΙΟΥ τον απάλλαξε από αυτές και τον περιέθαλψε, για να μείνει έπειτα σε άλλο καταφύγιο επί εξάμηνο καταζητούμενος μέχρι να διαφύγει εκτός Ελλάδας. .
00:36:39:00
Φωτογραφία του ΑΝΤΩΝΗ ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΥ
00:36:45:00
Δημοσίευση της επικήρυξης του ΑΝΤΩΝΗ ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΥ, μετά τη δραπέτευσή από την Γκεστάπο Πειραιά, αντί 500. 000 δραχμών ή τροφίμων, στην οποία επιβαλλόταν η θανατική ποινή σε εκείνον που θα παρείχε φιλοξενία ή βοήθεια ή που θα γνώριζε και δεν θα κατέδιδε τον τόπο παραμονής του. Ο αφηγητής διαβάζει τα σχετικά χωρία της ανακοίνωσης.
00:37:04:00
Ο ΤΑΚΗΣ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ αναφέρεται στο πρόσωπο του ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΥ ΝΤΑΛΙΑΝΗ, ο οποίος πρόδωσε τα στελέχη της ΠΕΑΝ, αντί λίγων λιρών, τον οποίον κατόπιν στρατοδικείου εκτέλεσαν πατριώτες. Αναφέρεται και στον ΑΓΗΣΙΛΑΟ ΒΛΑΧΟ, πρωτεργάτη της οργάνωσης «Όμηροι», που βοήθησε ώστε να αποκαλυφθεί η προδοσία και συμμετείχε στην εκτέλεση του ΝΤΑΛΙΑΝΗ. Παρεμβάλλεται πλάνο με τον ΑΝΤΩΝΗ ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟ συγκινημένο σαν να ακούει τις περιγραφές του ΜΙΧΑΗΛΙΔΗ από την ιστορία της οργάνωσης και τις προσωπικές τους περιπέτειες.
00:38:58:00
Πρωτοσέλιδο του εντύπου της ΠΕΑΝ «Δόξα», που αναφέρεται στην εκτέλεση του ΚΩΣΤΑ ΠΕΡΡΙΚΟΥ και άλλων πέντε ηγετικών στελεχών της ΠΕΑΝ στις 4 Φεβρουαρίου 1943. Η αφηγήτρια κάνει τη σχετική αναφορά.
00:39:08:00
Φωτογραφία του ΚΩΣΤΑ ΠΕΡΡΙΚΟΥ, ηγέτη της οργάνωσης ΠΕΑΝ. Εκτελέστηκε στις 4 Φεβρουαρίου 1943.
00:39:13:00
Φωτογραφία του ΔΙΟΝΥΣΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, στελέχους της οργάνωσης ΠΕΑΝ. Εκτελέστηκε στις 4 Φεβρουαρίου 1943.
00:39:20:00
Φωτογραφία του ΔΗΜΗΤΡΗ ΛΟΗ, στελέχους της οργάνωσης ΠΕΑΝ. Εκτελέστηκε στις 4 Φεβρουαρίου 1943.
00:39:27:00
Φωτογραφία του ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΤΕΒΑΤΗ, στελέχους της οργάνωσης ΠΕΑΝ. Εκτελέστηκε στις 4 Φεβρουαρίου 1943.
00:39:34:00
Φωτογραφία του ΘΑΝΑΣΗ (ΘΑΝΟΥ) ΣΚΟΥΡΑ, στελέχους της οργάνωσης ΠΕΑΝ. Εκτελέστηκε στις 4 Φεβρουαρίου 1943.
00:39:41:00
Φωτογραφία της ΙΟΥΛΙΑΣ ΜΠΙΛΜΠΑ, στελέχους της οργάνωσης ΠΕΑΝ. Εκτελέστηκε στις 4 Φεβρουαρίου 1943.
