ΠΑΝΟΡΑΜΑ ΤΟΥ ΑΙΩΝΑ

00:00:05:00 Τίτλοι έναρξης. 00:00:50:00 Μακέτα-κάρτα με τον τίτλο της ενότητας: «4Η ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1937. Η ΠΡΩΤΗ ΕΠΕΤΕΙΟΣ». 00:00:53:00 ΑΘΗΝΑ, ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΟ ΣΤΑΔΙΟ, 4 Αυγούστου 1937, εορτασμός της πρώτης επετείου από την επιβολή του καθεστώτος του ΙΩΑΝΝΗ ΜΕΤΑΞΑ. Περιγραφή-πλην με ειρωνική διάθεση-των στοιχείων της δικτατορίας του ΜΕΤΑΞΑ: κατάργηση των κομμάτων και των αιρετών και δημοτικών αρχόντων, δρακόντεια μέτρα για την ασφάλεια του κράτους, αποκατάσταση της τάξης). Πλάνα από την είσοδο των επισήμων στο Παναθηναϊκό Στάδιο (Καλλιμάρμαρο) και τους εορτασμούς της πρώτης επετείου του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου. Πλάνα και από νεανίδες με τοπικές φορεσιές, που συμμετείχαν στους εορτασμούς με τους παραδοσιακούς χορούς και τα τραγούδια, και σχόλια περί του «Τρίτου Ελληνικού Πολιτισμού», που δημιούργησε το μεταξικό καθεστώς. 00:02:31:00 Μακέτα-κάρτα με τον τίτλο της ενότητας: «ΤΑ ΣΤΗΡΙΓΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ». 00:02:33:00 Ο Βασιλιάς ΓΕΩΡΓΙΟΣ και ο ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΕΤΑΞΑΣ συνεργάζονται, ο μεν πρώτος κερδίζοντας, με τη μετριοπάθεια που επέδειξε, την εύνοια του στρατού, ο δεύτερος την εύνοια του πρώτου, θεωρώντας τη Δικτατορία ως το ιδανικό για την ΕΛΛΑΔΑ πολίτευμα, και επομένως δηλώνοντας υπόχρεως στον Βασιλιά. Το αστυνομικό κράτος επί ΜΕΤΑΞΑ «επισημοποιείται», οι αστικές πολιτικές δυνάμεις και οι παράνομες κομμουνιστικές φωνές σιωπούν και εντείνονται τα βασανιστήρια και οι διώξεις. Αναφορά στους ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ ΜΑΝΙΑΔΑΚΗ, υφυπουργό Ασφαλείας επί ΜΕΤΑΞΑ, και ΝΙΚΟ ΖΑΧΑΡΙΑΔΗ, γενικό γραμματέα της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ, που ενεργούσε και υφίστατο πολιτικές διώξεις, αντίστοιχα. Ανάγνωση χωρίων από το ημερολόγιο του κυβερνήτη, στο οποίο αναφέρεται η «ανησυχία» που του προκαλούσε η «ησυχία» που ο ίδιος προκάλεσε. Πλάνα από επίσκεψη του Βασιλιά στο στράτευμα και από αφίσα με αναφορά στην ορκωμοσία των νέων ανθυπομοιράρχων στην οποία παρευρίσκεται ο ΜΕΤΑΞΑΣ, από όπου παρακολουθούμε πλάνα. 00:03:25:00 Μακέτα-κάρτα με τον τίτλο της ενότητας: «ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 11Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ». 