ΛΑΪΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥΣ,ΤΑ

00:00:00:00
Προβάλλονται Κρητικές Λύρες, στη συνέχεια ο φακός εστιάζει στο καπάκι, στις χορδές και τη ξυλόγλυπτη διακόσμηση του μουσικού οργάνου. Όπως παραδίδει ο Όμηρος, τη Λύρα πρώτος την κατασκεύασε ο ΕΡΜΗΣ σε βρεφική ηλικία. Η αφηγήτρια διαβάζει την απόδοση του συγκεκριμένου αποσπάσματος.

00:00:47:00
Τίτλοι αρχής.

00:01:57:00
Προβάλλονται βυζαντινές εικονογραφίες, που τεκμηριώνουν την παρουσία της Λύρας και κατόπιν ο φακός παρουσιάζει Λύρες από το Μουσείο Λαϊκών Οργάνων. Οι πρώτες σαφείς αναφορές σε χορδόφωνο όργανο με δοξάρι γίνονται στο έπος του ΔΙΓΕΝΗ ΑΚΡΙΤΑ, το οποίο χρονολογείται τον 11ο μ. Χ. αιώνα Η αφηγήτρια διαβάζει ύμνο για τη Λύρα από το έπος. Στη συνέχεια αναφέρεται σε μαρτυρία του Ιταλού περιηγητή ΣΙΜΟΝΕ ΠΟΜΑΡΝΤΙ (SIMONE POMARDI) που τεκμηριώνει την ύπαρξη Λύρας στην Ελλάδα, από τις αρχές του 10ου αιώνα. Τέλος μιλάει για τη διάδοση του λαϊκού βιολιού, το οποίο εκτοπίζει τη Λύρα από την Ηπειρωτική χώρα, περιορίζοντάς την κυρίως στα Δωδεκάνησα, ιδιαίτερα στην ΚΑΣΟ και την ΚΑΡΠΑΘΟ.

00:03:16:00
Ο οργανοποιός ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΤΕΦΑΝΑΚΗΣ κατασκευάζει Λύρα, σε εργαστήρι στην ΚΡΗΤΗ, κόβοντας ξύλα. Η αφηγήτρια αναφέρεται στην Κρητική λαϊκή μουσική παράδοση και στην παρουσία ενός νέου τύπου παραδοσιακού οργάνου που διαμορφώνεται στα εργαστήρια και θα αναδειχθεί σε εθνικό σύμβολο του νησιού. Στη συνέχεια αναφέρει τα υλικά κατασκευής, την επιλογή του ξύλου που χρησιμοποιούν οι επαγγελματίες και ερασιτέχνες οργανοποιοί, για την κατασκευή του ηχείου της Λύρας, το χέρι και την κεφαλή.

00:05:00:00
Σε εργαστήριο, ο οργανοποιός ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΤΕΦΑΝΑΚΗΣ κατασκευάζει Λύρα, τοποθετώντας χάρτινο μοντέλο, κάνει το περίγραμμα, προκειμένου να κόψει το ξύλο που θα χρησιμοποιηθεί για το ηχείο. Η αφηγήτρια περιγράφει τη διαδικασία κατασκευής της Κρητικής Λύρας.

00:05:40:00
Ο κατασκευαστής, ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΤΕΦΑΝΑΚΗΣ κόβει το ξύλο που θα χρησιμοποιηθεί για το ηχείο, με τη βοήθεια του περιγράμματος. Παράλληλα ο ίδιος μιλάει για την κατασκευή της πρώτης Λύρας, που δημιούργησε στη Γερμανία.

00:07:06:00
Ο οργανοποιός, ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΤΕΦΑΝΑΚΗΣ, στον πάγκο του εργαστηρίου αρχίζει τη διαδικασία του σκαψίματος, το κούφωμα στο καπάκι (εμπρόσθιο μέρος) της Λύρας. Η αφηγήτρια περιγράφει τη συγκεκριμένη διαδικασία. Στη συνέχεια αναφέρεται στην εμφάνιση των εργαστηρίων των λαϊκών οργάνων από τα τέλη της δεκαετίας του 1940. Επίσης μιλάει για τους επαγγελματίες κατασκευαστές που ακολουθούν πιστά την παράδοση στην κατασκευή της Κρητικής Λύρας, με την εμπειρία και τεχνογνωσία των προηγούμενων γενεών.

