ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ

00:00:05:00 Στην οθόνη εμφανίζεται ο τίτλος της εκπομπής: «ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ». «ΣΠΥΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ 1902 ή 1903 – 1985. ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ». 00:00:53:00 Παρακολουθούμε πλάνα από προσωπικές στιγμές του ΣΠΥΡΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ με την οικογένεια του. 00:01:42:00 Στην οθόνη παρουσιάζεται ο ΧΑΡΗΣ ΚΑΜΠΟΥΡΙΔΗΣ, τεχνοκριτικός. Μιλάει για το ζωγράφο ΣΠΥΡΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ και την αξία του έργου του. Θεωρεί ότι δεν έχει ερμηνευθεί και αποτιμηθεί το έργο του. Λέει ότι γεννήθηκε στο ΓΑΛΑΞΙΔΙ και ότι γνώρισε πολλή αγάπη και αναγνώριση από τον απλό κόσμο. Στην οθόνη παρουσιάζονται αφιερώσεις του απλού κόσμου στον καλλιτέχνη. Παράλληλα, ακούγεται και ο ίδιος να μιλά για την σχέση του με το κοινό του και να τονίζει το γεγονός ότι στην αγάπη του χρωστά πολλά και σημαντικά. Στη συνέχεια, ο τεχνοκριτικός μιλά για το πέρασμα από τον αγροτικό τρόπο ζωής στον αστικό και επισημαίνει ότι, μόνο, ο ΣΠΥΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ απεικόνισε τις ραγδαίες αυτές αλλαγές. Πλάνα από πίνακες του και από την καθημερινή ζωή της ΑΘΗΝΑΣ. 00:04:05:00 Ακούγεται ο καλλιτέχνης να μιλά για τη βράβευση του από την Ακαδημία ΑΘΗΝΩΝ το 1930, πλάνα στο συγκεκριμένο έπαινο. Ο λόγος της βράβευσης του είναι τα σχέδια του για τη διακόσμηση ενός ναού με ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ Τοιχογραφία (πλάνα σε αυτή), που είχε ως πρότυπο την εκκλησία του ΑΓΙΟΥ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΤΟΥ ΑΡΕΟΠΑΓΙΤΗ. Η χρηματική αμοιβή του στάθηκε η αφορμή να ταξιδέψει για πρώτη φορά στην ΕΥΡΩΠΗ και να επισκεφθεί σημαντικές πόλεις (ΡΩΜΗ, ΦΛΩΡΕΝΤΙΑ, ΠΑΡΙΣΙ). Εκεί γνώρισε τη σύγχρονη τέχνη και δέχθηκε επιρροές από γνωστούς ζωγράφους (ΓΚΟΥΑΡΝΤΙ, ΚΛΟΝΤ ΛΟΡΕΝ), οι οποίες είναι εμφανείς στους πίνακες του. Ζωγραφίζει τη γειτονιά με τον κόσμο και με τα διάφορα ήθη και έθιμα. Ο τεχνοκριτικός αναφέρεται στα έργα του: « ΖΑΠΠΕΙΟ » και « ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ », τα χαρακτηρίζει σημαντικά για την ιστορία της νεοελληνικής τέχνης. Παράλληλα, παρακολουθούμε τον καλλιτέχνη να ζωγραφίζει, από τις λήψεις του σκηνοθέτη ΝΙΚΟΥ ΖΑΠΑΤΙΝΑ και πλάνα σε πίνακες του. 00:05:46:00 Στην οθόνη εμφανίζεται και πάλι ο τεχνοκριτικός, ΧΑΡΗΣ ΚΑΜΠΟΥΡΙΔΗΣ. Μιλά για την αγιογράφηση της εκκλησίας του ΑΓΙΟΥ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ και τη σχέση του ΣΠΥΡΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ με το ΦΩΤΗ ΚΟΝΤΟΓΛΟΥ. Πλάνα από τη συγκεκριμένη αγιογραφία. