ΟΜΟΡΦΙΑ ΘΑ ΣΩΣΕΙ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ, Η

00:01:21:00
Πλάνα από το εσωτερικό και εξωτερικό χώρο διάφορων εκκλησιών. Ακούγονται εκκλησιαστικοί ψαλμοί. Ο αφηγητής αναφέρει πως υπάρχουν σαράντα εκκλησιές στη ΜΟΣΧΑ, δείγμα της βαθύτατης πεποίθησης των ΡΩΣΩΝ, αλλά και της ιστορικής πραγματικότητας. Ο βυζαντινολόγος ΣΕΡΓΚΕΪ ΒΑΝΩΦ επισημαίνει ότι η ΜΟΣΧΑ μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης διεκδικεί τη βυζαντινή και πολιτική κληρονομιά του ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ.

00:02:22:00
Πλάνο από το εσωτερικό ιερού ναού. Ένας ΡΩΣΟΣ αναρωτιέται τι κληρονόμησε η ΜΟΣΧΑ από το ΒΥΖΑΝΤΙΟ και αναφέρει απόσπασμα από την αφήγηση ενός ΡΩΣΟΥ προσκυνητή. Η ιδέα του θεοποιημένου κράτους είναι η βασική υποθήκη του ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ, τόσο σε επίπεδο κρατικής πολιτικής όσο και γενικότερης οργάνωσης του κράτους.

00:03:41:00
Διάφορα πλάνα με εκκλησίες και κτήρια της ΜΟΣΧΑΣ. Ο αφηγητής κάνει μια ιστορική αναδρομή όσον αφορά τη ΜΟΣΧΑ από τον 12ο – 16ο αιώνα. Αναφέρει ότι ξεκίνησε ως κτήμα του πρίγκιπα για να καταλήξει να γίνει έδρα ΡΩΣΩΝ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΩΝ. Ένα αιώνα νωρίτερα ο ΙΒΑΝ επέλεξε τη ΜΟΣΧΑ ως πρωτεύουσα του συγκεντρωτικού κράτους.

00:04:58:00
Διάφορα πλάνα από την πόλη της ΜΟΣΧΑΣ και τους κεντρικούς δρόμους της. Ο αφηγητής κάνει λόγο για την οικονομική άνθηση της ΜΟΣΧΑΣ. Το ΚΡΕΜΛΙΝΟ θα συμβολίζει την υποταγή της εκκλησίας στην προσωποπαγή εξουσία του Τσάρου. Κάνει λόγο για την ΤΣΑΡΙΚΗ ΑΥΛΗ και τους ΣΤΡΕΛΤΣΟΥΣ, τους τοξότες της ΤΣΑΡΙΚΗΣ φρουράς. Η πρωτεύουσα αναδεικνύεται σε κέντρο της ΡΩΣΙΚΗΣ κουλτούρας και η παιδεία ακμάζει στις σχολές των Μονών. Τέλος, ο αφηγητής αναφέρεται στη Μεγάλη Πλατεία της Μόσχας που έχει δίσημη φήμη: Κράσναγιε, δηλαδή όμορφη και Κόκκινη σαν το αίμα. Παρακολουθούμε πλάνα από την πλατεία.

00:05:52:00
Ο αφηγητής κάνει λόγο για το ΝΟΒΟΤΕΒΙΤΣΙ, το Μοναστήρι των Νεαρών Παρθένων. Η Μονή φημίζεται ως κέντρο Ορθοδοξίας. Παράλληλα, παρακολουθούμε πλάνα του μοναστηριού. Εξηγεί πως τελικά η ΜΟΣΧΑ οδηγήθηκε, ώστε να έχει το δικό της ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ. Κάνει λόγο για τον ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ ΙΕΡΕΜΙΑ. Το 1589 ο ΙΩΒ χειροτονείται ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΠΑΣΩΝ των ΡΩΣΙΩΝ.

00:07:24:00
Ο αφηγητής αναφέρεται στην ΚΑΛΟΜΙΣΚΑΓΙΑ, το θέρετρο των ΤΣΑΡΩΝ. Κάνει λόγο για το ναό της ΑΝΑΛΗΨΕΩΣ, έναν από τους πρώτους πέτρινους με μυτερό πύργο ναούς, όπου η τυπική βυζαντινή βασιλική μετά τρούλου εγκαταλείπεται. Πλάνα από το θερινό θέρετρο και τον ιερό ναό.