00:03:25:00 1937: 11η Διεθνής Έκθεση ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, το σημαντικότατο οικονομικό γεγονός της χρονιάς. Αναφορά στις 29 χώρες και στους τομείς της οικονομίας που εκπροσωπούνται και στους σκοπούς της σε σχέση με την ελληνική οικονομία, που συνοψίζονται στο να καταστεί η γεωργία κινητήρια δύναμη της βιομηχανίας και να ενισχυθεί η γεωγραφική ανακατανομή της διάθεσης των ελληνικών προϊόντων στο εξωτερικό. Πλάνα από τη ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, από τα εγκαίνια της Έκθεσης και τους τομείς που εκπροσωπούνται, την κατάθεση στεφάνου από τον ΓΕΩΡΓΙΟ στον τάφο του παππού του, από τον ΜΕΤΑΞΑ, που παρευρέθησαν στα εγκαίνιά της, από Γερμανούς εκπροσώπους που στηρίζουν την ελληνική οικονομία. 00:06:00:00 Μακέτα-κάρτα με τον τίτλο της ενότητας: «Ο ΜΠΑΡΜΠΑ-ΓΙΑΝΝΗΣ». 00:06:14:00 Πορτρέτο του ΙΩΑΝΝΗ ΜΕΤΑΞΑ, του αποκαλούμενου «Μπάρμπα-Γιάννη». Προχωρημένης ηλικίας για να γίνει δικτάτορας, φτωχός μεν αριστοκράτης δε την καταγωγή, καθώς φέρει τον τίτλο του κόμητος από τον 14ο αιώνα, υποτελής στον βασιλέα, προσιτός στον λαό και λάτρης του όπως ένας φεουδάρχης άρχοντας, με ιδιόρρυθμη εικόνα που όμως δεν πλησιάζει τους μεγάλους Ευρωπαίους δικτάτορες, σοφός κυβερνήτης, είναι σε σύνοψη τα λεγόμενα του αφηγητή σκιαγραφώντας τον ΜΕΤΑΞΑ. Πλάνα του Κυβερνήτη από δημόσιες εμφανίσεις του. 00:07:39:00 Μακέτα-κάρτα με τον τίτλο της ενότητας: «Η ΛΗΘΗ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ». 00:07:43:00 ΤΟΥΡΚΙΑ, Οκτώβριος 1937: Επίσκεψη του ΙΩΑΝΝΗ ΜΕΤΑΞΑ, για να διαβεβαιώσει τον πρόεδρο της ΤΟΥΡΚΙΑΣ ΚΕΜΑΛ ΑΤΑΤΟΥΡΚ (KEMAL) για τις καλές προθέσεις της ΕΛΛΑΔΑΣ, συνεχίζοντας έτσι την «πολιτική της λήθης» στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Σημειώνεται δε ότι ο ΜΕΤΑΞΑΣ είχε εκφράσει σθεναρά αντιτουρκικά αισθήματα μετά τη Συνθήκη της ΛΩΖΑΝΗΣ (1923), προσπαθώντας τότε να αποσπάσει ψήφους υπέρ του. Πλάνα από τη συνάντηση των ΜΕΤΑΞΑ και ΑΤΑΤΟΥΡΚ στην ΤΟΥΡΚΙΑ. 00:08:22:00 Μακέτα-κάρτα με τον τίτλο της ενότητας: «ΜΑΔΡΙΤΗ. ΓΙΑ ΠΟΙΟΝ ΧΤΥΠΑΕΙ Η ΚΑΜΠΑΝΑ». 00:08:26:00 Στο πλαίσιο του εμφυλίου πολέμου της ΙΣΠΑΝΙΑΣ η ΜΑΔΡΙΤΗ βομβαρδίζεται από τον δικτάτορα ΦΡΑΝΚΟ, για να μην πέσει στα χέρια των Μαρξιστών, ενώ η αντίδραση των κατοίκων εκφράζεται με το «No Passaran». Σκηνές καταστροφής, βομβαρδισμοί, πανικόβλητοι κάτοικοι, συλλογή νεκρών και τραυματιών, υποσιτισμένα παιδιά, μεταφορά των αστέγων εντός της πόλης και ορισμένων στη δημοκρατική Νοτιοανατολική ΙΣΠΑΝΙΑ. Ο τίτλος της ενότητας προέρχεται από το μυθιστόρημα του ΕΡΝΕΣΤ ΧΕΜΙΝΓΟΥΕΪ (HERNEST HEMINGWAY) που περιγράφει τον ισπανικό εμφύλιο του 1936-1939. 00:10:45:00 Μακέτα-κάρτα με τον τίτλο της ενότητας: «ΣΕ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ». 00:10:47:00 ΓΕΡΜΑΝΙΑ 1937: Ο υπουργός Εξωτερικών της ΜΕΓΑΛΗΣ ΒΡΕΤΑΝΙΑΣ Λόρδος ΧΑΛΙΦΑΞ (Lord HALIFAX) ζήτησε από τον Γερμανό αξιωματούχο των Ναζί ΧΕΡΜΑΝ ΓΚΑΙΡΙΝΓΚ (HERMANN GORING) να αναμειχθεί η ΓΕΡΜΑΝΙΑ στο ζήτημα των αποικιών στην ΑΦΡΙΚΗ. Καθώς όμως η ΓΕΡΜΑΝΙΑ δεν είχε αποικιακές αξιώσεις εκεί, ο ΓΚΑΙΡΙΝΓΚ αντιπρόσφερε υπέρ της χώρας του μεγαλύτερη ελευθερία δράσης στην ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ, και του είχε παρασχεθεί. Πλάνα από την «σε φυσικό περιβάλλον» συνάντηση των δύο πολιτικών. 