Κωδικός Τεκμηρίου
0000012163
Τύπος ψηφιακού αρχείου
Βίντεο
Τίτλος
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ
ΜΥΘΟΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑ
Χρονολογία Παραγωγής
1990
Ημερομηνία Πρώτης Προβολής
Σκοπός
ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ
Είδος
ΜΟΝΟΘΕΜΑΤΙΚΟ / ΟΧΙ-ΜΥΘΟΠΛΑΣΙΑ
Χαρακτηρισμός
ΣΕΙΡΑ
Κατηγορία
ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟ (ΙΣΤΟΡΙΚΟ, ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ)
Περίληψη
Η ιστορία του νομίσματος από την προκερματική εποχή, στη χρήση των οβολών, τα πρώτα νομισματοκοπεία στη Μικρά Ασία και την κυκλοφορία των πρώτων νομισμάτων στον ελλαδικό χώρο.
Περιγραφή Περιεχομένου
Στα πλαίσια της σειράς «Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ» παρουσιάζεται η εξέλιξη του Αρχαίου Ελληνικού Νομίσματος από την εποχή της εφευρέσεώς του. Γίνονται γνωστά τα μέσα συναλλαγής από την Προκερματική εποχή, προβάλλοντας την πρωτόγονο κατάσταση ανταλλαγής των αγαθών με βάση τα ζώα. Με το πέρασμα του χρόνου έγινε προσπάθεια απλοποίησης για την αντικατάσταση των ζώων με εύχρηστη ύλη και ανθεκτική που είχε πραγματική αξία, το μέταλλο. Το ταξίδι στον κόσμο του χρήματος ξεκινάει ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ο οποίος απέδωσε στον χρυσό την πρώτη θέση, ενώ χάλκινα και ορειχάλκινα ΤΑΛΑΝΤΑ αποτελούσαν το μεγαλύτερο μέρος του θησαυρού των Βασιλιάδων της Κνωσού στη Μινωική Κρήτη. Τις πρώτες συναλλαγές της αρχαιότητας, οι οποίες γίνονταν με τη μορφή εμπορευμάτων, τις διαδέχτηκε η χρήση του ΟΒΕΛΟΥ, που εμφανίστηκε στις πρώτες δεκαετίες του 7ου αιώνα π. Χ. Τη δράκα των οβελών την ονόμασαν ΔΡΑΧΜΗ. Ακολουθούν τα πρώτα νομίσματα που κόπηκαν στη ΛΥΔΙΑ στην ΙΩΝΙΑ της Μ. ΑΣΙΑΣ όπου δημιουργούνται τα πρώτα Νομισματοκοπεία. Τα πρώτα Ευρωπαϊκά Νομίσματα κόπηκαν γύρω στο 600 π. Χ. από τους Αιγινήτες και έφεραν έντυπη παράσταση της θαλάσσιας χελώνας, η οποία συμβόλιζε τη ναυτική δύναμη της ΑΙΓΙΝΑΣ και κυκλοφόρησαν ευρύτερα στον ελλαδικό χώρο. Στα χρόνια που ακολούθησαν η επεκτατική πολιτική της ΑΘΗΝΑΣ περιορίζει την κυριαρχία της ΑΙΓΙΝΑΣ στη θάλασσα και σηματοδοτεί τη νομισματική αλλαγή.
Ανάλυση Περιεχομένου
00:00:03:00
Τίτλοι αρχής.
00:01:24:00
Η αφηγήτρια παραθέτει μύθους που αναφέρονται σε πρωταρχικά συμβάντα δημιουργίας. Παράλληλα, διαδοχικά πλάνα παρουσιάζουν εικόνες που συνθέτουν τους θησαυρούς της φύσης, κρατήρας ηφαιστείου, θάλασσα, πουλιά, καρπούς, κοπάδι προβάτων, απότομες πλαγιές ηφαιστείου και θαλάσσιες εκτάσεις που τις περιβάλλουν.
00:03:08:00
Προβάλλεται η παράσταση νεκρολατρίας, από την ΣΑΡΚΟΦΑΓΟ της ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΑΣ, γραπτή ασβεστολιθική λάρνακα της Μετανακτορικής περιόδου (1350 – 1300 π. Χ.) που εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου. Παράλληλα, ο αφηγητής αναφέρεται στην αρχέγονη λειτουργία της φύσης, το «δούναι και λαβείν» και την ανάγκη της συναλλαγής.
