ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ

00:00:00:00
Τίτλοι έναρξης.00:01:23:00
Τίτλος επεισοδίου: «Η οργανωμένη τρομοκρατία των κατακτητών».

00:01:30:00
Φιλμ αρχείου με τη δίκη των ηγετών των Ναζί ως εγκληματιών πολέμου στη Νυρεμβέργη, με αναφορά της αφηγήτριας, στο κατηγορητήριο-μεταξύ άλλων στην παραβίαση 26 συνθηκών, συμφωνιών και εγγυήσεων-και στα μέλη της ειδικής ανακριτικής επιτροπής (4 δικαστές και αναπληρωματικά μέλη από ΗΠΑ, Ρωσία, Γαλλία, Βρετανία). Ο αφηγητής αναφέρεται στην ολοκλήρωση της δίκης της Νυρεμβέργης την 1η Οκτωβρίου 1946. Κατά τις ακροάσεις διαπιστώθηκε η ύπαρξη οργανωμένου σχεδίου τρομοκρατίας εκ μέρους των χιτλερικών με στόχο τον εξαναγκασμό του πληθυσμού των κατακτημένων χωρών σε υποταγή.

00:02:44:00
Χάρτης της Ελλάδας.

00:02:47:00
Φιλμ αρχείου με Γερμανούς στρατιώτες. Ο αφηγητής αναφέρεται στην «Αρχή της συλλογικής ευθύνης», που εφαρμόστηκε στην Ελλάδα από τον γερμανικό στρατό κατοχής, και σχετιζόταν με την επιβολή σκληρών αντιποίνων εναντίον του ελληνικού πληθυσμού, αδιάφορο αν συμμετείχε στις τρομοκρατικές ενέργειες ή όχι.

00:03:28:00
Φωτογραφικό υλικό με τα αντίποινα των Γερμανών εναντίον των Ελλήνων. Ο αφηγητής αναφέρεται στη διαταγή που είχε εκδοθεί από τις γερμανικές Αρχές (αρχιστράτηγος του γερμανικού στρατού ΚΑΪΤΕΛ), στις 16 Δεκεμβρίου 1942, για την αντιμετώπιση του αντιστασιακού κινήματος, στην οποία έκανε λόγο για χρησιμοποίηση οποιουδήποτε μέσου εξόντωσης, ακόμα και ενάντια σε γυναίκες και παιδιά, για προσβολή του ελληνικού λαού, καθώς αποφαινόταν ότι ο αγώνας αυτός δεν έχει σχέση με «στρατιωτική υψηλοφροσύνη», ή με τη συνθήκη της Γενεύης.

00:04:17:00
Φωτογραφικό υλικό με Γερμανούς στρατιώτες στην Κρήτη, αντίποινα στον κρητικό λαό κατεστραμμένες κωμοπόλεις και γυναικόπαιδα στις εκκλησίες. Η αφηγήτρια αναφέρεται στην «Αρχή της συλλογικής ευθύνης», που πρωτοεφαρμόσθηκε στους Κρητικούς, στην εξόντωση περί των 2. 000 κατοίκων από τους Ναζί κατά τους τρεις πρώτους μήνες της Κατοχής και καταστροφής περί των 1. 600 οικισμών (σύμφωνα με την ελληνική κυβέρνηση στην περίφημη δίκη της Νυρεμβέργης).

00:05:02:00
Φωτογραφικό υλικό με βουλγαρικό στρατό και αναφορά στα αντίποινα που επέβαλε εναντίον των κατοίκων της Δράμας, μετά τα γεγονότα του Οκτωβρίου 1941: Βούλγαροι φωτογραφίζονται μπροστά σε πτώματα Ελλήνων, Βούλγαρος φωτογραφίζεται κρατώντας ένα κομμένο κεφάλι Έλληνα, ομαδικοί απαγχονισμοί. Η αφηγήτρια αναφέρεται στην τριήμερη σφαγή στην περιοχή που σαν αποτέλεσμα είχε την εξόντωση 3. 000 κατοίκων.

00:05:25:00
Φωτογραφικό υλικό με ομαδικούς απαγχονισμούς στην Κεντρική και Δυτική Μακεδονία. Με την εμφάνιση των αντάρτικων ομάδων, σχεδόν πριν αρχίσουν τη δράση τους, οι Γερμανοί εφαρμόζουν αντίποινα στον άμαχο πληθυσμό. Χαρακτηριστικά παραδείγματα το Μεσόβουνο και τα Κερδύλια.

00:05:35:00
Φωτογραφικό υλικό από το χωριό Μεσόβουνο Πτολεμαΐδας, με Γερμανούς στρατιώτες. Οι εκτελέσεις έγιναν στις 23 Οκτωβρίου 1941.

00:05:43:00
Φιλμ αρχείου από τα χωριά Άνω και Κάτω Κερδύλια Νιγρίτας, μετά τη λεηλασία τους από τον γερμανικό στρατό κατοχής, στις 17 Οκτωβρίου 1941. Η αφηγήτρια κάνει τις σχετικές αναφορές.

00:05:48:00
Φιλμ αρχείου με ηχητικό υλικό με ηλικιωμένη γυναίκα, κάτοικο Κερδυλίων Νιγρίτας, που καταθέτει τη συγκλονιστική μαρτυρία της σχετικά με το ολοκαύτωμα του χωριού της και τον τραγικό θάνατο των παιδιών της. Μιλά και ένας άνδρας κάτοικος επίσης Κερδυλίων, ο οποίος αναφέρει ότι στον τόπο δεν υπήρχε τίποτε άλλο παρά «μυαλά και αίματα».

