Κωδικός Τεκμηρίου
0000007320
Τύπος ψηφιακού αρχείου
Βίντεο
Τίτλος
ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ
Α.ΤΑΣΣΟΣ
Μέρος:1
Χρονολογία Παραγωγής
1985
Ημερομηνία Πρώτης Προβολής
Σκοπός
ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ
Είδος
ΜΟΝΟΘΕΜΑΤΙΚΟ / ΟΧΙ-ΜΥΘΟΠΛΑΣΙΑ
Χαρακτηρισμός
ΣΕΙΡΑ
Κατηγορία
ΠΟΡΤΡΕΤΑ-ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ
Περίληψη
Σειρά αυτοβιογραφικών ντοκιμαντέρ από το 1982, των ΓΙΩΡΓΟΥ και ΗΡΩΣ ΣΓΟΥΡΑΚΗ, όπου σκιαγραφούνται προσωπικότητες από τον πνευματικό, καλλιτεχνικό, πολιτικό και κοινωνικό χώρο. Στη συγκεκριμένη εκπομπή αποτελούμενη από δύο (2) μέρη αυτοβιογραφείται ο χαράκτης και ζωγράφος ΤΑΣΣΟΣ ΑΛΕΒΙΖΟΣ (Α.ΤΑΣΣΟΣ).
Περιγραφή Περιεχομένου
Η συγκεκριμένη εκπομπή της σειράς “ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ” είναι αφιερωμένη στον διακεκριμένο χαράκτη και ζωγράφο ΤΑΣΣΟ ΑΛΕΒΙΖΟ (Α. ΤΑΣΣΟ). Στο Α μέρος, η αφήγηση του καλλιτέχνη ξεκινά με τις περιγραφές εικόνων από τον τόπο καταγωγής του, τη Μεσσηνία, και τις αναμνήσεις του από την προσφυγική γειτονιά του Νέου Κόσμου της Αθήνας όπου εγκαταστάθηκε σε παιδική ακόμη ηλικία, και που τον συνόδευσαν στην καλλιτεχνική του παραγωγή. Στη συνέχεια, μιλάει για τα σχολικά και φοιτητικά του χρόνια και τους δασκάλους του, μεταφέροντας το κλίμα της εποχής των σπουδών του στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (1933-1939). Καθώς ανήκε στον κύκλο των πρώτων σπουδαστών του εργαστηρίου χαρακτικής του ΓΙΑΝΝΗ ΚΕΦΑΛΛΗΝΟΥ κάνει μνεία στους συμμαθητές του με τους οποίους συνδέθηκε φιλικά, και που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην μετέπειτα πορεία της νεοελληνικής τέχνης, όπως ο ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΠΡΑΛΟΣ, ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΡΑΛΗΣ, ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΣΑΡΟΥΧΗΣ και ο ΝΙΚΟΣ ΕΓΓΟΝΟΠΟΥΛΟΣ. Αναφέρεται, επίσης, στην πρώτη του ατομική έκθεση στο υπόγειο του βιβλιοπωλείου του Ελευθερουδάκη το 1936, και στη θεματολογία της: λαϊκές μορφές και έργα κοινωνικής διαμαρτυρίας. Επίσης, στο Α Κρατικό Βραβείο που του απονεμήθηκε στην Πανελλήνια Έκθεση στο Ζάππειο. Μεταφέρει τις εμπειρίες του από το καθεστώς της δικτατορίας του Μεταξά ενώ περιγράφει την ατμόσφαιρα της προπολεμικής περιόδου και τις καλλιτεχνικές ανησυχίες με βάση τα κοινωνικά θέματα και τα διεθνή γεγονότα. Με την κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέμου φιλοτεχνεί προπαγανδιστικές αφίσες. Τέλος, στέλεχος ο ίδιος της ΕΠΟΝ και του ΕΑΜ, την περίοδο της γερμανικής Κατοχής, αναφέρεται στα 40 του σχέδια, θεματικές εικόνες αφιερωμένες στην Εθνική Αντίσταση που περιγράφουν τον αγώνα των ανθρώπων της εποχής για ελευθερία.
Η κάμερα καταγράφει εικόνες από το εικαστικό έργο του χαράκτη, δείγμα του οποίου παρακολουθούμε κατά τη διάρκεια της εκπομπής.