00:03:31:00
Προβολή συλλογής από ασημένια και χρυσά νομίσματα. Ο αφηγητής διαβάζει απόσπασμα του ΗΡΟΔΟΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ, βιβλίο Δ, 196, 3, στο οποίο ο ιστορικός παραθέτει εντυπωσιακά στοιχεία για τις χώρες, τους λαούς, τον χρυσό και τα πολύτιμα αγαθά. Παράλληλα προβάλλεται τοιχογραφία από το Ακρωτήρι της ΣΑΝΤΟΡΙΝΗΣ και συλλογή νομισμάτων.
00:04:53:00
Προβάλλεται η «Τοιχογραφία της Πομπής», Νεοανακτορικής περιόδου 1500-1450 π. Χ. που εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ. Ο αφηγητής μιλάει για τη δυσκολία συναλλαγής κατά την αρχαιότητα και παραθέτει πληροφορίες από τον Ομηρικό κόσμο, που αναπαριστάνει ποιητικά την εποχή του χαλκού, προβάλλοντας την πρωτόγονη κατάσταση ανταλλαγής των αγαθών με βάση τα ζώα.Ειδικότερα γίνεται λόγος για τη μορφή του βοδιού που γίνεται βάση προσδιορισμού των οικονομικών αξιών από τη Μεσόγειο ως τα βάθη της Ανατολής. Παράλληλα προβάλλονται διαδοχικά πλάνα σε κοιλάδες με κοπάδια βοδιών και προβάτων καθώς και ομοιώματα βοοειδών.
00:07:44:00
Διαδοχικά πλάνα παρουσιάζουν θάλασσα, απέραντες εκτάσεις σιτοβολώνων, «Τοιχογραφία των Ψαράδων» από το Ακρωτήρι της ΣΑΝΤΟΡΙΝΗΣ. Παράλληλα, ο αφηγητής παραθέτει απόσπασμα από τα «ΠΟΛΙΤΙΚΑ» του ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ο οποίος μας πληροφορεί σχετικά με τα μέσα συναλλαγής κατά την αρχαιότητα, την μετάβαση από την ανταλλαγή ειδών στο στάδιο των χρηματικών συναλλαγών.
00:08:29:00
Ο αφηγητής μιλάει για το μέταλλο, χρυσό και χαλκό και τη χρήση του στην ΜΕΣΟΠΟΤΑΜΙΑ και την ΑΙΓΥΠΤΟ από τη 5η χιλιετία π. Χ. , Στην συνέχεια, αναφέρεται στην εύχρηστη, ανθεκτική και πραγματική αξία που είχε η ύλη του μετάλλου, ενώ γίνεται λόγος για τα δείγματα Μυκηναϊκού Πολιτισμού, ο οποίος απέδωσε στο χρυσό μια υπέρτατη αξία. Τέλος παραθέτει μυθικά στοιχεία που αφορούν στη γέννηση του ΑΠΟΛΛΩΝΑ στη νήσο ΔΗΛΟ. Παράλληλα, προβάλλονται διαδοχικά πλάνα τα οποία παρουσιάζουν μεταλλουργική κάμινο, ελεφαντοστέινο δεξιό χέρι, με δύο βραχιόλια από σφυρήλατο έλασμα, του καθιστού χρυσελεφάντινου αγάλματος που κρατούσε σκήπτρο, χρυσά νομίσματα, γυναικείο κεφάλι χρυσελεφάντινου αγάλματος της θεάς ΑΡΤΕΜΗΣ, έργο ιωνικού εργαστηρίου του 6ου αιώνα π. Χ. η ταινία του χρυσού διαδήματος διακοσμείται με έκτυπες συνεχόμενες σπείρες και δύο ρόδακες που προσαρμόζονταν με κεντρικό καρφί και κοσμούσαν ως ενώτια το λοβό των αυτιών και το χρυσελεφάντινο κεφάλι του ΑΠΟΛΛΩΝΑ με τα μαλλιά και τα τρία χρυσά επιστήθια κοσμήματα του, που εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο των ΔΕΛΦΩΝ και τέλος το χρυσό προσωπείο του ΑΓΑΜΕΜΝΟΝΑ.
