ΠΑΝΟΡΑΜΑ ΤΟΥ ΑΙΩΝΑ

00:00:49:00
Μακέτα-κάρτα με τον τίτλο της ενότητας: «Η ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΑΥΛΗ».

00:00:51:00
Ο ρόλος των Βασιλιάδων και των Πριγκίπων στο πολιτικό και το διπλωματικό στερέωμα, οι κατασκευασμένες αντιδράσεις τους μπροστά στον τηλεοπτικό φακό, η πρόσληψή τους ως «μυθικών προσώπων» από τους «κοινούς θνητούς» των κατωτέρων τάξεων. Πλάνα από την κοινωνική και την καθημερινή ζωή της άρχουσας τάξης.

00:02:05:00
Μακέτα-κάρτα με τον τίτλο της ενότητας: «ΓΡΕΒΕΝΑ 1905 ΕΜΠΟΡΟΠΑΝΗΓΥΡΙΣ». Διαπιστευτήρια: ΟΠΕΡ. Αφοί ΜΑΝΑΚΗ.

00:02:53:00
ΓΡΕΒΕΝΑ 1905. Στα πλάνα αναπαράγεται το καθεστώς των εμποροπανηγύρεων της ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ. Κατάλοιπο της οθωμανικής παράδοσης, οι εμποροπανηγύρεις λειτουργούσαν ως χώροι αγοραπωλησίας των γεννημάτων φοροεισπρακτόρων και παραγωγών στις καλύτερες δυνατές τιμές, αλλά και ως χώροι επικοινωνίας της ετερόκλητης τοπικής κοινότητας. Πλάνα από την αγροτική, οικονομική και εμπορική ζωή των ΓΡΕΒΕΝΩΝ των αρχών του 20ού αιώνα.

00:03:27:00
Μακέτα-κάρτα με τον τίτλο της ενότητας: «ΤΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ».

00:03:30:00
Από τα τέλη του 19ου αιώνα η «πολυεθνική» ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ αποτελεί το «μήλον της έριδος» στις απελευθερωτικές προσπάθειες και την «εθνική ολοκλήρωση» των βαλκανικών εθνών και προς το σκοπό αυτό δρουν οι πρώτες Οργανώσεις στη ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ: η αποσπασμένη από το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως βουλγαρική Εξαρχική Εκκλησία, η σλαβόφωνη Εσωτερική Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση και οι προσηλωμένοι στον πανσλαβισμό Βερχοβιστές. Η εξέγερση της δεύτερης (20 Ιουλίου 1903) στη ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ εναντίον των οθωμανικών Αρχών απέτυχε, επιφυλάσσοντας σειρά απαγχονισμών, βιαιοτήτων και εκτοπισμού των πληθυσμών, αλλά και πλήθος απελευθερωτικών εξεγέρσεων, συγκρούσεων των εθνοτήτων, τουρκικών αντιποίνων και αντιδράσεων του Πατριαρχείου ενάντια στον επιχειρούμενο προς τους ελληνικούς πληθυσμούς προσηλυτισμό των Εξαρχικών. Πλάνα της Οθωμανικής ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ, από τα μέλη των οργανώσεων, τις βιαιότητες και τον εκπατρισμό των πληθυσμών και τις σχετικές αντιδράσεις.

00:06:04:00
Μακέτα-κάρτα με τον τίτλο της ενότητας: «Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ».

00:06:07:00
Αναφορά στην πρώτη αναίμακτη φάση του Μακεδονικού Αγώνα που πραγματοποιείται στον τομέα της εκπαίδευσης, σύμφωνα με την οποία το Ελληνικό Προξενείο Θεσσαλονίκης συνιστούσε σε ειδική του Έκθεση το 1892 τη σύσταση διδασκαλείων.

00:06:17:00
Μακέτα-κάρτα με τον τίτλο της ενότητας: «ΑΒΔΕΛΑ 1905 ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ».

00:06:21:00
Διαβάζεται χωρίο από την ειδική Έκθεση του Ελληνικού Προξενείου Θεσσαλονίκης (1892), σύμφωνα με το οποίο προβλέπεται να συσταθούν διδασκαλεία για να καταρτίζουν «διδασκάλους πατριώτας». Πλάνα από υπαίθριο ελληνικό σχολείο στην ΑΒΔΕΛΑ της ΠΙΝΔΟΥ.

00:07:21:00
Μακέτα-κάρτα με τον τίτλο της ενότητας: «Η ΠΑΛΑΙΑ ΕΛΛΑΣ».