00:08:27:00
Διαδοχική προβολή Λυρών. Η αφηγήτρια μιλάει για την κατασκευή της Λύρας και τον ποικιλόσχημο σχεδιασμό της, από τους ερασιτέχνες κατασκευαστές.

00:08:50:00
Ο ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ ΣΙΑΜΙΛΑΚΗΣ, ερασιτέχνης κατασκευαστής, μιλάει για τις πρώτες προσπάθειες του να κατασκευάσει Λύρα.

00:09:40:00
Σε καταπράσινο τοπίο, ο ερασιτέχνης κατασκευαστής ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ ΣΙΑΜΙΛΑΚΗΣ, παρακολουθεί τον μικρό ΑΝΤΩΝΗ να παίζει Λύρα. Παράλληλα ακούγεται ο πρώτος να μιλάει για τις συνθήκες της ζωής που δεν του επέτρεψαν να πραγματοποιήσει το όραμα του, ώστε να εξελιχθεί ο ίδιος σε μεγάλο λυράρη. Τέλος εκφράζει την ικανοποίησή του για τη νέα γενιά που με τις Λύρες του ευελπιστεί να ξεχωρίσει στο καλλιτεχνικό χώρο.

00:11:17:00
Ο επαγγελματίας οργανοποιός, ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΤΕΦΑΝΑΚΗΣ, στον πάγκο του εργαστηρίου, αρχίζει την εξωτερική πίσω διαμόρφωσή του οργάνου, χρησιμοποιώντας διάφορα εργαλεία όπως Ξυλοφάι ή Ράσπα, μεταλλικές Ξύστρες και Γυαλόχαρτα ή κομμάτια από γυαλί, δίνοντας στο ξύλο το πάχος που επιθυμεί. Η αφηγήτρια εξηγεί τα βήματα που ακολουθεί ο κατασκευαστής.

00:12:16:00
Ο φακός εστιάζει σε διάφορα εργαλεία που βρίσκονται στον πάγκο του εργαστηρίου του οργανοποιού, ΑΝΤΩΝΗ ΣΤΕΦΑΝΑΚΗ. Κατόπιν ο ίδιος σκαλίζει το «Σαλίγκαρο» στην κεφαλή της Λύρας. Η αφηγήτρια μιλάει για τέχνη που απαιτεί αυτή η διαδικασία και συνεχίζοντας παραθέτει στοιχεία που μαρτυρούν την επίδραση του βιολιού στην Κρητική Λύρα.

00:12:59:00
Ο επαγγελματίας οργανοποιός, ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΤΕΦΑΝΑΚΗΣ, στο εργαστήρι του, αρχίζει τη διαδικασία διακόσμησης στο πίσω μέρος του «σκάφους», δημιουργώντας ανάγλυφο σχέδιο. Η αφηγήτρια περιγράφει τη συγκεκριμένη διαδικασία και αναφέρει τα διάφορα μοτίβα που χαράσσονται από τους επαγγελματίες κατασκευαστές.

00:13:42:00
Η αφηγήτρια αναφέρεται στις Κρητικές Λύρες, στα αληθινά έργα τέχνης που φιλοτέχνησαν οι δημιουργοί τους με μεράκι και στον ανάγλυφο διάκοσμο τους. Στη συνέχεια αναφέρει ονομαστικά τους καταγεγραμμένους Κρητικούς λυράρηδες και κατασκευαστές: τον ΑΝΔΡΕΑ ΡΟΔΙΝΟ, ΓΙΩΡΓΟ ΚΑΛΟΓΡΙΔΗ, ΘΑΝΑΣΗ ΚΟΡΔΑΛΟ και ΚΩΣΤΑ ΜΟΥΝΤΑΚΗ. Διαδοχική προβολή σε διακοσμημένες Λύρες από το Μουσείο Λαϊκών Οργάνων.

00:14:38:00
Ο επαγγελματίας οργανοποιός ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΤΕΦΑΝΑΚΗΣ, στον πάγκο του εργαστηρίου του, κατασκευάζει το «Καπάκι» της Λύρας. Η αφηγήτρια περιγράφει τη σπουδαιότερη διαδικασία εργασίας στην κατασκευή της Λύρας, εξηγώντας τις αισθητικές και λεπτομέρειες του δημιουργού. Επίσης αναφέρει πως στο Καπάκι οφείλεται κατά το μεγαλύτερο ποσοστό η απόδοση του οργάνου.