Ανάλυση Περιεχομένου
00:00:05:00
Στην οθόνη εμφανίζεται ο χαράκτης και ζωγράφος ΤΑΣΣΟΣ, την ώρα που υπογράφει ένα έργο του. Στη συνέχεια, εμφανίζεται ο τίτλος της εκπομπής και του επεισοδίου «ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ». «ΤΑΣΣΟΣ». Μιλάει για τις σπουδές του στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών και για το πώς προέκυψε το καλλιτεχνικό όνομα ΤΑΣΣΟΣ, ενώ το πραγματικό του όνομα είναι ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΑΛΕΒΙΖΟΣ. Ξεκίνησε να υπογράφει με το συγκεκριμένο όνομα σε κάποια έργα του και έτσι έγινε ευρέως γνωστός. Στην οθόνη προβάλλονται φωτογραφίες από την νεαρή του ηλικία και ξυλογραφίες του.
00:02:58:00
Πλάνο του καλλιτέχνη να βγαίνει στο μπαλκόνι του ατελιέ του. Μιλάει για τα παιδικά και νεανικά του χρόνια. Κατάγεται από τη ΜΕΣΣΗΝΙΑ (παρουσιάζεται έργο του που απεικονίζει τον τόπο καταγωγής του) και σε μικρή ηλικία ήρθε με την οικογένειά του στην ΑΘΗΝΑ και έμειναν στην περιοχή του σημερινού ΝΕΟΥ ΚΟΣΜΟΥ. Στην οθόνη πλάνα της περιοχής, ενώ ο χαράκτης θυμάται ότι η πρώτη εικόνα που αντίκρισε ήταν η ΑΚΡΟΠΟΛΗ, η οποία τον εντυπωσίασε και έμεινε βαθιά χαραγμένη στη μνήμη του. Στη συνέχεια, αναφέρεται στον ερχομό των προσφύγων στη χώρα και κάνει μια σύντομη περιγραφή της δύσκολης κατάστασης που βίωσαν.
00:05:47:00
Το πλάνο μεταφέρεται σε ηλικιωμένους πρόσφυγες και σε γειτονιέςπου εγκαταστάθηκαν. Ο καλλιτέχνης περιγράφει το πώς δημιουργήθηκαν οι προσφυγικοί συνοικισμοί, μιλάει για τις δύσκολες πρώτες μέρες της διαμονής τους και εκφράζει το στενό δέσιμο που ανέπτυξε μαζί τους. Κατά τη γνώμη του, αυτοί οι ταλαιπωρημένοι άνθρωποι δέχθηκαν μια δυσμενή αντιμετώπιση από τους κατοίκους της ΑΘΗΝΑΣ. Παράλληλα, οι φιγούρες των προσφύγων τον ενέπνευσαν και τους αφιέρωσε μερικά έργα του, που τα ονόμασε «ΑΡΧΟΝΤΙΣΣΕΣ ΤΗΣ ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗΣ, ΤΗΣ ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΟΚΚΙΝΙΑΣ». Προβάλλονται και στην οθόνη.
00:09:09:00
Ο καλλιτέχνης μιλάει για τα σχολικά και φοιτητικά του χρόνια, ενώ βλέπουμε και φωτογραφίες του. Ήταν κακός μαθητής και του άρεσε μόνο το μάθημα της ιχνογραφίας. Ιδιαίτερη αναφορά κάνει στον καθηγητή του ΓΙΑΝΝΗ ΣΙΔΕΡΗ, ο οποίος ανακάλυψε από νωρίς το ταλέντο του στο σχέδιο. Ο ίδιος ο καλλιτέχνης λέει για τον ευατό του ότι ήταν ζωγράφος στη συνείδηση, στις προθέσεις και στις προοπτικές του. Όταν πέρασε στην Α. Σ. Κ. Τ. , η χαρά και η ικανοποίησή του ήταν μεγάλες. Όμως, ο πατέρας του ήταν αντίθετος με αυτή την επιλογή του. Οι αντιδράσεις αυτές δεν τον πτόησαν, αλλά συνέχισε ανεπηρέαστος τις σπουδές του.
