ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΑΝΟΙΞΗ ΤΗΣ ΛΕΣΒΟΥ, Η

00:00:05:00
Τίτλοι αρχής. Ακούγεται ο παραδοσιακός σκοπός ΤΑ ΞΥΛΑ ή ΚΙΟΥΡΤΙΚΟ.

00:01:02:00
Εναλλασσόμενα πλάνα από λιβάδια με λουλούδια ενώ ακούμε από τον αφηγητή μια μικρή εισαγωγή για το θέμα του κινήματος της ΛΕΣΒΙΑΚΗΣ ΑΝΟΙΞΗΣ.

00:01:42:00
Συνεχίζεται η εισαγωγή, παρακολουθώντας πλάνα από το εσωτερικό της βιβλιοθήκης του ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΑΡΡΕΝΩΝ στην πόλη της ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ.

00:02:09:00
Δίνεται ένας ορισμός από τον αφηγητή για το πολιτιστικό κίνημα της ΛΕΣΒΙΑΚΗΣ ΑΝΟΙΞΗΣ. Πλάνα από εσωτερικό βιβλιοθήκης.

00:02:45:00
Πλάνα από πλατεία χωριού γεμάτη από κόσμο. Ακούμε παραδοσιακό τραγούδι ενώ ο αφηγητής υπογραμμίζει το κύριο χαρακτηριστικό της ΛΕΣΒΙΑΚΗΣ ΑΝΟΙΞΗΣ, που ήταν ο προοδευτισμός. Στη συνέχεια, γίνεται αναφορά στα αίτια που γέννησαν αυτό το κίνημα, ενώ παρακολουθούμε ψαράδες μέσα σε βάρκες.

00:04:44:00
Πλάνα από πίνακες του ΘΕΟΦΙΛΟΥ. Ο αφηγητής τονίζει το γεγονός ότι η ΛΕΣΒΙΑΚΗ ΑΝΟΙΞΗ γεννήθηκε μόνη της, χωρίς ξένες επιρροές.

00:05:29:00
Πλάνα από λαϊκές οροφογραφίες ενώ ακούμε τον αφηγητή να μιλάει για το ένδοξο πολιτιστικό παρελθόν της ΛΕΣΒΟΥ. Στη συνέχεια, πλάνα από ηλιοβασίλεμα και ψαράδες.

00:06:33:00
Ο ΤΑΚΗΣ ΧΑΤΖΗΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ μας δίνει ιστορικά στοιχεία για την άλωση της ΛΕΣΒΟΥ από τους Τούρκους.

00:07:54:00
Πλάνα από γκραβούρες με όψεις της ΛΕΣΒΟΥ. Στη συνέχεια, πλάνα από το κάστρο της ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ. Ο αφηγητής αναφέρεται στη δυσκολία που αντιμετώπισαν οι Τούρκοι να καταλάβουν το νησί και στο μένος που έδειξαν απέναντι στους κατοίκους του, όταν κυριάρχησαν εκεί.

00:08:50:00
Ο ΤΑΚΗΣ ΧΑΤΖΗΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ αναφέρεται στους σκοτεινούς αιώνες που ακολούθησαν την άλωση της ΛΕΣΒΟΥ από τους Τούρκους. Δίνει αρκετές λεπτομέρειες για το 19ο αιώνα, όπου σημειώθηκε ιδιαίτερη ανάπτυξη στο νησί.

00:10:20:00
Αναφορά του αφηγητή στις καινούριες συνθήκες που δημιουργήθηκαν κατά το 19ο αιώνα, οι οποίες ώθησαν τους ΛΕΣΒΙΟΥΣ να αναπτυχθούν οικονομικά και πνευματικά. Πλάνα από ασπρόμαυρες φωτογραφίες της πόλης της ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ. Στη συνέχεια, πλάνα από τη ΜΟΝΗ ΛΕΙΜΩΝΟΣ και τη ΜΟΝΗ ΤΟΥ ΤΑΞΙΑΡΧΗ στον ΜΑΝΤΑΜΑΔΟ.

