ΠΟΛΕΙΣ ΤΩΝ ΣΥΝΟΡΩΝ ΜΑΣ, ΟΙ

00:01:37:00
Πλάνο-κάρτα στην οποία αναγράφεται ο τίτλος της εκπομπής «ΧΙΟΣ, Η ΠΑΤΡΙΔΑ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ».

00:01:41:00
Πανοραμική άποψη της πόλης της ΧΙΟΥ, πλάνα με παραλία και με το λιμάνι. Ο παρουσιαστής ΛΑΚΗΣ ΚΟΜΝΗΝΟΣ αναφέρεται στις αρχαιότερες ονομασίες που δόθηκαν στο νησί, όπως ΟΦΙΟΥΣΑ, ΑΙΘΑΛΙΑ, ΜΑΚΡΗ, στους προελληνικούς λαούς που κατοίκησαν και στη σύνδεσή της με τον ΟΜΗΡΟ, την ΙΩΝΙΑ, το ΒΥΖΑΝΤΙΟ, τη ΓΕΝΟΒΑ. Με φόντο το λιμάνι της ΧΙΟΥ, ο παρουσιαστής μιλάει για τους ισχυρούς δεσμούς της με τη ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ, πράγμα που μαρτυρεί και η θέση της πόλης, στραμμένη προς τη χερσόνησο της ΕΡΥΘΡΑΙΑΣ. Στη συνέχεια, μιλάει για τη διατήρηση των πολιτιστικών παραδόσεων και αναφέρει μυθικά στοιχεία, σχετικά με την προέλευση του ονόματος του νησιού. Παρεμβάλλεται πλάνο με το κτήριο των Ναυτώνων στο βόρειο λιμενοβραχίονα. Στο βάθος διακρίνονται οι παλιοί ανεμόμυλοι. Επίσης πλάνο σε κτήρια που βρίσκονται στο λιμάνι του νησιού.

00:03:56:00
Πανοραμική άποψη της πόλης της ΧΙΟΥ. Ο παρουσιαστής ΛΑΚΗΣ ΚΟΜΝΗΝΟΣ αναφέρεται στην εποχή της μεγάλης ακμής του νησιού από τον 6ο αιώνα π. Χ. , η οποία τερματίστηκε με τον Πελοποννησιακό Πόλεμο και την αποστασία των ΧΙΩΤΩΝ από την Αθηναϊκή Συμμαχία. Στη συνέχεια, μιλάει για τους κατακτητές ΠΕΡΣΕΣ, ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ, ΡΩΜΑΙΟΥΣ, για την απώλεια της οικονομικής και πνευματικής αίγλης, τη μείωση του πληθυσμού και την ερήμωση, λόγω αραβικών και πειρατικών επιδρομών. Επίσης αναφέρεται στην αναδιοργάνωση του νησιού από τους ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΥΣ τον 11ο αιώνα, στο κτίσιμο του Κάστρου και της ΝΕΑΣ ΜΟΝΗΣ. Παρεμβάλλονται πλάνα με λίθινα αντικείμενα από αρχαιολογικές ανασκαφές και επιτύμβιες πλάκες Μουσουλμανικών και Αραβικών μνημείων στην αυλή του Βυζαντινού Μουσείου, πλάνα από το φυσικό τοπίο της ΧΙΟΥ, εικόνες στο Βυζαντινό Μουσείο, ασπρόμαυρη γκραβούρα του λιμανιού και της πόλης του νησιού και τμήματα του Κάστρου. Τέλος, προβάλλεται πανοραμικό πλάνο στο αρχιτεκτονικό συγκρότημα της ΝΕΑΣ ΜΟΝΗΣ.

00:06:10:00
Ο παρουσιαστής ΛΑΚΗΣ ΚΟΜΝΗΝΟΣ με φόντο τη ΝΕΑ ΜΟΝΗ αναφέρεται στην αναδιοργάνωση της ΧΙΟΥ τον 11ο αιώνα από τους ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΥΣ μετά από τέσσερεις αιώνες παρακμής, στην οικονομική άνθηση του νησιού, στο χτίσιμο του Κάστρου και της ΝΕΑΣ ΜΟΝΗΣ, που είναι το σημαντικότερο Βυζαντινό μνημείο του νησιού και αντιπροσωπεύει τις καλλιτεχνικές ιδέες της ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ του 11ου αιώνα.

