ΠΑΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ: ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΠΗΝΕΛΟΠΗΣ ΔΕΛΤΑ

00:00:05:00 Πλάνο μέσα σε σχολική αίθουσα. Δύο νεαρές μαθήτριες και ένας νεαρός μαθητής περιγράφουν πώς φαντάζονται την ΠΗΝΕΛΟΠΗ ΔΕΛΤΑ. 00:00:35:00 Τίτλοι έναρξης. 00:01:29:00 Πλάνο σε μια ασπρόμαυρη φωτογραφία της ΠΗΝΕΛΟΠΗΣ ΔΕΛΤΑ και σε προθήκες όπου είναι τοποθετημένα τα βιβλία. Ακούγεται ο αφηγητής να κάνει μια εισαγωγή για τα έργα της ΠΗΝΕΛΟΠΗΣ ΔΕΛΤΑ, υπογραμμίζοντας πως ήταν η πρώτη που έγραψε παιδικά βιβλία με Έλληνες ήρωες που δρουν σε ελληνικό περιβάλλον και απαντά στο ερώτημα τι έκανε την ΠΗΝΕΛΟΠΗ ΔΕΛΤΑ να γράψει ιστορίες με παιδιά. Επισημαίνει πως η αγάπη της για κάθε τι ελληνικό και η επιθυμία της να μετουσιώσει ορισμένα τραύματα και βιώματα της παιδικής της ηλικίας έπαιξαν καθοριστικό ρόλο. 00:02:27:00 Ο αφηγητής αναφέρεται στα παιδικά χρόνια της ΠΗΝΕΛΟΠΗΣ ΔΕΛΤΑ στο σπίτι της οικογένειας ΜΠΕΝΑΚΗ, ενώ εναλλάσσονται πλάνα ασπρόμαυρων οικογενειακών φωτογραφιών. Ο αφηγητής κάνει λόγο για το αυστηρό περιβάλλον μέσα στο οποίο μεγάλωσε και την έλλειψη τρυφερότητας που βίωσε ως παιδί, με αποτέλεσμα να νιώθει ένα βαθύ παράπονο. 00:03:23:00 Δραματοποιημένο απόσπασμα από το μυθιστόρημα «ΤΡΕΛΑΝΤΩΝΗΣ». 00:09:04:00 Πλάνο ενός μικρού αγοριού που διαβάζει το μυθιστόρημα «ΤΡΕΛΑΝΤΩΝΗΣ» της ΠΗΝΕΛΟΠΗΣ ΔΕΛΤΑ κάτω από ένα δέντρο, ενώ ακούμε τον αφηγητή να επισημαίνει πως ίσως η ΠΗΝΕΛΟΠΗ ΔΕΛΤΑ αποφάσισε να γράψει παιδικά βιβλία για να κάνει τα υπόλοιπα παιδιά πιο ευτυχισμένα από ότι ήταν η ίδια. Πλάνο στα εξώφυλλα των βιβλίων της ΔΕΛΤΑ, ενώ ακούγεται ο αφηγητής να σχολιάζει πως η ΔΕΛΤΑ πέτυχε το στόχο της, καθώς χιλιάδες παιδιά έζησαν με τα βιβλία της, προσθέτοντας πως δεν ξέφυγε όμως ποτέ από τις ιδέες της αυστηρής ανατροφής, που ως παιδί είχε μισήσει. Το πλάνο κλείνει με το εσώφυλλο του «ΤΡΕΛΑΝΤΩΝΗ», όπου διακρίνεται η αφιέρωση της συγγραφέος στις εγγονές της, ενώ ακούγεται ο αφηγητής να υπογραμμίζει πως τα εγγόνια της ΔΕΛΤΑ θυμούνται τις στιγμές καλοσύνης της γιαγιάς τους, αλλά επίσης και την αυστηρότητα του χαρακτήρα της. 00:10:19:00 Πλάνο της εγγονής της Π. ΔΕΛΤΑ, ΛΕΝΑΣ ΣΑΜΑΡΑ, και της ανιψιάς της, ΙΟΥΛΙΑΣ ΜΕΛΑ. Η ΛΕΝΑ ΣΑΜΑΡΑ κάνει λόγο για την επιβλητική παρουσία της γιαγιάς της, ενώ η ΙΟΥΛΙΑ ΜΕΛΑ επισημαίνει το κουράγιο που την χαρακτήριζε κατά τη διάρκεια της ασθένειάς της. Ακόμα, η ΛΕΝΑ ΣΑΜΑΡΑ αναφέρεται στην τυπικότητα που την χαρακτήριζε, ενθυμούμενη ένα περιστατικό από την παιδική της ηλικία. 