Επεισόδιο:005
Ο ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΕΜΙΣΤΟΣ – ΠΛΗΘΩΝ ΚΑΙ Η ΙΤΑΛΙΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ
0000007032
Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΓΕΜΙΣΤΟΥ – ΠΛΗΘΩΝΑ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΛΑΤΩΝΙΚΗΣ ΤΟΥ ΘΕΩΡΙΑΣ ΣΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΙΤΑΛΙΚΗΣ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗΣ.
Κωδικός Τεκμηρίου
0000007032
Τύπος ψηφιακού αρχείου
Βίντεο
Τίτλος
ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΥΣΗ
Επεισόδιο:005
Ο ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΕΜΙΣΤΟΣ – ΠΛΗΘΩΝ ΚΑΙ Η ΙΤΑΛΙΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ
Χρονολογία Παραγωγής
1991
Ημερομηνία Πρώτης Προβολής
Σκοπός
ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ
Είδος
ΣΥΝΘΕΤΟ-ΠΟΛΥΘΕΜΑΤΙΚΟ / ΟΧΙ-ΜΥΘΟΠΛΑΣΙΑ
Χαρακτηρισμός
ΣΕΙΡΑ
Κατηγορία
ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟ (ΙΣΤΟΡΙΚΟ, ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ)
Περίληψη
Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΓΕΜΙΣΤΟΥ – ΠΛΗΘΩΝΑ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΛΑΤΩΝΙΚΗΣ ΤΟΥ ΘΕΩΡΙΑΣ ΣΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΙΤΑΛΙΚΗΣ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗΣ.
Περιγραφή Περιεχομένου
Η προσωπικότητα του ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΓΕΜΙΣΤΟΥ-ΠΛΗΘΩΝΑ, «ηγεμόνα των φιλοσόφων του καιρού του» και «αποστόλου» του ΠΛΑΤΩΝΑ, και η συμβολή του στην Ιταλική Αναγέννηση αποτελούν τη θεματολογία του σημαντικού αυτού ντοκιμαντέρ με τίτλο «ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΥΣΗ». Το ντοκιμαντέρ ρίχνει άπλετο φως στη συμβολή του νεοπλατωνισμού στις αισθητικές και φιλοσοφικές αντιλήψεις όχι μόνο της Ιταλικής Αναγέννησης, αλλά και των μεταγενέστερων ρευμάτων, του Μανιερισμού και του Μπαρόκ, και προβάλλει τη ρηξικέλευθη φυσιογνωμία του ΠΛΗΘΩΝΑ, που έδρασε στην ΙΤΑΛΙΑ της εποχής πραγματοποιώντας τις διαλέξεις του, εστιασμένες στις διαφορές της πλατωνικής και αριστοτελικής φιλοσοφίας, επιτυγχάνοντας να καταστήσει την πρώτη (πλατωνική) κυρίαρχη κοσμοθεωρία έναντι της μέχρι τότε επικρατούσης δεύτερης (αριστοτελική). Με αφορμή τη Σύνοδο της ΦΕΡΡΑΡΑΣ-ΦΛΩΡΕΝΤΙΑΣ γίνεται αναφορά στην εις βάρος των Ορθοδόξων υπογραφή του Ενωτικού Όρου και στην τελική πτώση της Βασιλεύουσας, η οποία δε διαφυλάχθηκε διόλου από την επικύρωση της απόφασης της Συνόδου. Τονίζεται πως η διείσδυση του ΠΛΗΘΩΝΑ και του ΚΑΡΔΙΝΑΛΙΟΥ ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΑ στους κόλπους του ιταλικού Ουμανισμού καθώς και η διδασκαλία τους αποτελούν ιδιαίτερα σημαντικές στιγμές της ύστερης βυζαντινής ιστορίας, ενώ σηματοδοτούν τις απαρχές μιας νέας δυτικής περιόδου των ελληνικών γραμμάτων.
Τίτλοι αρχής.