00:07:23:00
Έγχρωμο φωτογραφικό υλικό από την πολιτική γελοιογραφία της εποχής των τελών του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα, εποχή κατά την οποία βρισκόταν σε τεράστια άνθηση και σχολίαζε τα σκάνδαλα των κοινοβουλευτικών-«παλαιοκομματικών» ανδρών που μεσουρανούσαν στην πολιτική σκηνή της χώρας μας. Προσφιλές της θέμα η παρομοίωση της ΕΛΛΑΔΑΣ με τσίρκο, χώρα όμως που, εν μέσω ενός «βαλκανικού» κλίματος διάσπασης και αντιδράσεων, διέπεται από ομαλή λειτουργία του Κοινοβουλίου της.

00:08:37:00
Μακέτα-κάρτα με τον τίτλο της ενότητας: «Η ΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΣΤΑΦΙΔΑΣ».

00:08:40:00
Η σταφίδα, που τον 19ο αιώνα στην ΕΛΛΑΔΑ-και κυρίως στην ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟ-ήταν πρώτη στη λίστα της ελληνικής εξαγωγικής δραστηριότητας, δράττεται της ευκαιρίας να εκτοξευθεί στα ύψη στη δεκαετία του 1880, όταν η γαλλική αμπελοπαραγωγή, λόγω φυλλοξήρας, υπέστη μεγάλες ζημιές. Στο τέλος του 19ου αιώνα, όταν πλέον ανακάμπτει η γαλλική σταφιδοπαραγωγή, τα αδιάθετα ελληνικά αποθέματά της οδήγησαν στη λεγόμενη «κρίση της σταφίδας», με συνέπειες την οικονομική καταστροφή χιλιάδων σταφιδοπαραγωγών και τη μετανάστευσή τους. Πλάνα από την αγροτική ζωή της χώρας την εποχή στην οποία γίνεται αναφορά.

00:10:00:00
Μακέτα-κάρτα με τον τίτλο της ενότητας: «ΟΙ ΑΓΡΟΤΕΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΟΥΝ».

00:10:03:00
Η μετανάστευση προς τις ΗΠΑ των αγροτικών πληθυσμών της Παλαιάς Ελλάδας στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα ήταν η συνέπεια της κρίσης που είχε υποστεί η ελληνική οικονομία. Το πλούσιο οπτικό υλικό παρουσιάζει το χρονικό του «ονείρου» της μετανάστευσης (εσπευσμένη έκδοση εισιτηρίων και διαβατηρίων, ανάληψη από μεσίτες και ταξιδιωτικούς πράκτορες της μεταφοράς και εξασφάλισης εργασίας στους μετανάστες, υπέρογκα ποσά για έκδοση των εισιτηρίων και των πιστοποιητικών, που σημαίνουν την πώληση και υποθήκευση των περιουσιών των αγροτών, αισιοδοξία αρχικά και φρούδα ελπίδα του επαναπατρισμού τελικά).

00:11:28:00
Μακέτα-κάρτα με τον τίτλο της ενότητας: «ΑΜΕΡΙΚΑ!».

00:11:31:00
Οι μετανάστες φτάνουν στη «Γη της Επαγγελίας» που καλείται ΗΠΑ και περνούν, άλλοτε επιτυχημένα και άλλοτε αποτυχημένα, από υγειονομικές εξετάσεις. Εκείνοι που κερδίζουν το πολυπόθητο χαρτί με την ένδειξη «All right» θα εργαστούν ως ανειδίκευτοι κυρίως εργάτες σε μεταλλεία, σιδηροδρομικές γραμμές, βιομηχανίες και ορυχεία πόλεων των ΗΠΑ. Πλάνα από τη ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ στην οποία αποβιβάζονται οι νεοφερμένοι Έλληνες, και από το χρονικό των πρώτων ημερών της άφιξής τους.

00:13:36:00
Μακέτα-κάρτα με τον τίτλο της ενότητας: «Ο ΝΕΟΣ ΚΟΣΜΟΣ».

00:13:40:00
Στην ενότητα παρουσιάζεται η τεχνολογία του αυτοκινήτου, αμερικανικού προϊόντος που φιλοδοξεί να κατακτήσει τον μέγιστο αριθμό αγοραστών, και το εργατικό δυναμικό που απασχολείται στον τομέα αυτό. Οι άρτι αφιχθέντες Έλληνες μετανάστες αποκλείονται από το σώμα των ειδικευμένων εργατών στην αμερικανική αυτοκινητοβιομηχανία και απορροφώνται σε ανειδίκευτες ή ευκαιριακές θέσεις, και μόνο στο μέλλον θα αποτελέσουν μέλη του αμερικανικού εργατικού κινήματος. Εικόνες εντατικής εργασίας από την αυτοκινητοβιομηχανία της FORD της εποχής.

