ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ

Κωδικός Τεκμηρίου
0000068960

Τύπος ψηφιακού αρχείου
Βίντεο

Τίτλος
ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ
ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΥΠΕΡΡΕΑΛΙΣΜΟΣ

Χρονολογία Παραγωγής
1994

Ημερομηνία Πρώτης Προβολής

Σκοπός
ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ

Είδος
ΜΟΝΟΘΕΜΑΤΙΚΟ / ΟΧΙ-ΜΥΘΟΠΛΑΣΙΑ

Χαρακτηρισμός
ΣΕΙΡΑ

Κατηγορία
ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟ (ΙΣΤΟΡΙΚΟ, ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ)

Περίληψη
Το επεισόδιο αυτό είναι αφιερωμένο στο καλλιτεχνικό κίνημα του υπερρεαλισμού και τους σημαντικότερους εκφραστές του στην Ελλάδα, στη ζωγραφική, τη λογοτεχνία και τη μουσική. Η εκπομπή, παράλληλα με αναλύσεις ακαδημαϊκών και καλλιτεχνών, παρουσιάζει σημαντικά ζωγραφικά και ποιητικά έργα ελλήνων υπερρεαλιστών αλλά και αποσπάσματα από μελοποιημένους υπερρεαλιστικούς στίχους.

Περιγραφή Περιεχομένου
Περίληψη Α’ Μέρους Το επεισόδιο της εκπομπής «ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ» με τίτλο «ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΥΠΕΡΡΕΑΛΙΣΜΟΣ» είναι αφιερωμένο στο κίνημα του υπερρεαλισμού ή σουρεαλισμού και τη διάδοσή του στον ελληνικό χώρο. Το κίνημα ξεκίνησε από το χώρο της λογοτεχνίας και εξελίχθηκε σε πολιτικό και καλλιτεχνικό ρεύμα. Ο ΓΙΩΡΓΗΣ ΓΙΑΤΡΟΜΑΝΩΛΑΚΗΣ, αναπληρωτής καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, μιλάει για τα πρώτα βήματα του κινήματος στο Παρίσι και τη διάδοση σε χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, τις κοινωνικοπολιτικές βάσεις του, τις φάσεις και τα χαρακτηριστικά του, τις επιρροές του, τους στόχους του, τους κύριους εκπροσώπους σε εξωτερικό και Ελλάδα. Εκτενής λόγος γίνεται για την απήχηση του υπερρεαλισμού στις εικαστικές τέχνες, τις διαφορές του από τα υπόλοιπα λογοτεχνικά ρεύματα, το νέο τρόπο ζωής (modus vivendi) που προτείνει. Ο Γάλλος λογοτέχνης ΑΝΤΡΕ ΜΠΡΕΤΟΝ υπήρξε ένας από τους καλλιτέχνες που διαμόρφωσαν το κίνημα, ενώ και άλλοι καλλιτέχνες δέχθηκαν έντονες επιδράσεις στο έργο τους (ΤΖΟΡΤΖΙΟ ΝΤΕ ΚΙΡΙΚΟ, ΣΑΛΒΑΔΟΡ ΝΤΑΛΙ, ΠΑΜΠΛΟ ΠΙΚΑΣΣΟ). Κύριοι εκφραστές του κινήματος στην Ελλάδα υπήρξαν οι ΑΝΔΡΕΑΣ ΕΜΠΕΙΡΙΚΟΣ, ΝΙΚΟΣ ΕΓΓΟΝΟΠΟΥΛΟΣ, ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΛΑΣ (ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΑΜΑΡΗΣ), ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΕΝΤΕΛΟΣ, ΝΤΟΡΡΟΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ, ενώ από το κίνημα αυτό επηρεάστηκε και ο ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ. Η συγκεκριμένη ομάδα είχε υποστεί έντονη κριτική από τους Νεοσυμβολιστές και τους Παλαμιστές ποιητές, αφού οι αντιθέσεις τους ήταν πολλές. Στη συνέχεια, οι ποιητές ΕΚΤΩΡ ΚΑΚΝΑΒΑΤΟΣ, ΝΑΝΟΣ ΒΑΛΑΩΡΙΤΗΣ και ΤΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΚΙΟΣ επισημαίνουν την προσφορά του συγκεκριμένου κινήματος στο λογοτεχνικό χώρο, τους σκοπούς