ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ

00:00:05:00
Εμφάνιση τίτλων εκπομπής και επεισοδίου. «ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ». «ΤΟΠΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ».

00:00:51:00
Στην οθόνη προβάλλεται ζωγραφικός πίνακας, που αναπαριστά το ΑΙΓΑΙΟ και την ομορφιά του. Η αφηγήτρια διαβάζει στίχους του ΟΔΥΣΣΕΑ ΕΛΥΤΗ, που υμνούν το Αρχιπέλαγος. Ο ΜΑΝΩΛΗΣ ΚΑΛΛΙΓΙΑΝΝΗΣ, ζωγράφος εξηγεί την ετυμολογία της λέξης εικόνα και τονίζει το σημαντικό της ρόλο στη ζωγραφική. Διαχωρίζει τη ζωγραφική που απεικονίζει ανθρώπινες μορφές από αυτή, που αναπαριστά τοπία. Χαρακτηρίζει το τοπίο «οπτική υπόθεση», στο οποίο ο καλλιτέχνης μπορεί εύκολα να παρέμβει, να το μεταμορφώσει και πάντα να είναι αναγνωρίσιμο. Στη συνέχεια, μιλάει για τον ΚΥΒΙΣΜΟ και τους δυο σημαντικότερους εκπροσώπους του: το ΖΩΡΖ ΜΠΡΑΚ και τον ΠΑΜΠΛΟ ΠΙΚΑΣΟ. Κατά τη γνώμη του, τα έργα του συγκεκριμένου καλλιτεχνικού ρεύματος είναι ένα παιχνίδι κατασκευών με έντονη την παρουσία των χρωμάτων.

00:03:45:00
Στην οθόνη παρουσιάζεται ο ζωγράφος ΓΙΩΡΓΟΣ ΡΟΡΡΗΣ. Εκφράζει την επιθυμία του να ζωγραφίσει εικόνες από το δρόμο, παρατηρώντας τους διαβάτες. Βρίσκεται στο εργαστήριο του στο κέντρο της πόλης ενώ βλέπουμε πλάνα από πολυκατοικίες. Ένας, ακόμη λόγος, που θέλει να απεικονίσει το συγκεκριμένο τοπίο είναι τα νέα υλικά, όπως ο τσίγκος και το τσιμέντο, που κυριαρχούν στις μεγαλουπόλεις. Με αυτό τον τρόπο πίστευε ότι θα τα γνώριζε πρώτος και ότι θα τα επεξεργαζόταν και θα τα προέβαλε με το δικό του τρόπο (πχ το φως του ήλιου σε ένα τσίγκο, που σκεπάζει ένα συνεργείο).

00:06:16:00
Η αφηγήτρια παρουσιάζει τον ορισμό της ζωγραφικής, που είχε δώσει ο καλλιτέχνης ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΣΑΡΟΥΧΗΣ. Για αυτόν η ζωγραφική είναι «τα πρακτικά της συνάντησης με τα πράγματα στη φύση». Στη συνέχεια, το πλάνο μεταφέρεται στον ΙΣΘΜΟ της ΚΟΡΙΝΘΟΥ. Στην οθόνη ο ζωγράφος ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΑΚΡΗΣ, ο οποίος απεικονίζει το συγκεκριμένο τοπίο και εξηγεί τους λόγους. Επιθυμεί να ζωγραφίσει ένα μέρος, που είναι φορτισμένο με την μυθολογία και την ιστορία. Ο ίδιος ζωγραφίζει τοπία, γιατί προσπαθεί να ερμηνεύσει το χώρο, που τον περιβάλλει και παράλληλα να προβάλλει την «κάποια» ισορροπία ανάμεσα στη φύση και τη βίαιη επέμβαση του ανθρώπου. Κατά τη γνώμη του, το τοπίο αλλάζει σε στιγμές και για αυτό το λόγο δεν υπάρχει αντικειμενική και σταθερή ματιά πάνω σε ένα ζωγραφικό πίνακα.

00:09:38:00
Πλάνο σε μεγάλα κτήρια αστικής πόλης. Στη συνέχεια, προβάλλονται ζωγραφικοί πίνακες με θέματα από φυσικά τοπία. Στην οθόνη η ζωγράφος ΕΙΡΗΝΗ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ. Μιλάει για τον τρόπο, που ζωγραφίζει τα τοπία. Χρησιμοποιεί τη φύση ως πρόφαση, για να πει τις δικές της απόψεις. Αυτό που την ενδιαφέρει είναι το πως φαίνεται μέσα από το τοπίο η προσωπικότητα και η πορεία του ζωγράφου. Παλιότερα, το ζητούμενο ήταν το αντικείμενο, δηλαδή ένα τοπίο στο οποίο θα ζωγράφιζαν τη ζωή. Πλάνα και σε προσωπικούς πίνακες της.