00:15:24:00
Μακέτα-κάρτα με τίτλο της ενότητας: «Η ΑΛΛΗ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ. ΑΠΟ ΤΑ ΧΩΡΑΦΙΑ ΣΤΙΣ ΣΤΟΕΣ ΤΟΥ ΛΑΥΡΙΟΥ».

00:15:28:00
Πλάνα από το λιμάνι του ΛΑΥΡΙΟΥ και τα μεταλλεία που διαχειρίζεται γαλλική εταιρεία, στα οποία απασχολούνται εργάτες και εργάτριες από όλη σχεδόν την ΕΛΛΑΔΑ και την ΙΤΑΛΙΑ. Φωτογραφικό υλικό από τα μεταλλεία του ΛΑΥΡΙΟΥ και από τις εκεί συνθήκες εργασίας.

00:16:18:00
Μακέτα-κάρτα με τον τίτλο της ενότητας: «Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΔΙΕΘΝΗΣ».

00:16:20:00
Πορτρέτο του ΚΑΡΛ ΜΑΡΞ (KARL MARX). Φωτογραφικό υλικό από τα συνέδρια της Δεύτερης Διεθνούς και από τα πορτρέτα των συμμετεχόντων Ευρωπαίων σοσιαλιστών ηγετών σε αυτήν (ΛΕΝΙΝ [LENIN], ΖΑΝ ΖΟΡΕΣ [JEAN JAURES], ΜΠΕΜΠΕΛ (AUGUST BEBEL) και ΡΟΖΑ ΛΟΥΞΕΜΠΟΥΡΓΚ (ROSA LUXEMBURG). Αναφορά στην άνοδο του σοσιαλισμού στην ΕΥΡΩΠΗ και στον αναρχισμό που αντιτίθεται στον κοινοβουλευτισμό.

00:17:08:00
Μακέτα-κάρτα με τον τίτλο της ενότητας: «ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΕΣ».

00:17:11:00
Στην ελληνική πραγματικότητα ο σοσιαλισμός εμφανίζεται το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα, που εκφραζόταν κυρίως με σύσταση εφημερίδων και πολιτική αρθρογραφία, και όχι τόσο με αναρχική δράση ή προσεταιρισμό των εργατών και ανάληψη της ευθύνης των εργατικών απεργιών. Η ΕΛΛΑΔΑ δεν είχε να επιδείξει σοσιαλιστικό κίνημα, παρά μόνο εκείνο το βραχύβιο κίνημα του Κρητικού ΣΤΑΥΡΟΥ ΚΑΛΛΕΡΓΗ. Οι εργατικές απεργίες αρχικά ήταν αυθόρμητες αντιδράσεις στις άθλιες συνθήκες εργασίας, σταδιακά όμως τα εργατικά σωματεία αναλαμβάνουν οργανωμένη δράση και διεκδικούν δυναμικά την ικανοποίηση των αιτημάτων των μελών τους. Αρχειακό υλικό από σοσιαλιστικά έντυπα και εφημερίδες της εποχής και φωτογραφικό υλικό από την αδύναμη τότε ελληνική εργατική τάξη.

00:18:55:00
Μακέτα-κάρτα με τον τίτλο της ενότητας: «ΑΠΕΡΓΙΕΣ».

00:18:57:00
Η δίωξη των εργατικών συνδικάτων από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις της εποχής εκφράζεται με σχετικές νομοθετικές ρυθμίσεις και με βία, με στόχο την καταστολή των απεργιακών κινητοποιήσεων, που αιτήματα είχαν τη μείωση του εξαντλητικού ωραρίου εργασίας, τη σύσταση μέτρων για αποτροπή ατυχημάτων, την καλύτερη αμοιβή. Το μαζικό και οργανωμένο εργατικό κίνημα αναλαμβάνει δράση. Εικόνες από τις απεργιακές κινητοποιήσεις στη ΜΕΓΑΛΗ ΒΡΕΤΑΝΙΑ και από την καταστολή τους.