00:11:22:00 Μακέτα-κάρτα με τον τίτλο της ενότητας: «ΚΙΝΑ. ΕΝΙΑΙΟ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ». 00:11:25:00 Το 1937 ξεκινάει ο πόλεμος ΚΙΝΑΣ-ΙΑΠΩΝΙΑΣ, με τη δεύτερη να προελαύνει στο εσωτερικό της ΚΙΝΑΣ και να καταλαμβάνει το ΠΕΚΙΝΟ (13 Δεκεμβρίου 1937), κατάκτηση που συνοδεύθηκε με πρωτοφανή στην παγκόσμια ιστορία γενοκτονία (200. 000 νεκροί). Πλάνα του Κινέζου ηγέτη του Εθνικιστικού Κόμματος ΤΣΙΑΝΓΚ-ΤΣΑΪ-ΣΕΚ, που απέτυχε να αναχαιτίσει τον ιαπωνικό στρατό και να υποτάξει τους κομμουνιστές, των οποίων τελικά δέχεται την πρόταση δημιουργίας Ενιαίου Εθνικού Μετώπου. Στην ηττοπάθεια του ΤΣΙΑΝΓΚ-ΤΣΑΪ-ΣΕΚ ο ηγέτης του Κομμουνιστικού Κόμματος της ΚΙΝΑΣ ΜΑΟ ΤΣΕ ΤΟΥΝΓΚ αντιτάσσει την πίστη ότι είναι αναπόφευκτος ένας παρατεταμένος πόλεμος ΚΙΝΑΣ-ΙΑΠΩΝΙΑΣ, προτάσσει την εθνική συσπείρωση και υιοθετεί την τεχνική του ανταρτοπόλεμου και όχι τις παραδοσιακές πολεμικές τακτικές. Η ΙΑΠΩΝΙΑ μπροστά στο ισχυρό πλέον Ενιαίο Εθνικό Μέτωπο, έχει να επιλέξει μεταξύ της χρονοβόρας ολοκληρωτικής κατάκτησης της ΚΙΝΑΣ και της διατήρησης των ήδη κατακτημένων εδαφών. Πλάνα των Κινέζων ηγετών, στρατιωτών των δύο μετώπων, από αερομαχίες και βομβαρδισμούς, σκηνές μαχών, σκηνές φρίκης με τον άμαχο πληθυσμό. 00:14:43:00 Μακέτα-κάρτα με τον τίτλο της ενότητας: «ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 1937. ΤΑΓΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ». 00:14:45:00 Νέο περιεχόμενο στην έννοια «εργασία» δίνει ο ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΕΤΑΞΑΣ, ορίζοντάς την ως λειτούργημα κοινωνικό υψίστης σημασίας και όχι αγγαρεία. Τα Τάγματα Εργασίας που συγκροτούνται από το μεταξικό καθεστώς συγκεντρώνουν άτομα χωρίς συγκεκριμένο επάγγελμα και απασχόληση και σκοπό έχουν την εκτέλεση έργων κοινής ωφελείας και, καθώς υπόκεινται στο Υπουργείο Ασφαλείας, σκοπό έχουν την προβολή του έργου της κυβέρνησης ΜΕΤΑΞΑ. Πλάνα από επιθεώρηση των Ταγμάτων Εργασίας από τον ΜΕΤΑΞΑ και παρέλασή τους. 00:15:27:00 Μακέτα-κάρτα με τον τίτλο της ενότητας: «Ε. Ο. Ν. ΕΘΝΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΙΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ». 