ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΥΣΗ

00:01:19:00
Πλάνα από κτήρια και μνημεία της ΣΙΚΕΛΙΑΣ.

00:03:11:00
Πλάνα από την ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ και από τα μνημεία της. Ο αφηγητής ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ δίνει τα ιστορικά στοιχεία της ανάκτησης της ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ από τους Βυζαντινούς στα 1261 και της λήξης της περιόδου της Φραγκοκρατίας (1204-1261).

00:03:52:00
Λάβαρο των Βυζαντινών με το δικέφαλο αετό. Ο αφηγητής αναφέρεται στον ΜΙΧΑΗΛ Η’ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟ, ο οποίος κατάφερε σημαντική νίκη εναντίον των Φράγκων και θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο κατά την επόμενη και τελευταία φάση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας (πλάνο σε μικρογραφία χειρογράφου [Κρατική Βιβλιοθήκη Μονάχου]).

00:04:24:00
Ο κυριότερος εξωτερικός κίνδυνος που είχε να αντιμετωπίσει το Βυζάντιο εκείνη την εποχή, αναφέρει ο αφηγητής, ήταν εκείνος από τον βασιλιά της ΣΙΚΕΛΙΑΣ, ΑΛΒΑΝΙΑΣ και ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ ΚΑΡΟΛΟ ΤΟΝ ΑΝΔΕΓΑΥΙΚΟ (CHARLES d’ ANJOU), που κέρδισε τον τίτλο δολοφονώντας τον πεθερό του ΜΑΝΦΡΕΝΤΟ ΧΟΧΕΝΣΤΑΦΟΥΕΝ (MANFRED von ΗΟΗΕΝSTAFUEN). Επιπροσθέτως, στα 1281, μετά το θάνατο του φιλικά προσκείμενου στον Βυζαντινό αυτοκράτορα πάπα ΝΙΚΟΛΑΟΥ Γ’, ανήλθε στον παπικό θρόνο ο ορκισμένος εχθρός του ΜΙΧΑΗΛ ΜΑΡΤΙΝΟΣ Δ’. Πλάνα του βυζαντινού αυτοκράτορα και του ΚΑΡΟΛΟΥ, των προκαθήμενων της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας και μικρογραφίες χειρογράφων που εικονίζουν το πολιτικό σκηνικό της εποχής και τους πρωταγωνιστές του.

00:05:40:00
Μοναδικός σύμμαχος, συνεχίζει ο αφηγητής, του ΜΙΧΑΗΛ Η’ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ έμεινε ο βασιλιάς ΠΕΤΡΟΣ της ΑΡΑΓΩΝΙΑΣ, ο οποίος διεκδικούσε για λογαριασμό του το βασίλειο της ΣΙΚΕΛΙΑΣ και ήταν ορκισμένος εχθρός του ΚΑΡΟΛΟΥ. Εικόνες των δύο ηγετών και το έμβλημα του βασιλείου της ΑΡΑΓΩΝΙΑΣ.

00:05:59:00
Η παλαιά βυζαντινή κτήση, ΣΙΚΕΛΙΑ, πλάνα από κτήρια και μνημεία της οποίας παρακολουθούμε, διατηρούσε δεσμούς με την ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ. Το ΠΑΛΕΡΜΟ, ιδιαίτερα, υπήρξε μια τυπική βυζαντινή πολιτεία μέχρι τον 11ο αιώνα. Πλάνα από ψηφιδωτά της εκκλησίας του ΠΑΛΕΡΜΟ, όπου τηρείται το Ορθόδοξο τυπικό. Πλάνα στην αψίδα του βυζαντινού ναού Μονρεάλε (Monreale) που εικονίζεται η Θεοτόκος και ο Χριστός Παντοκράτορας.

00:09:00:00
Πλάνο στο δικέφαλο αετό, το έμβλημα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Το νησί μπορεί να αποσπάστηκε από τους Βυζαντινούς, όμως ο οίκος των ΣΟΥΗΒΩΝ της ΣΙΚΕΛΙΑΣ συνέχισε τις διπλωματικές και πολιτιστικές του σχέσεις με το Βυζάντιο. Στα 1266 ο ΚΑΡΟΛΟΣ Ο ΑΝΔΕΓΑΥΙΚΟΣ κέρδισε τον αυτοκρατορικό τίτλο δολοφονώντας τον πεθερό του ΜΑΝΦΡΕΝΤΟ ΧΟΧΕΝΣΤΑΦΟΥΕΝ και επεξεργαζόταν στο μυαλό του την εκ νέου κατάκτηση του Βυζαντίου. Πλάνα από μνημεία της ΣΙΚΕΛΙΑΣ και από ψηφιδωτά βυζαντινών ναών.