00:01:18:00
Πλάνο σε οδοδείκτη “Via L. B. Alberti” (LEON BATISTA ALBERTI). Πλάνο από το TEMPIO MALATESTΙANO στο ΡΙΜΙΝΙ, γενέτειρα του ΣΙΤΖΙΣΜΟΝΤΟ ΜΑΛΑΤΕΣΤΑ (SIGISMONDO PANDOLFO MALATESTA), στρατηγού του ενετικού στρατού, και από το Μαυσωλείο στη Μητρόπολη του Αγίου Φραγκίσκου, όπου βρίσκεται ο τάφος του ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΓΕΜΙΣΤΟΥ-ΠΛΗΘΩΝΑ, καθώς εκεί το 1465 μεταφέρθηκαν από τον ΜΑΛΑΤΕΣΤΑ τα λείψανά του. Στην επιτύμβια επιγραφή ο ΠΛΗΘΩΝ αναφέρεται ως «ηγεμόνας των φιλοσόφων του καιρού του». Πορτραίτο του ΠΛΗΘΩΝΑ ΓΕΜΙΣΤΟΥ από το Ανάκτορο των ΜΕΔΙΚΩΝ.
00:02:30:00
Πλάνο της ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ, τόπου καταγωγής και σπουδών του ΠΛΗΘΩΝΑ ΓΕΜΙΣΤΟΥ. Ο αφηγητής ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΛΑΣ μιλά για τις σπουδές του ΠΛΗΘΩΝΑ κοντά στον Ιουδαίο μυστικιστή της ΑΔΡΙΑΝΟΥΠΟΛΗΣ ΕΛΙΣΣΑΙΟ, μέσω του οποίου μυήθηκε στα ζωροαστρικά και βαβυλωνιακά κοσμολογικά συστήματα.
00:03:04:00
Πλάνο της πρόσοψης του Πατριαρχείου της ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ και σε λεπτομέρεια το έμβλημά του, ο δικέφαλος αετός. Οι φιλοσοφικές ανησυχίες του ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΓΕΜΙΣΤΟΥ-ΠΛΗΘΩΝΑ, που πρέσβευε την «οικουμενικότητα της γνώσης» και την ενιαία και αδιαίρετη (δεν χωρίζεται σε χριστιανική και εξωχριστιανική) αληθινή γνώση, συνάντησαν την αντίδραση των εκκλησιαστικών κύκλων –και δη του τότε Πατριάρχη ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΓΕΝΝΑΔΙΟΥ-ΣΧΟΛΑΡΙΟΥ, ο οποίος πυρπόλησε δημόσια το σημαντικό έργο του ΠΛΗΘΩΝΑ «Περί Νόμων συγγραφήν». Πλάνα της ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ, πορτραίτο του ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΣΧΟΛΑΡΙΟΥ, εκδομένα έργα του ΠΛΗΘΩΝΑ, αναπαράσταση της πυρπόλησης αντιγράφων δεσμών του περιώνυμου βιβλίου του.
00:03:58:00
Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου ΚΡΗΤΗΣ ΝΙΚΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΗΣ μιλά για τον ΓΕΩΡΓΙΟ ΓΕΜΙΣΤΟ-ΠΛΗΘΩΝΑ, αναφερόμενος στην κρισιμότητα της περιόδου που έδρασε ο φιλόσοφος, περιόδου απειλής αφανισμού του ελληνισμού, τον 15ο αιώνα. Ο ομιλητής αναφέρεται στον ιστορικό C. M. WOODHOUSE που χαρακτηρίζει τον ΠΛΗΘΩΝΑ ως τον «τελευταίο (αρχαίο) Έλληνα» (Georgios Gemistos Plethon-The last of the Hellenes [ο τίτλος του βιβλίου του], 1986), και ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΗΣ, παραφράζοντας, χαρακτηρίζει τον ΚΑΡΔΙΝΑΛΙΟ ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΑ, που έδρασε την ίδια περίοδο με τον ΠΛΗΘΩΝΑ, ως τον «πρώτο νεοέλληνα».
00:05:24:00
Πλάνα του ΜΥΣΤΡΑ, περιοχή όπου εγκαταστάθηκε ο ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΕΜΙΣΤΟΣ-ΠΛΗΘΩΝ στις αρχές του 15ου αιώνα. Στο Δεσποτάτο του ΜΥΣΤΡΑ ο ΠΛΗΘΩΝ εξασκούσε το επάγγελμα του δικαστή και παράλληλα επεξεργαζόταν τις εμπνευσμένες από τον ΠΛΑΤΩΝΑ φιλοσοφικές και πολιτικές του θέσεις. Πλάνα από το εσωτερικό των εκκλησιών του Δεσποτάτου του ΜΥΣΤΡΑ και από την εικονογράφηση των ναών.