00:11:18:00
Ο αφηγητής αναφέρεται στο ιερό ζώο, το βόδι, το οποίο υπολογιζόταν ως κύριο μέσο συναλλαγής στην ΕΛΛΑΔΑ, Μ. ΑΣΙΑ και ΙΤΑΛΙΑ, ενώ στην ΜΕΣΟΠΟΤΑΜΙΑ και ΑΙΓΥΠΤΟ καθιερώθηκε ήδη ο χρυσός. Πλάνα από φυσικό τοπίο, ζυγαριά που κατέγραφε μάζα χρυσού και κοπάδι βοοειδών σε γεωργική έκταση.
00:12:08:00
Διαδοχικά πλάνα παρουσιάζουν θαλάσσιες και ορεινές εκτάσεις. Παράλληλα ο αφηγητής μιλάει για τα δύο μεγάλα νησιά ΚΡΗΤΗ και ΚΥΠΡΟ τα οποία καθιερώνονται σαν σημεία συνάντησης και συναλλαγής των εμπόρων από την ΑΙΓΥΠΤΟ, ΒΑΒΥΛΩΝΑ και τη ΦΟΙΝΙΚΗ, λαοί με διαφορετικές αντιλήψεις και πολιτισμό που διαμόρφωσαν ένα κοινό σύστημα ανταλλαγής.
00:13:01:00
Προβάλλονται διαδοχικά πλάνα με χάλκινα τάλαντα σε σχήμα προβιάς βοδιού, συλλογή μικρών χρυσών νομισμάτων, χρυσό κύπελλο από τον θολωτό τάφο του ΒΑΦΕΙΟΥ με έκτυπες παραστάσεις. Παράλληλα, γίνεται λόγος για τα χάλκινα ή ορειχάλκινα Τάλαντα που έχουν βρεθεί στα παλάτια της Μινωικής ΚΡΗΤΗΣ και των ΜΥΚΗΝΑΪΩΝ. Επίσης, ο αφηγητής διαβάζει απόσπασμα από τη Ραψωδία Ψ της ΙΛΙΑΔΑΣ «ΑΘΛΑ ΕΠΙ ΠΑΤΡΟΚΛΩ» όπου ο Αχιλλέας προς τιμήν του ΠΑΤΡΟΚΛΟΥ διεξάγει αγώνες με σπουδαία έπαθλα από χρυσό.
00:14:25:00
Προβάλλονται τα Μινωικά Ανάκτορα της ΚΝΩΣΟΥ. Καθώς ο φακός περιηγείται τον αρχαιολογικό χώρο, προβάλλοντας τις κατασκευαστικές λεπτομέρειες ο φακός εστιάζει σε μεγάλο πιθάρι και στη συνέχεια σε χάλκινα Τάλαντα. Παράλληλα ο αφηγητής αναφέρεται στα χάλκινα Τάλαντα που βρίσκονται στο ιερό θησαυροφυλάκιο στη μέση του Λαβυρίνθου του ιερού Μινωικού παλατιού και αποτελούσαν το μεγαλύτερο μέρος του θησαυρού των βασιλιάδων της Μινωικής ΚΡΗΤΗΣ.
00:15:30:00
Ο αφηγητής μιλάει για τις εμπορικές συναλλαγές της ΑΙΓΥΠΤΟΥ το 1550 π. Χ. , όπου η χρήση του ζυγού διαδίδεται ευρύτατα. Μυκηναίοι, Κρήτες και Κύπριοι μεταφέρουν χάλκινα Τάλαντα σε σχήματα πλίνθου και τα προσφέρουν στον ΦΑΡΑΩ. Παράλληλα προβάλλεται απεικόνιση με το αντίστοιχο θέμα.
00:16:37:00
Ο αφηγητής μιλάει για τη δημιουργία του πλινθόμορφου τεμαχίου μετάλλου που καθιερώθηκε ως νόμισμα και τα άλλα σχήματα που είχαν τα Τάλαντα στην Μινωική ΚΡΗΤΗ, όπως οι σιδερένιοι διπλοί πελέκεις. Παράλληλη προβολή Τάλαντου σε σχήμα προβιάς βοδιού, σιδερένιοι διπλοί πελέκεις καθώς και λεπτομέρειες της μεγάλης πλευράς της Σαρκοφάγου της ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΑΣ, που εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ.