00:39:47:00
Το πλαστό δελτίο ταυτότητας του ΑΝΤΩΝΗ ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΥ (ως ΠΕΤΡΟΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ), με το οποίο ήταν εφοδιασμένος, προκειμένου για τη διαφυγή του στη Μέση Ανατολή. Η αφηγήτρια αναφέρεται στην προσπάθεια διαφυγής του στη Μέση Ανατολή.
00:40:04:00
Ο ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ αναφέρεται στην προσπάθεια διαφυγής του στη Μέση Ανατολή, στη σύλληψή του από τους Ιταλούς στην Εύβοια την 1η Απριλίου 1943, στη μεταγωγή του στις Φυλακές Αβέρωφ και στην εκ νέου δραπέτευσή του, στη βοήθεια που του παρείχε ο ΤΑΚΗΣ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ και στην επιτυχημένη τελικώς διαφυγή του προς τη Μέση Ανατολή. Παρεμβάλλεται πλάνο με τον ΤΑΚΗ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗ χαμογελαστό σαν να ακούει τις περιγραφές του ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΥ από την ιστορία της οργάνωσης και τις προσωπικές τους περιπέτειες.
00:40:43:00
Φιλμ αρχείου από τις πολεμικές συρράξεις στη Βόρεια Αφρική/Μέση Ανατολή. Ο αφηγητής αναφέρεται στην ήττα του ΡΟΜΜΕΛ στο μέτωπο αυτό στα τέλη Οκτωβρίου του 1942, και στην απώθησή τους στην Τυνησία μέχρι τα τέλη του ίδιου χρόνου.
00:40:58:00
Φωτογραφικό υλικό με Έλληνες στρατιώτες. Οι ‘Ελληνες διακρίθηκαν στην πολυήμερη μεν νικηφόρα δε, μάχη του Ελ Αλαμέιν. Ο αφηγητής κάνει τη σχετική αναφορά.
00:41:15:00
Φιλμ αρχείου με την επίσκεψη, στις 13 Νοεμβρίου 1942, του αντιπροέδρου και υπουργού Στρατιωτικών της εξόριστης στη Μέση Ανατολή ελληνικής κυβέρνησης ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ στα τμήματα του πεζικού και του πυροβολικού της Α’ Ελληνικής Ταξιαρχίας που έλαβε μέρος στη μάχη του Ελ Αλαμέιν. Ο αφηγητής διαβάζει αποσπάσματα από Ημερολόγιο Κατοχής του Παναγιώτη Κανελλόπουλου την ίδια ημέρα, αναφερόμενος στην πολεμική «αρετή» των Ελλήνων.
00:41:48:00
Αναμνηστικό φωτογραφικό υλικό με Έλληνες στρατιώτες της Α’ Ελληνικής Ταξιαρχίας, που επιδεικνύουν το λάφυρό τους, τη γερμανική σβάστικα. Ο αφηγητής αναφέρεται στον πειρασμό στον οποίο υπέπιπταν οι μαχητές να εξευτελίζουν το σύμβολο του Ναζισμού-φωτογραφία με Έλληνα μάγειρα να φορά τη σβάστικα σαν «μπροστέλα» και δύο στρατιώτες του λόχου.
00:42:05:00
Φωτογραφικό υλικό που εικονίζει το κενοτάφιο που στήθηκε προς τιμήν των Ελλήνων πεσόντων στη μάχη του Ελ Αλαμέιν. Ο απολογισμός γίνεται από τον αφηγητή: 64 νεκροί και 128 τραυματίες στην Α’ Ελληνική Ταξιαρχία, 30 νεκροί και 50 τραυματίες στο Σύνταγμα Πυροβολικού και 29 νεκροί αεροπόροι.
00:42:30:00
Πλάνα από την Πλατεία Συντάγματος. Η αφηγήτρια αναφέρεται στις μαχητικές αντικατοχικές διαδηλώσεις που πραγματοποιούνται στον χώρο στις 28 Οκτωβρίου 1942, από τις αντιστασιακές οργανώσεις-ειδικά το ΕΑΜ συγκρότησε τρεις «φάλαγγες» διαδηλωτών (εργατοϋπάλληλοι, δημόσιοι υπάλληλοι και νεολαία).