00:07:24:00
Φιλμ αρχείου από τα χωριά Άνω και Κάτω Κερδύλια περιοχής Νιγρίτας, μετά τη λεηλασία τους από τον γερμανικό στρατό κατοχής, στις 17 Οκτωβρίου 1941. Ο αφηγητής αναφέρεται στην ανακοίνωση της Ανώτατης Γερμανικής Διοίκησης, ημερομηνίας 18 Οκτωβρίου 1941, που εστίαζε στην ολοκληρωτική καταστροφή του χωριού.

00:07:55:00
Φιλμ αρχείου με ηλικιωμένη που πηγαίνει λουλούδια στους νεκρούς της, από το χωριό Κερδύλια Νιγρίτας. Ο αφηγητής συνεχίζει την αναφορά του στην ανακοίνωση της Ανώτατης Γερμανικής Διοίκησης, ημερομηνίας 18 Οκτωβρίου 1941: « […] Οι 207 άρρενες κάτοικοι του χωριού, ηλικίας 16 ως 60 ετών ετουφεκίσθησαν, ενώ οι γυναίκες και τα παιδιά μεταφέρθησαν εις τα στρατόπεδα συγκεντρώσεως. Ουδέν έτερον σπουδαίον γεγονός συνέβη […]».

00:08:11:00
Πλάνα από το χωριό Τρίλοφο Κατερίνης. Ο αφηγητής αναφέρεται στην ομαδική εκτέλεση κατοίκων του χωριού από τους Ναζί, τον Ιούλιο 1943.

00:08:22:00
Πλάνα από το μνημείο των πεσόντων στο Τρίλοφο Κατερίνης. Ο αφηγητής αναφέρεται στους νεκρούς από την ομαδική εκτέλεση των κατοίκων, μεταξύ των οποίων ήταν και τρία αδέλφια, οι ΓΙΑΝΝΗΣ, ΚΩΣΤΑΣ και ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, και στον επικεφαλής της επιχείρησης ιερέα της Ευαγγελικής Εκκλησίας και ταυτόχρονα προϊστάμενο της Μυστικής Στρατιωτικής Αστυνομίας περιοχής Κατερίνης ΒΕΝΙΑΜΙΝ ΛΟΧΕΡ, το οποίοι το όνομα συνδέθηκε με το ολοκαύτωμα της περιοχής.

00:08:48:00
Ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΕΡΖΟΠΟΥΛΟΣ, στέλεχος του ΕΑΜ Τριλόφου, αναφέρεται στην ημέρα της εκτέλεσης των κατοίκων του χωριού Τρίλοφου Κατερίνης, οπότε ο πατέρας ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ παρακαλούσε γονυπετής να εκτελεστεί εκείνος αντί του ενός του γιου.

00:09:35:00
Η ΑΙΜΙΛΙΑ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ-ΣΤΕΦΑΝΙΔΗ, αδελφή των εκτελεσμένων νέων, από το Τρίλοφο Κατερίνης, θυμάται αποτροπιασμένη όλο το χρονικό της εκτέλεσης των αδελφών της. Αναφορά στον κοινό και για τους τρεις τάφο.

00:10:14:00
Φωτογραφίες των αδελφών ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ και του πατέρα τους.

00:10:27:00
Φωτογραφικό υλικό με τον ΒΕΝΙΑΜΙΝ ΛΟΧΕΡ. Ο αφηγητής αναφέρεται στην παραγραφή του εγκλήματος του ΛΟΧΕΡ στο Τρίλοφο Κατερίνης και στην παράδοξη ανάδειξή του τελικώς σε σημαντικό παράγοντα της Ευαγγελικής Εκκλησίας.

00:10:47:00
Πλάνα από το χωριό Τρίλοφο Κατερίνης. Ο αφηγητής αναφέρεται στη δημόσια συγνώμη που ζήτησε για τα εγκλήματά του στην περιοχή, ο ΒΕΝΙΑΜΙΝ ΛΟΧΕΡ από τους κατοίκους του χωριού, εξ αφορμής της συνάντησής του με νεολαίους του χωριού στο Ντίσελντορφ δηλώνοντας ότι αυτός ως Χριστιανός απεχθάνεται κάθε πόλεμο.

00:11:07:00
Ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΕΡΖΟΠΟΥΛΟΣ εκφράζει τον αποτροπιασμό του για το έγκλημα του Τριλόφου, πολλώ δε μάλλον καθώς με αυτό σχετιζόταν ένας πάστορας, ο ΒΕΝΙΑΜΙΝ ΛΟΧΕΡ, ο οποίος θα έπρεπε να επιτελεί ορθότερα την αποστολή του επί γης!

00:11:58:00
Η ΑΙΜΙΛΙΑ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ-ΣΤΕΦΑΝΙΔΗ ολοκληρώνει τη διήγησή της λέγοντας ότι «αυτά είναι των Γερμανών τα κατορθώματα, μαζί με τους συνοδούς τους».

00:12:11:00
Φωτογραφικό υλικό με ιερωμένους, μεταξύ άλλων ο πατήρ ΓΕΡΜΑΝΟΣ (ΑΝΥΠΟΜΟΝΟΣ), ο παπά ΤΣΙΤΣΙΡΙΚΟΣ κ. ά. Η αφηγήτρια αναφέρεται στην διάθεση των ορθόδοξων κληρικών να συνταχθούν με τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα, στο περίπου 75% του εφημεριακού κλήρου που συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση και στους 140 και πλέον κληρικούς που θανατώθηκαν από τους Γερμανούς.

00:12:52:00
Ο ΣΤΕΡΓΙΟΣ ΤΖΑΤΖΟΣ, Λιτοχωρίτης, υπεύθυνος του δικτύου συνδέσμου 10ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ, αναφέρεται στη συγκέντρωση του λαού στο Λιτόχωρο Πιερίας, παρουσία του παπά ΤΣΙΤΣΙΡΙΚΟΥ, ο οποίος μίλησε για τον αντιστασιακό αγώνα του ελληνικού λαού ενάντια στον κατακτητή και ζήτησε την ενίσχυσή του με όλα τα μέσα.

