Επεισόδιο:004
0000007005
Σειρά ντοκιμαντέρ για τη ζωή και το έργο του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ. Το τέταρτο επεισόδιο αναφέρεται στην πρώτη φάση του καλλιτεχνικού έργου του ζωγράφου στην Ισπανία (Μαδρίτη και Τολέδο).
Κωδικός Τεκμηρίου
0000007005
Τύπος ψηφιακού αρχείου
Βίντεο
Τίτλος
ΔΟΜΗΝΙΚΟΣ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ (ΚΑΝΤΙΑ 1541 – ΤΟΛΕΔΟ 1614)
Επεισόδιο:004
Χρονολογία Παραγωγής
1986
Ημερομηνία Πρώτης Προβολής
Σκοπός
ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ
Είδος
ΜΟΝΟΘΕΜΑΤΙΚΟ / ΟΧΙ-ΜΥΘΟΠΛΑΣΙΑ
Χαρακτηρισμός
ΣΕΙΡΑ
Κατηγορία
ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟ (ΙΣΤΟΡΙΚΟ, ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ)
Περίληψη
Σειρά ντοκιμαντέρ για τη ζωή και το έργο του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ. Το τέταρτο επεισόδιο αναφέρεται στην πρώτη φάση του καλλιτεχνικού έργου του ζωγράφου στην Ισπανία (Μαδρίτη και Τολέδο).
Περιγραφή Περιεχομένου
Το τέταρτο επεισόδιο της σειράς «ΔΟΜΗΝΙΚΟΣ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ (ΚΑΝΤΙΑ 1541-ΤΟΛΕΔΟ 1614)» αναφέρεται στην πρώτη ισπανική περίοδο του επιφανούς Έλληνα ζωγράφου ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ. Γίνεται λόγος για την διαμονή του ζωγράφου στη Μαδρίτη και την εικονογράφηση του ανακτόρου Εσκοριάλ και στη συνέχεια γίνεται λόγος για την πόλη που στάθηκε η δεύτερη πατρίδα του, το Τολέδο της Ισπανίας, από το 1577 μέχρι το 1614, οπότε και πέθανε. Παρουσιάζονται στοιχεία για τη ζωή και τη δραστηριότητα του ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ στο Τολέδο και αναλύεται η επίδραση της παρουσίας του ζωγράφου στο εικαστικό περιβάλλον της πόλης. Τέλος, παρουσιάζονται τα έργα που φιλοτέχνησε ο ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ: «Espolio», που βρίσκεται στη Μητρόπολη του Τολέδο, η διακόσμηση του Santo Domingo El Antiguo με το βασικό πίνακα «Η μετάσταση της Θεοτόκου», η «Η Αγία Τριάδα», «Η προσκύνηση του Αγίου Ονόματος του Ιησού» και «Το μαρτύριο του Αγίου Μαυρικίου» στο ανάκτορο Εσκοριάλ, μερικά μόνο από τα σημαντικά δημιουργήματά του κατά την πρώτη ισπανική του περίοδο.
Τίτλοι έναρξης.
00:01:45:00
Απόψεις της ΡΩΜΗΣ και της μεσαιωνικής πόλης του ΤΟΛΕΔΟ, παλαιάς πρωτεύουσας της ΙΣΠΑΝΙΑΣ καθώς η αφηγήτρια ΝΙΚΗ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗ αναφέρεται στις επιβεβαιωμένες μαρτυρίες σχετικά με την εκεί παρουσία του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ το 1577, αλλά και στις υποθέσεις σχετικά με την έλευσή του στην ΙΣΠΑΝΙΑ το 1575 ή το 1576.
00:02:38:00
Ζωγραφικός πίνακας με θέμα την ΙΣΠΑΝΙΑ καθώς η αφηγήτρια μιλά για τη χώρα, την έκτασή της και την κοινωνικοπολιτική της κατάσταση κατά τη διάρκεια της εκεί παραμονής του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ.
00:03:01:00
Το άγαλμα του ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ ΚΟΛΟΜΒΟΥ και αναφορά της αφηγήτριας στην ανακάλυψη της ΑΜΕΡΙΚΗΣ από αυτόν, την ίδια εποχή που Ισπανοί θαλασσοπόροι-εξερευνητές ανακάλυπταν τις Νέες Χώρες.
00:03:08:00
Πίνακας που αναπαριστά σκηνές μαχών καθώς η αφηγήτρια αναφέρεται στην κατάκτηση των ΦΙΛΙΠΠΙΝΩΝ από τους Ισπανούς θαλασσοπόρους.
00:03:18:00
Ζωγραφικοί πίνακες που αναδεικνύουν τον πλούτο και την επικυριαρχία της ΙΣΠΑΝΙΑΣ του 16ου αιώνα, έναντι των άλλων ευρωπαϊκών χωρών που επίσης άκμαζαν την ίδια εποχή.