00:08:20:00
Διάφορα πλάνα από την ΜΟΣΧΑ. Ο αφηγητής κάνει λόγο για τον ΙΒΑΝ ΒΑΣΙΛΙΕΒΙΤΣ που σε ηλικία 17 χρόνων έγινε ΤΣΑΡΟΣ ΠΑΣΩΝ των ΡΩΣΙΩΝ. Αναφέρεται στους στόχους του ΙΒΑΝ: περιφρούρησε τον πλούτο των τοπικών φεουδαρχών εγκαθιδρύοντας το σύστημα της δουλοπαροικίας. Κάνει λόγο για το συμβούλιο των ΕΠΙΛΕΚΤΩΝ και περιγράφει την κατάσταση που επικρατούσε. Η ιδέα της ΜΟΣΧΑΣ ως 3ης ΡΩΜΗΣ άρχισε να ριζώνει. Πλάνο από την ΠΑΝΑΓΙΑ του ΚΑΖΑΝ, που ο οξυκόρυφος έναστρος τρούλος της μαρτυρεί για την ισχύ και τη διάρκεια αυτής της ιδέας.

00:09:48:00
Πλάνα με περαστικούς στην ΚΟΚΚΙΝΗ ΠΛΑΤΕΙΑ. Ο αφηγητής κάνει λόγο για το ναό της ΠΑΝΑΓΙΑΣ του ΚΑΖΑΝ, που χτίστηκε το 1612 για να εορταστεί η απελευθέρωση του ΚΡΕΜΛΙΝΟΥ από τους ΠΟΛΩΝΟΥΣ. Γκρεμίστηκε το 1936 λόγω των στρατιωτικών παρελάσεων. Πλάνα από τις ανασκαφές που προετοιμάζουν την εκ νέου ανέγερση του ναού.

00:10:31:00
Ο αφηγητής κάνει λόγο για το 1ο ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΗΣ ΜΟΣΧΑΣ, που ίδρυσαν οι αδελφοί ΛΙΧΟΥΔΗ τον 16ο αιώνα. Ο χώρος ανήκει στη Μονή της εικόνας του ΣΩΤΗΡΟΣ, όπου το 1686 ιδρύθηκε η ΣΛΑΒΟΕΛΛΗΝΙΚΗ και ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΑΚΑΔΗΜΙΑ. Μιλά για τη ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ και το 1ο ΡΩΣΙΚΟ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟ. Πλάνα από το Πανεπιστήμιο.

00:11:04:00
Πλάνα με περαστικούς στους δρόμους της ΜΟΣΧΑΣ. Ο αφηγητής αναφέρει ότι ανάμεσα από τις συμπληγάδες της εκκλησίας και του συγκεντρωτικού κράτους περνά η οδός απ’ όπου θα εισέλθει ο διαφωτισμός στη ΡΩΣΙΑ.

00:11:13:00
Ακούγονται εκκλησιαστικοί ψαλμοί και παρακολουθούμε πλάνα από εκκλησίες της ΜΟΣΧΑΣ. Ο αφηγητής αναφέρει ότι τα ΝΕΑ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΑ χτίζονται το 2ο ήμισυ του 17ου αιώνα με πρωτοβουλία του ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ ΝΙΚΩΝΑ. Το μοναστήρι επρόκειτο να αποτελέσει το νέο κέντρο της Ορθοδοξίας. Δίπλα στο μικρό χωριό της Αναστάσεως οικοδομείται η ομώνυμη Μονή και γύρω από το ναό συγκροτείται μια μικρογραφική αναπαράσταση των ΑΓΙΩΝ ΤΟΠΩΝ. Πλάνα από την ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ.

00:12:25:00
Ο αφηγητής κάνει λόγο για τον ποταμό ΙΟΡΔΑΝΗ και τον κήπο της ΓΕΣΘΗΜΑΝΗ. Παρακολουθούμε διάφορα πλάνα. Εκεί στήνει τη σκήτη του ο ΝΙΚΩΝ. Αναφέρεται και στον αρχιτέκτονα της φασματικής Πετρούπολης, τον ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟ ΡΑΣΤΡΕΛΙ.

00:13:16:00
Ο αφηγητής κάνει λόγο για το όρος των ΕΛΑΙΩΝ, το ΘΑΒΩΡ και τη λίμνη της ΓΕΝΝΗΣΑΡΕΤ. Ο δρόμος προς τον ΓΟΛΓΟΘΑ οδηγεί στον ΠΑΝΑΓΙΟ ΤΑΦΟ. Παρακολουθούμε διάφορα πλάνα. Ο ρόλος της εκκλησίας θα ήταν θεοκρατικό καθεστώς. Ο αφηγητής αναφέρεται στον ΝΙΚΩΝΑ, χαρακτηρίζοντάς τον αυταρχικό και αλαζόνα. Στρέφει μεγάλο μέρος του κλήρου εναντίον του. Το ΣΧΙΣΜΑ στη ΡΩΣΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ απήλθε βαθύ και μιλά για τις αλλαγές στα εκκλησιαστικά δεδομένα. Πλάνα από διάφορες εκκλησίες, καθώς και από τον τάφο του ΝΙΚΩΝΑ στο ναό της ΑΝΑΛΗΨΕΩΣ.

