ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ

00:00:06:00 Εμφάνιση τίτλων εκπομπής και επεισοδίου. «ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ». «ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ». 00:00:53:00 Στην οθόνη προβάλλεται η ζωγράφος ΜΑΡΙΑ ΤΣΙΡΚΟΥ στο εργαστήριό της κατά τη δημιουργία ενός πίνακα. Μιλάει για τις σπουδές της στην ΑΝΩΤΑΤΗ ΣΧΟΛΗ ΚΑΛΩΝ ΤΕΧΝΩΝ, τονίζει την επιθυμία της να ζωγραφίζει μοντέλα (είτε βρίσκονται σε μια πόζα είτε είναι άνθρωποι που κυκλοφορούν στο δρόμο) και περιγράφει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει. Παρόλα αυτά, η ιδέα ότι θα στηριχθεί σε μια ανθρώπινη φιγούρα την εμπνέει και την καθοδηγεί. 00:01:58:00 Στην οθόνη προβάλλονται διάφοροι άνθρωποι που έχουν «χρησιμοποιηθεί» ως μοντέλα σε γνωστούς ζωγράφους. Στην αρχή, παρουσιάζεται η ΜΑΙΡΗ ΣΑΜΑΡΑ. Μιλάει για το πώς ξεκίνησε, αρχικά ερασιτεχνικά, στη συνέχεια, όμως, αγάπησε τη δουλειά και παρέμεινε. Έπειτα, ο ΙΑΚΩΒΟΣ ΣΤΕΛΛΑΣ λέει ότι ξεκίνησε τυχαία και ότι συνεργάστηκε με το ζωγράφο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΤΕΤΣΗ. Η ΓΙΑΝΝΑ ΚΟΥΤΣΟΓΙΩΡΓΟΥ ξεκίνησε στη ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ σε μικρή ηλικία, δεκατεσσάρων ετών. Η ΕΦΗ ΜΠΑΛΑΣΚΑ συγκρίνει τον τρόπο επιλογής των μοντέλων, την παλιότερη με τη σημερινή εποχή. Θυμάται τη συνεργασία της με τον ΑΛΕΚΟ ΦΑΣΙΑΝΟ ενώ βλέπουμε και προσωπογραφίες της. 00:04:11:00 Στην οθόνη παρουσιάζεται ο ζωγράφος ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΥΡΟΪΔΗΣ ενώ βλέπουμε και έργο του. Κατά την άποψή του, ο καλλιτέχνης ζωγραφίζει αυτό που νιώθει. Όμως, για να ζωγραφίσει, πρέπει να έχει ένα κίνητρο, είτε αυτό είναι ένα άψυχο αντικείμενο είτε είναι ένα μοντέλο. Το μοντέλο είναι ζωντανό και υπερέχει σε σύγκριση με ένα τοπίο ή με ένα λουλούδι. 00:05:41:00 Στην οθόνη παρουσιάζεται ο ΘΟΔΩΡΟΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ, γλύπτης και καθηγητής της Α. Σ. Κ. Τ. , σε εργαστήριο διδασκαλίας. Λέει ότι συνηθίζει να δουλεύει με μοντέλα, γιατί η δουλειά του έχει ανθρωποκεντρική βάση. Για το λόγο αυτό πρέπει να μελετήσει και να γνωρίσει σε βάθος τον άνθρωπο. Για αυτόν μοντέλα είναι τα πάντα, όχι μόνο τα έμψυχα. Πλάνα σε φοιτητές της Α. Σ. Κ. Τ. κατά τη διάρκεια μαθήματος γλυπτικής και ζωγραφικής. Στη συνέχεια, ακούγεται η φωνή ενός μοντέλου. Χαρακτηρίζει τη συγκεκριμένη δουλειά ιδιαίτερη, γιατί οι καλλιτέχνες τον αντιμετωπίζουν «ως αντικείμενο» και τον αναλύουν σε φόρμες και χρώματα. Έπειτα, παρουσιάζεται στην οθόνη η ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, χορεύτρια-μοντέλο. Μιλάει για τη διαφορά ανάμεσα στο χορό και το ποζάρισμα. Ο πρώτος αφορά στη συνεχή κίνηση ενώ το δεύτερο είναι μια στάση, στην οποία πρέπει να αποτυπωθεί η δυναμική της κίνησης. Εξηγεί το πώς βοηθάει τους φοιτητές να αποτυπώσουν την κίνηση στο χαρτί ενώ βλέπουμε πλάνα από την αίθουσα διδασκαλίας. 