00:03:50:00
Ζωγραφικοί πίνακες και σχέδια. Η αφηγήτρια αναφέρεται στον Ισπανό μελετητή ΜΑΝΟΥΕΛ ΑΝΔΡΑΔΕ (MANUEL PITTA ANDRADE), ο οποίος μιλά για την αντίφαση που παρουσίαζε η ΙΣΠΑΝΙΑ του 16ου αιώνα-τα πλούτη της τής προσέδιδαν μια εικόνα οικονομικής ακμής, αλλά οι μαινόμενοι μεταξύ αυτής και της ΙΤΑΛΙΑΣ, της ΓΑΛΛΙΑΣ και της ΑΓΓΛΙΑΣ πόλεμοι υπέσκαπταν την εύρωστη εικόνα της. Ο μελετητής, αναφέρει η αφηγήτρια, σημειώνει ότι η ΙΣΠΑΝΙΑ εκείνη την εποχή θυσίαζε τα πάντα στο βωμό των θρησκευτικών ιδανικών, με αρνητικές επιπτώσεις στον οικονομικό και κοινωνικό της τομέα.
00:04:37:00
Τοπογραφικός χάρτης της ΜΑΔΡΙΤΗΣ, πρωτεύουσας πλέον της Ισπανικής Αυτοκρατορίας. Απεικονίσεις της πόλης που, όπως αναφέρει η αφηγήτρια, ήταν ο πρώτος σταθμός του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ. Αναφορά στην ανάπτυξη της πόλης, που γίνεται το κέντρο του ισπανικού κράτους.
00:05:24:00
Πλάνο του Ανακτόρου του Εσκοριάλ, που χρησιμοποιήθηκε ως ανάκτορο, κοιμητήριο και μοναστήρι και στου οποίου τη διακόσμηση είχαν προσκληθεί από τον βασιλιά ΦΙΛΙΠΠΟ Β’ πολλοί και αξιόλογοι καλλιτέχνες της εποχής. Στη διακόσμησή του ήλπιζε να απασχοληθεί και ο ΔΟΜΗΝΙΚΟΣ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ ερχόμενος στη Μαδρίτη (σύμφωνα με κάποια εκδοχή). Ζωγραφικός πίνακας που εικονίζει τον φιλότεχνο και θρησκόληπτο ΦΙΛΙΠΠΟ Β’.
00:05:47:00
Προσωπογραφία του Ισπανού αρχιτέκτονα ΧΟΥΑΝ ΝΤΕ ΕΡΕΡΑ (JUAN DE HERRERA), ο οποίος, όπως αναφέρει η αφηγήτρια, σχεδίασε το γιγαντιαίο Ανάκτορο του Εσκοριάλ επηρεασμένος από τα μοναστηριακά πρότυπα της εποχής.
00:05:56:00
Πλάνα από τον εξωτερικό χώρο του Ανακτόρου του Εσκοριάλ, με την αφηγήτρια να αναφέρεται σε ιστορικά στοιχεία που συνδέονται με αυτό. Η κατασκευή του ξεκίνησε στη ΣΙΕΡΑ ΝΤΕ ΓΚΟΥΑΝΤΑΡΑΜΑ (SIERRA DΕ GUADARRAMA) κοντά στη ΜΑΔΡΙΤΗ το 1562 και αφιερώθηκε στον Άγιο Λαυρέντιο, σε ανάμνηση ενός παλαιού ναού του ίδιου Αγίου, που γκρεμίστηκε εκ παραδρομής από τους Ισπανούς στη μάχη του ΣΑΙΝΤ ΚIΟΥΕΝΤΙΝ (SAINT QUENTIN) το 1557.
00:06:28:00
Ο Ιταλός καθηγητής ΚΑΡΛΟ ΑΡΓΚΑΝ (CARLO ARGAN) μιλά για το συμβολισμό του Ανακτόρου του Εσκοριάλ, το οποίο αποκαλεί «μεγάλο επίτευγμα της Αντιμεταρρύθμισης», που θα πρέπει να στόχευε στο συνδυασμό του νέου θρησκευτικού αισθήματος της αντιμεταρρύθμισης και της απόλυτης μοναρχίας. Αναφέρει ότι ο ΔΟΜΗΝΙΚΟΣ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ μετέβη στην ΙΣΠΑΝΙΑ, για να εργαστεί στο Εσκοριάλ. Παρεμβάλλονται πλάνα από τους εσωτερικούς χώρους του Εσκοριάλ.
00:07:48:00
Εσωτερικοί χώροι του Εσκοριάλ.
00:07:55:00
Πανοραμικά πλάνα του Εσκοριάλ. Η αφηγήτρια μιλά για την πληροφόρηση που είχε ο ΔΟΜΗΝΙΚΟΣ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ μέσω του ΤΙΤΣΙΑΝΟ (TIZIANO) για τη φιλοτέχνηση του Εσκοριάλ, για τις πρώτες εβδομάδες παραμονής του καλλιτέχνη στην ΙΣΠΑΝΙΑ και αναφέρεται στην προσπάθειά του να αναλάβει ο ίδιος το έργο, μέσα από μία κατ’ ιδίαν συνάντησή του με τον ΦΙΛΙΠΠΟ Β’ που απέβη άκαρπη.