00:11:26:00
Η αφηγήτρια παρουσιάζει τον ορισμό της ζωγραφικής, που είχε δώσει ο σουρεαλιστής καλλιτέχνης ΡΕΝΕ ΜΑΓΚΡΙΤ. Κατά τη γνώμη του, « η ζωγραφική είναι η τέχνη της παράθεσης χρωμάτων με τέτοιο τρόπο, ώστε να εξαφανίζεται η όψη τους, για να εμφανιστεί μια ποιητική εικόνα». Η εικόνα αυτή είναι η ολοκληρωμένη περιγραφή μιας σκέψης, που συνενώνει οικίες μορφές του ορατού κόσμου (ουρανούς, πρόσωπα, δέντρα, βουνά). Η πραγματικότητα της ποιητικής εικόνας είναι η πραγματικότητα του σύμπαντος. Οι εικόνες, που ζωγραφίζει απεικονίζουν μορφές του ορατού κόσμου, οι οποίες ικανοποιούν την ανθρώπινη περιέργεια για το άγνωστο. Στην οθόνη προβάλλονται έργα του.

00:12:18:00
Στην οθόνη παρουσιάζεται ο ζωγράφος ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΛΛΙΓΙΑΝΝΗΣ. Πιστεύει ότι είναι ενδιαφέρων ο τρόπος, που ζωγραφίζουν το ίδιο τοπίο διαφορετικοί καλλιτέχνες. Και αυτό γιατί κανένα τοπίο δεν είναι όμοιο. Αν η ζωγραφική εκδοχή του τοπίου είναι πετυχημένη, τότε το «ζωγραφικό» τοπίο είναι πιο πραγματικότητα από το πραγματικό. Χρησιμοποιεί ως παράδειγμα το Γάλλο ζωγράφο ΠΩΛ ΣΕΖΑΝ και το έργο του «ΑΙΞ-ΑΝ-ΠΡΟΒΑΝΣ». Κατά τη γνώμη του, ο κάθε ζωγράφος με αφορμή το τοπίο προσθέτει και κομμάτι του ευατού και των παρορμήσεων του. Στη συνέχεια, επαναλαμβάνει την άποψη του ότι το τοπίο είναι κατεξοχήν ζωγραφικό θέμα, ενώ η ανθρώπινη φιγούρα αφορά, περισσότερο, τη γλυπτική.

00:15:23:00
Το πλάνο μεταφέρεται σε πολυκατοικίες της ΑΘΗΝΑΣ. Στην οθόνη παρουσιάζεται ο ζωγράφος ΓΙΩΡΓΟΣ ΡΟΡΡΗΣ, ο οποίος βρίσκεται στην ταράτσα του εργαστηρίου του στο κέντρο της πόλης. Λέει ότι για να ζωγραφίσει ένα τοπίο, πρέπει να υπάρχει κάτι που θα τον προκαλέσει και θα τον συγκινήσει. Στη συνέχεια, περιγράφει το πως δημιουργεί έναν πίνακα και εκφράζει την επιθυμία του να ζωγραφίσει όλα αυτά, που βλέπει γύρω του. Τα ερεθίσματα είναι τόσα πολλά και το τοπίο συνεχώς αλλάζει. Ο ίδιος έχει απεικονίσει τις αλλαγές, που έχει υποστεί ο συγκεκριμένος χώρος. Πιστεύει ότι οι συνεχείς αλλαγές τον βοήθησαν να δημιουργήσει μια σταθερή εικόνα. Πλάνα και σε πίνακες του.

00:20:51:00
Το πλάνο μεταφέρεται στον ΙΣΘΜΟ της ΚΟΡΙΝΘΟΥ. Στην οθόνη παρουσιάζεται ο ζωγράφος ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΑΚΡΗΣ. Μιλάει για τη θέση του φωτός στους ζωγραφικούς πίνακες, το οποίο χαρακτηρίζει «σκληρό». Στη συνέχεια, εξηγεί τους λόγους, που τον ωθούν στο να απεικονίσει ένα τοπίο και περιγράφει τον τρόπο δημιουργίας του. Συχνά, ξεφεύγει από την αρχική εικόνα, για το λόγο ότι ο ζωγραφικός χώρος δημιουργεί τις δικές του προϋποθέσεις. Για αυτόν, η ζωγραφική δημιουργεί μια πραγματικότητα και αυτή είναι η μαγεία της. Πλάνα σε πίνακες του.