00:15:30:00 Η Εθνική Οργάνωσις Νεολαίας (ΕΟΝ, ίδρυση 1936)), η «φρουρά» του ΙΩΑΝΝΗ ΜΕΤΑΞΑ, όπως την αποκαλούσε ο ίδιος, και το μελλοντικό πολιτικό έρεισμα του καθεστώτος του ήταν η ελεγχόμενη από τον κυβερνήτη Οργάνωση στην οποία εγγράφονταν νέοι και νεανίδες, ορισμένοι από τους οποίους ήταν φοιτητές της Ανώτατης Εκπαίδευσης, οι οποίοι κατηχούνταν με τις αρχές του καθεστώτος. Η προαιρετική-πλην όμως «σχεδόν επιβεβλημένη»-εγγραφή-συμμετοχή συνοδευόταν από πλήθος προνομίων που προσφέρονταν αφειδώς (υλικές παροχές, εκδρομές, ταξίδια, ιδιάζουσα θέση των μελών, απαλλαγή από την εξουσία των γονέων κ. ά.). Το πρώτο τμήμα της ΕΟΝ, το Τμήμα ΠΑΤΡΩΝ, παρουσιάστηκε μπροστά στον ΜΕΤΑΞΑ, τον Νοέμβριο του 1937, και το Τμήμα ΑΘΗΝΩΝ την παραμονή της Πρωτοχρονιάς του 1938 στο πίσω προαύλιο της Βουλής, με τον κυβερνητικό επίτροπο της Οργάνωσης ΑΛΕΚΟ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟ να μιλά για τον «όρκο πίστης των φαλαγγιτών στον Βασιλιά, τον αρχηγό και στην ιδέα του Έθνους!», σύμφωνα με την οποία «η 4η Αυγούστου είναι η ιδία η Ελλάς». Πλάνα από μέλη της ΕΟΝ σε παρελάσεις και γιορτές, από την πανηγυρική εμφάνιση του Τμήματος της ΕΟΝ ΑΘΗΝΩΝ και από τον ΜΕΤΑΞΑ να επιθεωρεί με υπερηφάνεια. 00:17:52:00 Μακέτα-κάρτα με τίτλο της ενότητας: «ΠΑΥΛΟΣ ΚΑΙ ΦΡΕΙΔΕΡΙΚΗ». 00:17:55:00 ΑΘΗΝΑ, Ιανουάριος 1938. Προετοιμασία του μεγαλοπρεπούς γάμου του ΠΑΥΛΟΥ Α’ και της ΦΡΕΙΔΕΡΙΚΗΣ, εντυπωσιακά πλάνα από τον οποίο παρακολουθούμε, την άφιξη επισήμων, συγγενών του Βασιλιά και εστεμμένων, τις συνοδευτικές πομπές. Αναφορά στη στενή συνεργασία της βασιλικής Αυλής με το καθεστώς της 4ης Αυγούστου και στους ελιγμούς του ΙΩΑΝΝΗ ΜΕΤΑΞΑ, ο οποίος ξεφεύγει από τον άμεσο έλεγχο του Παλατιού και παραγκωνίζει ορισμένους βασιλικούς που θα στέκονταν εμπόδιο στο πολιτικό του έργο. Αναφορά και στην προσωπικότητα της ΦΡΕΙΔΕΡΙΚΗΣ του ΑΝΟΒΕΡΟΥ, που συνδέθηκε με την οργάνωση της χιτλερικής νεολαίας. Το καθεστώς ΜΕΤΑΞΑ πάντως φαίνεται να σκιάζει η συμπόρευση των ΙΩΑΝΝΗ ΘΕΟΤΟΚΗ και ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΑΦΑΝΤΑΡΗ κατά της δικτατορίας μέσω της κυκλοφορίας παράνομων για το καθεστώς προκηρύξεων (το 1936 οι ΣΟΦΟΥΛΗΣ-ΚΑΦΑΝΤΑΡΗΣ και ΘΕΟΤΟΚΗΣ πρότειναν στον Βασιλιά τον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας, με αφορμή την οποία ο βασιλιάς έδωσε εντολή στον ΜΕΤΑΞΑ να επιβάλει δικτατορία με πρόσχημα την ακυβερνησία), πράξη για την οποία τιμωρήθηκαν. Πλάνα από συναντήσεις του ΜΕΤΑΞΑ με το βασιλικό ζεύγος και από τον βασιλικό γάμο. 00:20:51:00 Μακέτα-κάρτα με τον τίτλο της ενότητας: «ΜΑΡΤΙΟΣ 1938 ΑΝSCHLUSS». 00:20:54:00 H προσάρτηση της ΑΥΣΤΡΙΑΣ (Anschluss), πρωταρχικός στόχος της γερμανικής εξωτερικής πολιτικής-επιχειρήθηκε αποτυχημένα να κατακτηθεί το 1934-, πραγματοποιήθηκε τελικώς τον Μάρτιο του 1938. 14 Μαρτίου 1938: Ο ΧΙΤΛΕΡ περνά τα αυστριακά σύνορα και φτάνει στη ΒΙΕΝΝΗ για να κηρύξει την Ένωση. Πλάνα της ΑΥΣΤΡΙΑΣ του 1938 με την εκεί είσοδο των γερμανικών στρατευμάτων, του ΧΙΤΛΕΡ, του Αυστριακού Καγκελαρίου ΣΟΥΣΝΙΓΚ (KURT SCHUSCHNIGG), και της άφιξης του Φύρερ στη ΒΙΕΝΝΗ. 