00:16:01:00
Ο επαγγελματίας οργανοποιός ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΤΕΦΑΝΑΚΗΣ, στο εργαστήρι του, σημαδεύει τις δύο τρύπες στο Καπάκι τα «μάτια», ανοίγοντας τις «πατούρες» περιμετρικά και ολοκληρώνει με τη διακόσμηση. Ο ίδιος μιλάει για το περιβάλλον του ΖΑΡΟΥ στην ΚΡΗΤΗ που τον ευνόησε ώστε να αναπτύξει τις καλλιτεχνικές του δημιουργίες.

00:18:16:00
Σε καταπράσινο περιβάλλον, με φόντο κορυφή βουνού, ο ΝΙΚΗΤΑΣ ΚΑΡΠΟΥΝΤΖΑΚΗΣ παίζει παραδοσιακή Κρητική μελωδία με τη Λύρα. Στο Λαγούτο τον συνοδεύει ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΟΥΛΓΕΡΑΚΗΣ. Ακολουθεί χορός στους ρυθμούς της νησιώτικης μελωδίας. Η αφηγήτρια αναφέρεται στις θαλασσινές μνήμες που ταξίδεψαν με τη συνοδεία της Λύρας, από γενιά σε γενιά.

00:19:25:00
Ο επαγγελματίας οργανοποιός ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΤΕΦΑΝΑΚΗΣ, στο εργαστήρι του, εφαρμόζει το «καπάκι» πάνω στο σκάφος της Λύρας. Η αφηγήτρια μιλάει για τα υλικά που χρησιμοποιούν οι επαγγελματίες κατασκευαστές και οι παραδοσιακοί τεχνίτες.

00:20:13:00
Ο επαγγελματίας οργανοποιός ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΤΕΦΑΝΑΚΗΣ, στο εργαστήρι του, κατασκευάζει άλλο ένα σπουδαίο και βασικό μέρος του οργάνου, την «Ταστιέρα» (γλώσσα). Η αφηγήτρια αναφέρεται στη συγκεκριμένη κατασκευή, η οποία προήλθε από την επίδραση του βιολιού και προστέθηκε στο νεότερο τύπο της Κρητικής Λύρας.

00:21:16:00
Ο επαγγελματίας οργανοποιός ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΤΕΦΑΝΑΚΗΣ, στο εργαστήρι του ξεκινά τη διαδικασία του λουστραρίσματος της Λύρας με βερνίκι. Η αφηγήτρια μιλάει για τη λεπτή προεργασία του βερνικώματος, που πραγματοποιείται για αισθητικούς αλλά και πρακτικούς λόγους, από τα παλαιότερα χρόνια μέχρι σήμερα.

00:22:07:00
Ο επαγγελματίας οργανοποιός ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΤΕΦΑΝΑΚΗΣ, στο εργαστήρι του, μπαίνει στην τελική φάση της κατασκευής της Κρητικής Λύρας, τοποθετώντας τις χορδές και τον καβαλάρη. Η αφηγήτρια μιλάει για τα υλικά που χρησιμοποιούνται, το μήκος των χορδών και τις αποστάσεις που τηρούνται, περιγράφοντας τη διαδικασία κατασκευής.

00:23:43:00
Ο επαγγελματίας οργανοποιός ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΤΕΦΑΝΑΚΗΣ, στο εργαστήρι του, ολοκληρώνει τη διαδικασία κατασκευής της Κρητικής Λύρας, τοποθετώντας την «Ψυχή» (μικρή κυλινδρική βέργα), στις χορδές. Η αφηγήτρια μιλάει για την τελευταία διαδικασία του κατασκευαστή, η οποία συντελεί στην ακουστική της Λύρας.

00:24:02:00
Ο επαγγελματίας οργανοποιός ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΤΕΦΑΝΑΚΗΣ, στο εργαστήρι του, παίζει στην Κρητική Λύρα μελωδία. Η αφηγήτρια κλείνει την εκπομπή με Κρητική μαντινάδα.

00:24:36:00
Κρητικό γλέντι με φαγοπότι και χορούς στους ρυθμούς και τις ηχητικές αποχρώσεις της Λύρας.

00:26:28:00
Τίτλοι τέλους.