00:08:26:00
Τα αγάλματα των Βασιλιάδων του ΙΟΥΔΑ που κοσμούν τον περίβολο του Εσκοριάλ καθώς η αφηγήτρια αναφέρεται σε μελέτη του Δανού μελετητή του έργου του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ, ΒΙΛΟΥΜΣΕΝ (J. F. WILLUMSEN), ο οποίος υποστήριξε ότι ο ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ προφανώς σχεδίασε τα αγάλματα, διότι, όπως αναφέρει, «ταιριάζουν στο ύφος του καλλιτέχνη».
00:09:00:00
Εξωτερικά πλάνα του Εσκοριάλ καθώς η αφηγήτρια αναφέρει ότι κανένα έργο του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ της εποχής αυτής, ευρισκόμενο είτε στο Εσκοριάλ είτε στη ΜΑΔΡΙΤΗ, δεν αποδίδεται με ασφάλεια σε καλλιτέχνη. Απόψεις μνημείων στη ΜΑΔΡΙΤΗ.
00:09:12:00
Γυναικείο πορτρέτο, που λέγεται ότι απεικονίζει τη ΔΟΝΙΑ ΧΕΡΟΝΙΜΑ ΝΤΕ ΛΑΣ ΚΟΥΕΒΑΣ (DONA JERONIMA DE LAS CUEVAS) (Μουσείο Stirling-Maxwell Collection, ΓΛΑΣΚΩΒΗ), με την οποία, όπως λέει η αφηγήτρια, διατήρησε εξώγαμη σχέση ο ΔΟΜΗΝΙΚΟΣ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ και η οποία θα γεννήσει το μοναχογιό του, τον ΓΙΩΡΓΗ-ΜΑΝΟΥΗΛ. Το πορτρέτο χρονολογείται το 1577/8 και αποδίδεται στον ΔΟΜΗΝΙΚΟ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟ.
00:09:55:00
Πλάνα του Palazzo Farnese στη ΡΩΜΗ, όπου απέκτησε σημαντικό κύκλο γνωριμιών, μεταξύ άλλων τον ιερέα ΔΟΝ ΛΟΥΙΣ ΝΤΕ ΚΑΣΤΙΓΙΑ (LUIS DE CASTILLA).
00:10:03:00
Πορτρέτο του ιερέα και φίλου του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟ ΔΟΝ ΛΟΥΙΣ ΝΤΕ ΚΑΣΤΙΓΙΑ και αναφορά της αφηγήτριας στη σχέση του με τον ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟ. Οι δύο τους γνωρίστηκαν στο Palazzo Farnese και ο πρώτος πρότεινε στον καλλιτέχνη να αναλάβει την εικονογράφηση του εικονοστασίου της εκκλησίας του Santo Domingo el Antiguo, (Άγιος Δομήνικος ο Παλαιός) στο ΤΟΛΕΔΟ, το οποίο και φιλοτέχνησε. Η πρόσκληση στάθηκε ο λόγος που ο καλλιτέχνης έφτασε στο ΤΟΛΕΔΟ, σύμφωνα με μία εκδοχή.
00:10:17:00
Περιήγηση στο ΤΟΛΕΔΟ, παλαιά πρωτεύουσα της ΙΣΠΑΝΙΑΣ. Η αφηγήτρια αναφέρεται σε σύγγραμμα του ΤΖΟΥΖΕΠΕ ΜΑΡΤΙΝΕΘ (JUSEPE MARΤINEZ), ο οποίος μιλά για τον ερχομό του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ στο ΤΟΛΕΔΟ το 1577. Παραθέτουμε σε μετάφραση τα λόγια του μελετητή, όπως ακούγονται από την αφηγήτρια: «μπήκε σε αυτήν την πόλη με μεγάλο κύρος, με τρόπο που έκαμε να νιώσουν πως δεν υπήρχε στον κόσμο πράγμα ανώτερο από τα έργα του». Από τα λεγόμενα του μελετητή συμπεραίνεται ότι η φήμη του καλλιτέχνη είχε φτάσει στην πόλη προτού ο ίδιος φτάσει σε αυτήν.
00:11:27:00
Η γέφυρα του ποταμού ΤΑΓΟΥ, που διασχίζει το ΤΟΛΕΔΟ. Η αφηγήτρια αναφέρεται γενικά στη γεωμορφολογία και στα ιστορικά στοιχεία της πόλης-κατάκτησή της διαδοχικά από τους Άραβες και τους Ισπανούς-και στα εθνογραφικά της στοιχεία-συγκέντρωση στους κόλπους της πολλών Εβραίων. Το ΤΟΛΕΔΟ είναι η πόλη που συνδυάζει την αραβική και την ευρωπαϊκή τέχνη. Τα τείχη και τα αρχιτεκτονικά κτήρια της πόλης, με έμφαση στα αραβικά και στα ευρωπαϊκά της στοιχεία.