00:15:29:00
Διάφορα πλάνα με πιστούς να τελούν τελετουργίες στους δρόμους. Ο αφηγητής κάνει λόγο για τους ΠΑΛΑΙΟΠΙΣΤΟΥΣ και που οφείλουν το όνομα τους. Οι οπαδοί του ΝΙΚΩΝΑ προσβλέπουν στο ΒΥΖΑΝΤΙΟ, ενώ οι ΠΑΛΑΙΟΠΙΣΤΟΙ επιδιώκουν να συντηρήσουν τα στοιχεία της Ρωσικής χριστιανικής παράδοσης. Η εμμονή των ΠΑΛΑΙΟΠΙΣΤΩΝ ωριμάζει μετά το ΣΧΙΣΜΑ.

00:17:35:00
Ο καθηγητής ΣΟΥΣΠΕΝΣΚΙ αναφέρει ότι οι ΠΑΛΑΙΟΠΙΣΤΟΙ αποτελούν ένα είδος «οικολογικού δρυμού», ένα είδος θεματοφύλακα της ιστορίας της ΡΩΣΙΑΣ και του Ρωσικού πολιτισμού. Σε αυτούς οφείλουμε τις γνώσεις μας για τις εικόνες, τους ψαλμούς και τη γραφή της εποχής εκείνης.

00:18:37:00
Πλάνα με πιστούς και ιερείς να τελούν τελετουργίες στους δρόμους. Ο αφηγητής αναφέρει ότι οι ΠΑΛΑΙΟΠΙΣΤΟΙ πλήρωσαν ακριβά την καθήλωση τους είτε με διωγμούς είτε με εκπατριωτισμό. Μετά το σχίσμα οι ΠΑΛΑΙΟΠΙΣΤΟΙ Οργανώνονται σε κλειστές κοινότητες, οι οποίες λειτουργούν ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ και καταλήγουν να υιοθετούν καθεστώς ενδογαμίας. Οι ΠΑΛΑΙΟΠΙΣΤΟΙ μεταφέρουν και σπέρματα πολιτισμού. Έχουν δικό τους ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ, ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ, νεκροταφείο. Συχνά διχάζονται ως προς την αυστηρότητα του ΠΑΛΑΙΟΥ ΤΥΠΙΚΟΥ. Πλάνα με ΠΑΛΑΙΟΠΙΣΤΟΥΣ να τελούν τελετουργίες. Ακούγονται ψαλμωδίες.

00:20:44:00
Ο καθηγητής ΣΟΥΣΠΕΝΣΚΙ κάνει λόγο για τα δυο κέντρα των ΠΑΛΑΙΟΠΙΣΤΩΝ: το ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΟ ΡΑΓΚΟΤΣΚΥ και το ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΟ της ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ. Επισημαίνει τις μεταξύ τους διαφορές.

00:22:16:00
Ο αφηγητής αναφέρει ότι πολλοί ιστορικοί θεωρούν τις κοινότητες των ΠΑΛΑΙΟΠΙΣΤΩΝ ως τα πρώτα κύτταρα του καπιταλισμού. Η κλειστοφοβική πρακτική των ΠΑΛΑΙΟΠΙΣΤΩΝ περιόρισε τις ανάγκες των πιστών και επέτρεψε την ανάπτυξη της κλειστής οικονομίας. Πλάνα με ΠΑΛΑΙΟΠΙΣΤΟΥΣ και κληρικούς να εισέρχονται στην εκκλησία. Ακούγονται ψαλμωδίες.

00:23:25:00
Ο αφηγητής κάνει λόγο για την εικόνα του ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ και τα ΜΟΣΕΒΙΚ. Αναφέρεται στην τεχνοτροπία της εικόνας της ΠΑΝΑΓΙΑΣ της ΓΛΥΚΟΦΙΛΟΥΣΑΣ. Είναι χαρακτηριστική της σχολής του ΠΟΥΣΚΩΦ. Μιλά για την εικόνα του ΣΩΤΗΡΟΣ, που θεωρείται έργο του ΑΝΤΡΕΪ ΡΟΥΜΠΛΙΩΦ, ο οποίος κατάφερε να συγκεράσει τις ιθαγενείς παραδόσεις και την κληρονομιά των ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ. Κάνει αναφορά στην τέχνη της ΡΩΣΙΚΗΣ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΙΑΣ και στις επιμέρους περιόδους της. Ο ΘΕΟΦΑΝΗΣ είναι ο πρώτος που θα εισάγει στην ΡΩΣΙΑ την πολυπρόσωπη εικονογράφηση. Παράλληλα με την τέχνη του ΘΕΟΦΑΝΗ ωριμάζει η γένεση των Ιθαγενών Σχολών και η ΡΩΣΙΚΗ τέχνη ανακαλύπτει σιγά – σιγά το ύφος της. Η εικόνα του ΙΩΑΝΝΗ του ΒΑΠΤΙΣΤΗ συμβολίζει μια διαρκή αναβάπτιση. Παράλληλα, παρακολουθούμε πλάνα με τις προαναφερθείσες εικόνες.

00:27:33:00
Τίτλοι τέλους.