00:42:48:00
Ο ΜΙΝΩΣ ΣΤΑΥΡΙΔΗΣ, υπεύθυνος της φάλαγγας των εργατοϋπαλλήλων στη διαδήλωση της 28ης Οκτωβρίου 1942, μιλά για τη μεγάλη διαδήλωση. Αναφέρεται στην ακριβή ώρα της συνάντησης (10. 30), στον προαποφασισμένο τόπο συγκέντρωσης, την Πλατεία Συντάγματος, στα σημεία συγκέντρωσης των φαλαγγών-στη Μητρόπολη για τη φάλαγγα των εργατοϋπαλλήλων, στους Στύλους του Ολυμπίου Διός και στην Πύλη του Αδριανού η φάλαγγα της σπουδάζουσας νεολαίας και στο Κολωνάκι η φάλαγγα των δημοσίων υπαλλήλων και τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, με προσυγκεντρώσεις στις γύρω παρόδους.
00:43:23:00
Ο ΣΠΥΡΟΣ ΠΛΑΣΚΟΒΙΤΗΣ, μέλος της ΠΕΑΝ, μιλά για τις εντολές που έλαβε από την οργάνωση που ανήκε σχετικά με τη συμμετοχή του στη μαζική συγκέντρωση του Οκτωβρίου του 1942. Στη συνάντηση τους στο εμποροραφείο της οδού Κολοκοτρώνη έλαβαν εντολή να φορούν «διακριτικά» ρούχα-καμπαρτίνες ή παλτά-, τα οποία παραφούσκωσαν με προκηρύξεις και έντυπα αντιστασιακά, και να σταθούν απέναντι από την οδό Καραγιώργη Σερβίας.
00:44:53:00
Πλάνα από την οδό Μητροπόλεως, καθώς ο ΜΙΝΩΣ ΣΤΑΥΡΙΔΗΣ αναφέρεται στην πορεία που διέγραψε η πρώτη φάλαγγα διαδηλωτών, εκείνη των εργατοϋπαλλήλων, η οποία με αφετηρία τη Μητρόπολη θα κατέληγε στην Πλατεία Συντάγματος, όπου ήταν ο προκαθορισμένος τελικός προορισμός της διαδήλωσης. Εστίαση στον οδοδείκτη της Οδού Βουλής.
00:45:06:00
Ο ΜΙΝΩΣ ΣΤΑΥΡΙΔΗΣ αναφέρεται στην για λίγο παύση της πορείας, όταν εθεάθησαν στη συμβολή των οδών Βουλής και Μητροπόλεως Ιταλοί καραμπινιέροι έτοιμοι να ανοίξουν πυρ εναντίον των διαδηλωτών. Ο ΣΤΑΥΡΙΔΗΣ αναφέρει ότι ο ίδιος πήρε την ελληνική σημαία και την έστησε μπροστά στα οπλοπολυβόλα των Ιταλών και, για καλή του τύχη, οι Ιταλοί δεν πυροβόλησαν. Μετά από το γεγονός τον έπιασαν σε λίγο στα χέρια και η διαδήλωση συνεχίστηκε με προορισμό την Πλατεία Συντάγματος. Ταυτόχρονα δε οι σπουδάζουσα νεολαία ερχόταν από την οδό Φιλελλήνων και οι δημόσιοι υπάλληλοι και τα ΝΠΔΔ από την οδό Βουκουρεστίου και Σταδίου.
00:46:04:00
Ο ΣΠΥΡΟΣ ΠΛΑΣΚΟΒΙΤΗΣ μιλά για τις συγκεντρώσεις των φαλαγγών που έφταναν στην Πλατεία Συντάγματος από διάφορα σημεία της Αθήνας (οδό Μητροπόλεως και οδό Ερμού).