00:12:38:00
Οι Πύλες της Αλκανταρά, του Αγίου Μαρτίνου, του Ήλιου και της Μπισάλα, με παράλληλα αναφορά της αφηγήτριας στην αρχιτεκτονική τους.
00:13:12:00
Δημόσια και ιδιωτικά κτήρια και εκκλησίες του ΤΟΛΕΔΟ (η γοτθικού ρυθμού Καθεδράλε, το κτήριο του Αλκάθαρ, το Νοσοκομείο Ταβέρα (Tavera) κ. ά.). Αναφορά της αφηγήτριας στα μνημεία της πόλης και στην «αργυρή εποχή» του ΤΟΛΕΔΟ, σύμφωνα με τα λεγόμενα του Ισπανού μελετητή ΜΑΝΟΥΕΛ ΑΝΔΡΑΔΕ, την εποχή που εκεί ζούσε ο ΔΟΜΗΝΙΚΟΣ ΘΕΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ.
00:14:10:00
Περιήγηση σε δρόμους και ιδιωτικές οικίες του ΤΟΛΕΔΟ, στην πόλη όπου ο ΔΟΜΗΝΙΚΟΣ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ θα παραμείνει από το 1577 έως και τον θάνατό του, το 1614, και όπου θα δημιουργήσει το σημαντικό καλλιτεχνικό του έργο και την οικογένειά του. Χωρίς ασφαλή μαρτυρία για την πρώτη του κατοικία, γίνεται αναφορά στην ακροαματική διαδικασία για την πληρωμή του από το έργο του «Espolio» (Σεπτέμβριος 1579), στην οποία αναφέρθηκε ως «ξενοφερμένος», «χωρίς περιουσία» και ότι «είχε έρθει για να ζωγραφίσει τα εικονοστάσια της εκκλησίας του Santo Domingo el Antiguo. Ερωτηθείς, απάντησε ότι δεν υποχρεούται να αναφέρει την αιτία που τον έφερε στην πόλη.
00:15:53:00
Εξωτερικά πλάνα της εκκλησίας του Santo Domingo el Antiguo, όπου αποτελεί την πρώτη εργασία του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ στο ΤΟΛΕΔΟ.
00:16:04:00
Πορτρέτο του ιερέα και φίλου του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ ΔΟΝ ΛΟΥΙΣ ΝΤΕ ΚΑΣΤΙΓΙΑ και αναφορά της αφηγήτριας στη γνωριμία του Δ. ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ με τον αδερφό του πρωτοπρεσβύτερου στον καθεδρικό ναό του ΤΟΛΕΔΟ ΝΤΙΕΓΚΟ, αδελφό του ΛΟΥΙΣ.
00:16:19:00
Το εσωτερικό της εκκλησίας του Santo Domingo el Antiguo. Ο ΝΤΙΕΓΚΟ ΝΤΕ ΚΑΣΤΙΓΙΑ είχε αναλάβει τη διαχείριση της διακόσμησης της εν λόγω εκκλησίας, ως διαχειριστής της περιουσίας της ΔΟΝΙΑΣ ΜΑΡΙΑΣ ΝΤΕ ΣΙΛΒΑ (MARIA DE SILVA).
00:16:34:00
Λυτά φύλλα με τη δικαιοπραξία-συμβόλαιο της ανάληψης της εικονογράφησης από τον ΔΟΜΗΝΙΚΟ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟ της εκκλησίας του Santo Domingo el Antiguo, που υπογράφηκε από τον καλλιτέχνη και τον διαχειριστή της εικονογράφησης της εκκλησίας ΝΤΙΕΓΚΟ ΝΤΕ ΚΑΣΤΙΓΙΑ. Αναφορά της αφηγήτριας στην έναρξη των εργασιών στην εκκλησία (1577) και στη λήξη τους (1579) και στα επιμέρους της συμφωνίας-προγράμματος: εικονογράφηση έξι πινάκων στο κεντρικό εικονοστάσιο και δύο στα πλαϊνά, δημιουργία σχεδίων και επιτήρηση των πλαισίων των εικονοστασίων [retablo} και του γλυπτικού διακόσμου-τα τελευταία ανέλαβε ο Τολεδάνος γλύπτης ΜΟΝΕΓΚΡΟ [JUAN BAUTISTA MONEGRO]). Περιγραφή μέρους του κεντρικού εικονοστασίου (των γλυπτών και του ζωγραφικού πίνακα «Η Αγία Τριάδα»).
00:17:45:00
Ο ζωγραφικός πίνακας του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ «Η Αγία Τριάδα» στο κεντρικό εικονοστάσιο της εκκλησίας του Santo Domingo el Antiguo, που βρίσκεται σήμερα στο Μουσείο Prado και στη θέση του έχει τοποθετηθεί αντίγραφό του.