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, ασχολήθηκε με τη Χαρακτική, για το λόγο ότι τα χρώματα ήταν λίγα και ακριβά. Τα χαρακτικά του είχαν εθνικό περιεχόμενο και « αποτέλεσαν μια συμβολή στον αγώνα του πνευματικού κόσμου κατά των κατακτητών ». Συνεργάστηκε στενά με τον ΑΓΓΕΛΟ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟ, ο οποίος έγραφε ποιήματα και άλλα κείμενα, τα οποία μοιράζονταν στον απλό κόσμο. Πλάνα από τα συγκεκριμένα έργα, ενώ, ακούγεται ο ΣΠΥΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ να μιλά για τις ξυλογραφίες του και να αναφέρεται στα έργα του: « ΤΑΦΗ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΑ », « Ο ΘΡΗΝΟΣ ΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ », « ΑΚΟΜΗ ΤΟΥΤΗ Η ΑΝΟΙΞΗ ΤΟΥΤΟ ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ». Στη συνέχεια, η αφηγήτρια ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΚΟΥΤΑΛΟΥ διαβάζει την αφιέρωση του ΑΓΓΕΛΟΥ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΥ προς το ζωγράφο, η οποία παρουσιάζεται και στην οθόνη. Πλάνα στις χαρακτικές του δημιουργίες. Έπειτα, ο τεχνοκριτικός μιλά για την εξίσου επιτυχημένη πορεία του Σ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ στο χώρο της σκηνογραφίας. Ξεκίνησε με το ΦΩΤΗ ΠΟΛΙΤΗ, ο οποίος τον κάλεσε να σκηνογραφήσει « ΤΑ ΚΟΡΑΚΙΣΤΙΚΑ » του ΙΑΚΩΒΟΥ ΡΙΖΟΥ ΝΕΡΟΥΛΟΥ. Συνεργάστηκε με τα πιο γνωστά θέατρα, επιμελήθηκε πολλές σκηνογραφίες και διέπρεψε και στο εξωτερικό. Πλάνα στις σκηνογραφίες του και στις συνεργασίες του. 00:09:07:00 Στην οθόνη παρουσιάζεται ο ΑΓΓΕΛΟΣ ΔΕΛΗΒΟΡΙΑΣ, Καθηγητής της Ιστορίας Τέχνης στο Πανεπιστήμιο ΑΘΗΝΩΝ. Μιλάει για την έντονη επιρροή, που δέχθηκε τόσο από τον άνθρωπο, όσο και από τον καλλιτέχνη Σ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ. Τον χαρακτηρίζει « πνευματική μορφή ». Και αυτό γιατί έμαθε στους ανθρώπους να εξασκούν την όραση τους, να σκέφτονται και να αναρωτιούνται για το παρελθόν τους, να ατενίζουν το μέλλον με αισιοδοξία και να αγαπούν ταπεινά πράγματα με αιώνιες αξίες. Πιστεύει ότι ο ζωγράφος εμπνεύστηκε από το Ελληνικό παρελθόν και την λαϊκή τέχνη, παρακολουθώντας πάντα τις σύγχρονες αναζητήσεις της εποχής του. Το έργο του έχει ξεχωριστή προσωπικότητα και μπορεί να διακριθεί από τα έργα, άλλων εξίσου, σημαντικών καλλιτεχνών. Παράλληλα, παρακολουθούμε ζωγραφικούς πίνακες του. 00:12:57:00 Στην οθόνη παρουσιάζεται ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΑΚΕΛΑΡΑΚΗΣ, Αρχαιολόγος-Καθηγητής Παν/μίου. Περιγράφει τον χαρακτήρα του καλλιτέχνη. Ήταν αυθεντικός, αγαθός και ταπεινός. Θυμάται την επίσκεψη του στις ΑΡΧΑΝΕΣ ΚΡΗΤΗΣ και τη συμπαράσταση, που έδειξε στις αρχαιολογικές του ανασκαφές. Πλάνα από αυτές και πλάνα με προσωπικές στιγμές από τις ερασιτεχνικές λήψεις της οικογένειας ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ. Ο αρχαιολόγος τον χαρακτηρίζει « τελευταίο μιας χαμένης γενιάς, που ξεκίνησε με τον ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ και τελείωσε με το ΦΩΤΗ ΚΟΝΤΟΓΛΟΥ και το ΣΠΥΡΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ». 00:16:08:00 Στην οθόνη παρουσιάζεται η ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, Ζωγράφος. Λέει ότι ο ζωγράφος ήταν πανέξυπνος, ταλαντούχος, δημοφιλής, ηθικός, με αίσθηση του μέτρου και του χιούμορ. Τον αποκαλεί « κινητή εγκυκλοπαίδεια για την ΕΛΛΑΔΑ του 1930-1950 ». Θυμάται τον τρόπο που δούλευε και το πόσο οργανωμένος ήταν. Μιλάει για τις συζητήσεις και τις κοινές στιγμές τους στην ΕΡΕΤΡΙΑ και στα ΙΩΑΝΝΙΝΑ. Παράλληλα, παρακολουθούμε πλάνα με προσωπικές στιγμές από τις ερασιτεχνικές λήψεις της οικογένειας ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ. 