00:46:55:00
Η ΒΙΡΓΙΝΙΑ ΚΑΛΟΔΙΚΗ, τότε νοσοκόμα και στέλεχος του ΕΑΜ στους αναπήρους, περιγράφει το συγκινητικό περιστατικό με μια δασκάλα που ήρθε στη διαδήλωση της 28ης Οκτωβρίου 1942 με την τάξη της για να καταθέσει στεφάνι στο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη. Όταν η δασκάλα αποσύρθηκε με τα παιδιά, κυριάρχησε το σύνθημα «Ζήτω η Ελλάς» και έκτοτε οι Ιταλοί άρχισαν να κτυπούν τους διαδηλωτές.
00:48:00:00
Ο ΣΠΥΡΟΣ ΠΛΑΣΚΟΒΙΤΗΣ μιλά για τους μυστικούς πράκτορες των Ιταλών, οι οποίοι ντυμένοι με πολιτικά και κρατώντας γκλομπ ήταν έτοιμοι να επιτεθούν στους διαδηλωτές της 28ης Οκτωβρίου 1942, τους οποίους είτε απομόνωσαν είτε αιχμαλώτισαν. Αναφέρει, εκτός από το περιστατικό ότι τον χτύπησαν ελαφρά, και την έλευση του κύματος των έφιππων καραμπινιέρων από την οδό Φιλελλήνων, οι οποίοι κυνηγούσαν τις μικρές μαθήτριες, οι οποίες πετούσαν ακόμα και τις τσάντες τους στους Ιταλούς φασίστες. Παρεμβάλλονται σύγχρονα πλάνα από την οδό Φιλελλήνων, που παρουσιάζουν την πορεία που ακολούθησαν οι Ιταλοί καραμπινιέροι μέχρι να φτάσουν στην Πλατεία Συντάγματος.
00:49:37:00
Φωτογραφία με έφιππους Ιταλούς καραμπινιέρους που έφτασαν στην Πλατεία Συντάγματος για να εμποδίσουν τους διαδηλωτές της 28ης Οκτωβρίου 1942. Η αφηγήτρια αναφέρει ότι οι συγκρούσεις μεταξύ τους διήρκεσαν αρκετές ώρες.
00:49:46:00
Προκήρυξη του ΕΑΜΝ Σπουδάζουσας προς όλη την ελληνική νεολαία να ορθώσει το «γιγάντιο ανάστημά της στην κατοχική διοίκηση. Η αφηγήτρια αναφέρεται στη συμμετοχή της νεολαίας στη διαδήλωση της 28ης Οκτωβρίου 1942 και στο μήνυμα κατά της Κατοχής που έστειλε.
00:49:52:00
Φωτογραφία από τη Θεσσαλονίκη της εποχής, καθώς η αφηγήτρια αναφέρεται στην πρώτη αντικατοχική διαδήλωση των φοιτητών που έγινε στην πόλη επίσης στις 28 Οκτωβρίου του 1942.
00:50:04:00
Ο ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΣΑΚΕΛΛΑΡΗΣ, στέλεχος του ΕΑΜΝ Θεσσαλονίκης, αναφέρεται στην πρώτη αντικατοχική διαδήλωση της 28ης Οκτωβρίου 1942, με αφορμή την επέτειο του «Όχι», την οποία διοργάνωσε το ΕΑΜΝ.
00:50:30:00
Πλάνα από την πλατεία της Αγίας Σοφίας στη Θεσσαλονίκη, καθώς ο ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΣΑΚΕΛΛΑΡΗΣ αναφέρεται στα αντικατοχικά συνθήματα που κυριάρχησαν στη διαδήλωση του Οκτωβρίου του 1942.
