Επεισόδιο:005
0000007004
Σειρά ντοκιμαντέρ για τη ζωή και το έργο του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ. Το πέμπτο επεισόδιο επικεντρώνεται στη δεύτερη φάση της καλλιτεχνικής δραστηριότητας του ζωγράφου στο Τολέδο.
Κωδικός Τεκμηρίου
0000007004
Τύπος ψηφιακού αρχείου
Βίντεο
Τίτλος
ΔΟΜΗΝΙΚΟΣ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ (ΚΑΝΤΙΑ 1541 – ΤΟΛΕΔΟ 1614)
Επεισόδιο:005
Χρονολογία Παραγωγής
1986
Ημερομηνία Πρώτης Προβολής
Σκοπός
ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ
Είδος
ΜΟΝΟΘΕΜΑΤΙΚΟ / ΟΧΙ-ΜΥΘΟΠΛΑΣΙΑ
Χαρακτηρισμός
ΣΕΙΡΑ
Κατηγορία
ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟ (ΙΣΤΟΡΙΚΟ, ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ)
Περίληψη
Σειρά ντοκιμαντέρ για τη ζωή και το έργο του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ. Το πέμπτο επεισόδιο επικεντρώνεται στη δεύτερη φάση της καλλιτεχνικής δραστηριότητας του ζωγράφου στο Τολέδο.
Περιγραφή Περιεχομένου
Στο πέμπτο επεισόδιο της σειράς «ΔΟΜΗΝΙΚΟΣ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ (ΚΑΝΤΙΑ 1541-ΤΟΛΕΔΟ 1614)» παρακολουθούμε την καλλιτεχνική πορεία του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ μετά την μόνιμη εγκατάστασή του στο Τολέδο της Ισπανίας. Περιγράφεται η πνευματική ανάπτυξη της πόλης, που δικαιολογεί την απόφαση του ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ να παραμείνει σε αυτήν ως το θάνατό του. Μέσα από την αφήγηση αλλά και τις απόψεις ερευνητών του έργου του ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ φωτίζονται διάφορες πτυχές της προσωπικότητάς του, γίνεται αναφορά στην ξεχωριστή τεχνοτροπία του έργου του, στις επιρροές που δέχτηκε και στη σημασία της βυζαντινής παράδοσης στο έργο του.
Παρουσιάζονται τα σημαντικότερα έργα του ζωγράφου, όπως οι προσωπογραφίες της περιόδου 1585-1603 που βρίσκονται στο Μουσείο Πράδο της Μαδρίτης, το έργο «Η ταφή του κόμη του Οργκάθ» στο παρεκκλήσι του Αγίου Θωμά Τολέδο, ο «Ευαγγελισμός της Θεοτόκου», η «Άμωμος σύλληψη» στο μουσείο Σάντα Κρούθ στο Τολέδο, «Ο Χριστός στο Όρος των Ελαιών», «Ο Άγιος Μαρτίνος και ο ζητιάνος» κ.ά. ενώ απαριθμούνται τα μουσεία και οι πινακοθήκες που φιλοξενούν πίνακες του οικουμενικού καλλιτέχνη.
Τίτλοι έναρξης.
00:01:40:00
Πλάνα με ζωγραφικά έργα του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ. Η αφηγήτρια καταθέτει ότι μετά τους πίνακες στο Santo Domingo El Antiguo και το «Espolio» ο καλλιτέχνης θεωρήθηκε σημαντικός ζωγράφος στο ΤΟΛΕΔΟ. Πλάνα από την πόλη.
00:01:59:00
Περιήγηση στο μεσαιωνικό ΤΟΛΕΔΟ. Η αφηγήτρια αναφέρει ότι ο ΔΟΜΗΝΙΚΟΣ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ πέθανε το 1614 και εξηγεί το λόγο που ο καλλιτέχνης επέλεξε το ΤΟΛΕΔΟ για τόπο εργασίας του και μόνιμης κατοικίας του: στην πόλη την εποχή εκείνη επικρατούσε ένα αντιφατικό σκηνικό (άκρατος θρησκευτισμός-μυστικισμός και πληθώρα ανθρώπων των γραμμάτων και των τεχνών) και που άφηνε περιθώρια για καλλιτεχνική δημιουργία.
00:02:57:00
Πίνακας με θέμα την Ιερά Εξέταση. Η αφηγήτρια μιλά για την Ιερά Εξέταση, τη διευρυμένη έννοια της «αίρεσης» στο ΤΟΛΕΔΟ, τα εκεί ανοικτά θρησκευτικά δικαστήρια προκειμένου για τη δίκη των θεωρούμενων αιρετικών, τις «auto da fe» και την επιλογή της πυράς ως ποινής για τους αιρετικούς και τη δημόσια εκτέλεσή τους.