00:19:08:00 Στην οθόνη παρουσιάζεται: ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΡΕΤΡΙΑ, ενώ, ακούμε τον καλλιτέχνη να περιγράφει τις μνήμες από τα παιδικά του χρόνια, τα βιώματα του και, γενικά, τη ζωή του. Εμφανίζεται και πάλι ο τεχνοκριτικός, ΧΑΡΗΣ ΚΑΜΠΟΥΡΙΔΗΣ. Μιλάει για την αγάπη του καλλιτέχνη προς την οικογένεια του, για το γάμο του και για τις ευτυχισμένες οικογενειακές του στιγμές. Πλάνα από το ατελιέ του, όπου βρίσκεται η γυναίκα του. Επίσης, του άρεσε να ταξιδεύει. Παράλληλα, βλέπουμε πίνακες του. 00:21:43:00 Στην οθόνη παρουσιάζεται η γυναίκα του ΣΠΥΡΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ, ΚΙΚΗ. Μιλάει για το γάμο τους και την οικογένεια τους. Επίσης, εμφανίζονται και οι δυο κόρες του ΝΤΗΜΗ και ΔΡΟΣΟΥΛΑ-ELLIOT ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ. Περιγράφουν τη σχέση με τον πατέρα τους και αφηγούνται περιστατικά από την κοινή ζωή τους. Επισημαίνουν το γεγονός ότι ο καλλιτέχνης ήθελε να είναι πάντα λίγο απομακρυσμένος από τις διάφορες οικογενειακές εκδηλώσεις. Χαιρόταν, αλλά, δεν ενδιαφερόταν να είναι παρών. Στη συνέχεια, η ΚΙΚΗ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ θυμάται το πως γιόρταζαν την ΚΑΘΑΡΑ ΔΕΥΤΕΡΑ και τον μεγάλο αριθμό ατόμων, που καλούσαν. Πλάνα με τον εορτασμό της συγκεκριμένης μέρας από την λήψη του σκηνοθέτη ΝΙΚΟΥ ΖΑΠΑΤΙΝΑ. Βλέπουμε τον καλλιτέχνη σε στιγμές ευθυμίας, ενώ, στην οθόνη προβάλλεται: ΚΑΘΑΡΗ ΔΕΥΤΕΡΑ στο σπίτι της οδού ΓΟΥΕΜΠΣΤΕΡ στην ΑΘΗΝΑ. Η αφηγήτρια ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΚΟΥΤΑΛΗ διαβάζει μια λίστα με τις υποχρεώσεις των καλεσμένων, την οποία έγραφαν οι οικοδεσπότες. Πλάνα σε αυτή και σε πίνακες του ζωγράφου. 00:26:35:00 Στην οθόνη εμφανίζεται και πάλι ο τεχνοκριτικός, ΧΑΡΗΣ ΚΑΜΠΟΥΡΙΔΗΣ. Μιλά για τις συγκεντρώσεις στο σπίτι του ΣΠΥΡΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ. Πιστεύει ότι αυτά τα γλέντια ξεκίνησαν την κοσμικότητα στην ΑΘΗΝΑ και είχαν μεγάλη αποδοχή. Πλάνα σε έργα του καλλιτέχνη και σε αποκόμματα εφημερίδων της εποχής. Όταν ο ΣΠΥΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ πέθανε, οι συγκεντρώσεις σταμάτησαν. Στην οθόνη και πάλι η σύζυγος του, ΚΙΚΗ. Περιγράφει τον τελευταίο πίνακα, που ζωγράφισε το 1985, ενώ, βλέπουμε και τον ίδιο τον καλλιτέχνη σε ώρα δημιουργίας. 00:28:15:00 Στην οθόνη παρουσιάζεται η ΔΡΟΣΟΥΛΑ – ELLIOT ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ. Μιλάει για τη σχέση του πατέρα της με την παράδοση και το πόσο τη σεβόταν και τη χρησιμοποιούσε στο έργο του. Λέει ότι ήταν άνθρωπος, που κοιτούσε μπροστά. Στη συνέχεια, η ΚΙΚΗ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ περιγράφει τον τρόπο, που ζωγράφιζε τους πίνακες τους. Εμπνεόταν από το καθετί, που τον περιέβαλε. Το αποτύπωνε με τα χρώματα του και το παρουσίαζε με το δικό του τρόπο. Η σύζυγος του αναφέρεται στον πίνακα του, που είχε ως θέμα τα σκουπίδια της