00:11:30:00
Πλάνο του ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΑΡΡΕΝΩΝ στην πόλη της ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ. Πληροφορίες από τον αφηγητή για το κτήριο και για τα εκπαιδευτικά προγράμματα.

00:11:43:00
Γίνεται λόγος για τις εμπορικές μεταρρυθμίσεις που προκάλεσαν την αλματώδη ανάπτυξη της ελαιοκαλλιέργειας στη ΛΕΣΒΟ και την εξαγωγή προϊόντων. Πλάνα από ελαιομάζωμα και από ιχθυόσκαλα.

00:13:06:00
Πλάνα από νεοκλασικά αρχοντικά ενώ ακούμε τον αφηγητή να μιλάει για την ανάπτυξη της αστικής τάξης στη ΛΕΣΒΟ.

00:13:39:00
Ο αφηγητής αναφέρεται στις παραθεριστικές κατοικίες των πλουσίων αστών, τους πύργους δηλαδή. Παρακολουθούμε πλάνα από πύργους που σώζονται ακόμη.

00:14:07:00
Γίνεται λόγος για τους Έλληνες του εξωτερικού που κατοίκησαν στη ΛΕΣΒΟ, οι οποίοι έφεραν μαζί τους νέες ιδέες και τάσεις. Πλάνα από νεοκλασικές οικίες της πόλης της ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ.

00:14:23:00
Πανοραμικά πλάνα της πόλης της ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ από το νότιο λιμάνι. Ο αφηγητής μιλάει για την πολεοδομία της πόλης, καθώς και για τις υποβαθμισμένες γειτονιές των Τούρκων, μακριά από το λιμάνι.

00:15:10:00
Πλάνα από το ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΡΕΝΩΝ της ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ, κτίσμα του 1890. Ο αφηγητής δίνει πληροφορίες για τον αρχιτέκτονά του, τον ΑΡΓΥΡΗ ΑΔΑΛΗ.

00:15:26:00
Εναλλάσσονται πλάνα από την εξωτερική όψη της εκκλησίας του ΑΓΙΟΥ ΘΕΡΑΠΟΝΤΑ, κτήριο που δεσπόζει στο λιμάνι της πόλης.

00:15:57:00
Πλάνα από την εξωτερική όψη του ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΥ ΜΕΓΑΡΟΥ, κτήριο του 1891. Αρχικά το κτήριο χρησιμοποιήθηκε ως ΟΘΩΜΑΝΙΚΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟ.

00:16:10:00
Ο ΤΑΚΗΣ ΧΑΤΖΗΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ αναφέρεται στη νεολαία της ΛΕΣΒΟΥ κατά την εποχή της απελευθέρωσής της, δηλαδή γύρω στο 1912.

00:17:17:00
Εναλλάσσονται ασπρόμαυρες φωτογραφίες στρατιωτών, καθώς και φωτογραφίες από την ημέρα της απελευθέρωσης του νησιού στις 8 Νοεμβρίου 1912. Ακούγεται το εμβατήριο ΜΑΥΡΗ ΕΙΝΑΙ Η ΝΥΧΤΑ ΣΤΑ ΒΟΥΝΑ ενώ ο αφηγητής δίνει λεπτομέρειες για την ημέρα αυτή.

00:18:43:00
Μακρινά πλάνα των κωμοπόλεων του ΜΟΛΥΒΟΥ, της ΑΓΙΑΣΟΥ και της ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ. Ο αφηγητής υπογραμμίζει το γεγονός της αφομοίωσης παραδοσιακών στοιχείων της ενδοχώρας του νησιού στη ζωή των πλούσιων αστών.