00:12:41:00 Πλάνο του εγγονού της Π. ΔΕΛΤΑ, ΠΑΥΛΟΥ ΖΑΝΝΑ. Μιλά για τα παιδικά του χρόνια και περιγράφει τη δυσκολία που αντιμετώπιζαν τα παιδιά στο να προσεγγίσουν τη γιαγιά τους, λόγω της αυστηρότητάς της. Διηγείται ένα περιστατικό από την παιδική του ηλικία, λίγο πριν το θάνατο της γιαγιάς του. Περιγράφει πως όταν πληροφορούμενος την είσοδο των Γερμανών στη Θεσσαλονίκη εκείνος ταράχτηκε, η μόνη αντίδραση της γιαγιάς του ήταν να διαβάσει από την εφημερίδα τους ηρωισμούς των Ελλήνων, υποδεικνύοντάς του με τον τρόπο αυτό την ανάγκη αντιμετώπισης της κατάστασης με γενναιότητα. 00:14:12:00 Εναλλαγή φωτογραφιών της ΠΗΝΕΛΟΠΗΣ ΔΕΛΤΑ, ενώ ακούμε τον αφηγητή να μιλά για τη σύνθετη προσωπικότητά της. Κάνει αναφορά στην αυτοκτονία της, την ημέρα της εισόδου των Γερμανών στην ΑΘΗΝΑ, και επισημαίνει πως άφησε ένα λογοτεχνικό έργο που εξακολουθεί να παίζει κυρίαρχο ρόλο στη ζωή των παιδιών. 00:14:45:00 Πλάνο ομιλήτριας. Θυμάται εκφράσεις από τα βιβλία της ΔΕΛΤΑ τα οποία είχε διαβάσει στην παιδική της ηλικία. . Το πλάνο κλείνει με το εξώφυλλο του «ΤΡΕΛΑΝΤΩΝΗ». 00:15:59:00 Η ομιλήτρια μιλά για τα αγαπημένα της βιβλία, το «ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΧΩΡΙΣ ΟΝΟΜΑ» και το «ΤΡΕΛΑΝΤΩΝΗΣ». Επισημαίνει πως κομμάτια και τραγούδια από τον «ΤΡΕΛΑΝΤΩΝΗ» είχαν μπει στη ζωή της, ενώ παρακολουθούμε ένα δραματοποιημένο απόσπασμα από το βιβλίο. 00:19:56:00 Η ομιλήτρια αναφέρεται στο ρόλο των βιβλίων της ΠΗΝΕΛΟΠΗΣ ΔΕΛΤΑ στη ζωή των παιδιών της σημερινής γενιάς σε σχέση με παλαιότερα επισημαίνοντας πως τα σημερινά παιδιά, αν και μπορούν να διαβάσουν τα έργα της ΔΕΛΤΑ, τα έργα αυτά δεν μπορούν να γίνουν εύκολα βίωμα της παιδικής τους ηλικίας, όπως συνέβαινε στις προηγούμενες γενιές. 00:20:24:00 Ζωγραφική απεικόνιση ενός δένδρου από βιβλίο της Π. Σ. ΔΕΛΤΑ. Η ΜΑΡΙΝΑ ΚΑΡΑΪΤΙΔΟΥ, Διευθύντρια του Εκδοτικού Οίκου «ΕΣΤΙΑ», μιλά για τη γλώσσα των βιβλίων της ΔΕΛΤΑ, επίκαιρη ακόμα και στη σημερινή εποχή. Επισημαίνει ότι από το 1961, όταν η «ΕΣΤΙΑ» ανέλαβε την έκδοση των βιβλίων της ΔΕΛΤΑ, η πορεία των βιβλίων είναι ανοδική, ιδιαίτερα μετά το 1975, παρά την αύξηση των εκδόσεων των παιδικών βιβλίων. 