ΕΡΕΤΡΙΑΣ. Παράλληλα, πλάνα και σε άλλες δημιουργίες του. 00:30:17:00 Στην οθόνη πλάνα με προσωπικές στιγμές από ερασιτεχνικές λήψεις της οικογένειας ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ. Ακούγεται ο ίδιος να μιλά για το δέσιμο με την οικογένεια και τους φίλους του. Παράλληλα, αναφέρεται στις πνευματικές ανησυχίες του και στα θέματα, από τα οποία εμπνεύστηκε. Πλάνα σε πίνακες του. Στη συνέχεια, παρουσιάζεται η κόρη του καλλιτέχνη, ΝΤΗΜΗ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ. Μιλά για την αγάπη του πατέρα της στα ταξίδια. Του άρεσε να ταξιδεύουν οικογενειακώς, πλάνα από αυτά. Κατά τη διάρκεια αυτών, δε ζωγράφιζε. Εμπνεύστηκε, μόνο, από τα ταξίδια του στην ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ και την ΚΙΝΑ. Στην οθόνη προβάλλεται: « ο ΣΠΥΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ζωγραφίζει ένα ταξίδι στην ΚΙΝΑ, ενώ η αφηγήτρια μιλά για το πόσο τον επηρέασε το συγκεκριμένο ταξίδι και το πως αποτύπωσε τις εικόνες του στον πίνακα. Έπειτα στην οθόνη παρουσιάζεται η σύζυγος του καλλιτέχνη. Λέει ότι ο ΣΠΥΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ αγαπούσε, επίσης, τη φωτογραφία. Φωτογράφιζε τα πάντα, που του έκαναν εντύπωση. Βλέπουμε φωτογραφίες της ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ, της ΠΛΑΚΑΣ και παλιών σπιτιών της ΑΘΗΝΑΣ. Οι φωτογραφίες του τον βοήθησαν στη δημιουργία των καλλιτεχνικών δημιουργιών του. Πλάνα σε αυτές. 00:34:15:00 Στην οθόνη παρουσιάζεται ο ΧΑΡΗΣ ΚΑΜΠΟΥΡΙΔΗΣ, τεχνοκριτικός. Περιγράφει τον τρόπο δημιουργίας των έργων του καλλιτέχνη, τις πηγές έμπνευσης του, και τη σχέση του με τους άλλους ζωγράφους και τα ζωγραφικά ρεύματα. Ο ίδιος ζωγραφίζει τα οικεία, τα χειροπιαστά και « έκανε ΠΟΠ ΑΡΤ, πριν την ΠΟΠ ΑΡΤ », όπως είχε πει και η ΕΛΕΝΗ ΒΑΚΑΛΟ. Παράλληλα, παρακολουθούμε πλάνα σε πίνακες του και έργα του φίλου του ζωγράφου, ΧΡΟΝΗ ΜΠΟΤΣΟΓΛΟΥ. 00:38:08:00 Στην οθόνη προβάλλονται πίνακες του καλλιτέχνη. Βλέπουμε τους εξής: «ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΝΑΛΕΤΤΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΓΚΟΥΑΡΝΤΙ», «ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΣΤΟΝ ΚΑΡΑΒΑΤΖΙΟ», «Η ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΤΟΥ ΛΟΡΡΑΙΝ». Ακούμε τον ίδιο να λέει ότι «έντονη επιθυμία του ήταν η προσεγμένη και ενσυνείδητη ζωγραφική». 00:38:39:00 Στην οθόνη παρουσιάζεται και πάλι ο τεχνοκριτικός, ΧΑΡΗΣ ΚΑΜΠΟΥΡΙΔΗΣ. Τονίζει το γεγονός ότι ο ΣΠΥΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ έκανε τη ζωγραφική φιλική και αγαπητή στο απλό κοινό. Τον χαρακτηρίζει «δάσκαλο του μάρκετινγκ στην Τέχνη». 00:39:27:00 Στην οθόνη προβάλλεται: ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ του 1995 στο σπίτι της οικογένειας ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ στην οδό ΓΟΥΕΜΠΣΤΕΡ. Βλέπουμε φίλους και συγγενείς, οι οποίοι συγκεντρώθηκαν στο σπίτι της οικογένειας, με αφορμή τις αναδρομικές εκθέσεις έργων του καλλιτέχνη στην ΑΘΗΝΑ και τη ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ. Ακούμε τον ίδιο να μιλά με αγάπη και συγκίνηση για τη ζωή του, τους φίλους του και για τη στήριξη, που το προσέφεραν στην καλλιτεχνική του πορεία. 