00:08:37:00 Στην οθόνη παρουσιάζεται το μοντέλο ΜΑΙΡΗ ΣΑΜΑΡΑ. Μιλάει για τις δυσκολίες που έχει αντιμετωπίσει. Οι πολλές ώρες ακινησίας και το κρύο είναι μερικές από αυτές. Για να αποδώσει το έργο, το μοντέλο πρέπει να συμμετέχει σε αυτό. Η νευρικότητα και γενικότερα η ψυχολογία του μοντέλου μπορούν εύκολα να γίνουν ορατές στο έργο. Στη συνέχεια, η ΓΙΑΝΝΑ ΚΟΥΤΣΟΓΙΩΡΓΟΥ περιγράφει τη δυσκολία της γυμνής πόζας. Η αμηχανία είναι το κυρίαρχο συναίσθημα που αισθάνεται. Έπειτα, ο ΙΑΚΩΒΟΣ ΣΤΕΛΛΑΣ καταθέτει προσωπικές του εμπειρίες από τις συνεργασίες του. Για να αντεπεξέλθει στις ιδιαίτερες συνθήκες, απαιτείται πολλή αυτοσυγκέντρωση και αυτοέλεγχος. Παρακολουθούμε πλάνα από την Α. Σ. Κ. Τ. κατά τη διάρκεια μαθήματος ζωγραφικής. 00:10:31:00 Στην οθόνη παρουσιάζεται ο ζωγράφος ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΥΡΟΪΔΗΣ ενώ βλέπουμε και πίνακές του. Μιλάει για την προσωπική σχέση που αναπτύσσει με τα μοντέλα του και περιγράφει τις ιδιαιτερότητές της. 00:12:18:00 Στην οθόνη προβάλλεται η ζωγράφος ΜΑΡΙΑ ΤΣΙΡΚΟΥ σε ώρα δημιουργίας ενός έργου της. Μιλάει για τη συνεργασία μοντέλου και καλλιτέχνη. Συνήθως, τα μοντέλα αισθάνονται το πώς θα τα αναπαραστήσει ο κάθε ζωγράφος. Παράλληλα, αγωνιούν για το αποτέλεσμα του έργου. 00:13:08:00 Στην οθόνη και πάλι ο ζωγράφος ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΥΡΟΪΔΗΣ. Χαρακτηρίζει τη σχέση ζωγράφου και μοντέλου ανθρώπινη και φιλική. 00:13:47:00 Στην οθόνη και πάλι ο ΘΟΔΩΡΟΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ, γλύπτης και καθηγητής της Α. Σ. Κ. Τ. Περιγράφει το στενό δεσμό που ανέπτυσσαν μοντέλο και καλλιτέχνης. Τις παλιότερες εποχές οι καλλιτέχνες συνεργάζονταν με συγκεκριμένα μοντέλα, με τα οποία γνωρίζονταν περισσότερο, το δέσιμο ήταν έντονο και η συνεννόηση ήταν εύκολη. Αναφέρει το παράδειγμα του Γάλλου γλύπτη ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ΡΟΝΤΕΝ. 00:14:32:00 Η αφηγήτρια περιγράφει πίνακες του Ολλανδού ζωγράφου ΓΙΟΧΑΝΕΣ ΒΕΡΜΕΕΡ ενώ τους βλέπουμε και στην οθόνη. Ο καλλιτέχνης ζωγραφίζει στα έργα του την ίδια μορφή με μικρές αλλοιώσεις, αλλά στο μυαλό του έχει το ίδιο πρόσωπο. Στη συνέχεια, μιλά για τον Ισπανό ζωγράφο ΣΑΛΒΑΔΟΡ ΝΤΑΛΙ και τη μούσα του ΓΚΑΛΑ, της οποίας το πορτρέτο επαναλαμβάνεται σε πολλούς πίνακες. Τους βλέπουμε στην οθόνη. Έπειτα, μιλά για τον Ισπανό ζωγράφο ΠΑΜΠΛΟ ΠΙΚΑΣΟ και τον πίνακά του «ΟΙ ΔΕΣΠΟΙΝΙΔΕΣ ΤΗΣ ΑΒΙΝΙΟΝ». Κατόπιν, βλέπουμε πίνακες με μοντέλα των διακεκριμένων ζωγράφων:ΠΙΕΡ ΩΓΚΥΣΤ ΡΕΝΟΥΑΡ, ΕΝΤΓΚΑΡ ΝΤΕΓΚΑ, ΑΝΡΙ ΜΑΤΙΣ και ΠΟΛ ΓΚΟΓΚΕΝ. Η