00:05:59:00
Πλάνα από την περιοχή του ΜΥΣΤΡΑ, όπου είχε εγκατασταθεί ο ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΕΜΙΣΤΟΣ-ΠΛΗΘΩΝ. Μεταξύ των μαθητών του ΠΛΗΘΩΝΑ ήταν και ο ΚΑΡΔΙΝΑΛΙΟΣ ΒΗΣΣΑΡΙΩΝ, μετέπειτα Μητροπολίτης ΝΙΚΑΙΑΣ, με τον οποίο σε μεταγενέστερη φάση θα συναντηθούν στη Σύνοδο της ΦΛΩΡΕΝΤΙΑΣ (1439) με σκοπό την Ένωση των Εκκλησιών. Πορτραίτο του ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΑ και πλάνα από μνημεία της ΦΛΩΡΕΝΤΙΑΣ, όπου συνεχίστηκαν οι εργασίες της Συνόδου της ΦΕΡΡΑΡΑΣ.
00:06:58:00
Πλάνο σε λεπτομέρεια από χάρτη της εποχής. Παρουσιάζεται η δυσμενής κατάσταση που επικρατούσε στους κόλπους της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας στις αρχές του 15ου αιώνα (είχε καταληφθεί σχεδόν στο σύνολό της η ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ) και η επί ΜΟΥΡΑΤ Β’ μεταφορά της πρωτεύουσας των Οθωμανών στην ΑΔΡΙΑΝΟΥΠΟΛΗ. Πορτραίτο του ΜΟΥΡΑΤ Β’ και χαρακτικό που εικονίζει την ΑΔΡΙΑΝΟΥΠΟΛΗ της εποχής.
00:07:25:00
Εικόνες των κατακτημένων βυζαντινών εδαφών της ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ και της ΘΡΑΚΗΣ από τους Οθωμανούς Τούρκους καθώς ο αφηγητής αναφέρεται στην κατάκτηση αυτών των εδαφών και στην απειλή της κατάκτησης της ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ. Πλάνο στον Ιερό Ναό της Αγίας Σοφίας στην ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ. Ο βυζαντινός αυτοκράτορας ΙΩΑΝΝΗΣ Η’ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ θα ζητήσει τη βοήθεια του πάπα, πρόθεση που συνεπαγόταν την άρση του Σχίσματος των Εκκλησιών. Πορτραίτο και λεπτομέρεια από πίνακα του ΜΠΕΝΟΤΖΟ ΓΚΟΖΟΛΙ (BENOZZO GOZZOLI) με τίτλο «Η προσκύνηση των Μάγων» (Ανάκτορο των Μεδίκων, 1459), που εικονίζει τον έφιππο ΙΩΑΝΝΗ Η’ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟ, ο οποίος προχώρησε στην άρση του Σχίσματος το 1437, και πλάνα από πίνακα που εικονίζει τον ηγέτη της Καθολικής Εκκλησίας και του Πατριάρχη ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ ΙΩΣΗΦ. Χαλκογραφία που απεικονίζει την αναχώρηση της βυζαντινής αντιπροσωπείας το 1437 για την ΙΤΑΛΙΑ.
00:08:34:00
Ο ΝΙΚΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΗΣ μιλά για τον βυζαντινό αυτοκράτορα ΙΩΑΝΝΗ Η’ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟ και για τα πολιτικά προβλήματα που αντιμετώπιζε με τους Οθωμανούς και για τα θρησκευτικά (υποταγής της Ορθόδοξης στην Καθολική Εκκλησία) με τους Δυτικούς. Ο αυτοκράτορας θεώρησε ότι η μόνη του επιλογή ήταν ο προσεταιρισμός της Δύσης και έφτασε στη ΒΕΝΕΤΙΑ συνοδευόμενος με πλήθος εκκλησιαστικών και λαϊκών συμβούλων για τις εκεί διαπραγματεύσεις, παρά τις αντιρρήσεις των Ορθοδόξων.