00:03:31:00
Πλάνα από το ΤΟΛΕΔΟ.
00:03:39:00
Πλάνα με πορτρέτα Ισπανών, ανθρώπων των γραμμάτων και των τεχνών, και πλάνα από το ΤΟΛΕΔΟ. Η αφηγήτρια περιγράφει το υψηλό πνευματικό επίπεδο της πόλης και αναφέρει τα ονόματα σημαντικών ανθρώπων των γραμμάτων (ΘΕΡΒΑΝΤΕΣ [MIGUEL CERVANTES], ΛΟΠΕ ΝΤΕ ΒΕΓΑ [LOPE DE VEGA], ΠΑΡΑΒΙΘΙΝΟ [HORTENSIO FELIX PARAVICINO] αδελφοί ΚΟΒΑΡΟΥΜΠΙΑΣ [COVARRUBIAS]) κ. ά.
00:04:04:00
Πλάνα από το ΤΟΛΕΔΟ και λεπτομέρειες από ζωγραφικούς πίνακες του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ. Η αφηγήτρια διαβάζει απόσπασμα από έργο του ΝΙΚΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ για τον ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟ: «[. . .] Όταν ήρθε ο ΓΚΡΕΚΟ στο ΤΟΛΕΔΟ βρήκε μιαν αληθινή του πατρίδα. Και είχεν ακόμα το παρθένο μάτι που δεν μπορούσαν να το ’χουν οι Ισπανοί ζωγράφοι. Έβλεπε για πρώτη φορά ξαφνικά στην κρισιμότερη ακμή της νιότης του το θέαμα της Ισπανίας, τις εκφραστικές χλωμιασμένες μορφές, την πικραμένη αυστηρή ανάταση μιας ράτσας που αρχίζει να γέρνει στη δύση της».
00:05:16:00
Πλάνα εξωτερικά και εσωτερικά στο επαρχιακό αρχείο του ΤΟΛΕΔΟ. Η αφηγήτρια αναφέρει την ημερομηνία 10 Σεπτεμβρίου 1585, οπότε ο ΔΟΜΗΝΙΚΟΣ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ ενοικίασε μία πτέρυγα στο παλαιό ανάκτορο του μαρκησίου ΝΤΕ ΒΙΓΙΕΝΑ (marquis DE VILLENA) (αναφορά και πλάνα στο σχετικό πρώτο μισθωτήριο που υπεγράφη μεταξύ των δύο), για χρήση μόνιμης κατοικίας. Η οικογένεια ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ θα μείνει μόνιμα εκεί και μετά το 1615.
00:06:10:00
Τοπογραφικό σχέδιο του ΤΟΛΕΔΟ. Η αφηγήτρια αναφέρει ότι το μη σωζόμενο ανάκτορο του μαρκήσιου ΝΤΕ ΒΙΓΙΕΝΑ κατελάμβανε το χώρο που σήμερα βρίσκεται το Ρaseo del Transito (Πλατεία Τελωνείου), κοντά στο μουσείο όπου ο μαρκήσιος ΝΤΕ ΛΑ ΒΕΓΚΑ ΙΝΚΛΑΝ (marquis DE LA VEGA INCLAN) εγκατέστησε την Casa del Greco.
00:06:36:00
Πλάνα από το ΤΟΛΕΔΟ. Η αφηγήτρια αναφέρει τις καλλιτεχνικές δραστηριότητες του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ την περίοδο 1585-1603, όταν κατοικούσε στο ανάκτορο του μαρκησίου ΝΤΕ ΒΙΓΙΕΝΑ. Πρόκειται για τη δεύτερη περίοδο καλλιτεχνικής δημιουργίας του ζωγράφου στο ΤΟΛΕΔΟ.
00:06:46:00
Εξωτερικά πλάνα από το Μουσείο Prado της ΜΑΔΡΙΤΗΣ και προσωπογραφίες του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ της περιόδου 1585-1603 που εκτίθενται εκεί. Στους εικονιζόμενους αναγνωρίζονται ένας γιατρός και ένας ευγενής. Στις προσωπογραφίες αυτές αναδύεται η βαθιά κατανόηση του ψυχισμού του ανθρώπου και της ευαίσθητης φύσης του.