00:13:46:00
Φωτογραφία του παπά ΤΣΙΤΣΙΡΙΚΟΥ, τον οποίον έκαψαν ζωντανό μέσα στο σπίτι του στο Λιτόχωρο Πιερίας, κατά τις αναφορές του αφηγητή.

00:14:06:00
Φωτογραφία του παπά ΙΩΑΚΕΙΜ ΛΙΟΥΛΙΑ, αρχιμανδρίτη Κοζάνης.

00:14:17:00
Ο ΘΩΜΑΣ ΠΑΓΟΥΝΗΣ, στέλεχος του ΕΑΜ Κοζάνης, περιγράφει τα βασανιστήρια που υπέστη ο αρχιμανδρίτης Κοζάνης ΙΩΑΚΕΙΜ ΛΙΟΥΛΙΑΣ, που εκτελέστηκε τελικώς μετά από βασανιστήρια στις 3 Ιουλίου 1943. Εμβόλιμη φωτογραφία του παπά ΙΩΑΚΕΙΜ ΛΙΟΥΛΙΑ.

00:15:18:00
Άρθρο από την εφημερίδα «Εθνική Αλληλεγγύη» της ομώνυμης οργάνωσης, που αφορά στις λεηλασίες των Γερμανών στην ελληνική ύπαιθρο.

00:15:23:00
Φωτογραφικό υλικό με αμάχους στην ελληνική ύπαιθρο, με Γερμανούς στρατιώτες και συγκεντρώσεις αμάχων που οδηγούνται στο εκτελεστικό απόσπασμα. Ο αφηγητής αναφέρεται στα αλλεπάλληλα ολοκαυτώματα. Σύμβολα έχουν γίνει το Δίστομο, τα Καλάβρυτα, το Κομμένο. Είναι εκατοντάδες τα χωριά που υπέστησαν αυτή τη δοκιμασία, ένα από αυτά είναι το ηπειρώτικο χωριό Μουσιωτίτσα, όπου, στις 25 Ιουλίου 1943, οι Γερμανοί εκτέλεσαν 154 κατοίκους.

00:16:31:00
Ο ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΚΙΤΣΟΣ, κάτοικος Μουσιωτίτσας, αναφέρεται στους νεκρούς συγγενείς του από το πέρασμα των χιτλερικών στη Μουσιωτίτσα Ιωαννίνων, στις 25 Ιουλίου 1943.

00:16:50:00
Χαρακτικό με πολεμικό θέμα, καθώς η αφηγήτρια αναφέρεται στη δολοφονία από τους ναζί 85 ατόμων στους Λιγκιάδες Ιωαννίνων στις 3 Οκτωβρίου 1943.

00:17:05:00
Η ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΦΟΥΚΑ, κάτοικος Λιγκιάδων, καταθέτει τη μαρτυρία της σχετικά με το πέρασμα των Ναζί από το χωριό της και αναφέρεται στο θάνατο των οικείων της.

00:18:40:00
Φωτογραφικό υλικό από το ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων, στις 13 Δεκεμβρίου 1943. Ο αφηγητής αναφέρεται στο ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων, που άφησε πίσω του νεκρό όλο τον άρρενα πληθυσμό από 14 χρονών και άνω (1. 101 νεκροί συνολικά).

00:19:11:00
Ο ΑΡΓΥΡΗΣ ΦΕΡΛΕΛΗΣ, κάτοικος Καλαβρύτων, αναφέρεται στις εκτελέσεις των κατοίκων των Καλαβρύτων και περιγράφει το πώς κατάφερε να γλιτώσει από τα πυρά τους και να σωθεί. Παρεμβάλλεται φωτογραφία με άνδρες που έχουν συλληφθεί με τα πιστόλια των Γερμανών στον κρόταφό τους.

00:21:26:00
Φωτογραφικό υλικό από τη λεηλατημένη επαρχία της Βιάνου Κρήτης και από τους εκτελεσθέντες κατοίκους της. Η αφηγήτρια αναφέρεται στην πυρπόληση επτά χωριών και στην εκτέλεση περισσότέρων από 700 κατοίκων, στις 13 Σεπτεμβρίου 1943.

00:21:56:00
Φωτογραφικό υλικό από τη λεηλασία και τα έκτροπα των Γερμανών στους Πύργους Πτολεμαΐδας και στο Μεσόβουνο. Η αφηγήτρια αναφέρεται στα 318 άτομα, κυρίως γυναικόπαιδα, και στα περίπου 150 γυναικόπαιδα που εκτελέστηκαν στους Πύργους και στο Μεσόβουνο αντίστοιχα, στα τέλη του Απριλίου του 1944.

00:22:21:00
Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΕΥΓΕΝΙΔΗΣ, κάτοικος Πύργων, αντάρτης του 2/16 Τάγματος του ΕΛΑΣ, μιλά για την εκτέλεση από τους Ναζί των γυναικόπαιδων και των ανδρών και στη λεηλασία και την επί τριήμερο πυρπόληση του Μεσόβουνου.

00:23:38:00
Φωτογραφικό υλικό από τη λεηλασία και τις εκτελέσεις στον Χορτιάτη Θεσσαλονίκης καθώς και από τα έκτροπα των Γερμανών και των Ελλήνων ταγματασφαλιτών που έλαβαν χώρα στις 2 Σεπτεμβρίου 1944. Ο αφηγητής αναφέρεται στην εισδοχή των ταγματασφαλιτών στον αγώνα με την πλευρά των Γερμανών και στην εξόντωση των 246 κατοίκων του Χορτιάτη.

00:24:14:00
Η ΕΛΕΝΗ ΝΑΝΑΚΟΥΔΗ, κάτοικος Χορτιάτη, αναφέρεται στην με συγκλονιστικό τρόπο επιβίωσή της από την τραγωδία του Χορτιάτη Θεσσαλονίκης, καταγγέλλοντας άλλη μια φορά, τη δράση των ταγματασφαλιτών.