00:10:06:00
Πλάνο από λεπτομέρειες του πίνακα του ΜΠΕΝΟΤΖΟ ΓΚΟΖΟΛΙ (BENOZZO GOZZOLI) «Η προσκύνηση των Μάγων» (Ανάκτορο των Μεδίκων, 1459), που εικονίζει έφιππο τον επικεφαλής της βυζαντινής αντιπροσωπείας αυτοκράτορα ΙΩΑΝΝΗ Η’ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟ και τον Πατριάρχη ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ ΙΩΣΗΦ, που τον συνόδευε, προκειμένου να διεξαχθούν οι διαπραγματεύσεις για την Ένωση των Εκκλησιών. Εικονογραφήσεις και των άλλων συμβούλων της βυζαντινής αντιπροσωπείας: ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΓΕΜΙΣΤΟΥ-ΠΛΗΘΩΝΑ, ΜΑΡΚΟΥ ΕΥΓΕΝΙΚΟΥ, ΚΑΡΔΙΝΑΛΙΟΥ ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΑ, ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΣΧΟΛΑΡΙΟΥ, ΙΩΑΝΝΗ ΑΡΓΥΡΟΠΟΥΛΟΥ.
00:10:41:00
Πλάνα της ΡΩΜΗΣ, μνημείων της και της κεντρικής εισόδου του Αγίου Πέτρου που κοσμείται με ζωφόρο που φέρει ανάγλυφη αναπαράσταση της άφιξης της βυζαντινής αντιπροσωπείας στη ΒΕΝΕΤΙΑ για τις διαπραγματεύσεις με τη Δύση και την αναχώρηση για τη Βασιλεύουσα μετά τη λήξη των εργασιών της Συνόδου ΦΕΡΡΑΡΑΣ-ΦΛΩΡΕΝΤΙΑΣ (1439).
00:11:32:00
Οι διαπραγματεύσεις θα αρχίσουν στη ΦΕΡΡΑΡΑ στις αρχές Μαρτίου του 1438, αλλά η επιδημία πανώλης που ξέσπασε στην πόλη οδήγησε στη μεταφορά των εργασιών της Συνόδου στη ΦΛΩΡΕΝΤΙΑ, ύστερα από πρόσκληση του ΚΟΣΜΑ ΜΕΔΙΚΟΥ. Πίνακες που εικονίζουν τη ΦΕΡΡΑΡΑ και την επιδημία που την χτύπησε. Ο ασπασμός πάντως των ποδιών του προκαθήμενου της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας ΕΥΓΕΝΙΟΥ Δ’ από τον ΙΩΑΝΝΗ Η’ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟ ήταν ενδεικτικός της δυσμενούς θέσης των Βυζαντινών. Αναπαράσταση σχετική παρακολουθούμε στη ζωφόρο του Αγίου Πέτρου. Πλάνο της ΦΛΩΡΕΝΤΙΑΣ, όπου συνεχίστηκαν οι εργασίες της Συνόδου.
00:12:15:00
Πίνακας που εικονίζει την έναρξη των εργασιών της Συνόδου στη ΦΛΩΡΕΝΤΙΑ. Πανοραμικά πλάνα της πόλης, πρωτεύουσας του Ουμανισμού της εποχής, και των μνημείων της. Πίνακας που εικονίζεται η οικογένεια των ΜΕΔΙΚΩΝ, προστάτιδα των τεχνών και των επιστημών την εποχή εκείνη. Πλάνα σε πίνακες του Ανακτόρου των ΜΕΔΙΚΩΝ.
00:13:52:00
Ο ΝΙΚΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΗΣ μιλά για τη μη ενασχόληση του ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΓΕΜΙΣΤΟΥ-ΠΛΗΘΩΝΑ με τα θεολογικά-θρησκευτικά πράγματα και για την περισσότερο συμβουλευτική στάση του στη Σύνοδο της ΦΛΩΡΕΝΤΙΑΣ. Η άφιξη του φιλοσόφου όμως στην πόλη τού έδωσε την ευκαιρία να έρθει σε επαφή με τον ιταλικό Ουμανισμό της εποχής και με τους κύκλους του ανακτόρου των ΜΕΔΙΚΩΝ.