00:07:47:00
Πλάνα από το ΤΟΛΕΔΟ. Η αφηγήτρια εξηγεί ότι στις 18 Μαρτίου 1586 ο ΔΟΜΗΝΙΚΟΣ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ υπέγραψε με τον ΧΟΥΑΝ ΛΟΠΕΘ (JUAN LOPEZ), διαχειριστή της εκκλησίας του Santo Tome (Αγίου Θωμά), ένα συμφωνητικό σχετικό με την παραγγελία δημιουργίας από τον καλλιτέχνη της ακολουθίας για την τελετή «ταφής» του κόμη του ΟΡΓΚΑΘ. Πλάνο του σχετικού συμφωνητικού.
00:08:00:00
Πλάνα από την εκκλησία του Santo Tome στο ΤΟΛΕΔΟ και από το ζωγραφικό πίνακα «Η ταφή του κόμη του Οργκάθ» (1586). Αναφορά στο συμφωνητικό μεταξύ των ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ και ΧΟΥΑΝ ΛΟΠΕΘ και στον τοπικό θρύλο που κρύβει ο πίνακας που θα ζωγραφίσει ο καλλιτέχνης: κατά την ανάγνωση των γραμμάτων της Εκκλησίας για την ταφή του κόμη του ΟΡΓΚΑΘ, οι Άγιοι Αυγουστίνος και Στέφανος κατέβηκαν από τον ουρανό, για να κηδέψουν το σώμα του. Στην περιγραφή του πίνακα αναφέρεται το «επίγειο» (βασικό θέμα της ταφής του κόμη από τους Αγίους) και το «ουράνιο» επίπεδο. Στο κάτω τμήμα του πίνακα εμφανίζονται μετωπικά γνωστοί ευγενείς των ημερών του ζωγράφου στο ΤΟΛΕΔΟ, καθώς και ο γιος του ΓΙΩΡΓΗΣ-ΜΑΝΟΥΗΛ, και στους οποίους μπορεί να διακρίνει κανείς όλα τα δυνατά συναισθήματα που μπορούν να αποτυπωθούν σε μια κηδεία και στο ανώτερο τμήμα εξαϋλωμένα σώματα. Ο Ισπανός μελετητής ΜΑΝΟΥΕΛ ΚΟΣΙΟ (MANUEL COSSIO) θα αναφέρει ότι ο πίνακας είναι «η πιο ουσιαστική και διεισδυτική σελίδα της ισπανικής ζωγραφικής» και ο ΑΛΟΝΣΟ ΝΤΕ ΒΙΛIΕΓΑΣ (ALONSΟ DE VILLEGAS) θα πει ότι πολλοί ξενομερίτες και Τολεδάνοι ζωγράφοι θα προσέλθουν για να τον δουν. Ο ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ οδηγήθηκε ακόμη μια φορά σε δικαστικές περιπέτειες για την απόδοση σε αυτόν του αντιτίμου του πίνακα.
00:13:00:00
Προσόψεις κτηρίων στο ΤΟΛΕΔΟ. Η αφηγήτρια μιλάει για τις δυσκολίες που συναντούσε στην πόλη ο ΔΟΜΗΝΙΚΟΣ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ, λόγω της εσωστρέφειάς του και του κλειστού του χαρακτήρα. Προλογίζει τον καθηγητή ΜΑΝΟΥΕΛ ΠΙΤΤΑ ΑΝΔΡΑΔΕ (ΜΑΝUEL PITTA ANDRADE).
00:13:30:00
Ο καθηγητής ΜΑΝΟΥΕΛ ΠΙΤΤΑ ΑΝΔΡΑΔΕ αναφέρεται στο δύσκολο χαρακτήρα του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ, την επιλογή της αυτοαπομόνωσής του και την απόσταση που κρατούσε από τους ανθρώπους, λόγω των δικαστικών υποθέσεων που σχετίζονταν με την αξιολόγηση των έργων του και της υπερευαισθησίας του σχετικά με τα ζητήματα τέχνης. Παρεμβάλλεται ο ζωγραφικός πίνακας του ζωγράφου «Άμωμος σύλληψη».
00:14:53:00
Ζωγραφικοί πίνακες του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ: Ο Χριστός κρατώντας τον σταυρό» (Μουσείο Prado), «Η Βάπτιση του Χριστού» (Μουσείο Prado), «Λαοκόων» (National Gallery of Art, ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ). Η αφηγήτρια αναφέρεται στην προσωπικότητα του ζωγράφου, στην αυτοαπομόνωσή του και στις επιρροές που δέχτηκε από την αρχαία ελληνική παιδεία, την κρητική τέχνη και την αναγεννησιακή ζωγραφική. Βυζαντινή τοιχογραφία και ζωγραφικός αναγεννησιακός πίνακας.