00:17:28:00
Προβολή φυσικού τοπίου και δέσμη από σιδερένιους ράβδους ή Οβελούς. Ο αφηγητής αναφέρεται στα μεταλλικά αντικείμενα που χρησιμοποιούνται ως μέσα συναλλαγής στη Δωρική ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟ, όπως Τρίποδες, Λέβητες, Πελέκεις και ράβδους. Στη συνέχεια γίνεται λόγος για τους Οβελούς ή σιδερένιους Ράβδους, από τους οποίους προήλθε η Δραχμή. Στη συνέχεια παραθέτει μαρτυρία του αρχαίου Έλληνα φιλόσοφου και ιστορικού ΗΡΑΚΛΕΙΔΗ ΠΟΝΤΙΚΟΥ, ο οποίος τεκμηριώνει τη χρήση των Οβελών, ως μέσο συναλλαγής στην ΑΡΓΟΛΙΔΑ.
00:18:53:00
Προβάλλονται τα απομεινάρια του Ναού της ΑΡΤΕΜΙΔΟΣ στην ΕΦΕΣΟ όπου βρέθηκαν τα παλιότερα νομίσματα. Ο αφηγητής αναφέρεται στους πρώτους νομισματικούς θησαυρούς που βρέθηκαν στις ΣΑΡΔΕΙΣ της ΛΥΔΙΑΣ και περιλαμβάνουν κοπές από ήλεκτρο περί το 685 π. Χ. Ακολυθεί πλάνο του ΠΑΚΤΩΛΟΥ ποταμού.
00:19:48:00
Η Διευθύντρια του Νομισματικού Μουσείου ΜΑΝΤΩ ΚΑΡΑΜΕΣΙΝΗ – ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΟΥ αναφέρεται στην καταγωγή των πρώτων νομισμάτων, γεγονός που παραμένει αδιευκρίνιστο για τη Λυδική ή Ιωνική αρχική ιδέα κατασκευής. Στη συνέχεια επισημαίνει ότι η μετέπειτα εξέλιξη είναι έργο της ελληνικής διανόησης.
00:20:54:00
Ο φακός περιηγείται τη θαλάσσια έκταση που περιβάλλει πιθανότα το νησί της ΑΙΓΙΝΑΣ στο μυχό του Πειραϊκού Κόλπου. Κατόπιν εστιάζει σε χελώνα και στον Αρχαϊκό Αιγινήτικο Στατήρα με την παράσταση της θαλάσσιας χελώνας. Παράλληλα, ο αφηγητής αναφέρεται στα πρώτα ελληνικά νομίσματα που κόπηκαν στην ΑΙΓΙΝΑ με την παράσταση της θαλάσσιας και χερσαίας χελώνας.
00:22:33:00
Η αφηγήτρια παραθέτει πληροφορίες που αφορούν το μύθο της ΑΦΑΙΑΣ. Παράλληλη προβολή του αιγηνίτικου φυσικού τοπίου καθώς και του Αρχαϊκού Ναού της ΑΦΑΙΑΣ στην ΑΙΓΙΝΑ.
00:24:39:00
Η Διευθύντρια του Νομισματικού Μουσείου ΜΑΝΤΩ ΚΑΡΑΜΕΣΙΝΗ – ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΟΥ, αναφέρεται στα Αρχαϊκά Αιγηνίτικα Νομίσματα με την παράσταση της θαλάσσιας χελώνας, τον συμβολισμό της αλλά και την νομισματική αλλαγή που ακολούθησε τα επόμενα χρόνια, εξαιτίας της υποταγής του νησιού στους Αθηναίους.
00:25:42:00
Εναλλασσόμενα πλάνα θάλασσας και Αρχαϊκού Αιγηνίτικου Στατήρα με τις παραστάσεις της θαλάσσιας χελώνας. Παράλληλα, ο αφηγητής αναφέρεται στα πρώτα ελληνικά Νομίσματα, στους ασημένιους Στατήρες και τις άτεχνες Δραχμές με την όψη της θαλάσσιας χελώνας και την κυκλοφορία τους στον+ευρύτερο ελλαδικό χώρο.