00:07:33:00
Πανοραμικό πλάνο με τη ΝΕΑ ΜΟΝΗ. Ο παρουσιαστής ΛΑΚΗΣ ΚΟΜΝΗΝΟΣ αναφέρεται στη σύνδεση της ίδρυσης της Μονής με τρεις μοναχούς από τη ΧΙΟ και στη σχέση τους με τον ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ τον ΜΟΝΟΜΑΧΟ, ο οποίος έδωσε τη διαταγή για το κτίσιμο του Μοναστηριού. Στη συνέχεια, περιγράφει τη Μονή και διαβάζει απόσπασμα από το βιβλίο του Καθηγητή ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥ ΜΠΟΥΡΑ αναφερόμενο στην αρχιτεκτονική του Ναού, ο οποίος είναι αντιπροσωπευτικό δείγμα της αρχιτεκτονικής του Βυζαντίου κατά τα μέσα του 11ου αιώνα. και αποτέλεσε πρότυπο τεσσάρων ή πέντε ακόμα Ναών της ΧΙΟΥ, όπως ο Ναός της ΠΑΝΑΓΙΑΣ της ΚΡΗΝΑΣ. Παρεμβάλλονται πανοραμικά και κοντινά πλάνα από τον περίβολο της Μονής με το καθολικό, τα διάφορα μοναστηριακά κτίσματα και το κωδωνοστάσιο, από τον εσωτερικό χώρο του Ναού, καθώς και πλάνα με τον Ναό της ΠΑΝΑΓΙΑΣ της ΚΡΗΝΑΣ στο χωριό ΒΑΒΥΛΟΙ.

00:10:39:00
Πανοραμικό πλάνο με τη ΝΕΑ ΜΟΝΗ. Ο παρουσιαστής ΛΑΚΗΣ ΚΟΜΝΗΝΟΣ αναφέρεται στα ψηφιδωτά της, τα οποία απηχούν την κουλτούρα και την αυλική τέχνη της ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ. Στη συνέχεια, διαβάζει απόσπασμα από βιβλίο της Καθηγήτριας ΝΤΟΥΛΑΣ ΜΟΥΡΙΚΗ. Παρεμβάλλονται πλάνα με Ψηφιδωτά της Μονής.

00:13:01:00
Ο παρουσιαστής ΛΑΚΗΣ ΚΟΜΝΗΝΟΣ αναφέρεται στους λόγους που οδήγησαν στη διάλυση της ενότητας του Βυζαντινού κράτους, στην παράδοση της ΧΙΟΥ το 1304 στον Γενουάτη ΜΠΕΝΕΝΤΕΤΟ ΖΑΚΑΡΙΑ, στην κατάληψη του νησιού από τον ΑΝΔΡΟΝΙΚΟ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟ, στην ανακατάληψή του από τους ΓΕΝΟΥΑΤΕΣ το 1346 για διακόσια χρόνια. , στη διοίκηση του νησιού από τη Γενουάτικη Εμπορική Εταιρεία «ΜΑΟΝΑ», τα μέλη της οποίας ανήκαν στην οικογένεια των ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΙ. Μιλάει για την αναγέννηση του εμπορίου, την άνθηση των γραμμάτων και των τεχνών, κυρίως της αρχιτεκτονικής, και την ευημερία την εποχή των ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΙ, οι οποίοι εκμεταλλεύτηκαν τα προϊόντα της ΧΙΟΥ, κυρίως τη μαστίχα, με αποτέλεσμα να καταστεί η ΧΙΟΣ το πλουσιότερο νησί του ΑΙΓΑΙΟΥ. Παρεμβάλλονται πλάνα με πύργους, ασπρόμαυρη γκραβούρα με το λιμάνι, πανοραμικό πλάνο της πόλης, πλάνα με τη Νότια Πύλη του Κάστρου, την PORTA MAGGIORE, το Παλατάκι του ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΙ, και από τον εσωτερικό χώρο του Κάστρου. Πανοραμικό πλάνο με την παλιά πόλη της ΧΙΟΥ.