00:50:58:00
Ο ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΣΑΚΕΛΛΑΡΗΣ εξιστορεί τα της διαδήλωσης στη Θεσσαλονίκη, μιλά για τους συμμετέχοντες σε αυτή, για την πορεία που ακολούθησαν προς την Πλατεία Διοικητηρίου –σύγχρονα πλάνα του οποίου παρεμβάλλονται-, στην επίθεση που δέχτηκαν από τους Γερμανούς. Ακολούθησε η σύλληψή του σε ένα αδιέξοδο, η επιχείρηση μεταγωγής του στο Τμήμα, η διαφυγή του και ο τραυματισμός του στο χέρι από τους πυροβολισμούς.
00:52:59:00
Φιλμ αρχείου με τη μάχη του Στάλινγκραντ. Ο αφηγητής αναφέρεται στη μάχη, που διεξαγόταν από σπίτι σε σπίτι εντός πόλης, και στην πεποίθηση των Γερμανών ότι η πτώση του Στάλινγκραντ και η κατάληψη της περιοχής του Καυκάσου θα οδηγούσε και την ουδέτερη Τουρκία στο να συμμαχήσει με τη Γερμανία. Αναφέρει επίσης ότι στις 19 Νοεμβρίου 1942 οι Σοβιετικοί εξαπέλυσαν δυναμική αντεπίθεση και άρχισε η αντίστροφη μέτρηση για τον εισβολέα. Φιλμ αρχείου με αιχμαλώτους της μάχης, καθώς ο αφηγητής αναφέρεται στην ενίσχυση του ελληνικού αντιστασιακού κινήματος, λόγω των ειδήσεων από το μέτωπο.
00:54:16:00
Πλάνα από τη Μητρόπολη και από τη γύρω περιοχή, καθώς ο αφηγητής αναφέρεται στη μεγάλη μαθητική διαδήλωση που ξεκίνησε από εκεί τον Νοέμβριο του 1942. Ο μουσικοσυνθέτης ΑΡΓΥΡΗΣ ΚΟΥΝΑΔΗΣ, μέλος του ΕΑΜ Νέων Νέας Σμύρνης, ξεκινά την αφήγησή του σχετικά με τη διαδήλωση, αναφερόμενος στα συνθήματα κατά της πείνας που κυριαρχούσαν.
00:54:27:00
Ο ΑΡΓΥΡΗΣ ΚΟΥΝΑΔΗΣ μιλά για τη σύλληψή του και τον ξυλοδαρμό του από τους Ιταλούς καραμπινιέρους στη διαδήλωση του Νοεμβρίου του 1942, καθώς και στις κατηγορίες περί κομμουνισμού που του απαγγέλθηκαν. Αναφέρεται και στους άλλους συγκρατούμενούς του, μεταξύ άλλων, τον μετέπειτα ζωγράφο ΓΙΑΝΝΗ ΓΑΪΤΗ-ακολουθεί το σκίτσο που ζωγράφισε ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΓΑΪΤΗΣ στη φυλακή, και εικονίζει τον ΑΡΓΥΡΗ ΚΟΥΝΑΔΗ.
00:56:24:00
Πλάνα από τη συμβολή των οδών Τοσίτσα και Μπουμπουλίνας, όπου στεγαζόταν επί γερμανικής κατοχής το Υπουργείο Εργασίας, καθώς ο αφηγητής αναφέρει ότι στις 22 Δεκεμβρίου 1942 εκδηλώθηκε στο σημείο αυτό μεγάλη αντικατοχική διαδήλωση, που καταφερόταν εναντίον της πείνας και της τρομοκρατίας.
00:56:41:00
Ο ΚΩΣΤΑΣ ΛΙΝΑΡΔΑΤΟΣ αναφέρεται στον προορισμό της διαδήλωσης της 22ας Δεκεμβρίου 1942 (Υπουργείο Εργασίας), στην πορεία που ακολούθησαν οι συμμετέχοντες, στη μυστικότητα των προσυγκεντρώσεων και στον αιφνιδιασμό των κατακτητών με τη θέα της λαοθάλασσας.