00:25:43:00
Φωτογραφικό υλικό από κατεστραμμένες Ελληνικές περιοχές, με τις γυναίκες να θάβουν τους οικείους τους. Ο αφηγητής αναφέρεται στα 664 χωριά και κωμοπόλεις που πυρπολήθηκαν κατά τη διάρκεια της Κατοχής και στους άνω των 50. 000 εκτελεσθέντων.

00:26:08:00
Χάρτης της Ελλάδας, με εστίαση στην περιοχή της Μακεδονίας, που απεικονίζει τους διωγμούς των Εβραίων.

00:26:21:00
Μνημείο για τους εκτελεσθέντες από τους Γερμανούς Εβραίους στην Θεσσαλονίκη.

00:26:31:00
Φωτογραφικό υλικό με συγκεντρωμένους Εβραίους στην πλατεία Ελευθερίας στη Θεσσαλονίκη, που εκτοπίζονται από την πόλη. Ο αφηγητής αναφέρεται στο «ολοκαύτωμα» των Εβραίων της πόλης, που περιείχε τον εκτοπισμό και τον αφανισμό τους, και το χαρακτηρίζει ως ένα τα «μεγαλύτερα εγκλήματα» που διέπραξαν οι Ναζί στην Ελλάδα, πιστοί στην περί Αρίας φυλής διαμορφωμένη αντίληψή τους.

00:26:54:00
Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΡΙΑΡΧΟΥ, στέλεχος ΕΠΟΝ του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, αναφέρεται στο χρονικό της εξόντωσης των Εβραίων της Θεσσαλονίκης, που ανέρχονταν σε 65. 000 και για τα πρώτα περιοριστικά μέτρα που τους επιβλήθηκαν από τους Ναζί, που ήταν ο εκτοπισμός από τις εστίες τους και η συγκέντρωσή τους σε γκέτο.

00:27:26:00
Φωτογραφία με Εβραίους στη Θεσσαλονίκη, που φορούν το διακριτικό κίτρινο άστρο, που τους επιβάλλουν οι Ναζί.

00:27:36:00
Ανακοίνωση των Γερμανικών Στρατιωτικών Αρχών Κατοχής, περί της απαγόρευσης εισόδου στα σύνορα των εβραϊκών συνοικισμών υπ. αριθ. 151 και Χιρς, οδηγίες προς τους Εβραίους της Θεσσαλονίκης στην ισπανική γλώσσα και διαταγή, του Οκτωβρίου 1943, του ανώτατου αρχηγού των Ταγμάτων Ασφαλείας και της Αστυνομίας Ελλάδας που αφορά στους Εβραίους.

00:28:02:00
Δελτίο ταυτότητας του Εβραίου MAURICE SALTIEL.

00:28:08:00
Εβραϊκό αστέρι με τη σφραγίδα της Ισραηλιτικής Κοινότητος Θεσσαλονίκης.

00:28:15:00
Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΡΙΑΡΧΟΥ περιγράφει το χρονικό της μεταφοράς των χιλιάδων Εβραίων της Θεσσαλονίκης προς τα κρεματόρια της Γερμανίας, συνοδευόμενων από Γερμανούς που τους προπηλάκιζαν και τους βασάνιζαν. Αναφέρεται όμως και στη συμπάθεια που έδειχναν οι Έλληνες της Θεσσαλονίκης προς αυτούς, χωρίς να μπορούν να προσφέρουν βοήθεια.

00:28:48:00
Φωτογραφικό υλικό με Εβραίους στη Θεσσαλονίκη, καθώς ο αφηγητής αναφέρεται στη δοκιμασμένη μέθοδο της «εξαπάτησης» που εφαρμοζόταν.

00:29:20:00
Ο ΣΟΛΟΜΩΝ ΧΑΟΥΕΛ, όμηρος στο στρατόπεδο του Άουσβιτς, αναφέρεται στην εξαπάτηση από τους Ναζί που υπέστη και ο ίδιος, στον οποίο είχαν πει ότι θα τους οδηγούσαν σε κάποιο ειδικό στρατόπεδο στο Τελέζιενσταντ της Τσεχοσλοβακίας, όπου δεν θα είχαν τόσο σκληρή μεταχείριση, στη χαρά που ένιωθαν φεύγοντας από το γκέτο και στην τελική κατάπληξή τους όταν πληροφορήθηκαν πως βρίσκονται στο Άουσβιτς.

00:30:27:00
Φωτογραφικό υλικό με Εβραίους της Θεσσαλονίκης. Η αφηγήτρια αναφέρεται στην εξόντωση του 87% των Ελληνοεβραίων-δηλαδή 66. 000 άτομα-και στην επιβίωση μόλις 10. 226, από τους οποίους οι περισσότεροι είχαν κλειστεί σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Ελάχιστοι απέφυγαν την κόλαση των στρατοπέδων γιατί δέχθηκαν την προστασία των αντιστασιακών οργανώσεων.

00:30:55:00
Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΡΙΑΡΧΟΥ αναφέρεται στην προστασία και συμπαράσταση που πρόσφεραν οι αντιστασιακές οργανώσεις στους Εβραίους της Θεσσαλονίκης, φυγαδεύοντάς τους είτε στην ιταλική ζώνη κατοχής, όπου δεν θα διώκονταν, είτε στη Μέση Ανατολή ή στο βουνό. Αναφέρεται όμως και στην πεποίθηση των Εβραίων ότι δεν θα οδηγούνταν σε πλήρη εξόντωση, οπότε ο καθένας ακολουθούσε τον δικό συγγενή.