00:18:12:00
Το κεντρικό εικονοστάσιο της εκκλησίας του Santo Domingo el Antiguo. Περιγραφή των πινάκων «Άγιο Μανδήλιο» και «Μετάσταση της Θεοτόκου». Η «Μετάσταση της Θεοτόκου» χρονολογείται το 1577-πρόκειται για το πρώτο έργο του εικονοστασίου, ίσως δε το πρώτο έργο που ζωγράφισε ο ΔΟΜΗΝΙΚΟΣ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ στο ΤΟΛΕΔΟ-, με το οποίο καθιερώνεται ο καλλιτέχνης και βρίσκεται στο Ινστιτούτο Τέχνης στο ΣΙΚΑΓΟ (Art Institute). Περιγραφή, στη συνέχεια, των πινάκων του ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ που βρίσκονται στα πλαϊνά του κεντρικού εικονοστασίου: «Άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής», «Άγιος Βερνάρδος» και «Απόστολος Παύλος» (στην Εθνική Βιβλιοθήκη της ΜΑΔΡΙΤΗΣ φυλάσσεται μια σχεδιαστική μελέτη του πίνακα, σχετικό πλάνο).
00:19:51:00
Το δεξιό εικονοστάσιο της εκκλησίας του Santo Domingo el Antiguo. Περιγραφή του πίνακα του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ «Ανάσταση», που φέρει και τη μορφή του διαχειριστή της εικονογράφησης της εκκλησίας και παραγγελιοδότη του έργου ΝΤΙΕΓΚΟ ΝΤΕ ΚΑΣΤΙΓΙΑ. Το αριστερό εικονοστάσιο της εκκλησίας, στο οποίο ο ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ ζωγράφισε την «Προσκύνηση των ποιμένων». Αναφορά της αφηγήτριας στο πρωτοποριακό καλλιτεχνικό έργο του ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ στην εκκλησία, που ήρθε σε αντίθεση με τον ακαδημαϊσμό των Ισπανών ζωγράφων της εποχής του.
00:21:00:00
Εξωτερικά και εσωτερικά πλάνα του Μουσείου Santa Cruz. Αναφορά της αφηγήτριας σε έργα Τολεδάνων ζωγράφων της εποχής του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ (XOYAN KAΡΕΡΑ ΝΤΕ ΒΙΒΑΡ [JUAN CARRERA DE VIVAR], ΝΤΙΕΓΚΟ ΝΤΕ ΑΓΚΟΥΙΛΑΡ [DIEGO DE AGUILAR], ΛΟΥΙΣ ΤΡΙΣΤΑΝ [LUIS TRISTAN] κ. ά.), την ίδια περίοδο που ο ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ ζωγράφιζε στην εκκλησία του Santo Domingo el Antiguo. Ζωγραφικοί πίνακες των μανιεριστών καλλιτεχνών που εκτίθενται στο χώρο.
00:22:15:00
Οι ιστορικοί τέχνης ΦΕΡΝΑΝΤΟ ΜΑΡΙΑΣ (FERNADO MARIAS) και ΑΓΚΟYΣΤΙΝ ΜΠΟΥΣΤΑΜΑΝΤΕ (AGUSTIN BUSTAMANTE) αναφέρονται στην επίδραση του έργου του Ουμανιστή, διανοούμενου και ζωγράφου-φιλοσόφου ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ στο εικαστικό περιβάλλον του ΤΟΛΕΔΟ της εποχής. Αναφέρουν ότι έσπασε το παραδοσιακό ζωγραφικό κατεστημένο της εποχής του στο ΤΟΛΕΔΟ, εισάγοντας εκεί την ιταλική νοοτροπία.
00:25:54:00
Η Μητρόπολη του ΤΟΛΕΔΟ, καθώς η αφηγήτρια αναφέρει ότι το 1577 ο ΔΟΜΗΝΙΚΟΣ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ δέχθηκε πολλές παραγγελίες για εικονογράφηση. Στις 2 Ιουλίου 1577 η Μητρόπολη του ΤΟΛΕΔΟ θα παραγγείλει στον καλλιτέχνη να ζωγραφίσει έναν πίνακα με θέμα τον Διαμερισμό των Ιματίων του Χριστού, που θα κοσμούσε το κεντρικό εικονοστάσιο του σκευοφυλακίου. Ο πίνακας θα οδηγήσει τον ζωγράφο σε πολλές δικαστικές περιπέτειες, έως ότου του αποδοθεί το αντίτιμο για την εργασία του.