του, τα καινοτόμα χαρακτηριστικά και προτάσεις του, την καθιέρωσή του στην Ελλάδα και τις δυσκολίες αποδοχής του, την αντιμετώπισή του από τους αριστερούς λογοτέχνες. Έπειτα, ο ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΕΡΑΚΛΗΣ, καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, επισημαίνει την αξία του έργου του ΕΛΥΤΗ και διαβάζει απόσπασμα από το ποίημά του «Η ΤΡΕΛΗ ΡΟΔΙΑ». Τέλος, διαβάζονται αποσπάσματα από το ποιητικό και λογοτεχνικό έργο των προαναφερθέντων Ελλήνων υπερρεαλιστών («ΥΨΙΚΑΜΙΝΟΣ» του ΑΝΔΡΕΑ ΕΜΠΕΙΡΙΚΟΥ, «ΜΠΟΛΙΒΑΡ» του ΝΙΚΟΥ ΕΓΓΟΝΟΠΟΥΛΟΥ, κ. α.), προβάλλονται ζωγραφικοί πίνακες του ΝΙΚΟΥ ΕΓΓΟΝΟΠΟΥΛΟΥ και αρχειακά πλάνα από επίσημες κοινωνικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις στην Αθήνα το διάστημα 1930-1940. Περίληψη Β’ Μέρους Το επεισόδιο της εκπομπής «ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ» με τίτλο «ΥΠΕΡΡΕΑΛΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ» είναι αφιερωμένο στη σχέση του συγκεκριμένου κινήματος με τη ζωγραφική. Ο ΜΑΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ, επιμελητής της Εθνικής Πινακοθήκης, δίνει τον ορισμό του κινήματος και παρουσιάζει τις απαρχές του, τον πρωτεργάτη του ΑΝΤΡΕ ΜΠΡΕΤΟΝ, τα χαρακτηριστικά του, την κοινωνικοπολιτική διάστασή του. Ακολουθεί αναφορά σε Έλληνες και ξένους ζωγράφους, εκπροσώπους του κινήματος, περιγραφή της ιδιαίτερης τεχνοτροπίας τους και προβολή των έργων τους. Οι σημαντικότεροι είναι: ΜΑΞ ΕΡΝΣΤ, ΤΖΟΡΤΖΙΟ ΝΤΕ ΚΙΡΙΚΟ, ΡΕΝΕ ΜΑΓΚΡΙΤ, ΠΟΛ ΝΤΕΛΒΟ, ΣΑΛΒΑΔΟΡ ΝΤΑΛΙ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΡΘΕΝΗΣ, ΘΕΟΦΙΛΟΣ, ΝΙΚΟΣ ΕΓΓΟΝΟΠΟΥΛΟΣ, ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΣΤΕΡΗΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΕΡΠΑΠΑΣ, ΘΟΔΩΡΟΣ ΠΑΝΤΑΛΕΩΝ, κ. α. Τέλος, ο ΜΑΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ εξηγεί τους λόγους διαφοροποίησης του σουρεαλισμού από τον αρχικό προσανατολισμό του και την ανάγκη προσαρμογής στα ελληνικά δεδομένα. Περίληψη Γ’ Μέρους Το επεισόδιο της εκπομπής «ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ» με τίτλο «ΥΠΕΡΡΕΑΛΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ» είναι αφιερωμένο στη σχέση του συγκεκριμένου κινήματος με τη μουσική. Ο ΚΑΡΟΛΟΣ ΜΗΤΣΑΚΗΣ, καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, μιλάει για τη μελοποίηση της υπερρεαλιστικής ποίησης και τα χαρακτηριστικά της, τη δυσκολία απήχησης στο κοινό, ενώ κάνει ιδιαίτερη αναφορά στα μελοποιημένα έργα του ΝΙΚΟΥ ΕΓΓΟΝΟΠΟΥΛΟΥ, του ΑΝΔΡΕΑ ΕΜΠΕΙΡΙΚΟΥ και του ΜΙΛΤΟΥ ΣΑΧΤΟΥΡΗ. Παράλληλα, ακούγεται το ποίημα «ΤΟ ΠΡΩΙ ΚΑΙ ΤΟ ΒΡΑΔΥ» του ΜΙΛΤΟΥ ΣΑΧΤΟΥΡΗ σε μελοποίηση του ΜΙΧΑΛΗ ΣΙΓΑΝΙΔΗ και ΘΟΔΩΡΗ ΡΕΛΛΟΥ, το ποίημα «ΜΠΟΛΙΒΑΡ» του ΝΙΚΟΥ ΕΓΓΟΝΟΠΟΥΛΟΥ σε δυο διαφορετικές μελοποιήσεις του ΜΑΝΟΥ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙ και του ΝΙΚΟΥ ΜΑΜΑΓΚΑΚΗ και επιχειρείται προσπάθεια κατανόησης του τρόπου σύνθεσης της μουσικής στους υπερρεαλιστικούς στίχους.