00:31:46:00
Κινηματογραφικό ντοκουμέντο από το Νταχάου με αποτροπιαστικές εικόνες από την άθλια διαβίωση των Εβραίων. Ο αφηγητής αναφέρεται στην παρουσία και Ελλήνων Εβραίων και άλλων Ελλήνων ομήρων στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, στις άθλιες εκεί συνθήκες διαβίωσης, στους θαλάμους αερίων όπου θανατώνονταν οι ακατάλληλοι για εργασία, στις αφίξεις νέων αποστολών ομήρων μετά την εξόντωση των παλαιότερων. Αρχίζει τη διήγησή του ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΠΑΛΤΑΣ, όμηρος, ο οποίος μιλά για την ανάγκη να ερευνηθούν οι κανονισμοί λειτουργίας των στρατοπέδων αυτών για να καταγραφεί μια αμυδρά εικόνα της φρίκης.

00:33:30:00
Κινηματογραφικό ντοκουμέντο από στρατόπεδο συγκέντρωσης με εξαθλιωμένους κρατούμενους, που μεταφέρονται σε κάρα προς τα κρεματόρια, με νεκρούς, με σωρούς πτωμάτων, με τον ρουχισμό τους. Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΠΑΛΤΑΣ εστιάζει σε έναν εξευτελιστικό έλεγχο καθαριότητας που υφίσταντο οι έγκλειστοι των στρατοπέδων (παρεμβάλλεται σχετική φωτογραφία), ο οποίος μπορούσε να τους στοιχίσει τη ζωή. Επίσης αναφέρεται στην έγερση για μεταφορά στην κεντρική πλατεία για το προσκλητήριο, στα τσαλαπατημένα θύματα, στην αϋπνία που τους προκαλούσε η γνώση της έλευσης του Γερμανού στα κρεβάτια, για να ασελγήσει πάνω στους κρατουμένους.

00:37:59:00
Πλάνα από τον χώρο που είχε στηθεί το πρώτο στρατόπεδο συγκέντρωσης από Ιταλούς τον Αύγουστο του 1941 έξω από τη Λάρισα, όπου στη θέση του σήμερα έχει στηθεί μνημείο. Η αφηγήτρια κάνει τις σχετικές αναφορές.

00:38:11:00
Φωτογραφικό υλικό με κρατούμενους που οδηγούνται σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Η αφηγήτρια αναφέρεται στους πρώτους κρατούμενους του στρατοπέδου συγκέντρωσης της Λάρισας, τους 1. 000 περίπου Κρητικούς πολεμιστές του αλβανικού μετώπου, στους οποίους οι Ναζί δεν επέτρεπαν να επιστρέψουν στα σπίτια τους. Αναφέρεται στη σχετική συγκέντρωση διαμαρτυρίας τους, τον Ιούνιο του 1941, και στον σε αντίποινα εγκλεισμό τους στο εν λόγω στρατόπεδο. Ένα μεγάλο μέρος υπέκυψε στην πείνα και στις στερήσεις.

00:38:40:00
Ο ΑΝΤΩΝΗΣ ΦΛΟΥΝΤΖΗΣ, κρατούμενος και γιατρός του στρατοπέδου της Λάρισας, καταμαρτυρεί τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης στο στρατόπεδο, την πείνα και τις στερήσεις, που τους οδηγούσαν στον θάνατο. Στο τέλος του 1942, αναφέρει, ότι από τους πρώτους εκεί αφιχθέντες βρήκαν τον θάνατο περισσότεροι από 600.

00:39:31:00
Φωτογραφία με τρεις κρατούμενους.

00:39:36:00
Φωτογραφία με κομουνιστές κρατούμενους στο στρατόπεδο συγκέντρωσης της Λάρισας. Η αφηγήτρια αναφέρεται στην άφιξη στο στρατόπεδο της Λάρισας, στις αρχές του 1943, περίπου 300 κρατούμενων κομουνιστών από τις μεταξικές φυλακές της Ακροναυπλίας (εμβόλιμη σχετική φωτογραφία).

00:39:48:00
Καρτ-ποστάλ με την Ακροναυπλία της εποχής.

00:39:57:00
Φωτογραφικό υλικό με κρατούμενους στο στρατόπεδο συγκέντρωσης της Λάρισας. Η αφηγήτρια αναφέρεται στην ενεργοποίηση του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, μετά από την επιμονή των κρατούμενων να αλλάξουν τις συνθήκες διαβίωσης στο στρατόπεδο.

00:40:07:00
Φωτογραφικό υλικό με δεσμοφύλακες στο στρατόπεδο συγκέντρωσης της Λάρισας. Η αφηγήτρια κατακρίνει την αυστηρή επιτήρηση κάτω από την οποία βρίσκονταν οι κομουνιστές κρατούμενοι.

00:40:12:00
Ο ΠΕΤΡΟΣ ΠΑΤΡΕΛΗΣ, κρατούμενος του στρατοπέδου Λάρισας, καταθέτει τη μαρτυρία του από το στρατόπεδο συγκέντρωσης της Λάρισας: μιλά για τη συγκινητική αυτοδιάθεση των συγκρατούμενων του σε υποβολή μαρτυρίων προκειμένου να γίνει αντικατάσταση από τα βασανιστήρια, επτά φυματικών των οποίων η ζωή θα κινδύνευε. Παρεμβάλλεται η φωτογραφία του θαλαμάρχη του στρατοπέδου ΤΑΣΟΥ ΚΟΥΛΑΜΠΑ, που υπέβαλε την πρόταση στον διοικητή να αντικατασταθούν οι φυματικοί.

00:42:51:00
Φωτογραφικό υλικό από μπλόκα σε διάφορα σημεία της Αθήνας, με τη συμμετοχή Ναζί και ταγματασφαλιτών. Ο αφηγητής αναφέρεται αφενός στους κύριους στόχους των μπλόκων, που ήταν οι λαϊκές περιοχές της Αθήνας που είχαν τεθεί υπό τον έλεγχο του ΕΛΑΣ, και αφετέρου στην εκεί παρουσία καταδοτών, που είχαν καλυμμένα τα πρόσωπά τους.