00:15:10:00
Πορτραίτο του ΚΟΣΜΑ των ΜΕΔΙΚΩΝ (COSIMO dei MEDICI), προστάτη των κλασικών σπουδών, έργο του ΤΖΙΑΚΟΠΟ ΠΟΝΤΟΡΜΟ (JACOPO PONTORMO) στην Πινακοθήκη Uffici. Πορτραίτο του ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΓΕΜΙΣΤΟΥ-ΠΛΗΘΩΝΑ, τον οποίο ο ΚΟΣΜΑΣ ΜΕΔΙΚΟΣ συνέδραμε στην πραγματοποίηση των επικεντρωμένων στις διαφορές αριστοτελικής και πλατωνικής φιλοσοφίας διαλέξεών του, τις οποίες παρακολουθούσαν οι διακεκριμένοι λόγιοι της εποχής: ΓΚΟΥΑΡΙΝΟ (GUARINO), ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΟΥΡΙΣΠΑ (AURISPA), ΟΥΓΚΟ ΜΠΕΝΤΣΙ (UGO BENCI), ΛΟΡΕΝΤΣΟ ΒΑΛΑ (LORENZO VALLA), ΛΕΟΝΑΡΝΤΟ ΜΠΡΟΥΝΙ (LEONARDO BRUNI), ΑΡΕΤΙΝΟΣ (ARETINO) και θα αποτελέσουν αργότερα τους «αποστόλους» του ΠΛΑΤΩΝΑ στην ιταλική επικράτεια. Πλάνο από την αίθουσα διαλέξεων του Ανακτόρου των ΜΕΔΙΚΩΝ, απεικονίσεις των φιλοσόφων, του ΛΕΟΝ ΜΠΑΤΙΣΤΑ ΑΛΜΠΕΡΤΙ και έκδοση των μεταφράσεων των έργων του ΠΛΑΤΩΝΑ, του ΜΑΡΣΙΛΙΟ ΦΙΤΣΙΝΟ (MARSILIO FICINO).
00:16:08:00
Άγαλμα του ΚΟΣΜΑ των ΜΕΔΙΚΩΝ, που ίδρυσε την Πλατωνική Ακαδημία με επικεφαλής τον ΜΑΡΣΙΛΙΟ ΦΙΤΣΙΝΟ, πορτραίτο του οποίου βλέπουμε από λεπτομέρεια πίνακα, και με την οποία σημαίνεται η καθιέρωση του πλατωνισμού ως κυρίαρχης κοσμοθεωρίας της Αναγέννησης.
00:16:29:00
Χαλκογραφία που εικονίζει τη Σύνοδο της ΦΛΩΡΕΝΤΙΑΣ, η οποία είχε μετατραπεί σε πεδίο μάχης λόγω των Ανθενωτικών που πρέσβευαν την επικυριαρχία του Ορθόδοξου Δόγματος. Οι Καθολικοί γίνονταν πιεστικοί προς τους Ορθόδοξους, αλλά τις εργασίες της Συνόδου σημάδεψε ο θάνατος του Πατριάρχη ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ ΙΩΣΗΦ, λίγες ημέρες πριν από τη λήξη της Συνόδου, ο οποίος και τάφηκε στη Σάντα Μαρία Νοβέλα (Santa Maria Novella) της ΦΛΩΡΕΝΤΙΑΣ (πλάνα από το εσωτερικό της εκκλησίας). Ο Ενωτικός Όρος υπογράφτηκε στις 6 Ιουλίου του 1439, αναγνώστηκε και εορτάστηκε στη Μητρόπολη της ΦΛΩΡΕΝΤΙΑΣ, πλάνα της οποίας παρακολουθούμε. Πλάνο και από την αναπαράσταση στην πρόσοψη του Αγίου Πέτρου ΡΩΜΗΣ, που εικονίζεται η επικύρωση του Ενωτικού Όρου.