00:15:37:00
Πλάνα εξωτερικά από το Επαρχιακό Αρχείο του ΤΟΛΕΔΟ και από τη διαθήκη του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ, όπου και φυλάσσεται. Η αφηγήτρια αναφέρεται στα βιβλία που καταγράφονται στη διαθήκη του και στην καταγραφή τους που πραγματοποίησε ο γιος του ΓΙΩΡΓΗΣ-ΜΑΝΟΥΗΛ (250 περίπου τόμοι).
00:16:14:00
Πλάνα εξωτερικά από την Εθνική Βιβλιοθήκη της ΜΑΔΡΙΤΗΣ και σε βιβλία της βιβλιοθήκης του, στα οποία μπορούμε να διακρίνουμε τις σημειώσεις του ζωγράφου, τα εμπορικά σήματα των τυπογραφείων που παρήχθησαν και αρχιτεκτονικά σχέδια. Η αφηγήτρια αναφέρεται σε ορισμένα από τα βιβλία του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ, στην αρχαιομάθειά του και στις σημειώσεις-παρατηρήσεις όπου παρουσιάζονται οι προβληματισμοί του και στον μακρύ κατάλογο κατηγοριών των βιβλίων αυτών. Αναφέρεται δε στον ΜΑΝΟΥEΛ ΚΟZΙΟ, ο οποίος έχει αναφέρει ότι «η βιβλιοθήκη του ΓΚΡΕΚΟ είναι η πρώτη και πιο συνθετική επιβεβαίωση για την προσωπικότητα και το χαρακτήρα του καλλιτέχνη».
00:18:25:00
Πλάνο με προσωπογραφία του Σεβιλιάνου ζωγράφου και συγγραφέα ΦΡΑΝΤΣΙΣΚΟ ΠΑΤΣΕΚΟ (FRANCISCO PACHECO), ζωγραφισμένη από τον ΒΕΛΑΣΚΕΘ (DIEGO VELAZQUEZ) [Μουσείο Prado], ο οποίος χαρακτήρισε τον ΔΟΜΗΝΙΚΟ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟ «μεγάλο φιλόσοφο». Πλάνο σε σύγγραμμα του ΠΑΤΣΕΚΟ. Πρώιμοι ζωγραφικοί πίνακες του ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ, καθώς η αφηγήτρια μιλά για την αφοσίωση του ζωγράφου στα πρακτικά και θεωρητικά ζητήματα της τέχνης του και προλογίζει τον διευθυντή της Εθνικής Πινακοθήκης της Ελλάδας ΔΗΜΗΤΡΗ ΠΑΠΑΣΤΑΜΟ.
00:19:10:00
Ο διευθυντής της Εθνικής Πινακοθήκης της Ελλάδας ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΠΑΣΤΑΜΟΣ αναφέρεται στην απογραφή των υπαρχόντων του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ στην οικία του στο ΤΟΛΕΔΟ (Παλαιά και Καινή Διαθήκη, έργα του ΟΜΗΡΟΥ και αρχαίων συγγραφέων, βυζαντινότροπα σχέδια κ. ά.). Αναφέρεται στη βυζαντινή παράδοση που ασπάστηκε, στη φιλομάθειά του και στον επηρεασμό του από τη δυτική ζωγραφική.
00:21:04:00
Ο ζωγραφικός πίνακας του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ «Ευαγγελισμός της Θεοτόκου» (Μουσείο Prado). Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΠΑΣΤΑΜΟΣ αναλύει τον πίνακα, μιλάει για τις βυζαντινές επιρροές που δέχθηκε ο ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ και ενσωμάτωσε στα εκκλησιαστικά του θέματα. Αναφέρεται επίσης στην τάση της «μανιέρας» στη ζωγραφική του 17ου αιώνα και αποκαλεί τον ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟ «κυριότερο εκφραστή του πρώτου μισού του 17ου αιώνα, της μανιεριστικής δηλαδή ζωγραφικής, η οποία είναι ό, τι ωραιότερο είχε να δώσει η τέχνη του 17ου αιώνα».
00:22:06:00
Δημόσια και ιδιωτικά κτήρια του ΤΟΛΕΔΟ. Η αφηγήτρια μιλάει την επιρροή που άσκησαν οι καλλιτεχνικές και φιλοσοφικές ιδέες και η αρχαιομάθεια του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ στους Ουμανιστές και τους ανθρώπους της τέχνης και των γραμμάτων της εποχής του. Εστιάζει στην αναφορά του ΧΑΡΟΛΝΤ ΓΟΥΕΔΥ (HAROLD WETHEY) ότι ίσως οι πνευματικοί άνθρωποι του ΤΟΛΕΔΟ «θα δειπνούσαν και θα κουβέντιαζαν» για τους αρχαίους κλασικούς «με τον Έλληνα που γνώριζε τη φιλοσοφία, τη φιλολογία και την ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας τόσο καλά».