00:19:47:00
Παρακολουθούμε πλάνα από το ΠΑΝΗΓΥΡΙ ΤΟΥ ΤΑΥΡΟΥ στο χωριό ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, το οποίο ξεκίνησε το 1845 και πραγματοποιείται ακόμη και σήμερα κάθε χρόνο την ημέρα της εορτής του ΑΓΙΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ. Δίνονται πολλές λεπτομέρειες για το πανηγύρι και για τα δρώμενα που γίνονται κατά τη διάρκεια της εορτής. Ακούμε τον παραδοσιακό σκοπό ΑΤ ΧΑΒΑΣΙ ή ΣΚΟΠΟΣ ΤΩΝ ΑΛΟΓΩΝ.

00:23:39:00
Εναλλάσσονται πλάνα από φυσικά τοπία της ΛΕΣΒΟΥ. Ο φακός επικεντρώνεται στο χωριό ΜΟΛΥΒΟΣ. Ο αφηγητής αναφέρεται στη γεωγραφική θέση του νησιού, η οποία και έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην οικονομική και πνευματική ανάπτυξή του. Ακούγεται ο παραδοσιακός σκοπός ΓΕΡΑΓΩΤΙΚΟ ΣΥΡΤΟ.

00:26:21:00
Γίνεται μνεία από τον αφηγητή στους αρχαίους πνευματικούς ανθρώπους που γέννησε το νησί της ΛΕΣΒΟΥ, όπως τον ΤΕΡΠΑΝΔΡΟ, τον ΑΛΚΑΙΟ και τον ΠΙΤΤΑΚΟ, ενώ στη συνέχεια γίνεται εκτενής αναφορά στην ποιήτρια ΣΑΠΦΩ και στο έργο της. Πλάνα από εσωτερικό μουσείου με αρχαιολογικά ευρήματα. Στο τέλος, πλάνο από ηλιοβασίλεμα.

00:28:07:00
Εναλλάσσονται πλάνα από τις οροφογραφίες στο αρχοντικό της ΒΑΡΕΛΤΖΗΔΑΙΝΑΣ.

00:28:59:00
Ο αφηγητής αναφέρεται στη ρωμαϊκή περίοδο του νησιού. Πλάνα από το ΡΩΜΑΪΚΟ ΥΔΡΑΓΩΓΕΙΟ, το οποίο βρίσκεται στο χωριό ΜΟΡΙΑ.

00:29:15:00
Γίνεται επιγραμματική μνεία για τη βυζαντινή περίοδο του νησιού καθώς παρακολουθούμε πλάνα από βυζαντινό ψηφιδωτό.

00:29:32:00
Πλάνα από το κάστρο στη πόλη της ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ. Ο αφηγητής αναφέρεται στη εποχή των ΓΑΤΕΛΟΥΖΩΝ και δίνει λεπτομέρειες για τα χρόνια της τουρκοκρατίας. Στη συνέχεια, γίνεται μνεία για τα πρώτα προνόμια που έδωσε ο σουλτάνος στους ΛΕΣΒΙΟΥΣ, με τη συνθήκη του ΚΙΟΥΤΣΟΥΚ-ΚΑΪΝΑΡΤΖΗ, με τα οποία αναπτύχθηκαν οικονομικά και πνευματικά. Πλάνα από λιομάζωμα. Στο τέλος, πλάνα από περιφορά ΕΠΙΤΑΦΙΟΥ και από γυναίκες να ψήνουν φαγητό σε αυλή.

00:31:26:00
Πλάνα από λιτανεία στον περίβολο της εκκλησίας της ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΑΓΙΑΣΟΥ. Ο αφηγητής μιλάει για την εισαγωγή νέων ιδεών στο νησί και για την ανοχή των κατοίκων του σε αυτές.

00:31:51:00
Μακρινά πλάνα από το χωριό ΠΛΩΜΑΡΙ. Ο αφηγητής υπογραμμίζει τη σημασία της ύπαρξης της αστικής τάξης.

00:32:18:00
Ο ΤΑΚΗΣ ΧΑΤΖΗΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ κάνει λόγο για τη νεολαία της εποχής μετά τη μικρασιατική καταστροφή και υπογραμμίζει το πνευματικό υπόβαθρο αυτών των ανθρώπων. Εναλλάσσονται πλάνα από χωριά της ΛΕΣΒΟΥ.