00:23:33:00
Η αφηγήτρια αναφέρεται στα λόγια του ζωγράφου ΛΑΠΙΚ, στα οποία περιγράφει τον τρόπο που δημιουργεί τα έργα. Πλάνο σε πίνακα του, που απεικονίζει ένα ποταμό. Στη συνέχεια, στην οθόνη προβάλλεται η ζωγράφος ΕΙΡΗΝΗ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ. Μιλάει για την ματιά του ζωγράφου, η οποία διαφοροποιείται ανάλογα με την προσωπικότητα, τη ψυχολογική κατάσταση και τις αναζητήσεις του. Περιγράφει το πως απεικόνισε σε ένα πίνακα της τα αμπέλια και παρουσιάζει το ερέθισμα, που την προκάλεσε. Στο πλάνο ο συγκεκριμένος πίνακας.

00:25:57:00
Ο αφηγητής παρουσιάζει τον ορισμό του πραγματικού έργου, που είχε δώσει ο Ακαδημαϊκός ΧΡΥΣΑΝΘΟΣ ΧΡΗΣΤΟΥ. Πίστευε ότι ο ζωγράφος έπρεπε να συνομιλεί με το φυσικό χώρο. Με τους κατάλληλους συνδυασμούς και τις αντιθέσεις πρέπει να δίνει μια ποιητική ερμηνεία της οπτικής πραγματικότητας. Το έργο οφείλει να προβάλλει την ατμόσφαιρα, που αποτέλεσε το ερέθισμα του καλλιτέχνη. Πλάνες σε πίνακες, που απεικονίζουν φυσικά τοπία.

00:26:46:00
Στην οθόνη προβάλλεται ο ζωγράφος ΜΑΝΩΛΗΣ ΚΑΛΛΙΓΙΑΝΝΗΣ στο χώρο, όπου εκτίθενται τα έργα του. Μιλάει για τα πρώτα του βήματα στο ΠΑΡΙΣΙ, στο οποίο είχε κυριαρχήσει η αφηρημένη Τέχνη. Και ο ίδιος στη ζωγραφική του ακολούθησε το συγκεκριμένο κίνημα. Στη συνέχεια, κάνει μια παρένθεση και μιλάει για τη σημασία, που έχει το φως στη ζωγραφική. Το φως της ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ, από όπου και κατάγεται είναι απτό και έχει ημιτόνια. Κατά συνέπεια, και το τοπίο, που λούζεται από το συγκεκριμένο φως είναι ζωγραφικό. Αντίθετα, το φως της ΑΤΤΙΚΗΣ είναι μαύρο-άσπρο και καθόλου ζωγραφικό. Έπειτα, μιλάει για τα τοπία του νησιού του, από τα οποία είχε έντονα βιώματα. Όταν ξεκίνησε να τα ζωγραφίζει, δεν πίστευε ότι θα τα παρουσίαζε στο κοινό ως έργα ζωγραφικής τέχνης. Περιγράφει τον τρόπο, που τα ζωγράφιζε ενώ βλέπουμε και κοντινά πλάνα σε πίνακες του.

00:32:17:00
Το πλάνο μεταφέρεται στον ΙΣΘΜΟ της ΚΟΡΙΝΘΟΥ. Η αφηγήτρια περιγράφει το πως δημιουργείται ένα τοπογραφικό διάγραμμα, ενώ παρακολουθούμε το ζωγράφο ΘΑΝΑΣΗ ΜΑΚΡΗ να το σχεδιάζει. Εκφράζει την επιθυμία του να ζωγραφίζει τοπία και πράγματα, που βρίσκονται σε οριακή κατάσταση. Για τον ίδιο, το σημαντικότερα είναι μέσα από την πολυπλοκότητα των φαινομένων και τη διαρκή αλλαγή τους να βλέπει το βαθύτερο ουσιαστικό νόημα. Η προσπάθεια του ζωγράφου είναι να ερμηνεύσει τον κόσμο, που τον περιβάλλει. Πλάνο σε πίνακα του.

00:35:03:00
Το πλάνο μεταφέρεται σε πολυκατοικίες της ΑΘΗΝΑΣ, ενώ βλέπουμε και ζωγραφικό πίνακα, που τις αναπαριστά. Στην οθόνη ο ζωγράφος ΓΙΩΡΓΟΣ ΡΟΡΡΗΣ. Τονίζει τη σημασία του οπτικού ερεθίσματος στη ζωγραφική του. Θα ζωγραφίσει κάτι, επειδή το βλέπει με ένα συγκεκριμένο τρόπο και κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες. Στα έργα του, δεν εμπιστεύεται τη φαντασία του, αλλά την εμπειρία του. Κάνει ιδιαίτερη αναφορά στο τοπία της επαρχίας, που έχει απεικονίσει, γιατί διακρίνονται από την αίσθηση της ελευθερίας. Παράλληλα, έντονη είναι και η ανθρώπινη παρουσία και παρέμβαση στα τοπία του. Πλάνο σε πίνακες του.