αφηγήτρια μιλά για τις γυναίκες-μοντέλα που ενέπνευσαν το γλύπτη ΑΥΓΟΥΣΤΟ ΡΟΝΤΕΝ και το ζωγράφο-γλύπτη ΑΜΑΝΤΕΟ ΜΟΝΤΙΛΙΑΝΙ ενώ βλέπουμε και πορτρέτα της αγαπημένης του ΖΑΝ ΕΜΠΙΤΕΡΝ. Στα έργα του γλύπτη ΑΛΜΠΕΡΤ ΤΖΙΑΚΟΜΕΤΙ κυριαρχεί η μορφή του αδερφού του και της γυναίκας του. Στην οθόνη προβάλλονται οι προσωπογραφίες του ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΥΖΗ, τα μοντέλα του ΓΙΑΝΝΗ ΤΣΑΡΟΥΧΗ και πολλά επώνυμα και ανώνυμα μοντέλα που έχουν αποτυπωθεί σε έργα ζωγραφικής και γλυπτικής. 00:16:51:00 Στην οθόνη και πάλι ο ζωγράφος ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΥΡΟΪΔΗΣ. Πιστεύει ότι σε ένα ζωγραφικό πίνακα μια γυναικεία ύπαρξη είναι πιο τρυφερή. Όμως, το γυναικείο μοντέλο είναι πιο απαλό στην επιφάνεια και αυτό αποτελεί πρόβλημα στην απεικόνισή του. Αντίθετα, το ανδρικό μοντέλο παρουσιάζει διάφορες κάμψεις και ζωγραφικά είναι πιο εύληπτο. Πλάνο σε πίνακες του καλλιτέχνη. 00:18:07:00 Στην οθόνη και πάλι ο ΘΟΔΩΡΟΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ, γλύπτης και καθηγητής της Α. Σ. Κ. Τ. Περιγράφει τα κριτήρια επιλογής ενός μοντέλου. Κατά την άποψή του, αν δεν υπάρχει ένας αρχικός ενθουσιασμός, το έργο δε θα είναι πετυχημένο. Στη συνέχεια, στην οθόνη και πάλι ο ζωγράφος ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΥΡΟΪΔΗΣ. Μιλάει για τη στενή και ανθρώπινη σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα στο μοντέλο και τον καλλιτέχνη. Για τον ίδιο, η εξωτερική ομορφιά του μοντέλου δεν είναι πρωταρχικό στοιχείο. Τη θαυμάζει, αλλά δεν αποτελεί το βασικό κριτήριό του για τη δημιουργία των έργων του. Πλάνα σε αυτά. 00:19:43:00 Η αφηγήτρια μιλά για τα συναισθήματα των μοντέλων, όταν βλέπουν έργα που απεικονίζουν τις μορφές τους. Αυτό που αισθάνονται, κυρίως, είναι η έκπληξη. Δεν έχουν φανταστεί τους εαυτούς τους με τον τρόπο που τους παρουσιάζουν οι καλλιτέχνες. Στη συνέχεια, το μοντέλο ΙΑΚΩΒΟΣ ΣΤΕΛΛΑΣ λέει ότι στην αρχή προσέγγιζε τον εαυτό του ναρκισσιστικά. Αργότερα, ανακάλυπτε νέα στοιχεία της προσωπικότητάς του. Η ΓΙΑΝΝΑ ΚΟΥΤΣΟΓΙΩΡΓΟΥ μιλάει για τη μεγάλη χαρά που ένιωσε, όταν είδε τον ευατό της. Η ΜΑΙΡΗ ΣΑΜΑΡΑ περιγράφει τη συγκίνησή της, όταν είδε ένα έργο στο οποίο είχε ποζάρει. Μιλάει για αυτά που έχει αποκομίσει από τις συνεργασίες της με τους καλλιτέχνες. Έπειτα, ο ΘΟΔΩΡΟΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ, γλύπτης και καθηγητής της Α. Σ. Κ. Τ. , μιλάει για την προσφορά των μοντέλων. Κάποιοι από αυτούς έχουν αναλωθεί στην υπόθεση της Τέχνης και έχουν δώσει τον καλύτερο ευατό τους. 00:22:17:00 Στην οθόνη και πάλι ο ΘΟΔΩΡΟΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ, γλύπτης και καθηγητής της Α. Σ. Κ. Τ. Λέει ότι σήμερα πολλές σχολές έχουν καταργήσει τα μοντέλα, γιατί δημιουργούν σχέση εξάρτησης στους καλλιτέχνες. Οι ίδιοι θέλουν να είναι πιο ελεύθεροι και να έχουν το μοντέλο στη φαντασία τους και στο μυαλό τους. Πλάνο σε έργα γλυπτικής. 