00:21:49:00 Μακέτα-κάρτα με τον τίτλο της ενότητας: «ΧΙΤΛΕΡ-ΜΟΥΣΟΛΙΝΙ. ΚΟΙΝΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ». 00:21:52:00 Οι διεθνείς συμμαχίες δεν στάθηκαν ικανές να αποτρέψουν τη στενή συνεργασία των ΧΙΤΛΕΡ και ΜΟΥΣΟΛΙΝΙ, οι οποίοι από το 1937 και έπειτα εργάζονταν με αλλεπάλληλες συναντήσεις υπέρ της κοινής τους πορείας, ενώ την συμπόρευσή τους ευνόησε και η ρήξη των ιταλοβρετανικών σχέσεων το 1935. Πλάνα των δύο ηγετών από τις συναντήσεις τους και τις δημόσιες εμφανίσεις τους. 00:23:41:00 Μακέτα-κάρτα με τον τίτλο της ενότητας: «ΤΕΛΕΤΕΣ ΣΤΟ Γ’ ΡΑΪΧ». 00:24:43:00 Οι άρτια οργανωμένες μαζικές πολιτικές εκδηλώσεις του Γ’ Ράιχ της χιτλερικής ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ ήταν ένας από τους προσφιλέστερους τρόπους για να επιδειχθεί το κύρος του και να υποβληθεί ο λαός σε συμμετοχή στην πολιτική ζωή της χώρας. Στόχος τους ήταν ο «εμβολιασμός» του πλήθους με μια πολιτισμική αντίληψη στο κέντρο της οποίας θα ήταν ο «νέος τύπος ανθρώπου, ο ενσαρκωτής της ξεχασμένης μυστικής αλήθειας της φυλής και των νεκραναστημένων ιδεωδών του Έθνους», όπως αναφέρει ο αφηγητής. Πλάνα από τις εκδηλώσεις μέσα από τον φακό της ΡΙΦΕΝΣΤΑΛ (LENI REIFENSTAHL). 00:25:57:00 Μακέτα με τον τίτλο της ενότητας: «ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ». 00:26:00:00 Ο παραδοσιακός Καραγκιόζης και το Λαϊκό Θέατρο Σκιών χάνει την αίγλη του παρελθόντος, τα έργα του Καραγκιόζη που παριστάνονται πλέον γράφονται και δεν ορίζονται από τις αντιδράσεις του κοινού, οι διανοούμενοι με ορμητήριο τον Καραγκιόζη αναζητούν τις ρίζες του λαϊκού μας πολιτισμού, οι τεχνίτες καραγκιοζοπαίκτες ιδρύουν σωματείο. Φωτογραφίες και σκίτσα από το λαϊκό θέατρο σκιών της εποχής και από τους «τεχνίτες» του είδους. 00:27:05:00 Μακέτα με τον τίτλο της ενότητας: «ΣΥΝΤΟΜΑ ΝΕΑ». 00:27:09:00 Πλάνα από το λιμάνι του ΠΕΙΡΑΙΑ, της πρώτης εργατούπολης της ΕΛΛΑΔΑΣ, όπου ακούγονται ρεμπέτικα τραγούδια. Το ρεμπέτικο γεννιέται στα τέλη του 19ου αιώνα, ως ερωτικό αλλά και κοινωνικό είδος, φορείς του είναι οι «μάγκες» και, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, οι πρόσφυγες που τραγουδούν τα σμυρνέικα, τα οποία διαδέχονται τα σέρτικα που αποκαλύπτουν τον κόσμο του «περιθωρίου» γι’ αυτό και καταδιώκονται από το μεταξικό καθεστώς και πολλοί αυτοεξορίζονται στη ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ. Πλάνα με ρεμπέτες και ρεμπέτισσες και από τα στέκια τους. Το Εθνικό Λαχείο μπαίνει στη ζωή των Ελλήνων, είναι εύκολα προσιτό στο κοινό λόγω του χαμηλού του κόστους μέσω του οποίου πετυχαίνεται το μεγαλύτερο δυνατό κέρδος με τη μικρότερη δυνατή δαπάνη. Πλάνα από διαφημίσεις του Εθνικού Λαχείου. 00:29:57:00 Τίτλοι τέλους.