00:26:32:00
Το σκευοφυλάκιο της Μητρόπολης του ΤΟΛΕΔΟ και το κεντρικό εικονοστάσιο όπου βρίσκεται ο πίνακας του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ «Espolio» (1577-1579) και έχει θέμα τον Διαμερισμό των Ιματίων του Χριστού, σύμφωνα με την παραγγελία που δέχθηκε. Αναφορά της αφηγήτριας στις δικαστικές διαμάχες που έλαβαν χώρα γι’ αυτόν τον πίνακα. Στο έργο ο ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ «περνάει από την αναπαράσταση εκστασιαζόμενων προσώπων στην εκστατική αναπαράσταση προσώπων», «πραγματοποιείται για πρώτη φορά η συνειδητή απάρνηση του βάθους στο χώρο που επέβαλε η Αναγέννηση» και «αρχίζει μια ελαφριά παραμόρφωση στις ανατομικές αναλογίες των μορφών». Αν και κρίθηκε «ανεκτίμητος» ο πίνακας από τους εκτιμητές του ζωγράφου, βρέθηκε από τους εκτιμητές της Μητρόπολης ότι παρουσιάζει ορισμένες «απρέπειες», μεταξύ άλλων το ότι οι τρεις Μαρίες που εικονίζονται δεν παρουσιάζονται στο επεισόδιο του Ευαγγελίου.
00:29:36:00
Πλάνα σε ζωγραφικό πίνακα του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ με θέμα τον Διαμερισμό των Ιματίων του Χριστού καθώς η αφηγήτρια αναφέρεται σε έξι πίνακές του διασπαρμένους σε διάφορα μουσεία του κόσμου.
00:29:50:00
Ο ζωγραφικός πίνακας «Espolio» του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ από τη Μητρόπολη του ΤΟΛΕΔΟ. Η αφηγήτρια αναφέρεται στον τρόπο αμοιβής των καλλιτεχνών που συνηθιζόταν την εποχή εκείνη: κριτές ενός καλλιτεχνικού έργου θα ήταν δύο εκτιμητές από την πλευρά του εργοδότη και δύο από την πλευρά του καλλιτέχνη και σε περίπτωση που υπήρχε διαφορά μεταξύ τους θα προσέφευγαν σε έναν ακόμη διαιτητή-εκτιμητή κοινής αποδοχής. Στη συγκεκριμένη περίπτωση οι εκτιμητές του ζωγράφου είχαν βάλει υψηλότερη τιμή σε σχέση με εκείνους της Μητρόπολης, αναγνωρίζοντας το μέγεθος του εικαστικού αποτελέσματος του πίνακα.
00:31:01:00
Ο πίνακας του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ «Η Αγία Βερόνικα και το ιερό σουδάριο» (Μουσείο Santa Cruz), καθώς η αφηγήτρια αναφέρεται στη «χρυσή περίοδο» του καλλιτέχνη 1577-1579, που συνοδεύεται και από τη γέννηση του γιου του, το 1578, του ΓΙΩΡΓΗ-ΜΑΝΟΥΗΛ (λεπτομέρεια από το ζωγραφικό πίνακα του ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ «Άποψη και χάρτης του Τολέδο» [Casa del Greco, ΤΟΛΕΔΟ). Γυναικείο πορτρέτο που λέγεται ότι εικονίζει τη ΔΟΝΙΑ ΧΕΡΟΝΙΜΑ ΝΤΕ ΛΑΣ ΚΟΥΕΒΑΣ (Μουσείο Stirling-Maxwell Collection, ΓΛΑΣΚΩΒΗ), με την οποία διατηρούσε δεσμό και η οποία έγινε η μητέρα του παιδιού του.
00:31:43:00
Πλάνα από βιβλιοθήκη-αρχειοστάσιο καθώς η αφηγήτρια αναφέρεται στον προβληματισμό που έχει προκαλέσει η μη επικύρωση με γάμο της σχέσης του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ με τη ΔΟΝΙΑ ΧΕΡΟΝΙΜΑ ΝΤΕ ΛΑΣ ΚΟΥΕΒΑΣ.
00:32:19:00
Ο καθηγητής και διευθυντής του Ελληνικού Ινστιτούτου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών της ΒΕΝΕΤΙΑΣ ΝΙΚΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΗΣ μιλά για την ύπαρξη νόμιμης συζύγου του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ, την οποία ενδεχομένως εγκατέλειψε. Ο γάμος του, υποθέτει ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΗΣ, συνέβαλε στη μη νομιμοποίηση της σχέσης του Δ. ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ με τη ΔΟΝΙΑ ΧΕΡΟΝΙΜΑ ΝΤΕ ΛΑΣ ΚΟΥΕΒΑΣ, με την οποία συζούσε περί τις τέσσερις δεκαετίες. Παρεμβάλλονται πλάνα από τον ΧΑΝΔΑΚΑ.
00:33:52:00
Η γέφυρα του ποταμού ΤΑΓΟΥ που διασχίζει το ΤΟΛΕΔΟ και αναφορά της αφηγήτριας στη δημιουργική του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ περίοδο 1577-1585 και σε πίνακές του όπως «Ο Άγιος Σεβαστιανός», που βρίσκεται στον καθεδρικό ναό της ΠΑΛΕΝΘΙΑ.