00:23:00:00 Στην οθόνη το μοντέλο ΕΦΗ ΜΠΑΛΑΣΚΑ. Είναι συγκινημένη και εκφράζει την επιθυμία της να προσφέρει στο συγκεκριμένο χώρο, όσο έχει δυνάμεις. Στη συνέχεια, το μοντέλο ΓΙΑΝΝΑ ΚΟΥΤΣΟΓΙΩΡΓΟΥ μιλάει για την αδυναμία της να εγκαταλείψει τη συγκεκριμένη δουλειά και να ασχοληθεί με κάτι διαφορετικό. Το πλάνο μεταφέρεται στο ζωγράφο ΓΙΩΡΓΟ ΜΑΥΡΟΪΔΗ, ο οποίος λέει ότι η ζωγραφική δε γίνεται με τη σκέψη αλλά με το ανθρώπινο συναίσθημα. Ακολουθούν πλάνα σε καλλιτεχνικές δημιουργίες. 00:24:41:00 Τίτλοι έναρξης Β μέρους. 00:25:08:00 Πλάνα από καΐκια στο ισόγειο σπιτιού και πλάνα από άνδρα να κατασκευάζει ξύλινα μικρά ομοιώματα καϊκιών ενώ ανδρική φωνή αναφέρεται στο γεγονός αυτό. 00:25:31:00 Πλάνα από ξύλινα μικρά ομοιώματα και καΐκια. Ήχος μουσικής. 00:26:10:00 Πλάνο από πίνακα και φωτογραφίες από στιγμές του ΔΗΜΗΤΡΗ ΣΚΙΑΔΑΡΕΣΗ ενώ ακούγεται αρχικά και παρουσιάζεται και ο ίδιος να μιλά για την κεφαλλονίτικη καταγωγή του, το μπαρκάρισμά του ως μαραγκός σε πλοίο που ταξίδευε προς τη ΒΑΛΤΙΚΗ, την αγάπη του για τα καράβια και το ξύλο, που λειτούργησε ως αφορμή για να κατασκευάζει ξύλινα ομοιώματα καραβιών. Πλάνα με τον καλλιτέχνη να εργάζεται και από έργα του. Αναφορές και σε στιγμές της ζωής του στα καράβια, στα υλικά που χρησιμοποιεί και στην τεχνική του. 00:31:36:00 Πλάνο από ομοίωμα πλοίου. Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΚΙΑΔΑΡΕΣΗΣ αναφέρεται σε αυτό το έργο του (ΠΛΟΙΟ «ΝΤΡΕΪΚ») και σε ιστορικά στοιχεία σχετικά με τη ζωή του πειρατή ΝΤΡΕΪΚ. Ακούγεται ισπανικό τραγούδι. Κοντινά πλάνα από το έργο. 00:32:58:00 Πλάνο του ΔΗΜΗΤΡΗ ΣΚΙΑΔΑΡΕΣΗ δίπλα στο ΠΛΟΙΟ «ΙΟΝΙΟ» και αναφορά ιστορικών στοιχείων σχετικών με το πλοίο. Κοντινά πλάνα από το έργο. 00:33:31:00 Πλάνα από το ΠΛΟΙΟ «ΑΛΦΡΕΝΤ», αναφορά από τον ΔΗΜΗΤΡΗ ΣΚΙΑΔΑΡΕΣΗ των ιστορικών στοιχείων του συγκεκριμένου πλοίου. Κοντινά πλάνα από το έργο. 00:33:44:00 Πλάνο από φωτογραφία πανοραμική του φρουρίου της ΑΣΣΟΥ στην ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ. Πλάνο του καλλιτέχνη που εργάζεται και ακούγεται ο ίδιος να περιγράφει στιγμές και οράματα της παιδικής του ηλικίας, στον τόπο που μεγάλωσε. 00:34:15:00 «Κάδρο» του ΔΗΜΗΤΡΗ ΣΚΙΑΔΑΡΕΣΗ, ο οποίος μιλά για την κατασκευή του ΠΛΟΙΟΥ «ΤΗΛΕΜΑΧΟΣ» που παραπέμπει στον ΟΜΗΡΟ. Πλάνα από το πλοίο. 00:35:56:00 Πλάνα από έργα του ΔΗΜΗΤΡΗ ΣΚΙΑΔΑΡΕΣΗ. Μουσική επένδυση του πλάνου. 00:36:28:00 Σε πρώτο πλάνο ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΚΙΑΔΑΡΕΣΗΣ, ο οποίος μιλά για το ΠΛΟΙΟ «ΕΛΠΙΣ» και την τεχνική που χρησιμοποίησε για να το κατασκευάσει. 