00:38:01:00
Στην οθόνη προβάλλεται ο ζωγράφος ΜΑΝΩΛΗΣ ΚΑΛΛΙΓΙΑΝΝΗΣ στο χώρο, όπου εκτίθενται τα έργα του. Πιστεύει ότι ο ζωγράφος ζωγραφίζει αυτό, που βλέπει. Δεν μπορεί να ζωγραφίσει το αόρατο, αλλά μπορεί να κατασκευάσει μια ορατή ζωγραφική αντιστοιχία. Το τοπίο δεν είναι, μόνο, αυτό που βλέπει ο ζωγράφος, αλλά και αυτό που δε βλέπει. Στην οθόνη, ζωγραφικές πίνακες, που απεικονίζουν τοπία και λαϊκή αγορά.

00:40:55:00
Στην οθόνη η ζωγράφος ΕΙΡΗΝΗ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ. Αναφέρεται στα στοιχεία, που αναζητά στη φύση ο κάθε ζωγράφος, τα οποία ποικίλλουν. Για την ίδια, αληθινή τέχνη είναι να βρίσκει την ομορφιά εκεί, που δεν υπάρχει. Από εκεί και πέρα, ανάλογα με τις αναζητήσεις του κάθε καλλιτέχνη, το βλέμμα περιφέρεται μέχρι να εντοπίσει την πηγή έμπνευσης του.

00:42:06:00
Στην οθόνη ο ζωγράφος ΓΙΩΡΓΟΣ ΡΟΡΡΗΣ. Μιλάει για τις αλλαγές, που υφίσταται το τοπίο αλλά και ο ίδιος ο καλλιτέχνης. Αναφέρεται στις αιτίες, που προκαλούν αυτές τις αλλαγές. Το αποτέλεσμα των συνεχών αλλαγών είναι η ζωγραφική. Πλάνα σε πίνακες, που αναπαριστούν φυσικά τοπία.

00:43:31:00
Στην οθόνη η ζωγράφος ΕΙΡΗΝΗ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ. Μιλάει για τη διαφορά προβληματικής, που υπάρχει στα πρώτα και τα μετέπειτα έργα της, που απεικονίζουν τοπία. Στα αρχικά τοπία της, κύριο ρόλο έπαιζε η παρατήρηση και η ανάγκη της να παρουσιάσει τη γοητεία του τοπίου μέσα από την ομορφιά της φύσης. Τα συγκεκριμένα τοπία είναι αισιόδοξα και ποιο ανοικτά. Αντίθετα, οι πίνακες που ακολούθησαν (κάνει ονομαστική αναφορά) είναι πιο σκοτεινοί και κλειστοφοβικοί. Είναι εμφανής η διάθεση για ένα φώλιασμα στη φύση. Τα συγκεκριμένα τοπία έχουν πιο έντονη την προσωπική της έμπνευση και όχι την παρατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος.

00:45:58:00
Η αφηγήτρια παρουσιάζει το σκοπό της ζωγραφικής τέχνης, όπως τον είχε περιγράψει ο σουρεαλιστής καλλιτέχνης ΡΕΝΕ ΜΑΓΚΡΙΤ. Πίστευε ότι ο σκοπός της ζωγραφικής τέχνης είναι η σύλληψη και η δημιουργία έργων ικανών να μεταφέρουν στο θεατή μια οπτική αντίληψη του εξωτερικού κόσμου. Ο ζωγράφος δεν πρέπει να αντιτίθεται στη φυσική λειτουργία του ματιού, που βλέπει τα φυσικά αντικείμενα σύμφωνα με τον παγκόσμιο οπτικό κώδικα. Στην οθόνη προβάλλονται πίνακες του. Στη συνέχεια, το πλάνο μεταφέρεται στο ζωγράφο ΜΑΝΩΛΗ ΚΑΛΙΓΙΑΝΝΗ. Εξηγεί το λόγο, για τον οποίο η τοπιογραφία αναπτύχθηκε στην ΕΛΛΑΔΑ. Οι άνθρωποι ζούνε και κινούνται περισσότερο στο εξωτερικό περιβάλλον, για αυτό και θέλουν να απεικονίζουν αυτό, που βλέπουν. Αντίθετα, η ζωή σε κάποια μέρη της βόρειας ΕΥΡΩΠΗΣ χαρακτηρίζεται από δυσκολία στις μετακινήσεις και μια έντονη εσωστρέφεια. Έπειτα, εκφράζει την άποψη ότι στη σημερινή εποχή οι νέοι ζωγράφοι ελκύονται από το τοπίο και το αναπαριστούν πιο συνειδητά.

00:48:05:00
Τίτλοι τέλους. Προβάλλονται τα ονόματα των συντελεστών της εποχής.