00:34:25:00
Πορτρέτο Ισπανού ευγενούς που ζωγράφισε ο ΔΟΜΗΝΙΚΟΣ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ, γνωστό με τον τίτλο «Ο ιππότης με το χέρι στο στήθος», της περιόδου 1577-1585 (Μουσείο Prado). Αναφορά της αφηγήτριας στη μελέτη της ΑΝΤΟΝΙΝΑ ΒΑΛΑΝΤΕΝ (ANTONINA VALLENTIN) σχετικά με το εν λόγω έργο, λέγοντας ότι «ο πίνακας αυτός εκφράζει με τη δύναμη και τη μυστική πνευματικότητά του ολόκληρη την ΙΣΠΑΝΙΑ».
00:34:48:00
Ο ζωγραφικός πίνακας του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ «Το όραμα του Αγίου Λαυρεντίου», που εικονίζεται ο Άγιος και η Παναγία Βρεφοκρατούσα, της περιόδου 1577-1585 (Casa de Alba, ΜΑΔΡΙΤΗ).
00:35:06:00
Πανοραμικό πλάνο του Εσκοριάλ, όπου, καθώς αναφέρει η αφηγήτρια, βρίσκονται δύο έργα του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ.
00:35:12:00
Ανδρικό πορτρέτο που φιλοτέχνησε ο ΔΟΜΗΝΙΚΟΣ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ και ο ζωγραφικός του πίνακας «Προσκύνηση του Αγίου Ονόματος του Ιησού» (ή «Το όνειρο του Φιλίππου Β’»), που βρίσκεται στο Εσκοριάλ. Πρόκειται για μια «ποιητική αλληγορία αντιμεταρρυθμιστικού περιεχομένου» και συνδέεται με τη ναυμαχία της ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ (1571).
00:36:22:00
Ο ζωγραφικός πίνακας του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ «Το μαρτύριο του Αγίου Μαυρικίου», που προοριζόταν για το παρεκκλήσιο του εν λόγω Αγίου στο Εσκοριάλ, (1584) κατά παραγγελία του ΦΙΛΙΠΠΟΥ Β’. Ο βασιλιάς απέρριψε το έργο του ως ακατανόητο και ακατάλληλο να κοσμήσει το παρεκκλήσιο και παράγγειλε σε έναν άσημο Φλωρεντινό ζωγράφο, τον ΡΟΜΟΛΟ ΤΣΙΝΤΣΙΝΑΤΟ (ROMOLO CINCINNATO) να ζωγραφίσει έναν πίνακα, που τελικά τοποθέτησε εκεί που προόριζε για το εν λόγω έργο. Ο ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ επικρίθηκε, καθώς τοποθέτησε το κεντρικό παραγγελθέν θέμα-το μαρτύριο του αποκεφαλισμού του Αγίου Μαυρικίου-σε δευτερεύουσα θέση και στο κέντρο ζωγράφισε την αντίσταση των Χριστιανών Θηβαίων και του Μαυρίκιου (αρχηγού της θηβαϊκής λεγεώνας) απέναντι στον αυτοκράτορα ΜΑΞΙΜΙΑΝΟ, ο οποίος τους ζήτησε να θυσιάσουν στα είδωλα το 208 μ. Χ. Το έργο θεωρήθηκε ότι αντιδρά στη θεοκρατία της εποχής του. Εν τέλει επέστρεψε στην αρχική του θέση.
00:39:42:00
Πλάνα από τη μεσαιωνική πόλη του ΤΟΛΕΔΟ. Αναφορά της αφηγήτριας στην αρχή και στην άνθηση της εκεί καριέρας του ΔΟΜΗΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ, σε ηλικία 45 ετών.
00:40:14:00
Τίτλοι τέλους.
Θεματική Κατηγορία
ΤΕΧΝΕΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ
Θεματικοί Όροι
ΕΛ ΓΚΡΕΚΟ, ζωγραφική, ευρωπαϊκή ζωγραφική, ιστορία τέχνης, προσωπικότητες, ζωγράφος
Αναφορές
ΕΛ ΓΚΡΕΚΟ, ζωγράφος
ΚΑΡΛΟ ΑΡΓΚΑΝ, καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης
ΦΕΡΝΑΝΤΟ ΜΑΡΙΑΣ, ιστορικός τέχνης
ΑΓΚΟΥΣΤΙΝ ΜΠΟΥΣΤΑΜΑΝΤΕ, ιστορικός τέχνης
ΝΙΚΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΗΣ, καθηγητής Βυζαντινής Φιλολογίας
Γεωγραφικός Προσδιορισμός
ΕΥΡΩΠΗ, ΙΣΠΑΝΙΑ, ΤΟΛΕΔΟ
ΕΥΡΩΠΗ, ΙΣΠΑΝΙΑ, ΜΑΔΡΙΤΗ
Γλώσσα Περιεχομένου
ΕΛΛΗΝΙΚΗ
Δημιουργός
Παραγωγή: ΕΡΤ ΑΕ
Εκτέλεση: ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΧΑΡΩΝΙΤΗΣ
Συντελεστές
Σκηνοθεσία:
ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΧΑΡΩΝΙΤΗΣ
Διεύθυνση Παραγωγής:
ΑΛΕΚΟΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ (Ελλάδα)
ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΓΚΙΝΗΣ (Ιταλία)
ΚΩΣΤΑΣ ΤΣΙΜΑΣ (Ιταλία)
ΚΩΣΤΑΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΔΗΣ (Ισπανία)
ΑΛΕΚΟΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ (Η.Π.Α.)