00:18:22:00
Ο ΣΙΤΖΙΣΜΟΝΤΟ ΜΑΛΑΤΕΣΤΑ το 1464 εκστρατεύει αποτυχημένα στην ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟ, για να ανακαταλάβει ενετικά κάστρα που πρόσφατα είχαν αλώσει οι Οθωμανοί Τούρκοι, και εναντίον του ΜΥΣΤΡΑ, για να πάρει τα λείψανα του ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΓΕΜΙΣΤΟΥ-ΠΛΗΘΩΝΑ (είχε αποβιώσει περί το 1450) και να τα μεταφέρει στο ΡΙΜΙΝΙ. Πλάνο από την πρόσοψη του TEMPIO MALATESTΙANO στο ΡΙΜΙΝΙ, γενέτειρα του ΜΑΛΑΤΕΣΤΑ, και από το Μαυσωλείο στη Μητρόπολη του Αγίου Φραγκίσκου, όπου κείτονται τα λείψανα του ΠΛΗΘΩΝΑ, καθώς μεταφέρθηκαν εκεί από τον ΜΑΛΑΤΕΣΤΑ (1465). Πλάνο και στην επιτύμβια στήλη.
00:19:30:00
Πλάνο του αρχιτέκτονα ΛΕΟΝ ΜΠΑΤΙΣΤΑ ΑΛΜΠΕΡΤΙ, ο οποίος και σχεδίασε αρχιτεκτονικά τη Μητρόπολη του Αγίου Φραγκίσκου με έξοδα του ΣΙΤΖΙΣΜΟΝΤΟ ΜΑΛΑΤΕΣΤΑ.
00:19:39:00
Ο ΣΙΤΖΙΣΜΟΝΤΟ ΜΑΛΑΤΕΣΤΑ είχε γνωρίσει τον ΠΛΗΘΩΝΑ στη ΡΩΜΗ, την εποχή που ο τελευταίος ασκούσε καθήκοντα αποστολικού γραμματέα στην Αγία Έδρα, επί πάπα ΕΥΓΕΝΙΟΥ Δ’. Βλέπουμε πίνακα με την απεικόνιση των δύο.
00:19:52:00
Λεπτομέρειες από τον πίνακα του ΜΠΕΝΟΤΖΟ ΓΚΟΖΟΛΙ (BENOZZO GOZZOLI) «Η προσκύνηση των Μάγων» (Ανάκτορο των Μεδίκων, 1459) που εικονίζει τη βυζαντινή αντιπροσωπεία ενώ κατευθύνεται στην ΙΤΑΛΙΑ, για την πραγματοποίηση της Συνόδου για την Ένωση της Ανατολικής και της Δυτικής Εκκλησίας. Στον πίνακα εικονίζεται και ο ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΕΜΙΣΤΟΣ-ΠΛΗΘΩΝ, που θα αρχίσει σε λίγο τη «σταυροφορία» του για τη διακήρυξη του πλατωνικού έργου, με την οποία και αρχίζει η περίοδος της ιταλικής Αναγέννησης. Ο ΣΙΤΖΙΣΜΟΝΤΟ ΜΑΛΑΤΕΣΤΑ θα παρακολουθήσει τις διαλέξεις του ΠΛΗΘΩΝΑ και θα αυτοαποκαλείται έκτοτε «νεοπλατωνικός».
00:22:02:00
Πορτραίτα του ΚΑΡΔΙΝΑΛΙΟΥ ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΑ, μαθητή του ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΓΕΜΙΣΤΟΥ-ΠΛΗΘΩΝΑ. Υπέρμαχος της Ένωσης των Εκκλησιών, κέρδισε την εκτίμηση του πάπα ΕΥΓΕΝΙΟΥ Δ’, αλλά εισέπραξε μίσος από τους Ανθενωτικούς συμπατριώτες του. Θα στεφθεί καρδινάλιος και μέχρι το τέλος της ζωής του (ΡΑΒΕΝΝΑ, 18 Νοεμβρίου 1472) θα αγωνιστεί για την απελευθέρωση της ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ από τους Οθωμανούς Τούρκους. Η αμφιλεγόμενη στάση του γεννά τα ιστορικά ερωτήματα αν ήταν ένας παραβάτης Ενωτικός ή ένας οραματιστής. Μικρογραφία χειρογράφου στην οποία ο GUILLAUME FICHET παραδίδει στον ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΑ πολυτελή έκδοση. Πλάνο από την επιγραφή του τάφου του ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΑ στους Αγίους Αποστόλους ΡΩΜΗΣ. Πλάνο της Σταύρωσης του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ.