00:23:12:00
Παλαιά έκδοση. Η αφηγήτρια μιλά για τον Σεβιλιάνο ζωγράφο, συγγραφέα και μελετητή του έργου του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ ΦΡΑΝΤΣΙΣΚΟ ΠΑΤΣΕΚΟ που, αναφερόμενος στον καλλιτέχνη, επιμένει στο χαρακτηρισμό του: «εκτός από μεγάλος ζωγράφος είναι και μεγάλος φιλόσοφος». Μιλάει για τα γραπτά του Δ. ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ που δε σώζονται και προλογίζει τους Ισπανούς μελετητές του έργου του ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ ΦΕΡΝΑΝΤΟ ΜΑΡΙΑΣ (FERNADO MARIAS) και ΑΓΚΟΥΣΤΙΝ ΜΠΟΥΣΤΑΜΑΝTΕ (AGUSTIN BUSTAMANTE), που θα μιλήσουν στη συνέχεια για τα συμπεράσματά τους από τις σημειώσεις του στα περιθώρια των έργων της βιβλιοθήκης του.
00:23:47:00
Οι Ισπανοί μελετητές του έργου του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ ΦΕΡΝΑΝΤΟ ΜΑΡΙΑΣ και ΑΓΚΟΥΣΤΙΝ ΜΠΟΥΣΤΑΜΑΝTΕ αναφέρουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά με το πνευματικό και καλλιτεχνικό επίπεδο του Δ. ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ. Η αρχαιομάθειά του τον βοηθούσε να μελετήσει τους κλασικούς συγγραφείς και να έχει στη φαρέτρα του όλο το αρχαίο ελληνικό και ρωμαϊκό περιβάλλον, παράλληλα όμως αποδέχθηκε την ιταλική παράδοση, όπως την γνώρισε στην ΙΤΑΛΙΑ. Η προσωπική του για την τέχνη άποψη δεν τον εμπόδισε να δημιουργήσει σχολή πιστή στις ισπανικές παραδόσεις, πάντα εφαρμόζοντας ένα προσωπικό και «σύνθετο» «επιστημονικό» σύστημα χρωμάτων και αντανακλάσεων. Ο Δ. ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ θα είναι ο πρώτος ζωγράφος που θα γράψει στην ΙΣΠΑΝΙΑ για την καλλιτεχνική δημιουργία. Εμβόλιμα πλάνα από μνημεία του ΤΟΛΕΔΟ και από το ζωγραφικό πίνακα του Δ. ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ «Η ταφή του κόμη του Οργκάθ» (εκκλησία του Santo Tome, ΤΟΛΕΔΟ).
00:27:55:00
Πλάνα εξωτερικά από το Μουσείο Santa Cruz στο ΤΟΛΕΔΟ.
00:28:17:00
O ζωγραφικός πίνακας του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ «Άμωμος σύλληψη» (Μουσείο Santa Cruz, ΤΟΛΕΔΟ). Περιγραφή του πίνακα από την αφηγήτρια και αναφορά στην «αξεπέραστη τεχνική του τελειότητα». Στον πίνακα ο ζωγράφος αντιμετώπισε δυναμικά τα «αρχιτεκτονικά» προβλήματα της ζωγραφικής τέχνης, τα οποία έλυσε με την αρχιτεκτονική ισορροπία γραμμών, επιπέδων και όγκων και την ομοιογενή διαίρεση των επιπέδων.
00:29:31:00
Ο ζωγραφικός πίνακας του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ «Ο Χριστός στο Όρος των Ελαιών» (Toledo Museum of Arts, ΤΟΛΕΔΟ, ΟΧΑΪΟ), στον οποίο κυριαρχεί ο περιορισμός της οργάνωσης και το συναίσθημα.
00:29:58:00
Ο ζωγραφικός πίνακας του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ «Η Σταύρωση» (The Cleveland Museum of Art, ΚΛΕΒΕΛΑΝΤ). Η αφηγήτρια αναλύει την έννοια του «φωτός» και της κυριαρχίας του στον πίνακα.