00:09:49:00
Η ερευνήτρια του Πανεπιστημίου του ΠΑΛΕΡΜΟ ANTONINA COSTA μιλά για την περίοδο του τέλους του 1200 μ. Χ. , διάστημα στο οποίο ανάγονται οι απαρχές του νορμανδικού βασιλείου, για τις καλές διπλωματικές, εμπορικές και πολιτιστικές σχέσεις με το Βυζάντιο, τις οποίες έπαυσε η ανδεγαυική μοναρχία στα τέλη του 1200. Μιλά για την προετοιμασία στη ΜΕΣΣΙΝΑ της εκστρατείας εναντίον της Βασιλεύουσας από τον ΚΑΡΟΛΟ ΤΟΝ ΑΝΔΕΓΑΥΙΚΟ, με σκοπό την παλινόρθωση της φραγκικής παρουσίας στη βυζαντινή πρωτεύουσα. Την αμφισβητούμενη ιστορικά άποψη, συνεχίζει η ομιλήτρια, περί των βλέψεων του ΜΙΧΑΗΛ στη ΣΙΚΕΛΙΑ, παρά τη σίγουρη συμμετοχή του στον Σικελικό Εσπερινό, απαλύνει με την αναφορά στην εκεί παρουσία δύο σημαντικών οίκων, του κυρίαρχου των ΑΝΔΕΓΑΥΙΚΩΝ και εκείνου της ΑΡΑΓΩΝΙΑΣ (που η εξ αγχιστείας συγγένεια με τον οίκο των Σουήβων-ο ΠΕΤΡΟΣ της ΑΡΑΓΩΝΙΑΣ είχε παντρευτεί την ΚΩΝΣΤΑΝΤΣΑ ΧΟΧΕΝΣΤΑΦΟΥΕΝ-τους επέτρεπε τις βλέψεις κυριαρχίας στην Κεντρική Μεσόγειο). Το βέβαιο ήταν ότι το 1282 ξέσπασε επανάσταση εναντίον των ΑΝΔΕΓΑΥΙΚΩΝ, λόγω της καταπίεσης που υφίσταντο οι Σικελοί από τη συγκεντρωτική πολιτική τους. Παρεμβάλλονται χάρτης, απεικονίσεις της εποχής και μνημεία της ΣΙΚΕΛΙΑΣ.

00:12:25:00
Η ερευνήτρια του Πανεπιστημίου του ΠΑΛΕΡΜΟ ANTONINA COSTA μιλά αφενός για το θανάσιμο μίσος του ΚΑΡΟΛΟΥ προς το Βυζάντιο και για το στόλο που είχε συγκεντρώσει στη ΜΕΣΣΙΝΑ για την εκστρατεία του εναντίον του Βυζαντίου και αφετέρου για τις βλέψεις του βασιλιά ΠΕΤΡΟΥ της ΑΡΑΓΩΝΙΑΣ να διεκδικήσει το θρόνο της ΣΙΚΕΛΙΑΣ. Η ομιλήτρια σημειώνει τις εκπορευόμενες από την κακοδιοίκηση του ΚΑΡΟΛΟΥ συνέπειες της πολιτικής του-αντιμαχίες με την αστική τάξη και σύσταση οικογενειακών συμμαχιών με σκοπό την ανατροπή του. Μεταγενέστερες θεωρίες (τέλος 13ου ή αρχές 14ου αι.) μιλούσαν για τη συμμετοχή στην εκδήλωση του Σικελικού Εσπερινού του αριστοκράτη γιατρού ΙΩΑΝΝΗ ΝΤΙ ΠΡΟΤΣΙΝΤΑ (GIOVANNI da PROCIDA), ο οποίος φαίνεται να ζήτησε τη βοήθεια του αυτοκράτορα ΜΙΧΑΗΛ Η’ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ για να ξεσηκώσει τους πολίτες του νησιού εναντίον των ΑΝΔΕΓΑΥΙΚΩΝ και να καταλύσει την εξουσία τους. Ο Βυζαντινός αυτοκράτορας πείστηκε και φαίνεται ότι τον χρηματοδότησε αδρά για να οργανώσει την αντίσταση εναντίον των εχθρών του ΑΝΔΕΓΑΥΩΝ.