00:43:40:00
Ο ΤΑΣΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ, ηγετικό στέλεχος της Ιερής Ταξιαρχίας, που συνελήφθη στο μπλόκο του Δουργουτίου, κατηγοριοποιεί τους καταδότες σε «τσουβαλάδες» (όσοι ήταν κουκουλωμένοι με ένα σακί μέχρι τη μέση) και μασκοφόρους (όσοι έφεραν μάσκα).

00:44:24:00
Σειρά χαρακτικών με καταδότες-συνεργάτες των Γερμανών, με Γερμανούς και με απαγχονισμένους. Ο ΤΑΣΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ επισημαίνει το μέγεθος της γελοιότητας της εικόνας των καταδοτών, που η μόνη ορατή συμπεριφορά στην αργή τους κίνηση ανάμεσα στους ανθρώπους του μπλόκου, ήταν η ανάταση του χεριού για να καταδείξουν εκείνον που θα οδηγηθεί στο εκτελεστικό απόσπασμα.

00:45:15:00
Σειρά χαρακτικών με θέμα εμπνευσμένο από το μπλόκο της Κοκκινιάς της 17ης Αυγούστου 1944. Η αφηγήτρια αναφέρεται στο γεγονός που έλαβε χώρα με τη συμβολή 2. 000 ταγματασφαλιτών (με επικεφαλής τους ταγματάρχη ΠΛΥΤΖΑΝΟΠΟΥΛΟ και ΣΓΟΥΡΟ) και 500 Γερμανών, που συνίστατο στην υπό την απειλή των όπλων συγκέντρωση στην πλατεία της Οσίας Ξένης, των ανδρών ηλικίας από 15 ως 60 ετών.

00:45:42:00
Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΔΙΑΜΑΝΤΙΔΗΣ, μέλος του ΕΑΜ Κοκκινιάς, μιλά για την ημέρα της 17ης Αυγούστου 1944, την ημέρα του μπλόκου της Κοκκινιάς, οπότε και συνελήφθη. Μείνανε, λέει, γονατιστοί και το βράδυ τους μετέφεραν στο Χαϊδάρι. Γύρω τους κυκλοφορούσαν οι προδότες ΜΠΑΤΡΑΝΗΣ και ΚΟΥΡΕΑΣ. Ο ΔΙΑΜΑΝΤΙΔΗΣ εκφράζει τον αποτροπιασμό του και για τους Έλληνες αξιωματικούς που ήταν όργανα των Γερμανών. Παρεμβάλλονται τα χαρακτικά.

00:46:49:00
Χαρακτικά με θέμα εμπνευσμένο από το μπλόκο της Κοκκινιάς. Η αφηγήτρια αναφέρεται στους περισσότερους από 150 εκτελεσμένους Κοκκινιώτες της ημέρας του μπλόκου στους δρόμους της συνοικίας.

00:47:12:00
Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΔΙΑΜΑΝΤΙΔΗΣ αναφέρεται στην εκτέλεση των Κοκκινιωτών και στον Εθνικό Ύμνο που ακουγόταν από τη Μάνδρα.

00:47:37:00
Χαρακτικά με θέμα εμπνευσμένο από το μπλόκο της Κοκκινιάς. Η αφηγήτρια αναφέρεται στη μεταφορά περίπου 3. 000 Κοκκινιωτών στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Χαϊδαρίου, από τους οποίους οι 1. 200 στάλθηκαν σε στρατόπεδα της Γερμανίας, με τους 335 από αυτούς να πεθάνουν εκεί.

00:47:50:00
Φωτογραφικό υλικό και πλάνα από το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Χαϊδαρίου. Ο αφηγητής αναφέρεται στο μεγαλύτερο και «τρομερότερο» στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Ελλάδα, που εγκαινιάστηκε στα τέλη Αυγούστου του 1943, με τη μεταφορά από το στρατόπεδο της Λάρισας 590 ομήρων, 240 από τους οποίους προήλθαν από τις φυλακές της Ακροναυπλίας.

00:48:53:00
Φωτογραφία του κτηρίου της οδού Μέρλιν, όπου ήταν το άντρο των SS. Εκεί κρατούνταν και υποβάλλονταν σε βασανιστήρια οι συλληφθέντες και λειτουργούσε ως προθάλαμος του στρατοπέδου Χαϊδαρίου. .

00:49:06:00
Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΑΣΙΛΑΤΟΣ, γραμματέας της ΕΠΟΝ Παγκρατίου, κρατούμενος στο στρατόπεδο Χαϊδαρίου, καταθέτει τη μαρτυρία του από τα αποτροπιαστικά επαναλαμβανόμενα βασανιστήρια που υπέστη στο κτήριο της οδού Μέρλιν, επειδή δεν κατάφεραν οι Γερμανοί να του αποσπάσουν καμία ομολογία. Τα σκίτσα με τα βασανιστήρια που παρεμβάλλονται, εικονίζουν μεταξύ άλλων κάποια από αυτά που υπέστη ο ομιλών, και υπογραμμίζουν τη φρίκη της περιγραφής του ΒΑΣΙΛΑΤΟΥ. Παρεμβάλλονται και γελοιογραφίες χωρίς λόγια με Γερμανούς βασανιστές και η φωτογραφία του κτηρίου της οδού Μέρλιν.

00:52:44:00
Φωτογραφικό υλικό με βασανισμένους από τους Γερμανούς.