00:27:25:00
Τίτλοι τέλους.
Θεματική Κατηγορία
ΤΕΧΝΕΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ
ΙΣΤΟΡΙΑ
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ & ΑΝΑΠΤΥΞΗ
Θεματικοί Όροι
αρχαιολογία, αρχαία ελληνική ιστορία, Μυκηναϊκός Πολιτισμός, Μινωικός Πολιτισμός, νομισματολογία, νομίσματα, δραχμή, νομισματική
Αναφορές
ΜΑΝΤΩ ΚΑΡΑΜΕΣΙΝΗ – ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΟΥ, διευθύντρια του Νομισματικού Μουσείου
Γεωγραφικός Προσδιορισμός
Γλώσσα Περιεχομένου
ΕΛΛΗΝΙΚΗ
Δημιουργός
Παραγωγή: ΕΡΤ ΑΕ
Εκτέλεση: ΝΙΚΟΣ Γ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ
Συντελεστές
Έρευνα – Κείμενα:
ΝΩΕ ΠΑΡΛΑΒΑΝΤΖΑΣ
Σενάριο:
ΝΙΚΟΣ Γ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ
ΝΩΕ ΠΑΡΛΑΒΑΝΤΖΑΣ
Βοηθός Σκηνοθέτη:
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΡΡΑΣ
Μιξάζ:
ΘΑΝΑΣΗΣ ΑΡΒΑΝΙΤΗΣ
Διεύθυνση Παραγωγής:
ΣΤΕΛΛΑ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ
Μοντάζ:
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΤΣΕΝΗΣ
Διεύθυνση Φωτογραφίας:
ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΟΥΛΙΔΗΣ
Μουσική:
ΜΑΡΙΑ ΧΑΣΟΠΟΥΛΟΥ
Σκηνοθεσία:
ΝΙΚΟΣ Γ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ
Τα κείμενα διάβασαν:
ΕΥΡΗ ΣΟΦΡΟΝΙΑΔΟΥ
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΔΙΑΚΑΡΑΣ
Βοηθός Οπερατέρ:
ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΥΡΠΑΔΑΚΗΣ
Βοηθός Ήχου:
ΔΩΡΑ ΚΑΛΟΥΜΕΝΟΥ
Ηλεκτρολόγος:
ΠΕΤΡΟΣ ΦΙΛΟΣ
Εταλονάζ:
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΑΡΧΟΝΤΑΣ
Κοπή Αρνητικού:
ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΤΣΑΡΟΣ
Γραμματεία Παραγωγής:
ΑΣΠΑΣΙΑ ΧΑΡΑΛΑΜΠΑΚΟΥ
Εργαστήρια Εικόνας – Ήχου:
CINEMAGICLC Ε. Π. Ε.
Ευχαριστούμε:
Τη Διευθύντρια του Νομισματικού Μουσείου
ΜΑΝΤΩ ΚΑΡΑΜΕΣΙΝΗ – ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΟΥ
Και τους Αρχαιολόγους
ΗΩ ΤΣΙΟΥΡΤΗ
ΜΙΝΑ ΓΑΛΑΝΗ
ΓΙΑΝΝΗ ΤΟΥΡΑΣΟΓΛΟΥ
επίσης ευχαριστούμε
το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου
την ΕΥΑ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑΚΗ
και την ΕΛΕΝΗ ΜΠΑΝΟΥ
ακόμη
την ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΙΣΤΕΩΣ
την ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ
την Σ. ΣΠΑΓΓΑΔΟΡΟΣ & ΣΙΑ
την Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ Ο. Ε.
την ΑΒΕΛ Α. Β. Ε.
Εκτέλεση Παραγωγής:
ΝΙΚΟΣ Γ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ
Σχετικά Θέματα
Δικαιώματα
ΕΡΤ ΑΕ
Διάρκεια
00:28:23:06
Φυσικά – Τεχνικά Χαρακτηριστικά
Πρωτότυπο Μέσο: ΒΙΝΤΕΟ
Εικόνα: ΕΓΧΡΩΜΗ
Χρηματοδότηση Ψηφιοποίησης/Τεκμηρίωσης
ΚΟΙΝΩΝΙΑ της ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ, Πρόσκληση 172
Τελευταία Ενημέρωση
30/06/2009