00:15:09:00
Μακρινά και πανοραμικά πλάνα με τα Μεσαιωνικά χωριά της ΧΙΟΥ, τα ΜΑΣΤΙΧΟΧΩΡΙΑ στο νότιο τμήμα του νησιού, τα οποία δημιουργήθηκαν μετά την κατάκτηση της ΧΙΟΥ από τους ΓΕΝΟΥΑΤΕΣ. Ο παρουσιαστής ΛΑΚΗΣ ΚΟΜΝΗΝΟΣ αναφέρει τα κύρια χαρακτηριστικά των οικισμών αυτών και περιγράφει τα σπίτια. και τους δρόμους. Παρεμβάλλονται πλάνα με την πλατεία χωριού, με τους στενούς λιθόστρωτους δρόμους, με τα διώροφα ή τριώροφα σπίτια από σκληρή ανοιχτόχρωμη πέτρα στεγασμένα με καμάρα και χτιστούς θόλους, με σπίτια και εκκλησία στο χωριό ΠΥΡΓΙ, στα οποία διακρίνονται τα χαρακτηριστικά «ΞΥΣΤΑ» σχέδια.

00:18:10:00
Πανοραμική άποψη της πόλης και του λιμανιού της ΧΙΟΥ, πλάνα με το Βυζαντινό Μουσείο, ΜΕΤΖΗΤΙΕ ΤΖΑΜΙ, με κτήρια στο λιμάνι, με εμπορικό δρόμο της πόλης, και με το Κάστρο. Ο παρουσιαστής ΛΑΚΗΣ ΚΟΜΝΗΝΟΣ αναφέρεται στη μεγάλη άνθηση που γνώρισε το νησί την περίοδο της Γενουάτικης Κυριαρχίας, η οποία συνεχίστηκε και στα χρόνια της τουρκικής κατάκτησης με την παραχώρηση προνομίων στους Χιώτες σε θέματα εμπορίου, στην αύξηση του ελληνικού πληθυσμού και στον περιορισμό των ΤΟΥΡΚΩΝ μέσα στο Κάστρο. Ακολουθούν πλάνα από το Εθνολογικό και Λαογραφικό Μουσείο ΑΡΓΕΝΤΗ, που στεγάζεται στο κτήριο της Δημόσιας Κεντρικής Ιστορικής Βιβλιοθήκης «ΚΟΡΑΗΣ», με αίθουσες όπου υπάρχουν κειμήλια, ιστορικοί πίνακες και πορτρέτα των μελών μεγάλων οικογενειών της ΧΙΟΥ. Στη συνέχεια, ο παρουσιαστής αναφέρεται στην ενασχόληση των κατοίκων με το εμπόριο και τα γράμματα, καθώς στην αρχοντιά και την υψηλή ποιότητα ζωής της ΧΙΟΥ.

00:19:58:00
Ο παρουσιαστής ΛΑΚΗΣ ΚΟΜΝΗΝΟΣ, πλαισιωμένος από τα βιβλιοστάσια της Βιβλιοθήκης «ΚΟΡΑΗΣ», αναφέρεται στη συμβολή των νησιών του ΑΙΓΑΙΟΥ, ώστε να διατηρηθεί η πνευματική κληρονομιά του υπόδουλου Ελληνισμού. Μιλάει για την οικονομική ακμή της ΧΙΟΥ κατά το 18ο αιώνα, για την πνευματική άνθηση, με την ίδρυση της Μεγάλης Σχολής της ΧΙΟΥ, και για τον εμπνευστή της ανανεωτικής κίνησης της Σχολής ΑΔΑΜΑΝΤΙΟ ΚΟΡΑΗ. Πλάνα με πορτρέτο του στο Αναγνωστήριο της Βιβλιοθήκης, με χειρόγραφα, με το νεοκλασικό κτήριο του Γυμνασίου Αρρένων, με αίθουσα, όπου υπάρχουν πίνακες, εκθέματα και σφίγγες, και με βιβλιοστάσια. Ο παρουσιαστής ΛΑΚΗΣ ΚΟΜΝΗΝΟΣ κάνει λόγο για την έφεση των ΧΙΩΤΩΝ στα γράμματα, γεγονός που καθιστά το νησί ένα από τα σημαντικότερα πνευματικά κέντρα του Ελληνισμού. Επίσης, μιλάει για τη Μεγάλη Σχολή, που θεωρήθηκε από τους ξένους περιηγητές και διπλωμάτες ως το σπουδαιότερο Πανεπιστήμιο της Ελλάδας, με αξιόλογη βιβλιοθήκη, εργαστήρια για πειράματα φυσικής και τυπογραφείο. Τέλος, μιλάει για τη διεύθυνση της Σχολής από τον ΝΕΟΦΥΤΟ ΒΑΜΒΑ, τον 19ο αιώνα.