00:30:18:00
Τα πήλινα αγαλμάτια που εικονίζουν τον Επιμηθέα και την Πανδώρα του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ (Μουσείο Prado). Η αφηγήτρια αναφέρει τον Σεβιλιάνο ζωγράφο, συγγραφέα και μελετητή του έργου του Δ. ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ ΦΡΑΝΤΣΙΣΚΟ ΠΑΤΣΕΚΟ, και ότι ο ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ κρεμούσε τα αγαλμάτια σε διάφορα ύψη, προκειμένου να μελετά με κεριά το φωτισμό στο έργο του.
00:30:33:00
Ζωγραφικοί πίνακες του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ. Η αφηγήτρια αναλύει την τελειότητα του φωτισμού στο έργο του ζωγράφου και αναφέρει τον εικαστικό όρο «τονισμός της κοιμωμένης εικόνας». Παραθέτει δε τα λόγια του συγγραφέα ΖΑΧΑΡΙΑ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ: «Ο ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ στην τεχνική των Βενετσιάνων έφερε μεταβολή ριζική, όχι μεταφέροντας στους πίνακές του τα ατμοσφαιρικά φαινόμενα, μα τις απλές παραλλαγές του ηλιακού φωτός, τις χρωματιστές κηλίδες και, σχηματίζοντας μια αυθύπαρκτη ανθρώπινη αρμονία, ένα φως ψυχρό χωρίς να είναι σκοτεινό, έντονο χωρίς σπινθηροβολία, έφερε την πρωτόφαντη ωραιότητα των παγωμένων του χρωματισμών».
00:32:15:00
Πλάνα από τη ΜΑΔΡΙΤΗ. Η αφηγήτρια αναφέρει την περίοδο 1596-1600 και τις δύο ομάδες έργων που ανέλαβε να ζωγραφίσει ο ΔΟΜΗΝΙΚΟΣ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ για δύο ιδρύματα, το πρώτο στη ΜΑΔΡΙΤΗ και το δεύτερο στο ΤΟΛΕΔΟ. Το πρώτο, της ΜΑΔΡΙΤΗΣ, μη σωζόμενο σήμερα, είναι το Κολέγιο των Ανυπόδητων Μοναχών του Τάγματος του Αγίου Αυγουστίνου (Κολέγιο της Δόνιας Μαρίας Ντε Αραγκόν), του οποίου το εικονοστάσιο φιλοτέχνησε, χωρίς όμως να γνωρίζουμε επακριβώς τον αριθμό των έργων αυτών.
00:32:50:00
Πλάνα από τη ΡΩΜΗ. Η αφηγήτρια μιλάει για την Galleria Nazionale στο Palazzo Barberini, όπου βρίσκεται ο πίνακας του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ «Η Βάπτιση του Χριστού», το οποίο θεωρείται ότι ανήκει στην ομάδα των έργων που φιλοτεχνήθηκαν για το Κολέγιο των Ανυπόδητων Μοναχών του Τάγματος του Αγίου Αυγουστίνου στη ΜΑΔΡΙΤΗ. Της ίδιας περιόδου θεωρείται το έργο του «Η προσκύνηση των ποιμένων» (Art Museum, ΒΟΥΚΟΥΡΕΣΤΙ).
00:33:49:00
Ο ζωγραφικός πίνακας του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ «Ευαγγελισμός της Θεοτόκου» (Μουσείο Prado), που θεωρείται ότι ανήκει στην ομάδα των έργων που φιλοτεχνήθηκαν για το Κολέγιο των Ανυπόδητων Μοναχών του Τάγματος του Αγίου Αυγουστίνου στη ΜΑΔΡΙΤΗ.
00:33:51:00
Πλάνα από την ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ και την Εθνική Πινακοθήκη (National Gallery of Art) της πόλης. Η αφηγήτρια μιλάει για τη δεύτερη ομάδα έργων που δημιούργησε ο ΔΟΜΗΝΙΚΟΣ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ την περίοδο 1596-1600. Πρόκειται για τα τέσσερα γνωστά έργα που φιλοτέχνησε για το παρεκκλήσι του Αγίου Ιωσήφ στο ΤΟΛΕΔΟ, δύο από τα οποία εκτίθενται στην Εθνική Πινακοθήκη της ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ.
00:34:06:00
Ο ζωγραφικός πίνακας του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ που προέρχεται από το παρεκκλήσι του Αγίου Ιωσήφ στο ΤΟΛΕΔΟ και βρίσκεται στην Εθνική Πινακοθήκη της ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ. Εικονίζει τη Βρεφοκρατούσα και τις Αγίες Μαρτίνα και Αγνή.