00:53:12:00
Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΕΛΑΒΙΛΑΣ, ομαδάρχης του ΕΛΑΣ Φοιτητών Αθήνας, κρατούμενος στο στρατόπεδο Χαϊδαρίου, αναφέρεται στον μακρύ κατάλογο των βασανιστηρίων στο κτήριο της οδού Μέρλιν από τους Γερμανούς: το σφίξιμο της κεφαλής, σε βαθμό που ο βασανιζόμενος πέθαινε από εσωτερική αιμορραγία, το κάψιμο του σώματος με τσιγάρο, το κάθισμα σε πυρακτωμένο σίδερο ή σε ηλεκτροφόρα καλώδια, το ηλεκτροσόκ. Κάνει λόγο για 300 αγωνιστές που πέθαναν από τα βασανιστήρια αυτά, μέσα στο κολαστήριο της Μέρλιν.

00:53:59:00
Ο ΑΝΤΩΝΗΣ ΦΛΟΥΝΤΖΗΣ αναφέρεται στον σκοπό των βασανιστών, που ήταν να κάμψει την αντίσταση των Ελληνικού λαού και να τους καταστήσει πειθήνια όργανά του.

00:54:27:00
Φωτογραφικό υλικό με απαγχονισμένους, εκτεθειμένους σε δημόσια θέα.

00:54:36:00
Φιλμ αρχείου με απαγχονισμένους, εκτεθειμένους σε δημόσια θέα. Η αφηγήτρια αναφέρεται στους ομαδικά απαγχονισμένους πατριώτες της οδού Παπαδιαμαντοπούλου. Η εκτέλεση αγωνιστών που κρατούντο ως όμηροι σε στρατόπεδα, ήταν η γερμανική απάντηση σε κάθε ελληνική αντιστασιακή ενέργεια.

00:55:04:00
Ανακοίνωση, ημερομηνίας 11 Δεκεμβρίου 1943, από την εφημερίδα «Καθημερινή», στην οποία αναφέρεται ότι «επληγώθη» ένας Γερμανός και σε αντίποινα εκτελέσθηκαν δέκα. Ο αφηγητής κάνει τις σχετικές αναφορές.

00:55:10:00
Ανακοίνωση, ημερομηνίας δημοσίευσης 27 Οκτωβρίου 1943, από την εφημερίδα «Καθημερινή», στην οποία αναφέρεται ο αριθμός των Ελλήνων που θα εκτελούνται έναντι δολοφονίας ή τραυματισμού ενός Γερμανού (50 και 10, αντίστοιχα). Ο αφηγητής διαβάζει χωρίο της ανακοίνωσης.

00:55:19:00
Ανακοίνωση του ανώτερου αρχηγού των Ταγμάτων Ασφαλείας και Αστυνομίας Ελλάδος ΣΙΜΑΝΑ, ημερομηνίας 28 Νοεμβρίου 1943, από την εφημερίδα «Καθημερινή», στην οποία αναφέρονται εκτελέσεις των Γερμανών σε αντίποινα. Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΕΛΑΒΙΛΑΣ αναφέρεται στις εκτελέσεις από τους Γερμανούς που άρχισαν από τον Δεκέμβριο του 1943.

00:55:32:00
Ανακοίνωση, ημερομηνίας 8 Απριλίου 1944, από την εφημερίδα «Αθηναϊκά Νέα», η οποία αναφέρεται στην εκτέλεση 50 κομουνιστών. Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΕΛΑΒΙΛΑΣ κάνει σχετικές αναφορές.

00:55:38:00
Ανακοίνωση, ημερομηνίας 18 Απριλίου 1944, από την εφημερίδα «Αθηναϊκά Νέα» (ημερομηνία δημοσίευσης 19 Απριλίου 1944), η οποία αναφέρεται στην εκτέλεση 35 κομουνιστών αντί επτά τσολιάδων. Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΕΛΑΒΙΛΑΣ σχολιάζει σχετικώς.

00:55:43:00
Ανακοίνωση, ημερομηνίας 30 Απριλίου 1944, από την εφημερίδα «Αθηναϊκά Νέα» (ημερομηνία δημοσίευσης 2 Μαΐου 1944), η οποία αναφέρεται στην εκτέλεση 110 κομουνιστών και ριζική καταστροφή του χωριού Κυριάκι σε αντίποινα της δολοφονίας δύο Γερμανών αξιωματικών, που έλαβε χώρα στις 25 Απριλίου 1944. Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΕΛΑΒΙΛΑΣ κάνει σχετικές αναφορές.

00:55:47:00
Ανακοίνωση, ημερομηνίας 2 Μαΐου 1944, από την εφημερίδα «Αθηναϊκά Νέα» (ημερομηνία δημοσίευσης 3 Μαΐου 1944), η οποία αναφέρεται στην εκτέλεση 30 κομουνιστών σε αντίποινα των δολοφονιών τεσσάρων ευζώνων και δύο Ελλήνων λεγεωναρίων, που έλαβαν χώρα στις 24 και28 Απριλίου 1944. Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΕΛΑΒΙΛΑΣ κάνει σχετικές αναφορές.

00:55:51:00
Ανακοίνωση, ημερομηνίας 3 Μαΐου 1944, από την εφημερίδα «Αθηναϊκά Νέα», η οποία αναφέρεται στην εκτέλεση 50 κομουνιστών σε αντίποινα της δολοφονίας πέντε Γερμανών αξιωματικών, που έλαβε χώρα στις 12 και 13 Απριλίου 1944, και στον απαγχονισμό 10 σε αντίποινα απόπειρας κατά της αμαξοστοιχίας Αθηνών-Κορίνθου, που μετέφερε Γερμανούς στρατιώτες, η οποία έλαβε χώρα στις 24 Απριλίου του ίδιου χρόνου. Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΕΛΑΒΙΛΑΣ κάνει σχετικές αναφορές σχετικά με μία εκτέλεση ανά ημέρα.

00:55:53:00
Ανακοίνωση, ημερομηνίας 10 Μαΐου 1944, από την εφημερίδα «Αθηναϊκά Νέα» (ημερομηνία δημοσίευσης 11 Μαΐου 1944), η οποία αναφέρεται στην εκτέλεση 100 κομουνιστών σε αντίποινα της δολοφονίας και λήστευσης Γερμανών αξιωματικών που έλαβε χώρα στις 25 Απριλίου 1944.