ΕΚΤΩΡ ΜΠΙΝΙΚΟΣ (Η.Π.Α.)
Σενάριο:
ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΧΑΡΩΝΙΤΗΣ
Μουσική:
ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΣ (τραγούδι τίτλων σε ποίηση ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΕΦΕΡΗ από τα 3 κρυφά ποιήματα)
Διευθυντής Φωτογραφίας:
ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΡΑΜΑΝΙΔΗΣ
ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΙΔΗΣ (βοηθός Διευθυντής Φωτογραφίας)
Μοντάζ:
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΤΣΕΝΗΣ
ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΟΦΙΑΝΟΣ (βοηθός)
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΥ (μοντάζ αρνητικού)
Ηχοληψία:
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΙΧΑΛΟΥΔΗΣ
STUDIO ENA
STUDIO ERA
Μιξάζ:
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΙΡΗΣ
Μουσικοί:
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ (φλάουτο-φλογέρες-όμποε)
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΝΙΚΑΣ (λαούτο-κιταρόνε-θεόρβη)
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΙΩΝΗΣ (τσέμπαλο-οργανέτο)
ΑΝΧΑΡΑΤ ΓΚΡΙΦΦΙΘ (βιολοντσέλο)
ΓΙΑΝΝΗΣ ΛΟΓΟΘΕΤΗΣ (κιθάρα)
ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΑΥΡΑΝΟΣ (κρουστά)
Αφήγηση:
ΝΙΚΗ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗ
Εργαστήρια εικόνας:
CINEMAGIC L.C.
Εταλονάζ:
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΑΡΧΟΝΤΑΣ
Εγγραφή μουσικής:
STUDIO MASTER
Ηλεκτρολόγος:
ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ
Βοηθός Σκηνοθέτη:
ΘΟΔΩΡΟΣ ΣΑΡΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ
Τρυκάζ:
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΠΕΝΙΣΗΣ
Ευχαριστίες:
ΜΑΝΩΛΗ ΧΑΤΖΗΔΑΚΗ
ΝΙΚΟ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΗ
ΔΗΜΗΤΡΗ ΠΑΠΑΣΤΑΜΟ
ΜΑΝΩ ΧΑΤΖΗΔΑΚΗ
ΝΙΚΟ ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ
ΜΑΝΩΛΗ ΜΠΟΡΜΠΟΥΔΑΚΗ
CARLO ARGAN
RODOLFO PALLUCCHINI
S. MANUEL PITTA ANDRADE
FERNADO MARIAS
AGUSTIN BUSTAMANTE
JONATHAN BROWN
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ
ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ
ΕΘΝΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ
ΕΦΟΡΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΡΗΤΗΣ
ΓΑΛΛΙΚΗ ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΡΩΜΗΣ
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΡΩΜΗΣ
MUSEO DI CAPODIMONTE NAPOLI
GALLERIA NAZIONALE ROMA
ACCADEMIA DIS. LUCA ROMA
PINACOTHECA ESTENSE MODENA
PALLACO PITTI FIRENZE
GALLERIA DELLI UFFICI FIRENZE
MUSEO CORRER VENEZIA
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΒΕΝΕΤΙΑΣ
ORDINARIATO PATRIARCALE DI VENEZIA
TELEVISION ESPANOLA S.A.
MINISTERIO DE CULTURA
BIBLIOTECA NATIONAL
MUSEO DEL PRADO
HOSPITAL DE LA CARIDAD ILLESCAS
PATRIMONIO NACIONAL
MUSEO LATHARO GALTHEANO
HOSPITAL DE TAVERA
CASA Y MUSEO DE EL GRECO
THE METROPOLITAN MUSEUM OF ART N.Y.
MUSEUM OF FINE ARTS BOSTON
NATIONAL GALLERY OF ARTS WASHINGTON
DUBRATON OAKS WASHINGTON
ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΧΑΡΩΝΙΤΗΣ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΤ
© 1986-1987
Σχετικά Θέματα
Δικαιώματα
ΕΡΤ ΑΕ
Διάρκεια
00:41:28:06
Φυσικά – Τεχνικά Χαρακτηριστικά
Πρωτότυπο Μέσο: ΦΙΛΜ
Εικόνα: ΕΓΧΡΩΜΗ
Χρηματοδότηση Ψηφιοποίησης/Τεκμηρίωσης
ΚΟΙΝΩΝΙΑ της ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ, Πρόσκληση 65
Τελευταία Ενημέρωση
02/11/2009