00:57:27:00
Η ΦΩΦΗ ΛΑΖΑΡΟΥ, στέλεχος της οργάνωσης Λεύτερη Νέα και της ΕΠΟΝ, αναφέρεται στον ξυλοδαρμό της φάλαγγας των μαθητριών που συμμετείχαν στη μαζική διαδήλωση του Δεκεμβρίου του 1942. Ακολουθούν σύγχρονα πλάνα από την οδό Ζαΐμη που κατακλύστηκε από τους διαδηλωτές της 22ας Δεκεμβρίου 1942.
00:58:11:00
Ο ΚΩΣΤΑΣ ΛΙΝΑΡΔΑΤΟΣ μιλά για τον θανάσιμο τραυματισμό του συνδιαδηλωτή του ΜΗΤΣΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗ, του πρώτου νεκρού σε διαδήλωση, σε εκείνη της 22ας Δεκεμβρίου 1942, και για την κατάληψη του Υπουργείου Εργασίας από τους διαδηλωτές. Σύγχρονα πλάνα από τη συμβολή των οδών Τοσίτσα και Ζαΐμη, που κατακλύστηκαν από τους διαδηλωτές της 22ας Δεκεμβρίου 1942.
00:59:41:00
Σύνθημα με το οποίο καταδικάζεται η δολοφονία του ΜΗΤΣΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗ στη διαδήλωση της 22ας Δεκεμβρίου 1942. Η αφηγήτρια αναφέρει ότι ο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ ήταν ο πρώτος νεκρός σε διαδήλωση, ότι γίνεται σύμβολο της αντίστασης και ότι φωτογραφίες του αναρτώνται στο Πανεπιστήμιο και στα σχολεία.
00:59:41:00
Η ΦΩΦΗ ΛΑΖΑΡΟΥ μιλά για τη φωτογραφία του ΜΗΤΣΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗ, που αναρτήθηκε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, και η οποία συνοδευόταν από τον όρκο των φοιτητών ότι θα συνεχίσουν τον αγώνα του. Παρεμβάλλεται άρθρο εφημερίδας με φωτογραφία του.
01:00:05:00
Ευχετήριες κάρτες του ΕΑΜ Νέων για τα Χριστούγεννα και το νέο έτος, το 1943. Η αφηγήτρια μιλά για τα μηνύματα πίστης και ελπίδας που έστελναν προς τον ελληνικό σκλαβωμένο λαό.
01:00:23:00
Τίτλοι τέλους.
Θεματική Κατηγορία
ΙΣΤΟΡΙΑ
ΠΟΛΕΜΟΙ, ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ & ΤΑΡΑΧΕΣ
Θεματικοί Όροι
σύγχρονη ελληνική ιστορία, Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, Κατοχή, Εθνική Αντίσταση, ναζισμός, καθημερινή ζωή, νεολαία, αντιστασιακή οργάνωση, διαδήλωση, απεργία, προφορική μαρτυρία, αρχειακό υλικό, προφορική ιστορία
Αναφορές
ΤΟΥΛΑ ΔΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ, μέλος της οργάνωσης «Λεύτερη Νέα» και της ΕΠΟΝ
ΚΩΣΤΑΣ ΛΙΝΑΡΔΑΤΟΣ, μέλος του ΕΑΜΝ
ΕΘΝΙΚΟ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ ΝΕΩΝ (ΕΑΜΝ), αντιστασιακή οργάνωση
ΤΑΣΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ, μέλος της οργάνωσης «Ιερή Ταξιαρχία»
ΜΙΧΑΛΗΣ Μ. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ, μέλος της οργάνωσης «Εθνική Αλληλεγγύη»
ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΤΖΕΦΡΩΝΗΣ, μέλος του ΕΑΜΝ