00:19:34:00
Μακέτα-κάρτα με τον τίτλο της ενότητας: «Ο ΚΑΪΖΕΡ ΤΑΞΙΔΕΥΕΙ».

00:19:37:00
Περιγραφή των διπλωματικών ταξιδιών που πραγματοποίησε ο Κάιζερ της ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ κατά τα τέλη του 19ου αιώνα και τις αρχές του 20ού αιώνα. Ο Κάιζερ της ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ επισκέπτεται τη ΒΕΝΕΤΙΑ, πριν συνασπιστεί η Δυτική ΕΥΡΩΠΗ εναντίον του, την ΚΕΡΚΥΡΑ και τον αγγλόφιλο ΓΕΩΡΓΙΟ, και την πιστή σε αυτόν ΑΥΣΤΡΟΟΥΓΓΑΡΙΑ. Πλάνα από τις διπλωματικές συναντήσεις του.

00:21:06:00
Μακέτα-κάρτα με τον τίτλο της ενότητας: «ΕΓΚΑΡΔΙΑ ΣΥΝΕΝΝΟΗΣΗ. ENTENDE CORDIALE».

00:21:09:00
Οι συμφωνίες ανάμεσα σε ΓΑΛΛΙΑ, ΡΩΣΙΑ και ΜΕΓΑΛΗ ΒΡΕΤΑΝΙΑ στοιχειοθέτησαν τη Συμμαχία της Εγκάρδιας Συνεννόησης (Entende Cordiale, Αντάντ). Στις συμφωνίες περιλαμβάνονται η μυστική συνθήκη που υπέγραψαν μεταξύ τους οι ΓΑΛΛΙΑ και ΡΩΣΙΑ (1894) και δύο ακόμη που διευθετούσαν τις διαφορές των Συμμάχων στο ζήτημα των αποικιών. Πλάνα από το πεζικό των τριών Μεγάλων Δυνάμεων και τους ναυτικούς εξοπλισμούς τους και από τους εκπροσώπους των κρατών που υπέγραψαν τις μεταξύ τους συμφωνίες.

00:21:53:00
Μακέτα-κάρτα με τον τίτλο της ενότητας: «ΚΡΗΤΗ. Η ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ».

00:21:56:00
Η κρητική ιστορία του 1897 χαρακτηρίζεται από την Κρητική Εξέγερση, την αποστολή ελληνικού στρατού στην ΚΡΗΤΗ υπό τον ΤΙΜΟΛΕΟΝΤΑ ΒΑΣΣΟ και την επέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων, την κατάληψή της από αυτές και την απόδοση αυτονομίας σε αυτή. Ύπατος αρμοστής των Μεγάλων Δυνάμεων στην ΚΡΗΤΗ (9 Δεκεμβρίου 1898) αναλαμβάνει ο γιος του ΓΕΩΡΓΙΟΥ, πρίγκιπας ΓΕΩΡΓΙΟΣ, στον οποίο ο σύμβουλος της Κρητικής Πολιτείας ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ εισηγείται το 1901 την πορεία προς την Ένωση της ΚΡΗΤΗΣ με την ΕΛΛΑΔΑ, πρόταση που του στερεί τη θέση του. Στο ΘΕΡΙΣΣΟ μερίδα αντιβασιλικών υπό τον ΒΕΝΙΖΕΛΟ κηρύσσει επανάσταση (10 Μαρτίου 1905), με αίτια την καθυστέρηση των διαδικασιών της Ένωσης και την αυταρχική αντίληψη του αρμοστή περί της διακυβέρνησης του νησιού. Οι πεπεισμένες πλέον για την αναγκαιότητα της Ένωσης Μεγάλες Δυνάμεις ζητούν αντικατάσταση του πρίγκιπα ΓΕΩΡΓΙΟΥ και παραχωρούν το δικαίωμα επιλογής του ύπατου αρμοστή στον Βασιλιά. Νέος ύπατος αρμοστής επιλέγεται ο δημοκρατικός ΖΑΪΜΗΣ. Οι Μεγάλες Δυνάμεις αποχωρούν από το νησί (Ιούλιος 1909), πράξη που χαιρετίστηκε με ενθουσιασμό. Πλάνα από τις στιγμές αυτές της κρητικής ιστορίας.

00:25:04:00
Μακέτα-κάρτα με τον τίτλο της ενότητας: «ΤΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΑ».