00:55:56:00
Φωτογραφία με εκτελεσθέντα από τους Ναζί.

00:56:04:00
Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΕΛΑΒΙΛΑΣ λέει ότι όσο τελείωνε η κατοχή και έσφιγγε ο κλοιός γύρω από τους Γερμανούς, τόσο πύκνωσαν οι εκτελέσεις. Μετά τον Ιούλιο του 44, είχαμε κάθε ημέρα μία εκτέλεση. Παρεμβάλλεται φωτογραφικό υλικό με εκτελέσεις πατριωτών. Ο ΜΠΕΛΑΒΙΛΑΣ αναφέρεται στους τόπους των εκτελέσεων (Νταμάρια, Δαφνί, Καισαριανή, Μάνδρα Ελευσίνας κ. α.), και στους τάφους στο Τρίτο Νεκροταφείο όπου έθαβαν τους εκτελεσμένους ή στο ότι τους πέταγαν στους δρόμους.

00:57:01:00
Χαρακτικά με θεματολογία τις εκτελέσεις πατριωτών.

00:57:15:00
Πλάνα από το σκοπευτήριο της Καισαριανής. Ο αφηγητής αναφέρει ότι στον τόπο αυτό από 1-20 Μαΐου 1944 εκτελέστηκαν 600 πατριώτες, μη συμπεριλαμβανομένων όσων είχαν σκοτωθεί στα μπλόκα.

00:57:39:00
Φωτογραφικό υλικό από το σκοπευτήριο της Καισαριανής.

00:57:51:00
Ο ΑΝΤΩΝΗΣ ΦΛΟΥΝΤΖΗΣ κάνει λόγο για τον πιο «αιματοβαμμένο» μήνα του 1944, τον Μάϊο και για την Πρωτομαγιά του 1944, που σημάδεψε η εκτέλεση των 200 κομουνιστών στο σκοπευτήριο της Καισαριανής.

00:58:00:00
Φωτογραφία των κομουνιστών που εκτελέστηκαν την Πρωτομαγιά του 1944 από το στρατόπεδο του Χαϊδαρίου. Η αφηγήτρια αναφέρεται στην εκτέλεση ως αντίποινα για την δολοφονία ενός Γερμανού στρατιώτη από αντάρτες του ΕΛΑΣ στους Μολάους Σπάρτης.

00:58:22:00
Ο ΑΝΤΩΝΗΣ ΦΛΟΥΝΤΖΗΣ δείχνει τα «θυμητάρια» δύο εκτελεσμένων κομουνιστών της Πρωτομαγιάς του 1944, του ΝΑΠΟΛΕΟΝΤΑ ΣΟΚΑΤΖΙΔΗ και του ΑΝΤΩΝΗ ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ.

00:59:23:00
Φωτογραφίες των εκτελεσμένων κομουνιστών της Πρωτομαγιάς του 1944. Η αφηγήτρια μας πληροφορεί ότι ο Γερμανός διοικητής του στρατοπέδου, ζήτησε από τους ΝΑΠΟΛΕΟΝΤΑ ΣΟΚΑΤΖΙΔΗ και ΑΝΤΩΝΗ ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟ να εξαιρεθούν και να αντικατασταθούν από άλλους, πρόταση που αρνήθηκαν.

00:59:23:00
Πλάνα από το σκοπευτήριο της Καισαριανής. Η αφηγήτρια περιγράφει το χρονικό της εκτέλεσης των 200 κομουνιστών στο σκοπευτήριο, την Πρωτομαγιά του 1944.

00:59:53:00
Ο ΑΝΤΩΝΗΣ ΦΛΟΥΝΤΖΗΣ αναφέρεται στην αντίδραση του κόσμου που έρανε με άνθη τα αίματα των εκτελεσμένων της Πρωτομαγιάς του 1944 και στους ατομικούς τάφους που ανοίχτηκαν στο τρίτο νεκροταφείο για να ταφούν.

01:00:31:00
Σημειώματα αγωνιστών πριν εκτελεστούν, του ΝΙΚΟΥ ΜΑΡΙΑΚΑΚΗ ΚΩΣΤΑ ΤΣΙΡΚΑ κ. ά. Οι αφηγητές διαβάζουν αποσπάσματα από αυτά. Ιδιαίτερη μνεία γίνεται στο τελευταίο σημείωμα του ΜΑΝΩΛΗ ΛΙΤΙΝΑ, στελέχους του αγωνιστικού ΕΔΕΣ Αθήνας που εκτελέστηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 1944.

01:01:31:00
Φιλμ αρχείου με ταφή εκτελεσμένων. Η αφηγήτρια αναφέρεται στην εκτέλεση του ΜΑΝΩΛΗ ΛΙΤΙΝΑ, της ΛΕΛΑΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ, της 17χρονης ΕΠΟνίτισας ΗΡΩΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ και άλλων 77 αγωνιστών στο Δαφνί, στις 8 Σεπτεμβρίου του 1944, ένα μήνα πριν από την αποχώρηση του κατακτητή, χωρίς καν πρόσχημα τα αντίποινα. Αναφέρεται επίσης στο φρόνημα του ελληνικού λαού που δεν κάμφθηκε από την τρομοκρατία των κατακτητών.

01:02:37:00
Ο ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΖΟΛΕΑΣ, ηγετικό στέλεχος της Ιερής Ταξιαρχίας, κρατούμενος στο στρατόπεδο Λάρισας, αναφέρεται στο υψηλό φρόνημα του ελληνικού λαού, στις δραστηριότητές τους ως κρατούμενοι και στα όνειρα τους για τον «νέο κόσμο» που διαψεύστηκαν μετά την καταστροφή του Άξονα.

01:03:53:00
Τίτλοι τέλους.