00:23:44:00
Ο ΝΙΚΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΗΣ μιλά για την αμφιλεγόμενη προσωπικότητα του ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΑ. Ουμανιστής, πλατωνιστής, πολυμαθής λόγιος, ο «λατινομαθέστερος των Ελλήνων», παρά λίγο εκλεγμένος πάπας, κυριευμένος με «πατριωτικό» πάθος για την ανακατάληψη της Βασιλεύουσας, άφησε τα βιβλία του στη ΒΕΝΕΤΙΑ, για να αποτελέσουν τη βάση για τη δημιουργία της Μαρκιανής Βιβλιοθήκης. Παρεμβάλλεται πλάνο από το αναγνωστήριό της.
00:27:30:00
Πανοραμικά πλάνα της ΦΛΩΡΕΝΤΙΑΣ και του κωδωνοστασίου της Μητρόπολης της ΦΛΩΡΕΝΤΙΑΣ, όπου αναγνώστηκε πανηγυρικά η απόφαση της Συνόδου της ΦΕΡΡΑΡΑΣ-ΦΛΩΡΕΝΤΙΑΣ. Ο Ενωτικός Όρος περί Ορθοδοξίας και Καθολικισμού και το πρόγραμμα συμπόρευσης των Χριστιανών ενάντια στην οθωμανική απειλή δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Ανάγλυφες αναπαραστάσεις μαχών των Οθωμανών με τους Βυζαντινούς. Η ευκαιρία όμως της Συνόδου, μέσω της διδασκαλίας των ΠΛΗΘΩΝΑ και ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΑ, γέννησε τον «πλατωνισμό» της Αναγέννησης και οδήγησε στην εγκατάλειψη της μέχρι τότε κυρίαρχης αριστοτελικής φιλοσοφίας. Πλάνα από την αίθουσα διαλέξεων του ανακτόρου των ΜΕΔΙΚΩΝ, όπου πραγματοποιούνταν τα σεμινάρια του ΠΛΗΘΩΝΑ. Τα μαθηματικά και η γεωμετρική προοπτική, που ενσωματώθηκαν δραστικά στη φιλοσοφική σκέψη, έκτοτε θα καταστούν τα κυρίαρχα μέσα των επιστημών της φύσης και του σύμπαντος και θα επηρεάσουν τις αναπαραστατικές τέχνες. Βλέπουμε πλάνα από δοκιμές γλυπτών και ζωγραφικών έργων και σχέδια σε επιστημονικά έργα. Τέλος, πλάνο στο «Θριαμβικό δίπτυχο» του ΠΙΕΡΟ ΝΤΕΛΑ ΦΡΑΝΤΣΕΣΚΑ (PIERRO DELLA FRANCESCA).
00:29:44:00
Η νεοπλατωνική φιλοσοφία που πρέσβευε ο ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΕΜΙΣΤΟΣ-ΠΛΗΘΩΝ, καθώς και η φιλοσοφία του ΠΛΩΤΙΝΟΥ επηρέασε τα αισθητικά ρεύματα του Μανιερισμού και του Μπαρόκ. Πλάνα σε αντιπροσωπευτικούς πίνακες των ρευμάτων αυτών (ΠΟΝΤΟΡΜΟ, ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ κ. ά.).
00:30:37:00
Τίτλοι τέλους.
Θεματική Κατηγορία
Θεματικοί Όροι
Αναφορές
Γεωγραφικός Προσδιορισμός
Γλώσσα Περιεχομένου
ΕΛΛΗΝΙΚΗ
Δημιουργός
Παραγωγή: ΕΡΤ ΑΕ
Εκτέλεση: «ΕΚΦΡΑΣΗ» – Δ. ΘΕΟΣ – Σ. ΤΣΑΡΟΥΧΑΣ Ο.Ε.