00:34:24:00
Πλάνα από στόλισμα του ΕΠΙΤΑΦΙΟΥ και στη συνέχεια πλάνα από το έθιμο του καψίματος του ΙΟΥΔΑ. Ο αφηγητής βρίσκει κοινά στοιχεία των εθίμων με αρχαία παγανιστικά έθιμα και υπογραμμίζει την ιστορική συνέχεια που έχουν στο νησί της ΛΕΣΒΟΥ.

00:35:44:00
Ακούμε από τον αφηγητή πληροφορίες για τους πρωτεργάτες της ΛΕΣΒΙΑΚΗΣ ΑΝΟΙΞΗΣ, αδελφούς ΔΗΜΗΤΡΙΟ και ΓΡΗΓΟΡΙΟ ΒΕΡΝΑΡΔΑΚΗ. Πλάνα από φωτογραφίες τους.

00:36:37:00
Πλάνα από το άγαλμα του ΑΡΓΥΡΗ ΕΦΤΑΛΙΩΤΗ στο χωριό ΜΟΛΥΒΟΣ. Ο αφηγητής αναφέρεται στην προσωπικότητά του και στην πνευματική προσφορά του.

00:37:15:00
Πλάνα από διάφορα περιοδικά, στα οποία πέρασαν οι ιδέες των εκπροσώπων της ΛΕΣΒΙΑΚΗΣ ΑΝΟΙΞΗΣ. Στη συνέχεια, γίνεται λόγος για τους πρωτεργάτες του δημοτικισμού στη ΛΕΣΒΟ. Εκτενής αναφορά στο περιοδικό ΧΑΡΑΥΓΗ, στο οποίο έγραφαν σημαντικά ονόματα της ελληνικής διανόησης.

00:38:18:00
Ακούμε ομιλητή να αναφέρεται στον ΣΤΡΑΤΗ ΑΝΑΣΤΑΣΕΛΛΗ και στα σατιρικά ποιήματα που έγραφε σε περιοδικά της εποχής.

00:38:55:00
Πλάνα από περιοδικά της εποχής ενώ ο αφηγητής κάνει λόγο για τους δημιουργούς του περιοδικού ΤΑ ΝΙΑΤΑ, το οποίο κυκλοφόρησε το 1917.

00:39:23:00
Γίνεται αναφορά στις δυσκολίες που επέφερε η μικρασιατική καταστροφή και η αποκοπή της ΛΕΣΒΟΥ από την ανατολή. Εναλλάσσονται ασπρόμαυρες φωτογραφίες από θεατρικές παραστάσεις ερασιτεχνικών συλλόγων.

00:39:59:00
Ο ΤΑΚΗΣ ΧΑΤΖΗΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ μιλάει για τους πρωτεργάτες της ΛΕΣΒΙΑΚΗΣ ΑΝΟΙΞΗΣ και για τον ΣΤΡΑΤΗ ΜΥΡΙΒΙΛΗ.

00:40:35:00
Δίνονται από τον αφηγητή βιογραφικά στοιχεία για τον ΣΤΡΑΤΗ ΜΥΡΙΒΙΛΗ και γίνεται αναφορά στο πνευματικό έργο του, μέσα από τα λογοτεχνικά δημιουργήματά του. Πλάνα από το χωριό ΣΥΚΑΜΙΑ, όπου και μεγάλωσε και πλάνα από τη ΣΚΑΛΑ ΣΥΚΑΜΙΑΣ με το εκκλησάκι της ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΓΟΡΓΟΝΑΣ.

00:42:34:00
Γίνεται λόγος για διάφορα περιοδικά που εξέδωσαν κάποιοι εκφραστές της ΛΕΣΒΙΑΚΗΣ ΑΝΟΙΞΗΣ. Πλάνα από εξώφυλλα των περιοδικών.