00:35:04:00
Ο δεύτερος ζωγραφικός πίνακας του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ «Ο Άγιος Μαρτίνος και ο ζητιάνος», που προέρχεται από το Παρεκκλήσι του Αγίου Ιωσήφ στο ΤΟΛΕΔΟ και βρίσκεται στην Εθνική Πινακοθήκη της ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ. Έχει θέμα του τον τοπικό θρύλο του ιππότη Μαρτίνου που έντυσε με το μανδύα του το γυμνό ζητιάνο. Και τα δύο έργα δημιουργήθηκαν για να τιμηθεί ο δωρητής του παρεκκλησίου ΜΑΡΤΙΝΟΣ ΡΑΜΙΡΕΘ (MARTINOS RAMIREZ). Επίσης, η αφηγήτρια αναφέρει ότι τα άλλα δύο έργα («Ο Άγιος Ιωσήφ» και «Η στέψη της Παναγίας») βρίσκονται στην αρχική τους θέση.
00:36:06:00
Πλάνα εξωτερικά από το παρεκκλήσι του Αγίου Ιωσήφ στο ΤΟΛΕΔΟ καθώς η αφηγήτρια αναφέρει ότι με τα ζωγραφικά έργα του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ της περιόδου αυτής στο χώρο ολοκληρώνεται η δεύτερη τολεδάνικη φάση της καλλιτεχνικής δημιουργίας του.
00:36:19:00
Πλάνα από τη ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ.
00:36:31:00
Πλάνα στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης (Metropolian Museum of Arts) και από τα ζωγραφικά έργα του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ που εκτίθενται εκεί. Η αφηγήτρια αναφέρει προσωπογραφία που ζωγράφισε ο ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ το 1600, που οι μελετητές θεωρούν ότι εικονίζει τον ίδιο το ζωγράφο. Αν μάλιστα θεωρείται αυτοπροσωπογραφία, τότε πρόκειται για τη μοναδική αυτοπροσωπογραφία του ζωγράφου.
00:37:23:00
Ο ζωγραφικός πίνακας του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ «Πεντηκοστή», (Μουσείο Prado), καθώς η αφηγήτρια μιλά για την ακμή του ζωγράφου γύρω στο 1600, με βοηθό του το γιο του ΓΙΩΡΓΗ-ΜΑΝΟΥΗΛ.
00:37:51:00
Ο ζωγραφικός πίνακας του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ «Άγιος Σεβαστιανός» (Μουσείο Prado), καθώς η αφηγήτρια μιλά για τη συνήθειά του να καλεί μουσικούς να τον συντροφεύουν την ώρα του δείπνου του, αιτία για την οποία κατηγορήθηκε για χλιδή και πολυτέλεια.
00:38:05:00
Τίτλοι τέλους.
Θεματική Κατηγορία
ΤΕΧΝΕΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ
Θεματικοί Όροι
ΕΛ ΓΚΡΕΚΟ, ζωγραφική, ευρωπαϊκή ζωγραφική, ιστορία τέχνης, προσωπικότητες, ζωγράφος
Αναφορές
ΕΛ ΓΚΡΕΚΟ, ζωγράφος
ΜΑΝΟΥΕΛ ΠΙΤΑ ΑΝΔΡΑΔΕ, ιστορικός τέχνης
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΠΑΣΤΑΜΟΣ, διευθυντής Εθνικής Πινακοθήκης
«ΤΑΦΗ ΤΟΥ ΚΟΜΗΤΑ ΤΟΥ ΟΡΓΚΑΘ», ζωγραφικός πίνακας
ΦΕΡΝΑΝΤΟ ΜΑΡΙΑΣ, ιστορικός τέχνης
ΑΓΚΟΥΣΤΙΝ ΜΠΟΥΣΤΑΜΑΝΤΕ, ιστορικός τέχνης
Γεωγραφικός Προσδιορισμός
ΕΥΡΩΠΗ, ΙΣΠΑΝΙΑ, ΤΟΛΕΔΟ
ΕΥΡΩΠΗ, ΙΣΠΑΝΙΑ, ΜΑΔΡΙΤΗ
Γλώσσα Περιεχομένου
ΕΛΛΗΝΙΚΗ
Δημιουργός
Παραγωγή: ΕΡΤ ΑΕ
Εκτέλεση: ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΧΑΡΩΝΙΤΗΣ
Συντελεστές
Σκηνοθεσία:
ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΧΑΡΩΝΙΤΗΣ
Διεύθυνση Παραγωγής:
ΑΛΕΚΟΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ (Ελλάδα)
ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΓΚΙΝΗΣ (Ιταλία)
ΚΩΣΤΑΣ ΤΣΙΜΑΣ (Ιταλία)
ΚΩΣΤΑΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΔΗΣ (Ισπανία)
ΑΛΕΚΟΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ (Η.Π.Α.)