Συντελεστές
Διεύθυνση Παραγωγής:
ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΤΣΑΡΟΥΧΑΣ
Βοηθός Παραγωγής:
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΠΑΛΑΜΠΡΟΥ
Σκηνοθέτης:
ΔΗΜΟΣ ΘΕΟΣ
Βοηθός Σκηνοθέτη:
ΣΤΕΛΛΑ ΜΑΝΩΛΑ
Επιστημονικοί σύμβουλοι:
ΠΑΥΛΟΣ ΠΕΤΡΙΔΗΣ, Καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
ΜΥΡΤΑΛΗ ΑΧΕΙΜΑΣΤΟΥ-ΠΟΤΑΜΙΑΝΟΥ, Διευθύντρια Βυζαντινού Μουσείου
ΝΙΚΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΗΣ, Καθηγητής Πανεπιστημίου Κρήτης, Διευθυντής Ελληνικού Ινστιτούτου Βενετίας
ΜΑΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ, Επιμελητής Εθνικής Πινακοθήκης
Συνεργάτης επιστημονικός σύμβουλος:
ENRICO MALATO, Ιστορικός, Καθηγητής Πανεπιστημίου Viterbo
Σενάριο:
ΔΗΜΟΣ ΘΕΟΣ
Μουσική επιμέλεια / Σύνθεση / Εκτέλεση τσέλου:
ΚΩΣΤΑΣ ΘΕΟΣ
Μουσικοί:
ΕΛΕΝΗ ΣΑΒΒΑΝΗ (αγγλικό κόρνο)
ΑΣΠΑΣΙΑ ΜΠΑΝΟΥ (φλάουτο)
ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΣΤΑΜΑΤΕΛΟΣ (βιολί)
ΜΙΧΑΛΗΣ ΒΟΡΡΙΑΣ (βιολί)
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΓΚΡΙΩΤΗΣ (τσέλο)
Αφήγηση:
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΛΑΣ
Διεύθυνση Φωτογραφίας:
ΒΑΓΓΕΛΗΣ Κ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
Μοντάζ:
ΔΗΜΟΣ ΘΕΟΣ
ΙΩΑΝΝΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΥ
Ηχοληψία:
ΓΙΩΡΓΟΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ
Μιξάζ:
ΚΩΣΤΑΣ ΣΚΙΑΔΑΣ
Βοηθός Οπερατέρ:
ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΒΛΟΝΤΑΚΗΣ
Σκριπτ:
ΚΩΣΤΑΣ ΑΛΕΦΑΝΤΗΣ
Ηλεκτρολόγος:
ΗΛΙΑΣ ΚΑΤΣΙΜΠΑΡΔΗΣ
Μακέτες – Σχέδια:
ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΛΑΣΤΑΡΑΣ
Τρυκέζα:
ΑΝΑΝΙΔΗΣ
Μοντάζ αρνητικού:
ΑΝΝΑ ΒΙΧ
Εταλονάζ:
ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΥΡΙΑΝΟΣ
Εργαστήρια Εικόνας:
AN-MAR FILM
Εργαστήρια Ήχου:
SKLAVIS STUDIO
Φωτοσύνθεση:
ΑΛΦΑΒΗΤΟ
Ευχαριστίες:
ΛΕΩΝΙΔΑ ΡΟΚΑΝΑ, Γραμματέα της Ελληνικής Πρεσβείας Βατικανού
ΑΡΗ ΑΜΠΑΤΖΗ (Δημοσιογράφο)
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΒΕΝΕΤΙΑΣ
ΕΘΝΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ
ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ
ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ
ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ
ΕΦΟΡΙΑ ΕΝΑΛΙΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ
1η ΕΦΟΡΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ
5η ΕΦΟΡΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ
8η ΕΦΟΡΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ
6η ΕΦΟΡΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΡΩΜΗΣ
Σχετικά Θέματα
Δικαιώματα
ΕΡΤ ΑΕ
Διάρκεια
00:31:43:03
Φυσικά – Τεχνικά Χαρακτηριστικά
Πρωτότυπο Μέσο: ΦΙΛΜ
Εικόνα: ΕΓΧΡΩΜΗ
Χρηματοδότηση Ψηφιοποίησης/Τεκμηρίωσης
ΚΟΙΝΩΝΙΑ της ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ, Πρόσκληση 65
Τελευταία Ενημέρωση
21/04/2010