Ανάλυση Περιεχομένου

Θεματική Κατηγορία
ΤΕΧΝΕΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ

Θεματικοί Όροι
υπερρεαλισμός, καλλιτεχνικά ρεύματα, ζωγραφική, μουσική, ποίηση, λογοτεχνία, προσωπικότητες

Αναφορές
ΓΙΩΡΓΗΣ ΓΙΑΤΡΟΜΑΝΩΛΑΚΗΣ, αναπληρωτής καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών ΑΝΤΡΕ ΜΠΡΕΤΟΝ, λογοτέχνης ΤΖΟΡΤΖΙΟ ΝΤΕ ΚΙΡΙΚΟ, ζωγράφος ΠΑΜΠΛΟ ΠΙΚΑΣΣΟ, ζωγράφος ΣΑΛΒΑΔΟΡ ΝΤΑΛΙ, ζωγράφος ΑΝΔΡΕΑΣ ΕΜΠΕΙΡΙΚΟΣ, ποιητής ΝΙΚΟΣ ΕΓΓΟΝΟΠΟΥΛΟΣ, ζωγράφος ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΛΑΣ, ποιητής ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΕΝΤΕΛΟΣ, ποιητής ΝΤΟΡΡΟΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ, ζωγράφος ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ, ποιητής ΕΚΤΩΡ ΚΑΚΝΑΒΑΤΟΣ, ποιητής ΝΑΝΟΣ ΒΑΛΑΩΡΙΤΗΣ, ποιητής ΤΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΚΙΟΣ, ποιητής «Η ΤΡΕΛΗ ΡΟΔΙΑ», ποίημα «ΥΨΙΚΑΜΙΝΟΣ», ποιητική συλλογή «ΜΠΟΛΙΒΑΡ», ποίημα ΜΑΞ ΕΡΝΣΤ, ζωγράφος ΤΖΟΡΤΖΙΟ ΝΤΕ ΚΙΡΙΚΟ, ζωγράφος ΡΕΝΕ ΜΑΓΚΡΙΤ, ζωγράφος ΠΟΛ ΝΤΕΛΒΟ, ζωγράφος ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΡΘΕΝΗΣ, ζωγράφος ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΗΛ, ζωγράφος ΝΙΚΟΣ ΕΓΓΟΝΟΠΟΥΛΟΣ, ποιητής ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΣΤΕΡΗΣ, ζωγράφος ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΕΡΠΑΠΑΣ, ζωγράφος ΘΟΔΩΡΟΣ ΠΑΝΤΑΛΕΩΝ, ζωγράφος ΜΑΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ, επιμελητής Εθνικής Πινακοθήκης ΚΑΡΟΛΟΣ ΜΗΤΣΑΚΗΣ, καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών ΜΙΛΤΟΣ ΣΑΧΤΟΥΡΗΣ, ποιητής «ΤΟ ΠΡΩΙ ΚΑΙ ΤΟ ΒΡΑΔΥ», ποίημα ΜΙΧΑΛΗΣ ΣΙΓΑΝΙΔΗΣ, συνθέτης ΘΟΔΩΡΗΣ ΡΕΛΛΟΣ, συνθέτης ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ, συνθέτης ΝΙΚΟΣ ΜΑΜΑΓΚΑΚΗΣ, συνθέτης

Γεωγραφικός Προσδιορισμός
ΕΥΡΩΠΗ, ΕΛΛΑΔΑ, ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ, ΝΟΜΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ, ΑΘΗΝΑ, ΕΘΝΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ

Γλώσσα Περιεχομένου
ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Δημιουργός
Παραγωγή: ΕΡΤ ΑΕ Εκτέλεση: CINETIC

Συντελεστές
Έρευνα-Σκηνοθεσία: ΤΑΚΗΣ ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΣ Οπερατέρ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΡΓΥΡΟΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ Βοηθός Οπερατέρ: ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΠΟΥΡΗΣ Ηλεκτρολόγος: ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΡΑΓΙΩΡΓΟΣ Βοηθός Σκηνοθέτη: ΚΥΡΙΑΚΗ ΑΝΔΡΕΟΥ Ηχολήπτης: ΓΙΑΝΝΗΣ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ Μοντάζ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΙΑΛΕΚΤΟΠΟΥΛΟΣ Ευχαριστούμε για τη βοήθεια: Το Πανεπιστήμιο ΑΘΗΝΩΝ Το Ίδρυμα ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ-ΧΟΡΝ Διεύθυνση Παραγωγής: ΘΕΟΧΑΡΗΣ ΚΥΔΩΝΑΚΗΣ Μουσική Επιμέλεια: ΒΑΣΙΛΗΣ ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΣ Βοηθός Παραγωγής: ΑΡΓΥΡΗΣ ΠΑΠΑΕΥΣΤΑΘΙΟΥ’ Υλικά Αρχείου: ΓΙΩΡΓΟΣ ΖΕΒΛΑΚΗΣ Εργαστήρια Εικόνας: CINETIC Copyright ΕΤ-1 1994

Σχετικά Θέματα

Δικαιώματα
ΕΡΤ ΑΕ

Διάρκεια
00:50:10:21

Φυσικά – Τεχνικά Χαρακτηριστικά
Πρωτότυπο Μέσο: ΒΙΝΤΕΟ Τύπος: 1-INCH Εικόνα: ΕΓΧΡΩΜΗ, 4:3 Ηχος: ΜΟΝΟΦΩΝΙΚΟΣ

Χρηματοδότηση Ψηφιοποίησης/Τεκμηρίωσης
ΕΡΤ ΑΕ

Τελευταία Ενημέρωση
08/10/2011