ΕΚΤΩΡ ΜΠΙΝΙΚΟΣ (Η.Π.Α.)
Σενάριο:
ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΧΑΡΩΝΙΤΗΣ
Μουσική:
ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΣ (τραγούδι τίτλων σε ποίηση ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΕΦΕΡΗ από τα 3 κρυφά ποιήματα)
Διευθυντής Φωτογραφίας:
ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΡΑΜΑΝΙΔΗΣ
ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΙΔΗΣ (βοηθός Διευθυντής Φωτογραφίας)
Μοντάζ:
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΤΣΕΝΗΣ
ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΟΦΙΑΝΟΣ (βοηθός)
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΥ (μοντάζ αρνητικού)
Ηχοληψία:
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΙΧΑΛΟΥΔΗΣ
STUDIO ENA
STUDIO ERA
Μιξάζ:
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΙΡΗΣ
Μουσικοί:
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ (φλάουτο-φλογέρες-όμποε)
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΝΙΚΑΣ (λαούτο-κιταρόνε-θεόρβη)
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΙΩΝΗΣ (τσέμπαλο-οργανέτο)
ΑΝΧΑΡΑΤ ΓΚΡΙΦΦΙΘ (βιολοντσέλο)
ΓΙΑΝΝΗΣ ΛΟΓΟΘΕΤΗΣ (κιθάρα)
ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΑΥΡΑΝΟΣ (κρουστά)
Αφήγηση:
ΝΙΚΗ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗ
Εργαστήρια εικόνας:
CINEMAGIC L.C.
Εταλονάζ:
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΑΡΧΟΝΤΑΣ
Εγγραφή μουσικής:
STUDIO MASTER
Ηλεκτρολόγος:
ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ
Βοηθός Σκηνοθέτη:
ΘΟΔΩΡΟΣ ΣΑΡΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ
Τρυκάζ:
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΠΕΝΙΣΗΣ
Ευχαριστίες:
ΜΑΝΩΛΗ ΧΑΤΖΗΔΑΚΗ
ΝΙΚΟ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΗ
ΔΗΜΗΤΡΗ ΠΑΠΑΣΤΑΜΟ
ΜΑΝΩ ΧΑΤΖΗΔΑΚΗ
ΝΙΚΟ ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ
ΜΑΝΩΛΗ ΜΠΟΡΜΠΟΥΔΑΚΗ
CARLO ARGAN
RODOLFO PALLUCCHINI
S. MANUEL PITTA ANDRADE
FERNADO MARIAS
AGUSTIN BUSTAMANTE
JONATHAN BROWN
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ
ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ
ΕΘΝΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ
ΕΦΟΡΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΡΗΤΗΣ
ΓΑΛΛΙΚΗ ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΡΩΜΗΣ
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΡΩΜΗΣ
MUSEO DI CAPODIMONTE NAPOLI
GALLERIA NAZIONALE ROMA
ACCADEMIA DIS. LUCA ROMA
PINACOTHECA ESTENSE MODENA
PALLACO PITTI FIRENZE
GALLERIA DELLI UFFICI FIRENZE
MUSEO CORRER VENEZIA
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΒΕΝΕΤΙΑΣ
ORDINARIATO PATRIARCALE DI VENEZIA
TELEVISION ESPANOLA S.A.
MINISTERIO DE CULTURA
BIBLIOTECA NATIONAL
MUSEO DEL PRADO
HOSPITAL DE LA CARIDAD ILLESCAS
PATRIMONIO NACIONAL
MUSEO LATHARO GALTHEANO
HOSPITAL DE TAVERA
CASA Y MUSEO DE EL GRECO
THE METROPOLITAN MUSEUM OF ART N.Y.
MUSEUM OF FINE ARTS BOSTON
NATIONAL GALLERY OF ARTS WASHINGTON
DUBRATON OAKS WASHINGTON
ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΧΑΡΩΝΙΤΗΣ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΤ
© 1986-1987
Σχετικά Θέματα
Δικαιώματα
ΕΡΤ ΑΕ
Διάρκεια
00:39:21:00
Φυσικά – Τεχνικά Χαρακτηριστικά
Πρωτότυπο Μέσο: ΦΙΛΜ
Εικόνα: ΕΓΧΡΩΜΗ
Χρηματοδότηση Ψηφιοποίησης/Τεκμηρίωσης
ΚΟΙΝΩΝΙΑ της ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ, Πρόσκληση 65
Τελευταία Ενημέρωση
02/11/2009