00:22:19:00 Δραματοποιημένο απόσπασμα από τον «ΤΡΕΛΑΝΤΩΝΗ». 00:24:14:00 Πλάνο σε σχολική τάξη. Νεαροί μαθητές αναφέρουν με ποιους από τους ήρωες των έργων της Π. ΔΕΛΤΑ νιώθουν περισσότερο κοντά. 00:25:34:00 Δραματοποιημένο απόσπασμα από τον «ΤΡΕΛΑΝΤΩΝΗ». 00:26:41:00 Πλάνο στη σχολική τάξη. Νεαροί μαθητές απαντούν στο ερώτημα τι θα έκαναν εάν βρίσκονταν στο δωμάτιο των ηρώων του «ΤΡΕΛΑΝΤΩΝΗ». 00:27:54:00 Δραματοποιημένο απόσπασμα από τον «ΤΡΕΛΑΝΤΩΝΗ». 00:30:04:00 Παιδικές ζωγραφιές εναλλάσσοντα ενώ ακούμε τον αφηγητή να υπογραμμίζει πως παρόλο που στη σημερινή εποχή έχουν αλλάξει οι σχέσεις μεταξύ γονέων και παιδιών, ο «ΤΡΕΛΑΝΤΩΝΗΣ» εξακολουθεί να αγγίζει τα παιδιά, καθώς με χιούμορ προσφέρει τις περιπέτειες ενός αγοριού που δεν πτοείται από τις τιμωρίες των μεγάλων και επιβιώνει. Αναφέρεται στο πρότυπο του «παλικαριού» που προσφέρει ο «ΤΡΕΛΑΝΤΩΝΗΣ», υπογραμμίζοντας πως, ακόμα και στα βιβλία της ΔΕΛΤΑ που απευθύνονται σε παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας, οι κεντρικοί ήρωες είναι πάντα παλικάρια που θυσιάζονται για το κοινό καλό. 00:31:32:00 Πλάνο έφηβης μαθήτριας. Επισημαίνει πως τα βιβλία της ΔΕΛΤΑ δε θίγουν θέματα της σύγχρονης εποχής, κοινωνικά προβλήματα, όπως τα ναρκωτικά, η βία ή θέματα που να απασχολούν τους νέους σήμερα. 00:31:49:00 Έφηβος εκφράζει την προσωπική του άποψη για το μυθιστόρημα «ΤΟΝ ΚΑΙΡΟ ΤΟΥ ΒΟΥΛΓΑΡΟΚΤΟΝΟΥ». Σχολιάζει πως προτιμά βιβλία που αναφέρονται στο μέλλον, ενώ στο συγκεκριμένο μυθιστόρημα τα γεγονότα που εκτυλίσσονται είναι σε γενικές γραμμές γνωστά. 00:32:09:00 Πλάνο μαθητών. Νεαρός μαθητής επισημαίνει την ύπαρξη πολλών ιστορικών λεπτομερειών στα έργα της ΔΕΛΤΑ, γεγονός που μπορεί να δημιουργεί δυσκολία στα παιδιά, στα οποία και απευθύνονται τα βιβλία. Μαθήτρια συμπληρώνει πως οι λεπτομέρειες αυτές είναι απαραίτητες για ένα μυθιστόρημα όπως το «ΤΟΝ ΚΑΙΡΟ ΤΟΥ ΒΟΥΛΓΑΡΟΚΤΟΝΟΥ», καθώς μας τοποθετούν στο κλίμα της εποχής. Το πλάνο κλείνει με κοντινή λήψη στο εξώφυλλο του βιβλίου «ΤΟΝ ΚΑΙΡΟ ΤΟΥ ΒΟΥΛΓΑΡΟΚΤΟΝΟΥ». 00:32:51:00 Δραματοποιημένο απόσπασμα από το μυθιστόρημα «ΤΟΝ ΚΑΙΡΟ ΤΟΥ ΒΟΥΛΓΑΡΟΚΤΟΝΟΥ». 