00:12:37:00
Το πλάνο στο εσωτερικό του ατελιέ του καλλιτέχνη και σε έργα του. Μιλάει για τα μαθήματα της Α. Σ. Κ. Τ. , τα οποία διακρίνονταν έντονα από το πνεύμα του ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΥ εμπρεσιονισμού. Ο ίδιος συμμετείχε σε μια ομάδα σπουδαστών που είχε έντονους προβληματισμούς και ανεπτυγμένη την τάση για αμφισβήτηση. Κατά την άποψή του, σημαντική ήταν η μέρα που ο ζωγράφος ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΡΘΕΝΗΣ άνοιξε το εργαστήριο της χαρακτικής της σχολής. Στην οθόνη φωτογραφία του. Ο ίδιος παρακολούθησε μαθήματα και στο εργαστήριο του διακεκριμένου χαράκτη ΓΙΑΝΝΗ ΚΕΦΑΛΛΗΝΟΥ. Και τα δύο εργαστήρια αποτέλεσαν όαση δημοκρατική και δημιουργική στους δύσκολους καιρούς. Παράλληλα, έδωσαν στους μαθητές να καταλάβουν τι σημαίνει έρευνα στην τέχνη. Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΕΦΑΛΛΗΝΟΣ (βλέπουμε φωτογραφία του) είχε αναπτύξει φιλία με γνωστούς συγγραφείς όπως ο ΑΝΑΤΟΛ ΦΡΑΝΣ και δημιούργησε τη νεοελληνική χαρακτική με τους λίγους μαθητές του. Αυτοί ήταν: ο ίδιος, ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΡΑΛΗΣ, η ΒΑΣΩ ΚΑΤΡΑΚΗ, η ΛΟΥΚΙΑ ΜΑΓΓΙΩΡΟΥ, ο ΚΥΠΡΙΟΣ ΤΗΛΕΜΑΧΟΣ ΚΑΝΘΟΣ και ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΗΜΟΥ. Στην οθόνη φωτογραφίες τους.
00:16:48:00
Ο καλλιτέχνης περιγράφει πώς τρεις φίλοι του (ο ΖΑΧΑΡΙΑΣ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ, ο ΚΩΣΤΑΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΔΑΚΗΣ και ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΡΑΒΑΝΤΙΝΟΣ) οργάνωσαν την πρώτη ατομική του έκθεση με έργα χαρακτικής και με σχέδια. Κοντινό πλάνο στο διαφημιστικό φυλλάδιο της έκθεσης και σε δημιουργίες του. Η θεματολογία της έκθεσής του είχε ως επίκεντρο τον άνθρωπο: τον εργάτη, τον άνεργο, τα λαϊκά συσσίτια, τη νοικοκυρά και τις δυσκολίες της ζωής τους. Η θεματική του ήταν σκληρή και προσπαθούσε να την παρουσιάσει με κάποια ποιότητα. Ο Τύπος υποδέχτηκε τη συγκεκριμένη έκθεση με μεγάλο ενθουσιασμό, γεγονός που τον ευχαρίστησε. Κοντινό πλάνο σε αποκόμματα περιοδικών και εφημερίδων που αναφέρονταν στο πρόσωπο και στο έργο του. Αυτή την επιτυχία τη χαρακτηρίζει «αντιπερισπασμό» προς την οικογένειά του, η οποία ήταν αρνητική απέναντι στην πορεία του στον καλλιτεχνικό χώρο.
00:19:20:00
Ο καλλιτέχνης αναφέρεται σε μια δυσάρεστη περιπέτεια που βίωσε την παραμονή της Πρωτομαγιάς. Η Ασφάλεια τον συνέλαβε προληπτικά, για να μην ξεσπάσουν επεισόδια και ταραχές. Περιγράφει το κρατητήριό του και την αντίδραση της οικογένειάς του. Όταν αφέθηκε ελεύθερος, προσχώρησε στην κομουνιστική νεολαία, γιατί ο συγκεκριμένος χώρος τον εξέφραζε απόλυτα.
00:20:56:00
Ο χαράκτης αναφέρεται σε σπουδαίους ανθρώπους του καλλιτεχνικού χώρου, με τους οποίους συνδέθηκε φιλικά και συναντήθηκε στη σχολή, ενώ βλέπουμε φωτογραφίες, σκίτσα και πορτρέτα τους. Πρόκειται για τους: ΧΡΗΣΤΟ ΚΑΠΡΑΛΟ, ΝΙΚΟ ΝΙΚΟΛΑΟΥ, ΓΙΑΝΝΗ ΜΟΡΑΛΗ, ΓΙΑΝΝΗ ΤΣΑΡΟΥΧΗ, ΔΙΑΜΑΝΤΗ ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟ, ΝΙΚΟ ΕΓΓΟΝΟΠΟΥΛΟ, ΓΙΑΝΝΗ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟ, ΜΕΜΟ ΜΑΚΡΗ και ΦΩΤΗ ΖΑΧΑΡΙΟΥ. Αυτοί οι καλλιτέχνες έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση και στην πορεία της νεοελληνικής τέχνης (ζωγραφική, γλυπτική, χαρακτική). Στην οθόνη προβάλλονται καλλιτεχνικές δημιουργίες τους.