00:43:21:00
Ο ΤΑΚΗΣ ΧΑΤΖΗΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ αναφέρεται στη ΛΕΣΒΙΑΚΗ ΑΝΟΙΞΗ όχι μόνο ως πνευματική κίνηση, αλλά και ως κοινωνική επανάσταση.

00:44:12:00
Πλάνο από ασπρόμαυρη φωτογραφία του ΓΙΑΝΝΗ ΨΥΧΑΡΗ, όταν επισκέφτηκε τη ΛΕΣΒΟ στα 1925. Στη συνέχεια, ασπρόμαυρη φωτογραφία του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ έξω από τη ΒΟΥΛΗ. Ο αφηγητής κάνει λόγο για τις επιδράσεις των ανθρώπων αυτών στη ΛΕΣΒΙΑΚΗ ΑΝΟΙΞΗ. Στο τέλος γίνεται μνεία για το θέατρο που ευδοκίμησε στη ΜΥΤΙΛΗΝΗ την εποχή εκείνη, το οποίο ήταν γεμάτο από λαϊκά στοιχεία. Πλάνα από ασπρόμαυρες φωτογραφίες από θεατρικές παραστάσεις.

00:44:55:00
Ο ΤΑΚΗΣ ΧΑΤΖΗΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ μιλάει για το ψυχογραφικό χαρακτήρα του έργου των εκπροσώπων της ΛΕΣΒΙΑΚΗΣ ΑΝΟΙΞΗΣ.

00:45:55:00
Ο αφηγητής αναφέρεται στους πρόσφυγες λόγιους που κατοίκησαν στη ΛΕΣΒΟ και στελέχωσαν τη ΛΕΣΒΙΑΚΗ ΑΝΟΙΞΗ. Στη συνέχεια, μιλάει για τους εκπροσώπους της ΟΡΔΗΣ ΤΩΝ ΒΑΖΙΒΟΥΖΟΥΚΩΝ, των δημοτικιστών δηλαδή. Ασπρόμαυρες φωτογραφίες της ΣΜΥΡΝΗΣ όταν καίγεται, καθώς και προσφύγων.

00:46:29:00
Ομιλητής αναφέρεται στους ΒΑΖΙΒΟΥΖΟΥΚΟΥΣ και στους κύριους εκπροσώπους αυτής της πνευματικής κίνησης, η οποία έδρασε γύρω στα 1910.

00:47:31:00
Γίνεται επιγραμματική αναφορά στην εφημερίδα ΤΡΙΒΟΛΟΣ, όργανο των ΒΑΖΙΒΟΥΖΟΥΚΩΝ. Πλάνο από φύλλο της εφημερίδας.

00:47:41:00
Ο ΤΑΚΗΣ ΧΑΤΖΗΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ υπογραμμίζει την πνευματική αξία της ΛΕΣΒΙΑΚΗΣ ΑΝΟΙΞΗΣ, η οποία και αποτέλεσε εφαλτήριο για τους εκπροσώπους της γενιάς του ’30. Τελειώνει λέγοντας ότι η ΛΕΣΒΙΑΚΗ ΑΝΟΙΞΗ σαν κίνημα εξακολουθεί να ζει και να δημιουργεί ακόμη και σήμερα.

00:48:47:00
Ο αφηγητής κάνει τον επίλογο της εκπομπής με το να αναφέρει κάποιες θέσεις της ΛΕΣΒΙΑΚΗΣ ΑΝΟΙΞΗΣ, στις οποίες βασίστηκαν όλοι οι εκπρόσωποί της. Στη συνέχεια, υπογραμμίζει τη σχέση του κινήματος αυτού με την ομορφιά του λεσβιακού τοπίου. Πλάνα από περιοδικά και πλάνα από ηλιοβασίλεμα.

00:49:53:00
Τίτλοι τέλους. Ακούγεται ο παραδοσιακός σκοπός ΤΑ ΞΥΛΑ ή ΚΙΟΥΡΤΙΚΟ.