00:37:48:00 Μαθητές κάνουν αναφορά στην πλοκή του μυθιστορήματος «ΤΟΝ ΚΑΙΡΟ ΤΟΥ ΒΟΥΛΓΑΡΟΚΤΟΝΟΥ» και σχολιάζουν το γεγονός της θυσίας του ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ τοποθετώντας το στο πλαίσιο της σημερινής εποχής. 00:38:54:00 Δραματοποιημένο απόσπασμα από το μυθιστόρημα «ΤΟΝ ΚΑΙΡΟ ΤΟΥ ΒΟΥΛΓΑΡΟΚΤΟΝΟΥ». 00:45:09:00 Οι συγγραφείς ΜΑΝΟΣ ΚΟΝΤΟΛΕΩΝ και ΑΛΚΗ ΖΕΗ θυμούνται πώς ως παιδιά είχαν αντιμετωπίσει τους ήρωες του μυθιστορήματος «ΤΟΝ ΚΑΙΡΟ ΤΟΥ ΒΟΥΛΓΑΡΟΚΤΟΝΟΥ», κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στους χαρακτήρες του ΜΙΧΑΗΛ και του ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ. 00:46:09:00 Πλάνο της ψυχολόγου ΣΙΛΒΑΝΑΣ ΣΟΦΙΑΝΟΠΟΥΛΟΥ. Σχολιάζει την αντίδραση των παιδιών στην εξέλιξη της πλοκής του μυθιστορήματος, υπογραμμίζοντας ότι η επιλογή που κάνει ο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ προς τη φιλία αντί του έρωτα αφήνει τα παιδιά με κάποια απογοήτευση. 00:46:55:00 Η φιλόλογος ΕΙΡΗΝΗ ΝΑΚΟΥ επισημαίνει την ιδιαιτερότητα στο τέλος της πλοκής του μυθιστορήματος «ΤΟΝ ΚΑΙΡΟ ΤΟΥ ΒΟΥΛΓΑΡΟΚΤΟΝΟΥ» σε σχέση με τα υπόλοιπα παιδικά βιβλία, υπογραμμίζοντας όμως πως η θλιβερή κατάληξη της πλοκής του μυθιστορήματος με το θάνατο του ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ δίνει στα παιδιά μια αίσθηση συγκίνησης για τα ανθρώπινα. 00:47:26:00 Η ΑΛΚΗ ΖΕΗ σχολιάζει πως κανείς συγγραφέας δεν θα μπορούσε να γράψει σαν την ΠΗΝΕΛΟΠΗ ΔΕΛΤΑ στο πλαίσιο της σημερινής εποχής, καθώς ο εθνικισμός και ο ηρωισμός στα έργα της δε θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν σήμερα υπό το ίδιο πρίσμα. 00:47:46:00 Ο ΜΑΝΟΣ ΚΟΝΤΟΛΕΩΝ υπογραμμίζει ως αρνητικά τα στοιχεία του έντονου εθνικισμού και της σχηματοποίησης προσώπων και καταστάσεων στο έργο της ΔΕΛΤΑ. Ωστόσο, ομολογεί πως τα βιβλία γράφηκαν σε μια εποχή που δικαιολογούσε την ανάγκη προβολής του εθνικού στοιχείου, σήμερα όμως φαίνεται να προβάλλει έναν σωβινισμό μάλλον ξεπερασμένο. 00:48:36:00 Πλάνο της ΑΛΚΗΣ ΖΕΗ. Η συγγραφέας αναφέρεται στην προσπάθεια των συγγραφέων σήμερα να ωθήσουν τα παιδιά να προσέξουν περισσότερο το βιβλίο και να απομακρυνθούν από την εικόνα, προσφέροντάς τους την επιλογή ανάμεσα σε πολλούς ήρωες και καθημερινούς ανθρώπους, και κυρίως να τα παρακινήσουν να ενδιαφερθούν για κάτι. Ενώ ακούγεται η φωνή της ΑΛΚΗΣ ΖΕΗ, πλάνο παιδιών που παίζουν σε εξωτερικό χώρο. 00:49:45:00 Τίτλοι τέλους.