00:22:57:00
Το πλάνο στο ατελιέ του καλλιτέχνη. Μιλάει για τη δικτατορία του ΙΩΑΝΝΗ ΜΕΤΑΞΑ ενώ βλέπουμε και φωτογραφία του. Την περίοδο αυτή συνελήφθη και μαζί με τη γυναίκα του πέρασαν δύσκολες στιγμές. Στη συνέχεια, περιγράφει την κατάσταση που επικρατεί στην ΕΥΡΩΠΗ με την άνοδο του ΑΔΟΛΦΟΥ ΧΙΤΛΕΡ, από τη μια και την έξαρση του αντιφασιστικού και αντιπολεμικού πνεύματος, από την άλλη. Όλα τα παραπάνω γεγονότα δημιούργησαν μια έντονη ανασφάλεια, τόσο στο κοινωνικό επίπεδο όσο και στο επίπεδο της τέχνης. Στη συνέχεια, μιλάει για το Α κρατικό βραβείο της χαρακτικής που κέρδισε στην έκθεση στο ΖΑΠΠΕΙΟ, ενώ βλέπουμε και πλάνο του. Στην ίδια έκθεση βραβεύτηκαν, επίσης, ο ζωγράφος ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΡΑΛΗΣ, ο χαράκτης ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΕΛΙΣΣΑΡΙΔΗΣ και ο γλύπτης ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΠΑΣ, ενώ προβάλλονται και φωτογραφίες τους.
00:25:50:00
Ο καλλιτέχνης μιλάει για την τραγωδία των πολέμων. Κατά τη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού πολέμου (στην οθόνη φωτογραφίες στρατιωτών), τοποθέτησαν το εργαστήριο χαρακτικής (σπουδαστές και καθηγητές) σε μια οργάνωση που ονομαζόταν ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΡΑΤΕΥΣΗ. Τους ανέθεσαν τη δημιουργία αφισών, οι οποίες θα τόνωναν το φρόνημα του Ελληνικού λαού. Μια μέρα τους επισκέφτηκε ο ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΕΤΑΞΑΣ (βλέπουμε φωτογραφία του), για να διαλέξει μερικές εμψυχωτικές αφίσες και η υποδοχή που του επιφύλαξαν ήταν ψυχρή. Εκείνος ενέκρινε κάποια έργα, μεταξύ των οποίων και ένα του ΤΑΣΣΟΥ που αφορούσε τον Πανελλήνιο Έρανο Κοινωνικής Πρόνοιας. Το περιγράφει με λεπτομέρεια, ενώ προβάλλεται και στην οθόνη. Παράλληλα, αφηγείται και ένα περιστατικό που σχετίζεται με το θάνατο του ΙΩΑΝΝΗ ΜΕΤΑΞΑ και το γεγονός ότι στον τάφο του βρέθηκε η αφίσα του καλλιτέχνη, η οποία παρουσίαζε έναν τσολιά να ρωτάει το νεκρό πολιτικό για αυτά που είχε προσφέρει στην πατρίδα. Ο ίδιος δεν είχε αφήσει τίποτα από την περιουσία του στο μαχόμενο έθνος και αυτό είχε σχολιαστεί αρνητικά. Συνεπώς, κατά τον καλλιτέχνη, η αφίσα έπαιξε το σωστό ρόλο ως το τέλος. Παράλληλα, προβάλλονται αποσπάσματα από την κηδεία του δικτάτορα.