00:25:06:00
Ευαγγελικά: Έτσι καλούνται τα αιματηρά γεγονότα που έλαβαν χώρα στην ΑΘΗΝΑ τον Νοέμβριο του 1901, με θέμα την προγενέστερη μετάφραση στη δημοτική του Ιερού Ευαγγελίου (1898) και τη δημοσίευση σε συνέχειες μεταφρασμένων από τον ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΛΛΗ στην καθομιλουμένη περικοπών του Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον στην εφημερίδα «Ακρόπολη» (1901). Η μεταφραστική απόπειρα της βασίλισσας ΟΛΓΑΣ προήλθε από τη διαπίστωσή της, όταν επιθύμησε να προσφέρει από ένα αντίτυπό της σε στρατιώτες, ότι η γλώσσα της δεν θα τους ήταν κατανοητή και ζήτησε τη συνδρομή του Μητροπολίτη Αθηνών ΠΡΟΚΟΠΙΟΥ (1898) για τη μετάφρασή της. Η εξέγερση κατέληξε στην παραίτηση της κυβέρνησης ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΘΕΟΤΟΚΗ (1901). Οι δοθείσες ερμηνείες αναφέρονταν είτε στα θρησκευτικά κίνητρα είτε στην αντίδραση στον πανσλαβισμό (το γλωσσικό ζήτημα αποτελούσε πόλο εθνικού ανταγωνισμού μεταξύ σλαβόφωνων και ελληνόφωνων πληθυσμών της ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ). Σίγουρα σήμαινε τη διεύρυνση του γλωσσικού ζητήματος και της αντίδρασης στον δημοτικισμό. Εικόνες από την εξέγερση, από τις στήλες των εφημερίδων που σχολιάζουν τα έκτροπα και από τα άμεσα ή έμμεσα σχετιζόμενα πρόσωπα.

00:26:56:00
Μακέτα-κάρτα με τον τίτλο της ενότητας: «ΤΑ ΟΡΕΣΤΕΙΑΚΑ».

00:26:58:00
Η αναταραχή που σχετίζεται με το γλωσσικό ζήτημα επαναλαμβάνεται στις 15 Νοεμβρίου του 1903 στην ΑΘΗΝΑ, όταν ο καθηγητής του Πανεπιστημίου ΑΘΗΝΩΝ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΙΣΤΡΙΩΤΗΣ και οι φοιτητές του ξεσηκώθηκαν εναντίον της μετάφρασης στη δημοτική της Ορέστειας του ΑΙΣΧΥΛΟΥ, που θα παριστανόταν από το Βασιλικό Θέατρο. Ο ΜΙΣΤΡΙΩΤΗΣ είχε συστήσει την Εταιρεία προς Διδασκαλίαν Αρχαίων Δραμάτων, που δραστηριοποιήθηκε μέχρι το 1906 στο ανέβασμα παραστάσεων αρχαίων τραγωδιών αυστηρά προσκολλημένων στο συντηρητισμό και την αρχαιοπρέπεια. Πλάνα από έντυπα που σχολιάζουν τα Ορεστειακά και φωτογραφικό υλικό των θεατρικών παραστάσεων του ΜΙΣΤΡΙΩΤΗ.

00:28:21:00
Μακέτα με τον τίτλο της ενότητας: «ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ».

00:28:24:00
Ο Ρώσος συγγραφέας ΛΕΩΝ ΤΟΛΣΤΟΪ (LEON TOLSTOI), οι ηθοποιοί ΣΑΡΑ ΜΠΕΡΝΑΡ (SARA BERNHARDT) και ΜΟΥNΕ ΣΙΛΙ (JEAN MOUNET-SULLY) σε θεατρικές παραστάσεις, η χορεύτρια ΑΝΝΑ ΠΑΒΛΟΒΑ (ΑΝΝΑ PAVLOVA) παρελαύνουν στην οθόνη. Παρουσιάζονται προσωπικές στιγμές του ΤΟΛΣΤΟΪ, αποσπάσματα από τις θεατρικές παραστάσεις στις οποίες πρωταγωνίστησαν οι Γάλλοι ηθοποιοί και από χορευτική παράσταση με την ΠΑΒΛΟΒΑ.

00:30:55:00
Μακέτα με τον τίτλο της ενότητας: «ΑΘΛΗΤΙΚΑ ΝΕΑ».

00:30:57:00
Πλάνα από νεοσύστατο παιχνίδι, προϊόν «γυναικείας χειραφέτησης», που συνίσταται στην προώθηση μπαλονιού με βεντάλια και από αγώνες αυτοκινήτου.

00:31:36:00
Τίτλοι τέλους.