ΤΑΚΗΣ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ, μέλος της ΠΕΑΝ
ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ, μέλος της ΠΕΑΝ
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΑΓΩΝΙΖΟΜΕΝΩΝ ΝΕΩΝ (ΠΕΑΝ), αντιστασιακή οργάνωση
ΕΘΝΙΚΗ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΠΑΤΡΙΩΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ (ΕΣΠΟ), ναζιστική οργάνωση
ΕΝΙΑΙΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΝΕΩΝ (ΕΠΟΝ), αντιστασιακή οργάνωση
ΜΙΝΩΣ ΣΤΑΥΡΙΔΗΣ, μέλος του ΕΑΜ
ΕΘΝΙΚΟ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ (ΕΑΜ), αντιστασιακή οργάνωση
ΣΠΥΡΟΣ ΠΛΑΣΚΟΒΙΤΗΣ, μέλος της ΠΕΑΝ
ΒΙΡΓΙΝΙΑ ΚΑΛΟΔΙΚΗ, μέλος του ΕΑΜ
ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΣΑΚΕΛΛΑΡΗΣ, μέλος του ΕΑΜΝ Θεσσαλονίκης
ΑΡΓΥΡΗΣ ΚΟΥΝΑΔΗΣ, μουσικοσυνθέτης
ΑΡΓΥΡΗΣ ΚΟΥΝΑΔΗΣ, μέλος του ΕΑΜ
ΦΩΦΗ ΛΑΖΑΡΟΥ, μέλος της οργάνωσης «Λεύτερη Νέα» και της ΕΠΟΝ
Γεωγραφικός Προσδιορισμός
ΕΥΡΩΠΗ, ΕΛΛΑΔΑ, ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ, ΝΟΜΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ, ΑΘΗΝΑ
ΕΥΡΩΠΗ, ΕΛΛΑΔΑ, ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, ΝΟΜΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Γλώσσα Περιεχομένου
ΕΛΛΗΝΙΚΗ
Δημιουργός
Παραγωγή: ΕΡΤ ΑΕ
Συντελεστές
Σκηνοθεσία:
ΑΝΤΩΝΗΣ ΒΟΓΙΑΖΟΣ
Διεύθυνση Παραγωγής:
ΑΓΓΕΛΟΣ ΚΟΒΟΤΣΟΣ
Οργάνωση Παραγωγής:
ΒΑΣΩ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ
Προϊστ. Υποδιεύθυνσης Παραγωγής:
ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΤΕΡΓΙΟΥ
Σενάριο:
ΠΕΤΡΟΣ ΑΝΤΑΙΟΣ
ΑΝΤΩΝΗΣ ΒΟΓΙΑΖΟΣ
Ιστορικός σύμβουλος:
ΝΙΚΟΣ ΣΒΟΡΩΝΟΣ
Ιστορικοί ερευνητές:
ΧΑΓΚΕΝ ΦΛΑΪΣΕΡ
ΠΡΟΚ. ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΗΣ
ΟΝΤΕΝ ΒΑΡΟΝ
Αφήγηση:
ΣΟΦΙΑ ΡΟΥΜΠΟΥ
ΧΡΗΣΤΟΣ ΤΣΑΓΚΑΣ
Μουσική:
ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ
Διεύθυνση φωτογραφίας:
ΛΑΚΗΣ ΚΑΛΥΒΑΣ
Ηχοληψία:
ΝΙΚΟΣ ΓΛΥΚΙΩΤΗΣ
ΠΑΝΤΑΖΗΣ ΦΙΛΙΠΠΑΣ
ΤΑΣΗΣ ΠΑΛΑΤΣΙΩΛΗΣ
Μιξάζ:
ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΠΑΤΕΛΗΣ
ΝΙΚΟΣ ΣΦΕΤΣΑΣ
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ
Μοντάζ:
ΜΠΑΜΠΗΣ ΑΛΕΠΗΣ
Τρυκέζα:
ΘΑΝΑΣΗΣ ΝΕΤΑΣ
ΕΛΛΗ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ
Χαρακτικό τίτλων:
ΒΑΣΩ ΚΑΤΡΑΚΗ
Έρευνα Ιταλίας:
ΑΝΤΟΝΙΟ ΣΟΛΑΡΟ
ΑΥΓΗ ΣΟΛΑΡΟ
Βοηθός σκηνοθέτης:
ΓΙΩΡΓΟΣ ΖΩΓΡΑΦΟΣ
Βοηθός οπερατέρ:
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΝΤΩΝΑΚΗΣ
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΠΛΑΝΗΣ
Βοηθοί εικονολήπτες:
ΝΙΚΟΣ ΠΑΛΛΗΚΑΡΑΣ
ΤΑΣΟΣ ΧΥΔΗΡΟΓΛΟΥ
Βοηθός μοντέρ:
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΡΑΓΚΑΛΟΣ
Ηλεκτρολόγοι:
ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΙΧΕΛΗΣ
ΣΠΥΡΟΣ ΜΠΙΟΣ
ΓΙΑΝΝΗΣ ΧΟΥΓΙΑΣ
Κοπή αρνητικού:
ΑΡΗΣ ΜΠΕΡΤΟΣ
ΝΙΚΗ ΤΥΠΑΛΔΟΥ
ΠΑΝΟΣ ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ
Μηχανικοί προβολής:
ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ
ΓΙΑΝΝΟΥΛΗΣ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑΣ
Γραμματεία παραγωγής:
ΓΙΑΝΝΑ ΚΑΠΛΑΝΙΔΟΥ
Ευχαριστούμε τα ιδρύματα και οργανώσεις:
IMPERIAL WAR MUSEUM (Μεγάλης Βρετανίας)
BRITISH MOVIETONEWS (Μεγάλης Βρετανίας)
BUNDESARCHIV (O.Δ. Γερμανίας)
ISTITUTO LUCE S.P.A. (Ιταλίας)
NATIONAL ARCHIVES (Η.Π.Α.)
Τα παραρτήματα των οργανώσεων:
ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ ΠΕΑΕΑ, ΠΟΑΕΑ, ΠΣΑΕΕΑ,
ΚΙΝΗΣΗ «ΕΝΩΜΕΝΗ ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ»,
ΚΙΝΗΣΗ «Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ»
«ΕΝΩΣΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΩΝ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ 1941-44 ΕΔΕΣ»
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ
ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ
ΓΕΝΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΤΥΠΟΥ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΣΤΡΑΤΟΥ
ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΣΤΕΡΕΑΣ
ΕΘΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ
ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΒΟΥΛΗΣ
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΕΒΡΑΪΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ
ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΙΚΡΟΥ ΧΩΡΙΟΥ
ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΟΡΥΣΧΑΔΩΝ
ΑΡΧΕΙΟ ΗΡΑΚΛΗ ΠΕΤΙΜΕΖΑ
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
και τους:
ΜΠΑΜΠΗ ΑΛΕΠΗ
ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΕΓΑΛΟΟΙΚΟΝΟΜΟΥ
ΚΩΣΤΑ ΠΑΡΑΣΧΟ
ΔΗΜΗΤΡΗ ΣΟΥΤΖΟ
ΡΕΝΑ ΧΡΗΣΤΑΚΗ
ΕΚΠΟΜΠΗ «ΕΡΤ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ»
Ευχαριστούμε τους εκατοντάδες αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης για την πολύτιμη και πολύπλευρη συνεισφορά τους καθώς και τους συγγραφείς 700 περίπου βιβλίων, που αποτελούν την μέχρι τώρα βιβλιογραφία της Εθνικής Αντίστασης
Σχετικά Θέματα
Δικαιώματα
ΕΡΤ ΑΕ
Διάρκεια
01:01:27:22
Φυσικά – Τεχνικά Χαρακτηριστικά
Πρωτότυπο Μέσο: ΦΙΛΜ
Τύπος: 16 mm
Εικόνα: ΕΓΧΡΩΜΗ, 4:3
Ηχος: ΜΟΝΟΦΩΝΙΚΟΣ
Χρηματοδότηση Ψηφιοποίησης/Τεκμηρίωσης
ΚΟΙΝΩΝΙΑ της ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ, Πρόσκληση 172
Τελευταία Ενημέρωση
30/06/2009