00:29:00:00
Στην οθόνη προβάλλονται έργα του καλλιτέχνη, που σχετίζονται με την Κατοχή. Έζησε μια πολύ δύσκολη περίοδο, κατά την οποία η ζωή του τέθηκε σε κίνδυνο, αλλά δεν έχανε την αισιοδοξία του. Τον βλέπουμε να σχεδιάζει έργα του, που είναι αφιερωμένα στην Εθνική Αντίσταση. Για τον ίδιο, οι μέρες εκείνης της περιόδου ήταν ανεπανάληπτες. Δεν υπήρχε τίποτα χειρότερο από τη θέα της Γερμανικής σημαίας που κυμάτιζε στην ΑΚΡΟΠΟΛΗ. Πλάνα σε καλλιτεχνικές του δημιουργίες, οι οποίες προβάλλουν το δύσκολο αγώνα των ΕΛΛΗΝΩΝ για την ελευθερία. Ο καλλιτέχνης θα δημιουργήσει νέα σχέδια που θα αφορούν τη συγκεκριμένη περίοδο. Εκφράζει την επιθυμία του να αποδώσει σε αυτά τη συγκίνηση της εποχής, να αξιοποιήσει την μέχρι τώρα εμπειρία του, ώστε τα έργα του να παραμείνουν διαχρονικά.
00:34:21:00
Στην οθόνη εμφανίζεται: ΤΕΛΟΣ Α ΜΕΡΟΥΣ. Τίτλοι τέλους.
Θεματική Κατηγορία
ΤΕΧΝΕΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ
ΙΣΤΟΡΙΑ
Θεματικοί Όροι
ΤΑΣΣΟΣ ΑΛΕΒΙΖΟΣ (Α. ΤΑΣΣΟΣ), βιογραφία, καλές τέχνες, ζωγραφική, χαρακτική, ξυλογραφία, καθεστώς της 4ης Αυγούστου, Κατοχή, Εθνική Αντίσταση
Αναφορές
ΤΑΣΣΟΣ ΑΛΕΒΙΖΟΣ (Α. ΤΑΣΣΟΣ), χαράκτης
ΑΝΩΤΑΤΗ ΣΧΟΛΗ ΚΑΛΩΝ ΤΕΧΝΩΝ, φορέας εκπαίδευσης
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΡΘΕΝΗΣ, καθηγητής της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών
ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΕΦΑΛΛΗΝΟΣ, καθηγητής της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών
ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΕΦΑΛΛΗΝΟΣ, χαράκτης
ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΕΤΑΞΑΣ, πρωθυπουργός (1936-1941)
«Η ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ-ΜΝΗΜΕΣ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ», λεύκωμα
Γεωγραφικός Προσδιορισμός
ΕΥΡΩΠΗ, ΕΛΛΑΔΑ, ΑΤΤΙΚΗ, ΑΘΗΝΑ, ΝΕΟΣ ΚΟΣΜΟΣ
Γλώσσα Περιεχομένου
ΕΛΛΗΝΙΚΗ
Δημιουργός
Παραγωγή: ΕΡΤ ΑΕ
Συντελεστές
Σκηνοθεσία:
Σ. ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΣ
Παραγωγός:
ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΓΟΥΡΑΚΗΣ
Φωτογραφία:
ΝΙΚΟΣ ΓΑΡΔΕΛΗΣ
Μοντάζ:
ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΡΙΑΡΑΚΗΣ
Ηχοληψία:
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
Μίξη Ήχου:
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΙΡΗΣ
Ηλεκτρολόγος:
ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΓΓΕΛΟΥ
Βοηθοί:
Οπερατέρ:
ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΒΛΟΝΤΑΚΗΣ
Μοντέρ:
ΝΙΚΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΑΛΑΣ
Γραμματεία Παραγωγής:
ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ
Εργαστήρια
Εικόνας: ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΤΑΜΟΥ
Αρνητικού: Α. ΠΑΓΑΝΟΥ
Ήχου: ERA A.E.-ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ
Φωτοστοιχειοθεσία: ΟΣΤΡΑΚΟ
Εταλονάζ Εικόνας:
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΑΡΧΟΝΤΑΣ
Συντονιστής Παραγωγής:
ΚΩΣΤΑΣ ΣΤΥΛΙΑΤΗΣ
Διεύθυνση Παραγωγής:
ΗΡΩ ΣΓΟΥΡΑΚΗ
Σχετικά Θέματα
Δικαιώματα
ΕΡΤ ΑΕ
Διάρκεια
00:34:51:09
Φυσικά – Τεχνικά Χαρακτηριστικά
Πρωτότυπο Μέσο: ΦΙΛΜ
Εικόνα: ΕΓΧΡΩΜΗ
Χρηματοδότηση Ψηφιοποίησης/Τεκμηρίωσης
ΚΟΙΝΩΝΙΑ της ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ, Πρόσκληση 65
Τελευταία Ενημέρωση
10/11/2009