00:23:05:00
Μακρινό πλάνο με το λιμάνι της ΧΙΟΥ. Ο παρουσιαστής ΛΑΚΗΣ ΚΟΜΝΗΝΟΣ αναφέρεται στην οικονομική ευημερία του νησιού και στη δράση των ΧΙΩΤΩΝ εμπόρων στη ΣΜΥΡΝΗ, την ΙΤΑΛΙΑ, τη ΓΑΛΛΙΑ, την ΟΛΛΑΝΔΙΑ. Διαβάζει απόσπασμα από τα «ΤΑΞΙΔΙΑ» του ΚΩΣΤΑ ΟΥΡΑΝΗ. Παρεμβάλλονται πλάνα με γκραβούρες του νησιού, με νεοκλασικό κτήριο, με προθήκη με πορσελάνινα αγαλματίδια στο Μουσείο ΑΡΓΕΝΤΗ, καθώς και πλάνα από την περιοχή του ΚΑΜΠΟΥ με τα επιβλητικά αρχοντικά και τα περιβόλια εσπεριδοειδών. Στη συνέχεια, ο παρουσιαστής αναφέρεται στη σφαγή της ΧΙΟΥ, τον Απρίλη του 1822 και στην πυρπόληση της Τουρκικής Ναυαρχίδας από τον ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ ΚΑΝΑΡΗ. Παρεμβάλλονται πλάνα με έγχρωμη γκραβούρα του ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΚΟΥΝΕΛΑΚΗ και με αντίγραφο του πίνακα του ΕΥΓΕΝΙΟΥ ΝΤΕΛΑΚΡΟΥΑ (EUGENE FERDINAND VICTOR DELACROIX) με θέμα «ΤΗ ΣΦΑΓΗ ΤΗΣ ΧΙΟΥ», προθήκη με νεκροκεφαλές από τα θύματα της Σφαγής και ο πίνακας του ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ ΛΥΤΡΑ που απεικονίζει την καταστροφή της τουρκικής ναυαρχίδας. Ο παρουσιαστής ΛΑΚΗΣ ΚΟΜΝΗΝΟΣ αναφέρεται στην οικονομική ανάκαμψη της ΧΙΟΥ μετά το 1832, στον καταστροφικό σεισμό της 11ης Μαρτίου του 1881 και στην απελευθέρωση από τους ΤΟΥΡΚΟΥΣ, τον Νοέμβριο του 1912. Διαδοχικά πλάνα με καμπαναριό, γκραβούρα με το λιμάνι της ΧΙΟΥ, αρχοντικά, ερείπια πύργου και καΐκι.

00:27:31:00
Πλάνα από την πόλη και το λιμάνι της ΧΙΟΥ. Ο παρουσιαστής ΛΑΚΗΣ ΚΟΜΝΗΝΟΣ σε εσωτερικό χώρο με φόντο το λιμάνι αναφέρεται στην καταστροφή της πόλης με τη Σφαγή του 1822 και το σεισμό του 1881, στη φυγή των ΧΙΩΤΩΝ στο εξωτερικό και στην απελευθερωμένη ΕΛΛΑΔΑ. Στη συνέχεια, μιλάει για τη μορφή της σημερινής πόλης, για την προσφορά του νησιού σε ανθρώπους της τέχνης, του πνεύματος και της επιστήμης. Πλάνα από την ΑΠΛΩΤΑΡΙΑ με κίνηση στα εμπορικά καταστήματα, με το νεοκλασικό κτήριο της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, με εγκαταλελειμμένα σπίτια και άλλα κτήρια του νησιού.

00:29:46:00
Τίτλοι τέλους.