00:16:00:00
Η ερευνήτρια του Πανεπιστημίου του ΠΑΛΕΡΜΟ ANTONINA COSTA αναφέρει τη συνάντηση των τοπικών φεουδαρχών για να μελετήσουν τις δυνατότητες της εξέγερσης. Οι ίδιοι δεν επιθυμούσαν την κατάληψη της εξουσίας για λογαριασμό τους και το πρόσωπο που πρότειναν για να ανέλθει στο σικελικό θρόνο μετά το πέρας του εγχειρήματος, σε περίπτωση που στεφόταν με επιτυχία, ήταν ο ΠΕΤΡΟΣ της ΑΡΑΓΩΝΙΑΣ. Η άνοδός του στο θρόνο σήμαινε και την αρχή της ισπανικής επικυριαρχίας στο νησί, που διατηρήθηκε μέχρι το 1800. Πλάνα σε μνημεία της ΣΙΚΕΛΙΑΣ.

00:17:03:00
Πλάνα από πίνακα που εικονίζει τη ΣΙΚΕΛΙΑ της εποχής. Ο αφηγητής μιλά για το στρατηγικό σχέδιο ανακατάληψης του Βυζαντίου από τον ΚΑΡΟΛΟ και την αναχαίτισή του από τον ΜΙΧΑΗΛ Η’ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟ. Ο ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ με τον ΠΕΤΡΟ της ΑΡΑΓΩΝΙΑΣ οργάνωσαν επιτυχημένα το σχέδιο εξόντωσης του ΚΑΡΟΛΟΥ: στις 31 Μαρτίου του 1282, δεύτερη ημέρα του Πάσχα, όταν όλοι οι πολίτες του ΠΑΛΕΡΜΟ είχαν συγκεντρωθεί για να παρακολουθήσουν τον Εσπερινό στο προαύλιο της Εκκλησίας του Αγίου Πνεύματος, ένας Σικελός βλέποντας τη γυναίκα του στην αγκαλιά ενός Γάλλου αξιωματικού έβγαλε το μαχαίρι και τον σκότωσε. Το ασήμαντο αυτό γεγονός πήρε αιφνιδίως δραματικές διαστάσεις και εξελίχθηκε σε ανελέητη σφαγή Γάλλων και Σικελών πολιτών του νησιού, με συνέπεια την εξόντωση όλων των Ανδεγαυών Γάλλων που βρίσκονταν στη ΣΙΚΕΛΙΑ. Ο ΚΑΡΟΛΟΣ εκθρονίστηκε και εγκατέλειψε τα σχέδιά του για την ανακατάληψη της ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ. Πλάνα από την πλατεία που έλαβαν χώρα τα δραματικά συμβάντα.

00:20:13:00
Η ερευνήτρια του Πανεπιστημίου του ΠΑΛΕΡΜΟ ANTONINA COSTA αναφέρεται στην την προσπάθεια εξιδανίκευσης του Σικελικού Εσπερινού κατά τον εορτασμό της τελευταίας εκατονταετηρίδας στα μέσα του 1800, ο οποίος θεωρείται μέχρι τις μέρες μας από τους Σικελούς βασικό ιστορικό σημείο της εθνικής τους υπόστασης. Η πατριωτική κίνηση-«επανάσταση» για ανεξαρτησία και ενότητα (Ριζορτζιμέντο [Risorgimento]) στα μέσα του 1800 κάνει το λαό της εποχής εκείνης να ταυτίζεται με τη λαϊκή εξέγερση των Σικελών. Αναφέρεται ότι ο ιστορικός ΑΜΑΡΙ έκανε λόγο για επανάσταση και όχι αξέγερση, όταν χαρακτήριζε τον Σικελικό Εσπερινό, ενώ σιγά-σιγά άρχισε να αναδεικνύεται η συμβολή του Βυζαντίου στην έκβασή του. Εμβόλιμα πλάνα από μνημεία που υπογραμμίζουν την ισπανική κυριαρχία στο νησί, από το Ριζορτζιμέντο της νεότερης εποχής και από ψηφιδωτά βυζαντινών ναών στο ΠΑΛΕΡΜΟ, που υπογραμμίζουν τη συμμετοχή του Βυζαντίου στην εξέλιξη του γεγονότος.

00:22:52:00
Την περίοδο του Ριζορτζιμέντο τα συμβάντα του Σικελικού Εσπερινού επηρέασαν τις αναπαραστατικές τέχνες και κυρίως τη μουσική, με τον ΤΖΙΟΥΖΕΠΕ ΒΕΡΝΤΙ (GUISEPPE VERDI) να συνθέτει ένα πολύ σημαντικό μουσικό έργο στο οποίο προβάλλεται το πατριωτικό του συναίσθημα, σύμφωνα με τα λεγόμενα της ερευνήτριας του Πανεπιστημίου του ΠΑΛΕΡΜΟ ANTONINA COSTA.

00:23:22:00
Πλάνα από παράσταση του έργου του ΒΕΡΝΤΙ «Σικελικός Εσπερινός».

00:24:39:00
Τίτλοι τέλους.