00:36:50:00 Η κάμερα κινείται σε πλοία που κατασκεύασε ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΚΙΑΔΑΡΕΣΗΣ ενώ ακούγεται ο καλλιτέχνης να μιλά για την κατασκευή ενός πλοίου τύπου ΓΡΙ-ΓΡΙ. Παρουσιάζεται έπειτα και ο ίδιος στο πλάνο και μιλάει για αυτό. 00:37:33:00 Λεπτομέρεια από το ΠΛΟΙΟ «ΓΑΛΑΞΙΔΙ» ενώ ακούγεται ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΚΙΑΔΑΡΕΣΗΣ να αναφέρεται σε ιστορικά στοιχεία που αφορούν το αρχικό πλοίο. «Κάδρο» του ίδιου του καλλιτέχνη. 00:38:11:00 Πλάνα από βάρκα της περιόδου του 1940-1941. «Κάδρο» του ΔΗΜΗΤΡΗ ΣΚΙΑΔΑΡΕΣΗ, ο οποίος μιλά για τη συγκεκριμένη βάρκα. Πλάνα και από άλλες βάρκες. 00:38:50:00 Πλάνο από πλοίο ενώ η σκιά του ΔΗΜΗΤΡΗ ΣΚΙΑΔΑΡΕΣΗ διακρίνεται πίσω από τα πανιά του. Στο πλάνο ο δημιουργός μιλά για το πλοίο τύπου ΣΚΟΥΝΑ με την ονομασία «ΝΙΚΟΣ ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ». 00:39:05:00 Φωτογραφίες του ΝΙΚΟΥ ΚΑΒΒΑΔΙΑ ενώ ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΚΙΑΔΑΡΕΣΗΣ μιλά για τον ποιητή-συνάδελφό του στα καράβια για έξι χρόνια. Πλάνα από πλοία ενώ ο ΣΚΙΑΔΑΡΕΣΗΣ αναφέρεται σε κοινές στιγμές της ζωής τους και απαγγέλλει το ποίημα του ΚΑΒΒΑΔΙΑ «ΤΟ ΠΕΙΡΑΤΙΚΟ ΤΟΥ ΚΑΠΤΑΙΝ ΤΖΙΜΙ». Φωτογραφικό υλικό από την κοινή τους ζωή αλλά και του ίδιου του ΣΚΙΑΔΑΡΕΣΗ. 00:40:44:00 Πλάνα από πλοία και τα ομοιώματα ανθρώπων-ναυτών ενώ ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΚΙΑΔΑΡΕΣΗΣ αναφέρεται σε στιγμές της ναυτικής ζωής. 00:42:13:00 «Κάδρο» του ΔΗΜΗΤΡΗ ΣΚΙΑΔΑΡΕΣΗ, ο οποίος μιλά για τον τρόπο έμπνευσής του (ΝΤΡΟΠΣ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ ΣΕ ΑΥΤΟΥΣ ΤΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ), τον τρόπο δουλειάς του, την αγάπη του για τα ξύλινα πλοία και τις συνθήκες εργασίας στα πλοία εκείνης της εποχής. Πλάνα από έργα του δημιουργού. Η ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΣΚΙΑΔΑΡΕΣΗ ΚΟΒΕΤΑΙ ΑΠΟΤΟΜΑ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ. 00:45:02:00 Πλάνα πλοίων με επικό τραγούδι. 00:46:01:00 «Κάδρο» του ΔΗΜΗΤΡΗ ΣΚΙΑΔΑΡΕΣΗ, ο οποίος μιλά για την καθημερινή ζωή του και τα έργα του. Προβάλλονται πλάνα του καλλιτέχνη να εργάζεται ενώ ο ίδιος μιλά για τα έργα του και τη σχέση του μαζί τους. 00:47:39:00 ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΣΤΗΝ ΤΑΙΝΙΑ-ΣΤΑΜΑΤΑ ΑΠΟΤΟΜΑ «ΣΟΣ» 00:47:41:00 Σε πρώτο πλάνο ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΚΙΑΔΑΡΕΣΗΣ, ο οποίος μιλά για τα έργα του. Πλάνα από πλοία. 00:48:14:00 Πλάνο από ναυπηγείο με τον ΔΗΜΗΤΡΗ ΣΚΙΑΔΑΡΕΣΗ να περπατά ενώ ακούγεται ο ίδιος να μιλά για την τελευταία του επιθυμία. Ακούγεται ήχος από πλοίο, γλαροπούλια πετούν. 00:49:04:00 Τίτλοι τέλους.