00:40:54:00 Στην οθόνη παρουσιάζεται η ΑΝΝΑ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΥ. Μιλά για τη στενή φιλία και συνεργασία του άνδρα της με το ΣΠΥΡΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ. Αφηγείται περιστατικά από την κοινή του ζωή. Παράλληλα, βλέπουμε και ασπρόμαυρες φωτογραφίες του ΑΓΓΕΛΟΥ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΥ. Στη συνέχεια, περιγράφει τις ευχάριστες στιγμές και τα γλέντια στο σπίτι της οικογένειας, ενώ, παρακολουθούμε πλάνα από τις ερασιτεχνικές λήψεις της οικογένειας. Επίσης, η ΑΝΝΑ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΥ έραψε τα νυφικά και για τις δυο κόρες του καλλιτέχνη. Περιγράφει τους γάμους τους, βλέπουμε ασπρόμαυρες φωτογραφίες του και πλάνα από την πρόβα νυφικού. Προβάλλονται πίνακες του ζωγράφου, που εμπνεύστηκαν από το συγκεκριμένο γεγονός (του γάμου). 00:45:48:00 Στην οθόνη παρουσιάζεται ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΪΛΛΗΣ. Μιλάει για την οικογενειακή του σχέση με το ΣΠΥΡΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ και τις κοινές διακοπές τους στην ΑΙΓΙΝΑ. Πιστεύει ότι ο καλλιτέχνης εμπνεόταν από τα πιο απλά και ασήμαντα πράγματα, όπως καφάσια σπασμένα, καρέκλες, μπουκάλια. Τα μεταμόρφωνε εντελώς και τους έδινε ποιητικότητα. Παράλληλα, στους πίνακες του αποτύπωσε με πολύ ζωντανό τρόπο την ΑΙΓΙΝΑ και το λιμάνι της. Στην οθόνη προβάλλεται: ΑΙΓΙΝΑ. ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 1982. Έκθεση του ΣΠΥΡΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ στο σπίτι του ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΪΛΛΗ. Ανάμεσα στους επισκέπτες διακρίνονται οι: ζωγράφοι ΝΙΚΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ και ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΡΑΛΗΣ και ο λογοτέχνης ΜΑΝΩΛΗΣ ΚΑΣΔΑΓΛΗΣ. 00:48:56:00 Στην οθόνη παρουσιάζεται ο ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΚΟΥΤΣΙΝΑΣ. Λέει ότι ως καλλιτέχνης ο ΣΠΥΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ήταν ρομαντικός και υπερρεαλιστής. Ζωγράφιζε την καθημερινότητα με ένα μοναδικό μεταφυσικό τρόπο. Ως άνθρωπος ήταν κοινωνικός, ζωντανός και διέθετε χιούμορ, σοφία και ανθρωπιά. Παρακολουθούμε πλάνα από κοινωνική εκδήλωση στο σπίτι της οικογένειας. 00:50:15:00 Στην οθόνη παρουσιάζεται ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΠΑΝΟΣ. Μιλάει για τη φιλία του με την κόρη του καλλιτέχνη και για τη γνωριμία του με τον ίδιο. Τον χαρακτηρίζει απλό και φιλόξενο άνθρωπο. Είχε καταφέρει να είναι « ευσυνείδητος ζωγράφος » και την ίδια στιγμή το έργο του να αγγίζει τον απλό κόσμο. Πλάνα σε πίνακες του. 00:51:24:00 Στην οθόνη παρουσιάζεται η ΚΙΚΗ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ. Μιλάει για τον τελευταίο έργο του συζύγου της: τη ΒΕΝΕΤΙΑ, το οποίο δεν πρόλαβε, ποτέ, να ολοκληρώσει, εξαιτίας του θανάτου. Στους πίνακες του ζωγράφιζε την ίδια, τα παιδιά και τους φίλους τους. 00:52:17:00 Τίτλοι τέλους. Εμφανίζονται τα ονόματα των συντελεστών της εκπομπής.